28 Ekim 1933 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 2

'Camhariyef ? 28Teşrmiewell933 piARPTE Yazan: G. KOPP 58 Çeviren: A. DAVER ( Şehir ve memleket haberleri Adliye tayinleri Gene muallimlerin derdi Hacunehmet köyü muallimliğinden mütekait Sait ve Kısırkaya köyü muallimliğinden mütekait Tevfik im zalarile şu mektubu aldık: € Bizler uzun yılUr Türk çocuklannı okutan ve terbiye eden mütekait muallimleriz. Tekaüt olarak tah sis edilen aylığımız da ancak ekmek ve ze'ytin almağa tekabül ettiği halde bunu da ancak beş ay olduğu halde alamıyoruz. Türkiye Büyük Millet Meclisinin kabul ettiği kanuna göre maaşımızm da tezyidi için malt se . nenin birinci ayında müracaat ettik. Bütün buna ait olan hüviyet cüzdan ve sair vesaik Vekâlete gittiği halde hâlâ gelmedi. Sevgili Cumhuriyet Bayramında çoluk çocuğumuz ne yapacak^ Bakkal ve fmncı artık birşey vermiyor. Kimseye veTecek kuruşumuz da vok. Nereye müracaat e . delim, kime t>aş vuralım?> Aylardanberi maaş alamıyan mütekait muallimlerin vaziyetine bu sütunlarda müteaddit defalar nazan dikkati eelbettik. Fakat ne yazık ki bu cidden bebaht vatandaşlanmıztn derdi bir türlü hallolunamadı gitti. Hemen her hafta feryat dolu mektuplar ahyoruz. Hâdisenin şikâyet mercii biz ol madığumza göre vazifemiz ancak yazmak ve merciinin dikkatini ceL betmektir. Bunu da şimdiye kadar kâfi derecede yaptık kanaatindeyir. Fakat biz yazdıkça ve alâkadarlar aldrrmamakta devam ettikçe bütün hüsnü niyeb'miı ve gayretimiz boş sâtun doldurmaktan ibaret kalıyor; diyoruz. j Siyasîicmal Alfret Korto Konservatuvarı ziyaret etti ve tavsiyelerde bulundu tki konser vermek üzere şehrrmîze gelen meşhur musikişinas ve piyanist Alfred Cortot (Alfret Korto) Konservatuvanmızı ziyaret ederek muallim lerle epeyce zaman görüşmüş, hasbı hal etmiştir. San'atkâr söz arasmda bflhatsa su noktalan işaret etmiştir: « Şehrinizde evvelâ yapılacak şey bir orkestra teşkilidir. Çok iyi bilir stniz ki garbin her memleketinde musiki tahsil ve terbiyesi yalmz nazariyat ve tarihle iktifa etmekte, bilhas sa musikiyi filfül ses ve rengile ver . mek ve dinlemektedir. NUekim garpte tanmmış mühim san'atkârlar böyle bir muhit içinden çıkmışlardır. Orkestra dinlememiş bir adama musikiden ve herhangi bir bestekârm dehasından bahsetmek bir âmaya renk tarif et . mekle müsavidir. Bunun için söylediğim gibi derhal bir orkestra yapma • lısmız. Bu orkestra simdilik otuz beş lork kişiden mürekkep olabilir. M«mleketinizde bu kadarlık unsur m e v olduğunu biliyorum. Binaenaleyh K<>"sttrvatuvara düşen vazife bunlan bir araya toplamakur. Şüphesiz evvelâ buna Konservatuvar muallimleri önayak olacaklardır. Dünyanın en mühim orkestralarmdan biri olan Paris Kon • senratuvar konserleri cemiyeti unva • mm taşıyan meşhur orkestra bundao yür otuz sene evvel böyle vüeude gelmistir. Burada yapılan orkestramn A. dı da tstanbul Konservatuvarı orkes • trası olur ve bu kimden istifade ede • rek halkm ve mutikişinaslann alâka • n eelbedilmiş olur. Filvald bu orkestranm birfnd sene vereceği konserler belki fazla maddt menfaat temin etmez. Yahuz konser • lere gittikçe alısan halk sonunda bunu bol bol telâfi eder. Konservatuvann harieindıe bulunan ktymeüi musikişinaslann da bu teşeb. büse memnuniyetle iştirak edeceklerinden şuphe etmiyorum. Musikişinası tatmin eden sey maddt menfaatten ziyade san'attaki aşkı ve heyecanıdn*. Bu tav, siyeyi tutup çalışirsanız.ki bunu ümit etmekteyim ve beklemekteyimikînci gelişhnde orkestranıza istirakle birlikte çalmağı simdiden vadediyorum. Ve ba benim için büyük bir zevk olur. Bu • nunla yalmz ben değil, buraya gelea beynelmHel söhreti baiz meşhur virtüoz* lar da orkestranızla beraber calmak • ta zevk bulacaklardır. Musiki cereya • nını ve alâkasmı ancak bu orkestra i le uyandırabiieceğinize kani olmanızı cok arzu ve bunun üzermde ısrar e • diyorum.» Amerikadaki devlet sosyalizmî Amiral Suşon, Saltanatı Osmaniyeyi herçibadabat Istanbulda yapılan teharbe sürüklemek istiyordu! beddülât listesini beye girişmek istemediğine del&let Binaenaleyh Amiral Suşonım haaynen neşrediyoruz eder. Filhakika Amiral Suşon Rus rekât emrine böyle Ru» donanma sının muhayyel bir baskmından bahsederek başlamasını münhasıran Türk donanması mürettebatmı galeyana getirmek ve hamiyetlerini, vatanperverliklerini tahrik etmek maksadına atfetmek lâzım gelir. Maamafih, Amiral Suşomun hare kât emrine böyle bir madde sıkış tırma&ı haizi ehemmiyet bir mesele değildir. Meselenin asıl mühim ci. heti, Karadeniz taarruzunda Ru* donanmasınm tamamen veya kısmen imhası gibi mühim bir askerî netiee Istihsal edilememiş olmasıdır. Amiralm maksadı asllsi yalniz Türkiyeyi harbe iştirak ettirmek değil fakat ayni zamanda Ru* donanmasmı da tamamen veya kısmen imha etmek oUa ve ha rekpt plâıu bu çifte maksada göre tanzim ve tatbik edilseydi neticede donanmamız Karadenize hâkim o lur ve Kafkas cephesinde ordumuz, deniz muvasalamdan azamî istifade ederek mağlubiyete uğramazdı. Amiral Suşon madem ki Rus . Japon seferinde Japonlann Poratorda Rus donanmuma yaptıklan gibi îlânı harbi, nota ve tilthnatomla kâğıt iistünde ve diplomasi sahasmda değil, fakat top ve torpito darbele rile muharebe meydanmda fDen yapmak istiyordu, o halde Japonlar gibi hiç olmazsa düşman donanmasını kumen tahrip edecek bir plân takip etmeliydî. Bizce, Altnan amiralının en büyük hatan buradadır. Suşon SaTtanatı Osmaniyeyi bir an evvel ve herçibadabat harbe iştirak ettirmek Utiyordu. Onun için birînci ve müstacel gaye bu idi. Rus donan tnasımn imhası, onun fikrince ikinci derecede bir ehemmiyeti haîzdi. Filhakika askerlik ve sevkulceyş nok. tai nazanndan esash bir darbe mdirmek vakte, fırsata, biraz da tesa düfe muhtaçtı. Rus donanması berayı talim denize çıktığı zaman ha. ber altnak, gidîp bulmak ve ansızra bastmp hücum etmek kolay ve alelâcele yapılır bir rs değildi. 1 Halbuki gerek Almanya v« gerek bazı Ocmanlı ricali Türkiyenîn bîr an evvel harbe girmesi fikrinde idiler. tstical lânm geliyordu. Onun için dh* ki, Amiral Suşon işin kolay ve seri tarafını iltîzam etti. fîlosunun bir iki zırhlısmm kudreti harbiye rtibarile Barbaros ve Turguttan daba zayıf olmanna rağmen, neticei kat'iyeli bir muharebeye gi riştnekten içtinap ediyordu ve da ima da etmişth*. Kendi noktai nazanndan belki bunda da hakkı vardı. Sivastopolun bombardımanı esnasmda Yavuz sahil istihkâmlanna 14,000 metrodan ateş etmek için emir aldıği halde seyir hesaplan, yanlxş çıktiğindan istihkâmata 7,000 metre mesafeye kadar aokulmuş ve epey tehlike geçirmiştlr. Yavuz gibi en son sistem vesaki seyriye ile müeehbez, bir amiral gemisinde 1S0 milltk bir seyirde 7,000 metroluk bir hata, kolayca kabili af değildir. Amiral Loray bu hatayı tenkit etmeli idi. Çünlrii bu hata yiizunden Yavuz Sivastopola yalmz 59 mermi atabilmiştir. Yavuzun toplarile bu kadar mermiyi 2 nihayet 3 dakikada atmak kabil olduğuna göre, gemi, 7,000 metrodan fazla sahile yaklaşraea, bu seyir hatam yüzünden süratle ricate mecbur olmuf ve daha fazla ates edememiştir. Amiral Loraym bir yanlışı daha var, diyor ki: «Ruslann şiddetli ateeinden ve havanın dümanlı olmaaından dolayı karaya karşı pek büyük muvaffa kiyat ©1de edilraesine intizar oluna. mazdı.» Acaba Rus sahil istihkâroatı a teş etmese ve hava dumanlı olmasa tek başına Yavuz, içmde koca bir filo yatan bir mevkii müstahkemi teslım mi alacaktı? Olsa olsa şehirde ve istihkâmatta biraz daha tah • ribat yapabilirdi ki bunun da sevkülceyş Stibarile hiçbir ehemmiyet! yoktu. Burada »evkülceyşî h«def Ru« donanmasınm kısmen olsun tahribin. den başka birşey olamazdı ve bu hedef te, tarassuıtsuz, asırma endahtla kabili istihsal değildi. Amiral Susonun askerlik noktai nazanndan bir hatası da Berkisatvet, Hamidiye ve hatta Muavenet ve Gayret gibi düşmana nazaran hem kuvvetleri, hem de süratleri az olan gemileri, münferk harekâta memur etmesidir. Bunlann hücum ettikleri limanlarda kendilerîne faîk kurvet. lere tesadüf etmeleri ihtimalrne karsı, yalmz baskmın düsmana vereceği saskmhktan ve gece karanlığindan bilistifade kaçznak gibi pek zayıf esbap ve vesaili müdafaa tasavvur edilmişir. Maamafih. amiralm düsman harp gemilerinm hep Sivactopolda bulunduklannı haber almış olması ve vesaiti istihbariyesme güvenmesi de bu noktayi ihmal ettinnîs olabilir. Böyle de olsa, toplu bulunmak her halde daha ihtiyatkârane bir hareket olurdu ve bu harekette amiralm yegâne gayesi Devleti Ostnaniyeyi harbe ifthak ettirmek olduğuna gö. re, yalnız bir limanın bütün donanma tarafından bombardımanı ayni neticeyi bilâtehlike temin edebilirdi. Sırf fenni harp ve sevkulceyş noktai nazanndan serdettiğimiz bu tenkidat ve mütaleattan somra bu ha . reketin en mucibi memnuniyet noka»ı gemilerin maym dökülmüs sa halarda icrayı harekât etmelerine rağmen bilâzayiat avdete muvaffa kiyetleri olduğunu kaydederek tek. rar telsiz memurunun kkabma avdet ediyoruz Mabadi var tstanbul adliyesinde yapılan deği sikliklere ait yeni tayin listesi bugün alâkadarlara tebliğ edilecektir. tstan . bul adliyesmdeki tebedüllerin tam bir Kstesini aşağıya kaydediyoruz: 90 lira maaşja tstanbul birinci ticaret mahkemesi reisliğine sabdc Temyiz azasuıdan Memduh, 70 lira maaşlı Istanbul birinci hukuk reisliğme beşmci hukuk reisi Suphi, ikinci ticaret reis liğtne üçüncü hukuk reisi Turhan, beşmci hukuk reisliğine ikinci hukuk re. isi Kâzım, 55 lira maash ikmci hukuk reisliğine üçüncü ceza reisi Zeki, üçüncü ceza reisliğine tstanbul Müddıeı . umumiliği Baştmıavini Hikmet, Müd deiumumî Basmuavmliğine ıstanbul mustantiklerinden Salih Esat, tstanbul mustantikliğine tstanbul sulh hâkknlerinden Abdülkadir Mahir, tstanbul Ağırceza mahkemesi azalığma asliye mahkemesi azasuıdan Kemal, asliye a. zalığma Ağırceza azasmdan Nusret, Asun Bevler, tstanbul mustantikliğine tzmir asliye mahkemesi azasmdan Sülevman Âdil, tstanbul mustan • Hkliğme 45 lira maaşlı mahke mei asliye azasmdan Muhittin Beyler, tstanbul sulh hâkimüği ne sulh hâkimlermden Ahmet Sakh, Müddeiumumî muavinliğine terfisn muavinlerden Mahmut Celâl, tstanbul sulh bÂkimliğine sulh hâkimlermden tsmail, tstanbul mahkemei asliye azalu ğma Mersm sabık hâkimi Hüseym AvRİ, Müddeiumumî muavinli^ine 40 lira maasla ntuavin'erden Nurettin. tstanVnıl sulh hâkimlip^ne m"hakim bas. katibi Avni ve sulh fiftkimlerİTiden Mehmet Kadri Bevler, t^Uud^r MBddeiumumî muavinliğîne Kıkîşehir mahkemei a«liye azasmdan tlhami. 35 Itra maaşlı î«t«nbul sulh hâkiml'Sîne ts tanbul Müddeumumî muavml<»nnden Mnstafa Nusrat, tstanbul mahkemei as'ive ara mP'âzimi Akif, Catalca c<*za h?kîmlipTne Suma MöddeİBmumisi Edio B c l e r tayin edilmîslerdir. 55 lira maaşlı tstanbul ucüneu hukuk mahkemesi reisl'srine Ankara îkînci hukuk reisi Zeki, tstanbul Ağıreeza azalığma Bursa MüddeîumumİM SaVıp, Artvm mahkemesi reislüŞ'T*» tstanbul mustantîklermden Rifat, Bursa Müd • deiumumTi^ine tstanbul Müddeiumtj . mî muavinlerinden Cemil, Ankar» asliye mahkemesi azalığma 45 lira nw asla tstanbul snlh hâkimlermden Marhar Yasar, Erzinean Müddeiumumni . ğme sui hâkimlermden Hamdi, Anka« ra Müdd^îumumiliği Basmuavtnl'ğîne Üsküdar Müddeiumumî muavini Fikret, 40 lira maasla tstanbul sulh hâ • kimliğine Ankara sulh hâkimi Cevat, Usküdar Müddeiumumî muavinliğine Ankara Müddeiumumî muavini Nazif, Biga mahkemesi reisliğine tshtnbol sulh hâkimlermden Hüseym Kânm, tstanbul Müddeiumumî muavinliğine 35 lira maasla Ankara sulh hâkimle . rinden Feridun. tstanbul sulh hâldmliJine Ankara Müddeiumumî muavini Asrnı, Istanbul mahkemi asliye aza mülâzimliğine Ankara sulh hâkimle . rinden Nazmi ve Bursa aza mülâzimi Hüseyin Beyler, Feke hâkimliğine Catalca ceza hâkimi Naci, Silivri hâkimliğine Lâpseki Müddeiumomisi Hik met, Yalova hâkimb'ğme Tokat Müd. deiumumî muavini Fadıl, 2 5 lira ma aslı Zoncnldak mustantikliğine Şile mustantîki Sülevman tlhami. Sile mustantikliğine 22 Kra maasla Hukuk mezunlarmdan thsan Beyler tayin olun . mu*lardtr. Bu Ustelere göre, tstanbul adliyesinde yapılan değişikliklerin nvktan (42) ye baliğ olmuştur. üyük başın derdi büyüktür. Nüfusu, «erveti ve arazismin vüs'ati rtibarile dünyanın en mühim memleketi olan Şimalî Ame. rika devleti, cihan buhraıundan diğer devletlerden daha ziyade müteessir olmuş ve memleketin malî ve iktısadî binası temelinden sarsılmıştır. Tehlikeye delâlet eden çatlak hklan ilk gören »abık Reisicumhur Mr. Huver olmuştu. Fakat son dereced» nikbtn olduğundan vaziyetin deh şetini ancak son dakikada anlıya « bilmifti. Sermayeleri donmuş ve gelir kaynaklan kurumuş olan ban kalara, demiryollanna, sanayi ve ticaret müe&seselerine yardun etmek üzere «nalî binayı yeniden kurmak şirketi> ni vüeude getirdL Lâkin bu tedbirler felâketin azameti karşuında mühim bir tesir gö» terememiş ve M. Huver Riyaseticum, hur makammı Mister Ruzvelte terkettiği zaman birçok yerlerde bankalar taahhütlerini ifa edemiyerek kapılannı kapadıklanndan koca millet adeta fülusu ahmere muhtaç kaltnıştı. Beklenilecek zaman olma dığindan yeni Reisicumhur diktatör vaziyeti alarak, utnum halkı aç lık ve sefaletten kurfaracak şedit ve zecrî tedbirler almıştı. Daüna ha kuniyetinde kıskanç olan Amerikan parlâmentosu bu defa Mister Ruzvelte »erfüriı etmiş, bulduğu ve bu. lacağı tedbirlerde kendismi serbest bırakarak senenin sonuna kadar taile karar vermişti. Dogru değil mi? Bir eroin fabrikası daha bulundu Zabıta yeni bir eroin fabrika« keşfeteıiştir. Bu fabrika Kurtulusta Madam Kiryakiçe isminde bir ka« dının evindedir. Bu ev taharri «di • lirken sakh birçok morfin ve afyon bulunmustur. Fabrikanm beynelmilel zehirli maddeler kaçakçm Va > silâkiy* ait olduğu anlasılmiftır. Zabıta tahkikata devam etmekedir. tşte bu yüzden bu baskın, asker 13c noktai nazanndan tamamen fa • Mesiz ve neticesiz kalmıştır. Doneç kmmde kıymeti harbiyeden mah rum bir geminin batınlmasından baska yapılan işler, limanlardaki tüccar gemilerinin hasara uğratılmasmdan ve petrol tanklannm ve sair bazı levazımm yakılmasmdan ibaretti. Bü. tün bu gemilerle petrol depolan •Bratle tamir edildiği gibi Doneç (ambohı da bir müddet sonra bat tağı yerden çıkanlarak filoya ilhak edilmiştir. Harekât emrinin dördüncü madÜesi de sevkulceyş noktai nazanndan yanhştır. Barbaros ile Turgutun Boğazm müdafaasma tahsisi doğru de. gıldir. Bh düşman f ilosu Boğaza hücum ederse bu iki zırhlı açıkta ka lamaz. Boğazm içerisine avdete mecbur olurlardı. Boğazdan aşırma su. retile yapacaklan ateşler de müessir olamazdi. Esasen Karadeniz Boğazı istih kâmati Rus donanmasma karşı kendtni müdafaaya kâfi ve vafî idi. Bu iki gemfnrn Boğaz müdafaasma tah•i»i bîr bahanedir. Bu da amiralm Rus donanmasîle kat'î bir muhareBursa ovasma lâzıro olduğu kadar ehemmiyet vermis ve ovantn nlahı için milyonlarca lira sarfını göze almıs ve •arfetaniftir. Bes altı sene evvel başIanan ve ber sene mühim birer parça• ikmal edilen bu ism sonu yaklasmaktadır. Geceli gündüzlü çalifan exeavateur makmelerile ıslah ameliyahna devam cdümektedir. Uç dakikada bir ton toprağı yerden kopanp bir kenara atan bu makineler ovanm ortasmı, kanallar açarak deOcdesSc bir hale koymuslar dnr. Bu kanallardan bir kumı sulama hlr kumı da kurutma kanallandır. Bur•a ovasmm sarkmdaki Gölbası toprak bendi de bitmek üzere bulunuyor. Burada günde yüzlerce amele ve araba faaliyetle çalışıyor. Bu toprak bent çok bâyfik bir cesamette ve mühim bir saba kaplamaktadtr. Bendin küsadı Cumhuriyetin onuncu yıldönümünde yapılacaktır. Buyük bataklığı kuşatan ve cenup kanalı naraı verilen kuşaklama kanah da tamamlanmıshr. Şimdi bu kanat, Sahte on kuruşiuklar Son günlerde piyasaya sahU 10 kuruşiuklar da çıkmıştır. Zabıtanın yaptığı tahkikata göre bu paralar geçenlerde yakalanan 100 liralık lar gibi hariçte yapılmakta ve memleketimize sokulmaktadır. Sahte en kuruşluklarla hakikat • leri arasında ufak bir mukayese derhal sahtesini meydana çıkar maktadır. Sahtelerdeki Türkiye Cumhuriyeıta kelimesi daha ince ve birbiri içine giren harflerle yazılmış, altındaki buğday dalı kaba ve ka • nşık yapılmıştır. On kuruş tarafındaki kuruş kelimesi de gayrimun • tazamdır ve defne dalmda da bir çok bozukluklar ve kabalıklar gö • rülmektedir. Bilhassa kenarlardaki brtıllar sabtelerde seyrek ve kabadır. Zabrta, bu kalp paralan memlekete sokanlan tesbit etmek üzere faaliyete geçmlştır. Denizde bir facia Tavşancıldan tsanbula gelen üzüm yüklü bir motör Kadıköy açıkIarında bir fırtınaya tutulmuş ve motörün arkasma bağlı olan kayık dalgalann şiddefcinden batmıştır. Kayıkta bulunan Hüseyin, Arif ve Ahmet isminde üç kişi denize dö • külmüçtür. Bunlardan Arif ve Ah met kurtarılmış, Hüseyin dalgalar arasında kaybolmuştur. bataklık boyunea yamaçlardan gelen sulan alıp Deliçay Rtecrasma vermektedir. Kanalm üstünden geçen birçok köy yolu vardn*. Bu yollarm köprüleri beton olarak Nafıaea yaptınlmuhr. excavateur makineleri şimdi bataklığm tam ortasmdan geçen ana kanalı kazmakla meşgtddurler. Bu sene artık bu bataklıkta su toplannuyacağı gibi ilkbaharda bataklık yerme çok kuv • vetli toprağı olan bn sahanm ziraate elverişlî bh hale geldiği görülecektir. Batün bu havaliyi atroa belâsiie korkutan ve senelerdenberi etrafında • ki msanlann sefaletlerile adeta eğle nen bu bataklık ta bu suretle ve Cumhuriyet idaresmin yapıeı mefkâresile tamamile ve ebediyyen ortadan kalkmış olacakfar. Bunlardan sonra; birkaç sene evvel açıhmş olan Nilufer kanalı manzumesinin ulahı başlıyacaktır. Bu işe lâznn olan hafriyat makineleri Avrupaya sipariş edilmiş ve arazi Bzermde icap eden son tetkikat ve tat bikat ta yapılımşhr. Mtua Edirnekapı pazarı kaldmiıyor Edirnekapıda sur dibinde köylüler pazar kurmaktadır. Köylerden ge len arabalar ve hayvanlar da o civer da bırakılmakta ve hayvan pislik leri bu semti geçilmez bir hale sokmaktadır. Surlan gezen yüzlerce seyyah bu fena manzara ve koku ile karsılasmaktadır. Belediye bunu nazan itibara alarak pazar yerini değiştirmeğe karar vermiştir. Yeni pazar kuytu bir yerde olacaktır. Bir deniz amelesi yaralandı Galata nhtımı açıklannda duran Dapkoviç kumpanyasına ait Alman bandıralı Polonya vapuruna tuzlu balık fıçılan yüklenirken fıçılardan biri vinçten kurtularak Kasımpaşah hamal Mehmedin üstüne düşmüş ve hamalı yaralamıştır. Mecruh tedavi edilmek üzere Cerrahpaşa hastanesine kaldınlmıştır. Hıfzısıhha Laboratuvan Cumhuriyet Bayrammda açılacak olan Hıfzıssıhha laboratuvan ve bakteriyolojihanesi levazınunın ikmali için Belediyece çalışılmaktadır. Bu Hıfzıssıhha müessesesi şehrin umumî hıfzıssıhhası Ue meşgul olacak, flmî tetkikatta bulunacaktır. Bu müessesenin muhtelif şubeleri olacak ve bu şubelerden biri de halka hıfzucıhha usul ve kavaid'ni öğretmek için neşriyat ve propaganda bayacaktır. Tahtakurularını temizlerken Samtayada Hasanağa mahalle sinde tştirak sokağında 51 numa • ralı hanede oturan Şark şimendiferlerinde gardöfiren Osman Efendinin zevcesi Fatma Hanım karyola demirindeki tahtakurulannı öldürmek için demire ispirto dökerek ateşletniş, alev yataklara ve odaya •irayet etmişse de derhal yetişilerek •öndürülmüstür. Mister Ruzvelt, Büyük Harp zamanlan müstesna olarak şimdiye kadar hiçbir Amerikan Reisicura • * huruna nasip olnuyan huduUuz salâhiyetle, geçen marttanberi memleketin malî, iktuadî, sınaî, ti . cari bütün hayatını devletin idare ve mhisarma almış bulunuyor. Sovyet Rusyası hariç olmak üzere son asırlarda dünyanın hiçbir tarafmda memleketin iktısadî kök ve damarlannı böylece kopanp atan bir m . kılâba teşebbüs edildiği vaki değildir. Bu inkılâba birçok isimler ve rilmişse de en doğrusu ve uygunn devlet sosyalizmidir. Çünkü MUter Ruzvelt işi, istıhsalle urtlhlâk ara sında muvazene husule getinnek > ten tutturacağı yerde maaş ve üc retlerin indirilmemesini ve bÜâkis umumt surette bunlann yiUı»cltîluıe»J ni ve ayni zamanda mesai saatle • rinin tenkis edilmesroi millî felâiî plânına esas ittihaz etmiştir. Patronlarm ameleye nekadar ücret vereeeğini ve nekadar saat çalıştıracağını tayin ederek bunu herke» se cebrr ve şiddetle kabul ettirmiş. tir. Sanayi eşyanmn toptan fiatle « rinm artması esas tuulmuş lâkin perakende fiatlerin yükselmesi şid © ö m uü k! e P dl © detle menedilmîşrtir. Amerikada. şimdiye kadar belîi başlı sosyalizm hareketinin mevcut tstanbul Gümrük Muhafaza müolmaması tngilterenin ve Fransanın dürlüğü şimdiye kadar yakalanan hilâfma olarak bu memlekette u « kaçak eşyadan müteşekkil bh* müze umumî amele sendikalannın vüeude yapmıstır. Burada kaçak eşya ile be gelmesine patronlarm mümanaa * beraber kaçakcılann fotoğraflan tmdan ileri gelmişti. Mister Ruzvelt da teşhir edOmektedir. Yakalanan sendikalann teşekkülüne meydan muhtelif kaçak eşya einsleri bin • bırakmıs ve sanayi patronlannm sen « den fazladır. Ankarada her daire • drkalar ile muamele yapmağa lc * nin bir senede yatpığı faaliyeti eser bar etmiştir. • lerile tesbit eden bir sergi acılacağı Neticede Amerikanm sanayi teş» için 'Kumandanlık müzenin mühim kilât ve ahengi altüst olmuştur. Sen* bir kısım eşyasinı Ankaraya gön dikalara dayanan amele Iüzumlu 1 V Ü dermiştfr. zumsuz terki eşgaller yapmışlardır. Fabrikalann bir çoğu kapanmış, Ueretierin artmasmdan haHrm satmalma kudreti artmatnıştır. Neti. cede ziraî mahsulât müşterfsiz ka « Şimalî Amerika birleşik hüku • larak fiatler mütemadiyen düşmüşmetleri dünya pamuk îstihsalâtmm tür. Halbuki memleketin belkemiği yansını yetiştirmektedir. Bu sebepçiftçidir. Ahiren fki milyon eiftçi ten pamuk fiatleri her şeyden evvel ittifak ederek hükumete hem vergi Amerika rekoltesine tâb'idir. Yapıhem de borçlannın faizmi verme lan en son resmî tahminlere göre meğe ve şehirlere yiyecek gönder . Amerikanm bu seneki pamuk rekolmemeğe karar vermişlerdir. Şimdi tesi bir ay evvelki tahnvnleri 400 Mister Ruzvelt yeni bir tecrübeye bin balya geçerek 12,385,000 bal girişmeğe hazırlanıyor. Memleketin yaya baliğ olmuştur. Geçen seneki serveti fena taksim edildiğinden ye> mahsul 13,002,000 balya idi. niden bir taksim yapılması lâzım Pamuk alışverişlerinin en geniş geldîğini son nutkunda soylemiştir. mikyasta cereyan ettiği Mençester * Lankşayer ticaret mehafilinde pa • Velhasıl Amerika hükumei buhra • nm dogurduğu şaşkmhk neticesl o * muk fiatleri etrafında birçok fikirlarak bir tecrübe bitmeden ikinci . ler ortaya atılmaktadır. Amerika sine giriyor. Bu kanşıkbk şüphesiz mahsulü 13 milyon balyadan az olAmerikanm harieteki siyatî nüfuz mıyacağina ve geçen seneden de ve ehemmiyetini de sarstıkça »ar « 11,5 milyon balya stok devredildisıyor. ğine nazaran 12 ay zarfındaki sarfiyat için elde 24,5 milyon pamuk MUHARREM FEYZt bulunacak demektir. Dünyanın sarfiyarta seneviyesi 14,000,000 bal yadır. Şu hesaba nazaran eldeki RahaLsızhğına binaen istifa e* mal pek mebzul denecek derecededen sabık Nafıa Vekili HUrai Bey dir. Bunun için birçok tüccarlar padün Ankaradan şehrimize gelmiştir muk fiatlerinin önümüzdeki aylarda Mumaileyh bir iki züne kadar te • her halde düşeceğine kani bulu davi edilmek üzere Vtyanaya gi nuyorlar. decekt» ".çakçıh!: :r.uzeil Bu sene pamuk fiafları ne kadar olacak? Hılmi Bey geldi