16 Ekim 1933 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 4

Camhuriyet • I Cengiz Han TEFR1KA: 10 Yazan: M. TURHAN Gemlik zeytinlerî ıslah ediliyor Bursa valisi, köylerde tetkikat yaptı Gemlik «Hususî» Yaz mevsi . minin serin ve yağmurlu geçmesi zeytrolere faydalı olmustur. Bu seneki zeytmler tane itibari'e s;eçen senekinden daha iri ve etlîdir. Bu sebeple mahsulün vüzde yetmisi sofralı^a ve ancak yüzde otuzu yafflı?a avnlacaktır. Mahsulün bu bereketi karsısında ka. sabamızda mevcut bes fabrikanm te . »ix:'i büyütülmektedir. Bunlardan başka kasabamız* fyük bir prine ve raFzi fabrikası kuruL mağa baslanmıstır. Bu veni tesisatla milvonlarca kilo prine Yunanistana gk. mekten kurtulacak, çıkanlacak yağ ve küspenin satışmdan memleketimiz is . tifade edecektir. Bursa Valisi Abidin Bey Gemlik zeytinlerinin nefasetini her vakit muha • faza etmesi icin zentin müstahsfl ve tüccarlannı buradaki ticaret odasında top. Iamıstır. Bu içtimada yalmz ecnebi memleket. lere giden zeytinlerin standaridize edilmesile iktlfa olunmama«ı, Anadoluya, tstanbula gönderOen zeytinlerin de ticaret odasınca kontrolu kararlaştml . mıshr. Zeytin sineği için yapılan mücade . lenin sahsî ve mevziî oldu^unu gören Vali Bey bunun Mudanya, Gemlik, Orbangazi kazalannda tevsi ve teşmili îçin çalışmaktadır. r?earf Süleyman r 16TeşrînîeweI 1933 Rusyanın vaziyeti Bu seneki mahsul geçen seneden daha iyî, smaî istihsalât artıyor Türk Rus ve Rus Fransız iktısadî münasebatı Rusyada bu seneki mahsul geçen se. neden daha iyidir. Maahaza Rusyanm buğday ibracatını tahdit eden Londra buğday itilâfuu bilâitiraz kabul etmis olması bu sene fazla miktarda buğday ihracına imkân bırakmıyacaktır. Binaenaleyh, mahsulün geçen seneden daha iyi olmasuıdan Rus halkı istifade ede. cek demektir. Mahsulün iyi olması ayni zamanda Rusyadaki hayvanatın beslenmesi hususunda da müspet tesirler yapacaktor. ihracatımız 1,805,000 lira iken bu sene ayni müddet zarfında 2,106,000 liralık ihracat yapılmıstır ki aradaki fark yüz. de 17 daha fazladır. Rusyadan ithalâtımıza gelince Hhalât geçen senenin 8 aymda 3,865,000 lira iken bu sene 2,497,000 liraya düsmüs, yüzde 35 aza'mıstır. tthalâtımızm azaîmasına rağmen ihrac?tunızın fazlalajması Rus pazarlannın Türk mahsulâtına olan ihtiyacına bir delil teskil eder. Bu^ünlerde bilhassa Rusvaya kü'lîyeti nvktarda vün ve ya. pağı sevkedjlmeğe baslandığı için önümüzdeki aylarda Rusyaya ih/acatımızın : daha z yade artacaema süphe yoktur. ( B U akşamki program \ ANKARA : 12,30 gramofon 18 orkestra: 1 » Beethoven (Ouverture Fidelio). 2 Kalman (Potpourri Csardasfurstin). 3 Straus (Valse Neu Vien). 4 Sousa (Marche Diplemat) . 18,45 a laturka saz . 20 Ajans haberleri. ÎSTANBUL : 18 gramofon 18,30 fransızca ders (ilerlemis olanlara) 19 Hikmet Rıza Hanım . 19,45 saz: (Sevim Hanım) • 20,30 Münir Nurettin Bey ve arka • daslan 21 30 gramofon 22 Ana . doîu AUns'. Borsa haberi, Saat ayan. VİYANA: 18.20 muhtelif operalardan parça lar (Bariton) . 19 konferans . 20,10 ; sen'^n k orkestra 21.50 havadisler 22,05 konser 23,15 havadisler.23,30 plekhrla dans musikisi. PÜKRES : 18,05 cazbant 20,05 konferans 21,05 konser 21,35 eski Rumen sarkılan 22,05 konferans 22,20 Ru . men sarkılan devam ediyor. BUDAPESTE : 18.35 plâklar 19,35 almanca ders20,05 tsigan orkestrası 21 05 bir kon ferans: (Siir ve musiki) . 21,35 yük sek musiki mektebindeki büyük orkestrj konserinin nakli: (Beethovenin eser leri) 23,30 havadisler ve tsigan musikisi. VARŞOVA 20,10 orkestra konseri 21,05 (Pep. pina) oDeret 23,50 dans plâklan. ROMA : 18,20 sarkı ve orkestra konseri 20,25 muhtelif 21,05 havadisler ve »arkılar . 21,35 havadisler ve hafif musiki pareelan. Temuçînin doğuşunda «bu çocuk ulu hakan olacak, yer yüzünün hepsini alacak!» demişlerdi Ben bu cdız yumrugu demir ya puım. Birkaç yıldanberi de gizli gizli bunun içindir. Danlma ama, bugimedek benim îçin naad çaksbğını, ne yaphğinı bfl . miyorum. Yavlar karşısında atınu aşırmak, beni tek koymak sence yardun tse ben o yardnru gene tana bağifla . dım. Kafan ktmmtu dolu, gözün bur • nuna bağk. Böyle olmasa sana sessiz se*siz yaphğım yardunlan anlardın, yu . reğmi bana baglardm. Ne yaptm ki Gökçe? Ne nâ yapbm, birer birer «ayaynn mı? Say da öğreneyim. Sağa grt, sola gk, yokan çık, asağı m, Türkelini dört yandan dolaş, ber aba. da bir masal dmKyeceksm. Bu masa . la göre birkaç yür yıl evvel Alageyik adlı bir dul kadm vardı. Kocasuun yasmı tutup kara çadınnda karagozlerimn karayasun silîp oturuyordu. Bir gece çarasu çadıra bir ışık doldu, bu ışık eU le tutulmaz bir ortü gibi Alageyigi sardı, aonra söndü. Dul kadm, ter içmde kalmıştı, korkudan tirtir titremisti. Fakat uyanıkken gördüğü bn Düfii Irim . •eye söylememişti. Dokuz ay on giin geçti, gene bir gece o ^dc dul kadmra çadmna doğru, ter dökmeğe baslryan kadmca&m kucakladı. Bu sefer o, bayıkmttı, gözünü açmca dizlerinin arasmda üç çocuk btddu. Temuçin, çıplak adamm »özönü kes. ti: Bunu ben de babaodan dinle • dim. Ofiççocuktan biri benim böyök dedemmtş! Evet, dinlemissin. Fakat bu nuu aalı baba oğul da bbim uydurdoğuma • IU, ağızdan agza da bizim yaydıgunua anlamamışsm. Demek Alageyik yalan, biiyük atamın ı»ık dölö oldugu da uydurma. Alageyik yalan değil ama ü»t tarafı düzme! Yalanlar düzmeği niçm düsündünfiz? Çünkü insanlar, yalam doğrudan daha çok severler. Sonra kafastnı aydmlanmanuf adamlar, birine yüksek saygı göstermek için onu insanlığın üstünde doğrauş görmek bterler. Biı de seni, beylerin ve hanlann üsrüne çıkarmak için ısıktan öremis gösterd&. Canım sıküdı, senden de, babandan da yüreğiro biraz daha aynldu Ben yalam levmem, söytiyenden de iğrenL run. Yaknı sevmezsin ama dört tarafa şılak çıkanp bu masala inanmaym diye de bağnamazsın. Böyle birşey yaparsan seni yükseltmek için uydurdu. ğumuz öbür masallar da tuya düser. Sonra kendin de küçülürsim, cascav • lak bir Moğol beyceğizi kalırsm. Bafka yalanlanmt da mı var? Var ya. Haydi ukıkna, onlan da söyle. Senin doğusunu da babam bir masal yaptı. Anan seni her kadm gibi, ber kurağm bir tay bnakması gibi sessiz, gürültüsüz doğurmuftu. Elli yıldanberi Turkelinde bir kaynasma, bir anlasma yapmak tstiyen, bunun için de senin soyuna dayanmagı kuran babam, bu dogumu bir tutamak saydı, dört tarafa bir masal uçurdu. Sanki sen, bir eli yu. muk olarak doğmussun. Eben elinl açınca bir parça pıhh kan görmüs. Moğol uhuunun en akıllısı babam değil mi ya. Hemen o, bu kan pıhtısım alıyor, evirip çeviriyor, babana müjde veriyor: «Bu çocuk ulu hakan olacak, yeryfizunun hepsini alacak!» diyor. Bu da ım yalan Gökçe! Yalan ya. Ana kanundan yeni fırlıyan taylann kosucu olup olmadıklan bile ilk giinden anlasdmaz. Nerde kal. dı ki insan yavrusunun hakanlığa yükseleoeği doğumunda belli olsun. Fa kat dedhn ya, kafası aydmlanmıyan adamlar, bu masallara çabut'sk inanır. ' Peki, dileğinir neydl baba oğul niçhı yalanlar uyduruyorsunuz, hfle he. nan admn ne diye yalanlarmıza terrel yapıyorsunuz ? Babam da, ben de Türk elinı bir beyin buynıgu, bir bavrağm gölğer* albnda görmek isteriz. Türk, altından ustündür. Altın hakanlan yıllarca alt e*. mistir ( 1 ) . Gene öyle olmalı, elbir liğile yücelidir. Bunun için de kanı yük. sek, bileği sağlam bir adam ortaya ahL malıdır. Biz, seni seçdik. Diyelim ki dediğiniz oldu, dile • ğiniz verini buldu. Siz, ne kazanacak • smız? Onu simdi de£il, bütün Türklerin bin'cik hakanı olduğun giin sor. O göne eriseceğimize inanıyor musun? tnanmasam şu kurt tnine kapan. mazdım, şu kılığa girmezdim, yan aç yan tok yasamazdım. Ala geyiğin ço. cusu deâilsem de cok ünlii bir kisinin oğhıyum, ben de kılıc kusanırdun, ata binerdim, usak kuUanırdun. Peki. Türk birliği için çalıstığma beni de vüksekmeee savaştığına tna nayım. Bütün Türkleri kendimize nasıl uyduracagız? Daha dün. üc kücük ulusu onünde bonılduk. Kor a koca uluslar, bize boytm mu kırajlar? Pagadurlar (Bahadırm türkfiesi) yenil* yenila yenmesi öğrenirler. Ka rmcalar bile dose Icalka j o l alması ög . renürorUr. Onun için dünkü bozsun . dan îclenmeie yer yok. Elverir ld bundan sonra adınum SIculü atmayı becerem. Ve bjrdenbire bahrUnuş obiSordu: Sözü deüttirmek iyi deffü ama, öğrenmek istiyorum. Ben savustuktan sonar sen, savw yerinde ne yaptın? Ne yapaçaktnn, flkm sana ada Ttıkıllı mârP tuttuBPU sonra kıheı cekip abldnn. Delikanlı Cebe ile Söbü. tay karsnna eüap T « beni zorla «lıp vavlar arasmdan cıkarmasaktfdı zebe. rip gidecektim. Teklk&ama büyük yiâitükUr aösterdiğini dırydum. Nasıl kurtalduKU • no atrnndan isitmek istiyordum. tste onu da isittin. tcme serinlik geldi mi? Serinlik gelmedi, BşOmek geldi! Neden? Savaslarda îyi K* basbug ola ımyacMhnı anladım da ondan! Btmn nereden anladın? tyi bir Basbug, ordusunu kurtarmağa savasır. Bunn yapıp yapamıva . cagım da bir bakısta anlar ve o vakit kendini kurtarmaga çalısır. Sen, eri • mis bir ordunun yıkımsırasında ken • dtni ortaya ahyorsun. Bu. ölüvü diriltmek uğrunda ölüme atılmak demektir. Fena mu erlik böyle olmaz mı ? Erlik baska, Basbuiluk bajka. Sen. çok cesur bir ceri olabîlirsîn. Fa . kct <u yantıâm be bakUırsa cok kötfi bir baıbus olacaksm. Onan için sana öğüt veriyorum: Ordular hazırla. or. dular besle ve kuîlan. Lâkin bu ordu'arm savava rölsinde i«. senden iyi becerenlere bırak. Varsın onlar, senin «§. nm» didinsinler. At. aene senin olacak, değil mi?.. Yeter. ( 2 ) . fMabadî var) (1) Eski Türkler, Çin Imparator . lanna Altın Hakan derlerdi. (2) Filhakika Cenğiz, iyi bir kumandan değildi Essiz bir neferdi. Askere, verinde ve icabında. kuvvet vermeği ve ornek olmayı bilirdi Ordulann idarcsini tamamile kumandanlara bırakrnt?tı. Onlara yalnız yörüyeceHeri istika ti Kssterjrdi. M. T Sanayi vaziyeti Sovyet Rusya sanayiinin istihsalâta mütemadiyen artmaktadır. Bilhassa ağır sanayideki inkişaf hepsinden faz. ladtr. Nesrolunan son istatistikler, kö mür, demir ve çelik istihsalâtmm sim. diye kadar hiç görülmemis bir derecede fazlalastığını anlahyor. Kömür tstihsalâh günde 220000 tona çıkmuhr. Bi zim yevmî istihsalâtımıztn 4500 tonu geçmediği düsünülürse Rusyanın gün. lük kömür istihsalâtının bizimkinin 5 0 mislinden fazla olduğu anlasdu*. Rus • yada günde 23,000 ton demir ve 21000 ton çelik çıkarılmaktadır. Motör sanayii de çok terakki etmek. tedir. Yeni insa ohman fabrikalarda i mal olunan otonv>bil ve kamyon adedi 1928 iptidasuıdan 1932 sonuna kadar be? sene zarfında 57809 u germemis ken; bu senenin ilk sekiz ayında yaoı . lan otomobil ve karrvon miktan 30500 e yakındır. Demek Rıuradaki fabri kalar aüade 128 otomobil v« kamyon imal etme~e b?*lam»»l»ıdır. Rus • Fransız ticareti Sabık Fransı* Bacvekili M. Hervo . dajı <onra Fransız Hava Nazırı M. Pietre Cotun da muafüreten Moskovaya sidiji Sovxet mahafUinde ve haji&te, Rujora üe Eransanuı iktısadî sahada da «nlafacakjarına kuvvetli bir delil addedilnMktedir. Esasen Fransız . Rus mübadelâtm • da son sene'erd* h'cbir gayritabiilik mevcut değüdir. Rusya Fransadan se. nevî 3035 milyon altın rublel'k itha 'âtta bulunuvor. Buna mukabii Fransava vaki olan Rus ihracatı 45 milyon rub. le kadardv. İki mem'eket arasmda son zamanlar. da hasıl olan anlasmalann RusFransiz münasebatı ikhsadiyesini onümüzdeki aylarda raühim nisbette inkisaf ettirecesi ömit olunmaktatür. üsküdar Hâle sinemasında H i CRAN Küstav Frölih ilâveten : Dünya haberleri Türk • Rat ticareti IPEK SözBir, Allah Bir ^inemasında filmini henuz gormediniz mı? Daha 3 gün kaldı. Bu gece Darulbeda\iden Geçen ^""«nin Uk 8 aymda Rutyaya 7 milyon kiloya yakın incir satıldı İncir mevsimi iptidasından 510.933 akşamına kadar tzmir borsasında sa . tılmış olan incir miktan 61411 çuval, yani 6 milyon 755 bin 210 kilodur. Muhtelif nevilere mensup olan bu m cirler, 7 ile 26 kurus arasmda satılmıs ttr. Geçen senenin aynî müddeti içinde 8 buçuk milyon kiloya yalan incir 6 ile 25 kurus arasında satunustı. 3 ayda 218 ticarî mOessese kuruldu Bu sene yalnız nisan, mayıs ve ha ziran aylarında tstanbulda 218 ticarî müessese kurulmuştur. Bunlardan 48 i kollektif sirkettir ki sermayeleri 501, 719 liradır. 4 ü mecmuu 300 bin lira sermayeli Limitet, 2 si 205 bin lira ser. mayeli anonim sirkettir. Bir de 2 bin lira sermayeli komandit sirket kurulmuştur. Gene bu üç ay zarfında 31 i »irkd olmak üzere 53 müessese terki ticaret etmistir. 22 teşrinievvel Pazar ve 24 teşrinievvel sali aVşamlan caat 2 ! ?.O da H AZI M B E Y son defa olarak biz7at sahnede lılmin şarkılarmı söyliyecektir. (8682) V E F AT Şehrimizin maruf vapur acentalarından Charles Sunma Efendi 64 yaşlannda olduklan halde diinkü pazar günü vefat etmistir. Cenaze merasimi bugün saat 9 1/2 Ka dıköyünde Paroissiale Latine kilisesînde icra ve saat 11 1/2 ta Feri köyde Lâtm kabristanına defnedi Ieceğinden son vafizei tesyide bu lunmak arzu eden zevat ve ehibbasınm mezkur saatta hazır buhınmalan ve isbu ilânın davetiye"*""^"» mmda telâkkı erfilmesi rica olu • nur. DİKKAT Muhterem Halkımıza ve Taşra Sinema Miidiriyellerine: Türk sinemasımn Harp ismi altında ilân ettiği İNGİL1ZCE SÖZLÜ, Lil Dagover tarafından temsil edilen ve hakikî ismi (THE W0MAN FROM MONTE CARLO MONTE KARLODA KADIN) filminin hali hazırda Japonya ve Fransada CHARLES BOYER ANNA| BELLA INKCHİNOFF'un iştirakile çevrilmekte olan ve biter bitmez bu mevsim ARTtSTtK sinemasmda gösterilecek Fransızca sözlü Klod Farerin şaheseri HARP filmile hiçbir alâkası olmadıği kemali ehemmiyetle arzolunur. (8686) Bu çarşamba A K Ş A I I M FRANS'Z TYATROSUNDA Meşhur piyanı«t ALFERD KORTO tarafından iki konser venlecektır Pro^ram tıyatro kişesine talik edilmiş ve kişeler bilet satışına başlamıştır. I RT I H A L Gülhane tatbikat mektep ve seririyatı rontgen muallimi m:Valay Şükrü Emin Beyefendinin valideler salihatı nisvandan Hacı Hatice Hanım irtihali da?5beka eyleır.iştir. Cenazesi bugün sabah saat 10 da Beylerbeyinden kaldınlarak Ana d'oluhisarındaki aile makberesine defnedilecektir. (8679) Y A R I N A K Ş A M TURK SİNEMASINDA MUAZZAM LIL Ateşin ve fUsunlr yıfdızı 6ALA MUSAMERESi DAGOVER A R T İ S T İ K fHM* 6L0RYyi CLEMENT VAUTEL' in nefis mukemmel komedısı filminde takdım edecektır. Biletlerinizi evvelden aldınnız Tftieffan i 4 2 8 5 1 MĞveten : Y e n i F O X J O U R N A L (8687) BiZZAT SAHNEDE perestişkârlarına takdim edilecektir. Aynca. Meşhur Fransız muellıflerinden Claude Farreer ve Lucıen Nepot)"nın (La Veılle d'Aarmes) namındaki eserlekinden muktebes ve \. I L D A G O V E R ' i n en guztl filmı olan MADAM ÇOCUK istemiyor Güzel filim görmeyi kim stemez ? Zevkle eğlence ile kahkaha ile gulmeyi kim istemez ? Sıneroası • Yıldızlann şıklıgın ve güzelliğin kraliçesi Uçan aile Bahrimuhiti geçemedi J. A R i F E S i N D E A R P 868S gösterilecekrir. En son teknık ve rejisor Michael Curtizın iddresinde \e \merika donanmasının iştirakile vücude getirilen, son derece cazip bir aşk ve asVeri mevzüu ihtiva eden bu filnrn 'Claude Farrere, in H^RP ismmdekı eserındcn muktebes diğer bir tilıtnle hiç bir alâkası yoktur. Yclerin'zi e v v e l d e n temin edinİ7. BABy (Çapkın Kız) tilmınde ŞEN v eŞ U H herkesı A N N Y O N D R A BU6ÜN MiLLI Mevsımin MELEK Sinemasında («684) Çarşamba kahkahadan Aşamı haviltacaktır Mümessilleri : ilâhî yıldız Brigitte Helm Jean Gabinin fransızca sözlu şarkılı buyıik liimi. Bu filmde Brigitte Helm'ın ilk defa olarak şarkılannı dinfiyeceksiniz VALANSİYA YILDIZI ZINOAN KAÇAKÇILARI Mumessili TIM M A C KOYun son çevirdiği serguzeşt fümi mustesna 2 şaheser SitiEMADA lılmi birden î I (8671) *Uçan Aile» tayyareu kazaya uğradığt Groenland »ahillerinda «Uçan aile»... Vakıâ bu bir tayyarenin ismidir ama, müsemması da ismine nygundur. Çünkü Huçinson isminde bir Amerikalı tayyareci gördüğünüz «U çan aüe» ismindeki tayyare ile kansı . m ve Uri kızmı da beraber alarak Bah rimuhrti geçmeğe karar verdi ve bu karannı geçende tatbik sahasına koymak istedi. Fakat tayyare yanyolda kazaya uğnyarak Groenland sahillerine düştü. Kan koca ve iki çocuk orada günlerce imdatsız ve yardmuız kaldılar. Bereket versin, tam olumfl bekledikleri bir a rada Lort Talbo isminde bir gemi ka . zazedelerin imdadına yetişti ve onlan Ingiltereye gethdi. Uçan aile tabiî tayyare değil, çünkü o parcalanmısti, hakikî aile vapurla Amerikaya döndii. Mister Huçison maaile uğradığı bu felâkete rağmen yeni tesebbüslere gi rismekten hâli kalmıyacağını ve gele cek yaz gene bütün aile efradile bir likte Asya kıt'asım bir uçuşta baştan başa katetmeğe tesebbüs edeceğini söylemektedir. 16 10 933 Yarınki salı gıinü akşamı saat 21 de Uianbul Belediyni f I P E K sinemasında [6ÜL ve 60NUL] Komedi Muallım ve talebe gecesi ÇELiK ADA CHARLES BugOnUn hayali Yarının hakikati 3,000,000 liraya mal olmuş bir fiüm, baş rollerde: Onümüzdeki perşembe matinelerden iübaren gösterilccektir. Muazzam bir fil m görmeğe hazırlanınızı BOYER JEAN MUR A T (8683)