13 Ekim 1933 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

Hayat Ansiklopedisi Büyük bir kiifüphaneyi bir arada evinize gefiren en faydalı eserdir. Her evde bir fane bulunmak lâzımdır. flminnıı e a n a . II» QOOA UIIUIIIıU 56fie> nO. 0 0 3 U umhuriyel ,. , . İSTANBUL CAĞALOĞLU Telgraî ve mektup adresi: Cumhuriyet, İstanbul Posta kutusu: İrtanbul, No. 246 Telefon: Başmuharrir: 22366, Tahrir müdürü: 23236, tdare müdürü: 22365 Matbaa: 20472 m »• i ıMı^ l m Ü U I Hayat Ansiklopedisi P, a 1 3 T o c r i n i a u u a l 1Qft9 " " IÖ lö9nm™VBI I W 41 mcı ciizü çıktı Evvelâ sulh, sonra Daha iyi sulh ugoslavya Kralı Hazretlerinin Gari Hazretlerine yaphgı a y a ret vesilesile maruf ve mukte. dir mufaarrir M. Maurice Pernot (Moris Perno), İnfermasiyon gazetesile neş . rettigi âlimane bir makalede Balkan lann umamî vaziyetini salâhiyetle tet kik ediyor ve son günlerin meydan ver. diği tezahürlerden daha ziyade müspet neticelere ümil veren imkânlara mtikal ederek Balkanlüar arasında husule ge. lecek antaşmadan dünya sulhunun esash surette müstefit olacağım kat'iyyetle ve memnuniyetle kaydediyordu. M. Maurice Pernot bu makalesinde meselenm bütiin safhalanna üstadane isa „ retlerle tetnas eylemistir. Bu güzel ya. nyı ona ilâvesine cesaret edeceğimiz bir iki mülâhaza ile ikmal etmek istiyoruz. M.Maurice Pernot bir taraftan TürkYıman dostlugunun, diğer taraftan Kü. çük tfa'Iâf devletlerinin bu anlasmayı umumî bir Balkan bloku haline sok . makta menfaat gören son kararlarının Balkanlarda nihayet umumî bh* itilâf husulüne mukaddeme teşkil etmekte olduğunu beyan ediyor. Yalnız muhar • rir Bulgaristanın böyle bir anlaşmaya girmekte mütereddit olduğuna dikkat etmistir. Bunun sebebi acaba ne olsa gerektir? M. Pernot: Acaba, diyor, böyle bir anlas . maya girmeden kendisine ait esaslı menfaatler temin etmek mülâhazasile mi, yoksa daha evvel aldığı başka taahhütlerin böyle yeni bir bağlanmağa müsait olmamasından mı? Diye soruyor. Bununla beraber Bulgaristanm böy • le bir iiilâfa girmeden komşularınca halletmek ihtiyacuıda olmak itikadında bulunduğu meseleler M. Maurice Per. notnun meçhulü değildir. Ezcümle Tiirk . Yunan dostluğunu bağlıyan mu•hede karsısında Bulgaristan kendisinî Âdalardenizinde bir mahrece malik olmak siyasetile muztario görmekten hâlı değildir. Yunanistan Bulgaristana De . Jaaöac Umanından bir serbest mıntaka ile istifade etmek hakkım vermeğe razt olduğu halde Bulgarlar Struma nehri • nin sark tarafmda kendilerini Adalar . denizine indiren, arazisi dahi kendile rtne ait, bir dehliz istiyorlar. Yunanlı . lar buna muvafakat edemediklermden Bulgarlar bundan dolayı gayrimemnun vaziyetini muhafazada devam ediyor lar demek oluyor. M. Pernotya göre Bulgaristan hari cinde diğer Balkanh devletlerin anlaşmaya doğru gitmeleri çok haynrlı bnr alâmettir. Böylelikle, diyor, Balkanh dev . detler büyük devletlerin ne olsa kendi menfaatleri kaydinden hariç olmıyan müdahale ve sahabetlerinden kurlul mus olacaklardır, ve bu büyük birşey . dir. Bu hakikaten büyük birşeydir, ve bu takdirde Balkanh devletlerin büyük devletlerle münasebetleri daha haysı yetli ve daha samimane olacağına da süphe yoktur. Balkanh devletler Bulgaristanı man. zume içine almak için çalıstılar, çalışı yorlar ve çalısacaklardır. Yueoslavya Krah Aleksandr Hazretlerinm tstanbula gelirken Varnada Bulgar Kralı Haz . retlerine mülâki olusu bu maksada müstenit olduğu gibi Romanya Hariciye Nazm M. Titulesku dahi yakında An . karaya gelirken Sofyaya, gene süp hesiz hep bu maksatla, uğramtş olacak. tır. Biz Bulgaristanm komşusu ve dostuyuz, Türkiye Cumhuriyeti hükumeti. nin hayırhahane mesaisi Bulgaristanı Bslkanlar men»vmesînde lâyık oldueu mevkü isgal eder çörmek neticesini istihdaf etmekten hâli kalmamıstır, ve hâli kalmıyacaktır. Adalardenizi mahreci meselesinm nasıl hallolunduğıma dair elde mükem. mel bir misal vardır: Selânik Hma nında Yugoslavyaya verilmiş olan ser. best mıntaka. Türkiye zamanında bile o zamanın Sırbistanına böyle bir mın taka verilmesinde esas itibarile hiç beis görülmemis olduğu gibi Yunanistanla d*hi bu ımnkiil, serbest romtaka usu lile pekâlâ halletMmistir. Bu/garistanın Adalardenizi mahrecmde böyle icrası kabil bir hal suretini kabul etmesi pek muvafık olacağına şüphe yoktur. Ancak biz biliyoruz ki Balkanlarda Bulgaristanı gavrimemnım kılan sebep!er yahıız bir Adalardenizi mahrecine münhasır değildir. Bulgaristanm ken . disüe hemhudut diğer komsu devlet lerle de kendi telâklrisme göre, hallo . Kinacak hesapları vardır, ve bu mese le malumdur ki nihayet muahedelerin tadili meselesidir. Muahedelerin haksız taraflan olduğunu teslim etmemek mümkün olma . makla beraber onlan tadil ettirecek careleri bulmak ta kolay değildir. M. Mi'solininin dediği gibi ebedî muahede yoktur ve zamanla hersey âdil mecra Hariciye Vekilimizin mühim beyanah Tevfik Rüştü Bey Cenevreden Sofyaya M Muşanofla beraber geldi, bu seyahatte . ehemmiyetli görüşmeler oldu ^ • TiirkMaear dostluğu Yeni bir muahede hazırlanıyor Büyük Bayram için Yüksek Komisyon büyük bir gayretle çalıştı Peşte sefirimiz Behiç • Onuncu yıl bayramı, bu bayrama yaraşır büyiiklükBeyin beyanatı te bir şenlik, bir donanma, bir tezahür olacaktır, Peşte 12 (A A.) Türkiye sefiri Behiç Bey, «Nyolcoriai uj »ag» gazetesi mu habirine demiş • tir ki: < Türkiye ile Macaristan arasında tam ve derin bir dost luk vardır. Ve mütekabilen ya pılmakta olan ziyaretler silsileBehiç Bey sinin yegâne maksadı da bu dost luğu derinleştirmek ve bütün dünyaya tanrtmaktır. Kont Bethlenin 1930 da Ankaraya yaptığı ziyareft bu dostluğa kat'î ve maddî bir sekil vermistir. Türkiye Başvekili ile Hariciye Vekilinin 1931 de Peçte de gördükleri hararetli kabul, Türk milletinde kuvvetli bir akis uyan • dırmıstır. Ankarada aktolunan ticaret muahedesi çok memnuniyet verici bir şekilde tatbik edilmektedir ve bu muahedenin mkizasında daha memnuniyet verici yeni bir muahedenin akti için de hazırlık mesaisinde bulunulmaktadır. Başvekil M. Gömbos ile Hariciye Nazırı M. de Kanyanın Anikaraya yapacakları ziyaret iki memleketi b'rlestiren samimî dost • luğun yeni ve kuvvetli bir delilidir.» Sofya 12 (Hususî muhabirimizden telefonla) Hariciye Vekili Tev fik Rüstü Bey Bulgar Başvekili M. Musanofla Cenevreden Sofyaya ka dar beraber gelmislerd'r. Türkiyenin Belgrat sefiri Havdar Bey de Belgrat. ta Tevfik Rüstü Beye mülâki olmuş tur. M. Mmanof. p^snreste Tevfik Rüsl ü Beye bir zjyaref vermistir. Türkiye Haricive Vekili saat beste Sofyadan geçmistir. Yann sabah 8 de tstanbula muv«"'»! e J ecekitr. Tevfik Rüstü Bey, hudutH i*~ ne şu beyanatta bulunmuştur: « Bulgaristanm kıymetli Başvekili M. Musanofla trende Türkiye . Bulgaristan münasebatını bir defa daha gözden geçirdik. Dostluğumuz değismemistir. Biz, her zamandan daha bu dostluğa kıymet veriyoruz. Ve bu nu tsmet Pasa Hazretleri birkaç gün evvel Ankarada da söylemistir. Bulgaristanla yapmakta olduğumuz ticaret mukavelesi müzakereleri bitmek üzeredir. tktnsadî meseleler hallilunmustur. Yamız ufak bir banka meselesi kalmıtfır ki. o da ay nihavetme Mabadi 4 üncü sahifede Af lâyihası Vekiller Heyetinde Hariçteki siyasî mahkumlar affedilecek mi? Adi ceraim mahkumlarından müddetlerinin dörtte üçünü bitirenlerin bırakılacağı söyleniyor Ankara 12 (Tel«fonla) Adliye Vekâletince cumhuriyetm 10 uncu yıldönümü münasebetile hazırlanan ıımutnî af lâyihası Heyeti Vekileye »«vkedilmiştir. Lâyiba yakında Vekiller Heyetinee müz&kere olunacak, Meclise gönderilecek ve Cumhuriyet Bayramınd&n evvel kanuniye* kesbedecektir. Lâyîhaya göre siyasî mahkumlarm tamamen affedileceği, ecnebi metn. leketlerde bulunan »iyasî mahkum lann da bu aftan istifade edecek leri söyleniyor. 150 liklerden birkaç kişindn affe. dileceği hakkındaki rivayctlere gelince, bunlann affolunup olunmıya • caklan henüz belli değildir. Mec liste 150 liklerden hiçbirisinin affolummaması hususunda kuvvetli bir cereyan vardır. Mahkumlardan ancan sülüsan müddeti cezaiyelerini bitirenlerin aftan müstefit olacakları rivayet e dilmektedir. Cumhuriyetin 10 uncu ytldönSmü Yüksek Kutlulama Komityonu içtima halinde Onuncu yıl bayramımuı öteki bay . ramlardan büsbütün ayn bir şekil ve manada kutlıyabilmemiz için Cum huriyet Halk Fırkasmda baslıyan ba zıriıklar, Meclisin yaz tatili başlamadan Büyük Millet Meclisi bir kanunla kuvvetlendirmiş, resmilik sahasına da geçmif oluyordu. Bu kanunun ilk hususi . liği bayramı üç gün olarak kabul etme. sinde ve bu bayram için kutlulama hazırlıklarını yapmak üzere bir Yüksek Komisyon tesldl etmesinde idi. C. H. F. Kâtibiumumtsi ve Kütahya meb'usu Recep Beyin reisliğinde toplanan ko misyoo ilk gününden başlıyarak bütün imkân nisbetinde, hatta imkânm da üstünde çahşarak, kendme bağh vilâvet, kaza ve nahrye komitelerini seferber hale getirdi. Ankara münavverleri Re» cep Beyin davetile Halkevinde bir top. lanb yapıldı. Kutlulama bssrLklannuı tertibtnde, programm safhsiarı üse • rinde uzun müzakereler oldu ve akı yardımcı kotnite seçildi. Köylere vanncıya kadar bütün idare mevküerinde kurulan komiteler vazıfelerine umumiyetle yürekten bir bağ. Mabadi 6 mcı »ctfıifede M. Titülesko Sofyada Af kanunu îîe affedflmeTerî mevzuu ba1"solan hançtekı siyasî mahkumlardan Adnan Bey Rauf Bey Muhakemeleri derdest maznunlar. dan »uçları kabahat derecesinde olanların da serbest bırakılacaklan bu rivayetler cümlesindendir. Maa . mafih bu hususta gazetelerde yazı lan haberlerin hepsi tahmine müs tesıiftir. Etıbba odası intihabı Doktorların ayın 26 sında yapı. lacak Etıbba Odası intihabı için a y n ayrı listeler hazırlamakta olduklarım yazmıstık. Bu listelerden biri Etibba Muhadenet Cemiyetinin listesidir ki bunda Ziya Nuri Pa^a, N'vazi Isrret, operatör Murat, 1brahim, Ömer Lutfi, Nazım Hamdi Beylerin isknleri vardır. Şimdiki Ettbba Odası idare heyetine muarız olanlar tarafından da ikinci bir liste vücude gefrilmUtir. Bu listede Mazhar Osman, Nuretitîn Ramih, cildiyeci Talât, Rusçuklu Hakkı Beylerle Kadri Rasit Paşa var dir. İkinci listede haysiye* divanına aza olarak ta Galip Hakkı, Yusuf Izzett ; n Beyler gösterilmektedir. ikinci liste için propaganda ya . panlarm basında bulunanlardan dok Romanya Hariciye Nazırı Muhadenet Cemiyetinin muarızları diş tabiplerile merasimle karşılandı anlaştılar, dün toplanarak ınühim kararlar verdile** Sofya 12 fHususi muhabirimizden telefonla) Romanya Hariciye Nazın M. Trtulesko, refakatinde Hariciye hukuk müşaviri, kalemi mahsus müdürü, matbuat umum müdürü olduğu halde bu sabah saat 10,40 ta Sofyaya gel miştir. M. Titülesko, hudutta Romanya sefiri, Bulgar tesrifat umum müdürü ve demiryollar umum müdürü tarahn. dan karsılanmıstır. Başvekil M. Musanof burada olmadığından Romanya Hariciye Nazınnı, Bahriye Nazın karsılamıstir. M. Titülesko yann sabah saat ye dide tstanbula hareket edecektir. Türkiyenin Romanya sefiri Hamdullah Suphi Bey de tayyare ile Sofyaya gehnistir. Hamdullah Suphi Bev de M. Titülesko ile tstanbula gidecektir. Sofya 12 (A.A.) ~ M. Titülesko saat 10,40 ta Sofyaya gelmiştir. Saat 17 de Paristen gelecek olan M. Mu . şanofun avdetini müteakıp siyasî mükâlemelere baslanacaktır. Ray sökme hâdisesinin muhakemesi başladı Suçlular, rayın ikramiye koparmak için kendileri tarafından çıkarıldığı iddiasını reddediyorlar Muarız doktoı : ~arız doklorlar grupunun gosterdığı ,rupfinun başmda narmetlerden bulunanlardan Kadrl Rafit Pflftf Hayri Omer Bey tor Hayri Omer Bey bir muharriri mize su izahatı vermtytir: Mabadi 4 üncü aahifede UllllinilllHllllllMlllllllllllMMIIIIPIIIIIMIIIIIMIUIIllllMlli'nilll'IIIIIIIHMIIIIHIIIIIhlllHinillinillimillllHIIMMHIIIIIHIHHIIIIIIIIIIItlimilllllHIHfll Talihliler Ta3ryare piyangosunda kimler kazandı? On beşinci tertip tayyare piyangosu. nun sonuncu keşidesi dün tamamlanmışbr. Bu keşidenin büyük ikramiyesi olan 200,000 lira dün çeldlmis, 27412 nu maralı bilete isabet etmistir. Bu biletin bir parçası Cağaloğlundaki Uğur gişe. si tarafından Beşiktaşta Ortabahçede 27 numarada oturan Şerife Hanıma satılmıştır. Şerife Hanım dün 20,000 li. rasmı almısta. Elli bin liralık ikramiyeyi de Akay idaresi sevahili mütecavire başmemuru Osman Beyle Galatada dis hekimi Dimitri Efemli ve Taksimde oturan Matmazel Mahniyas kazanmışlardır. Dünkü keşidede ikramiye ve mükâ . fat kazanan numaraları bugün 5 inci sahifemizde bulacaksmız. ^ Vapurcular anlaştılar Muteriz firmalar dün Ticaret müdiriyetinde yapi lan bir içdiada şirkete girmeği kabul ettiler İstanbul mınta . kası ticaret mü dürü Muhsin B., Iktısat Vekâleti tarafından, vapurcu'ar ihtilâfmm halline memur e • dilmis ve dün yapılan bir içtima neticesinde, hakem kararuıa rtiraz et. mis olan firma lann da şirkete girmeleri temin olunmustur. Yelkencizade Lutfi, Naim ve Pasabahçeli Cemal Ticaret firmalanmn hakeme kirazlan ve gemileri şirkete ferağ etmemeleri üzerine, sirket heyeti umumiye içtimaı talik edilmişti. Bu fiîTna . lar da gemilerini hakemin takdir ettiği fiatlere göre fearğ muamelesinin icra sını kabul ettiklerineden bu hafta içmde bir gün, yarıda bırakılmış olan heyeti umumiye içtimaına devam oluna • caktır. Dünkü içtimada iki tarafın hukuk müsavirleri bulunmuşlardır. Muteriz firmalar, kanunî yollara müracaatle yeni bir hüküm kararı almak ihtimalile vaziyetlerini muhafaza etmeği arzu ettikle • Gebzeden getirilen maznunlar dünkS mahakeme esnasında Geçen eylulün on sekizinci günü Geb. ze ile Dil iskelesi arasmda AnkaraHaydarpaşa hattına ait bir rayın civaialannı çıkrmak ve bunlann baskalan tarafın dan söküldüğünü söylemek suretile ikramiye koparmağı istihdaf eden asıî . sız bir ihbarda bulunmak'a maznun hat çavuş vekili Hasan oğlu Ahmet, ameIeden Kadir oğlu Hikmet. Ali oğlu sma girer ve girmelidir. Biz bu esasta müttefikiz. Muahedele. rin tadOini harp ile temin etmek çık maz ve mes'um bir yol ise onlan zamanm hükümlerine ve gittikçe daha iyi münasebetlerin inkisafma terketmek elbet daha makul, ve bizce en makul, hareket olacaktır. Geçen gün bu meseleyi tetkik eden makalemizde: Emin, Osman oğlu Arifle bunlan tesvik ettiği iddia edilen yol cavuşu îsrnail oğlu Halidin muhakemelerine dün Ts • tanbul Ağırceza mahkemesinde baslanmıstır. Suçlulardan yalnız hat çavusu vekil tutmustu. Maznunlann istiçvaplarını müteakıp, müdiriyetinde dun yapuan içtimadan bir intıba limilllllllllllllllinillllllllMllllllUlllllllltllllimillllllllllllltll'IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIHIIIIIMIIIlllllllllllllllllMIMIIIIIIIIIIIIIIIIIIIII Mabadi 6 mcı sahifede rinden, bu hakkın mahfuz tutulması da karar altma almmışbr. Vapurcular sirketinin teessüsü anın. da millî vapurlara kıymet takdiri icin dört kişilik bir takdiri kıymet kom;s yonu teskil edihnişti. Bu komisyon ""Mlî vaourlara kıymet takdiri hizmel'ne mukabil vapurculardan 25,000 lira istemiş, fakat alamamıstı. Komisyon parayı almak için hükumete müracaat et. miştir. Para. hükumetm delâletile alı namadığı takdirde komisyon vafiurcu lan dava edecektir. Evvelâ sulh, sonra daha iyi sulh! Demiştik. Bu ifade muahedelerdeki sertlikleri harben değil, sulh an hallet . menin yoludur. Ve biz suna kaniiz ki Balkanlarda ergeç bu fikir hâkim ola caktn, ve böyle bir siyasetin tatbik ve devamı netice itibarile Bulgarlara dahi hiçbir harbin temin edemiyeceği iyilik. leri temin etmis olacaktır. Yann 'apurculardan 2S,000 lira itteniyor İdare edilen spor Yazan tstanbul mıntakası reisi ihtiyat erkânıharp kaymakamı İbrahim Kemal YUNUS NADİ