9 Ekim 1933 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

Hayat Ansiklopedisi Böyük bir kütüphaneyi bir arada evinize getiren en faydah eserdir. Her evde bir fane bulunntak lâzımdır. „ u S6F16* nO. 3 3 8 6 u m h u rîyet ÎSTANBUL CAĞALOĞLU Telgraf ve mektup adresı. Cumhunyet, Istanbul Posta kutusu: İstanbul, No. 246 Telefon Başmuharrlr: 22366, Tahrir müdüru: 23236, tdare müdurü: 22365, Matbaa: 20472 Hayat Ansiklopedkİ 41 ıncı cüzü çıktı İ 9T6Srİl1İ6VV6İ 1^33 Dünkü ve bugünkü Yugoslavya Krallığı Kuruluş ve istikrar devresini tetldk Korfudaki mülâkat Atina ajansının neşrettiği tebliğ Kral Aleksandr ile Yunan nazırları neler görüştüler? AHna 8 (A.A.) Nazırlar Mec Ii»i reisi vekili M. Kondilis ile Hariciye Nazırı M. Maksimos dün sabah saa 8,20 de Dubrovnik kruvazörüne gi'tmişler, Yugoslav Kral ve Krali çesini salâmlamıslardır. M. Maksimos Kral ile yarım saat konusmu^tur. Dubrovnik kruvazörü >aat 9 a doğru hareket etmistir. Kruvazör Büyük Harpte salg^ın hasta lıklar yüzünden ölen harp askerle rinin denize atıldıklan yere gelin ce, Korfu metrepolidi bir dua oku mustur. Ondan sonra ayni yere ve civarına çiçek demetleri atılmaştir. Bu merasim bfcince Dubrovn'k 18,000 harp askerinin gömülü bulunduğu Vido adası önünde demirlemis tir. Adaya cıkıldığı zaman doğruca mezarlığa gidilmis, orada Korfu metrepolidi ile papazları harp ölülerinin ruhu için dua okumuslardır. Bu es • nada bir tabur efzun askeri tarafından ihtiram merasimi ifa edilmistir. Kral, Mabadi 2 inci sahifede Tiirk Leh dostluğu ((Gazi Türkiyesinin hayranıyız)) Mareşal Pilsudskinin ziyafetinde söylenen his: nutıık Çanakkale şehitlerine saygı ve abide istîyoruz Şehitierimize Ingiliz ve Fransız mezarlık ve abidelerinden daha güzel, daha yüce mezar ve abide yapmazsak tarih bize lânet edecektir Milh* Türk Ta be Birliği, Ça . nakkale şehitleri ne abide yaptır . mak istiyor. Mü nevver gençliğin bu tesebbüsünü bütün varlığunızU aiktflanz. Biz se . nelerdenberi Ça nakkale şehitleri . ne abide yapılmatı etrafmda uzun yazılar yazdık. Ça nakkale mucizesL ni yaratan kahra manlara karsı bes. lediğimtz saygı ve sevgiyi daima, hat ta matbuaıt ara smda hemen nrün. ferit vaziyette gösterdik. Bu sayg ve sevgfyi bir ab! de halinde Geli bolu Yanmada smın sehit kemil leri dolu toprak'a. n üstünde yük • sehecek olan genç. Iere bütün kuvve timizle yardım e . deceğiz. Türkirı şehitlerine karn nankör olmadı ğım göstermek lâ. zımdır. Zağrepten 6y manzara: Kınai Tomislâo meydam ve güzel tan'atlar paviyona y Mareşal Pilmdtki Varaova 8 (A.A.) Lehistan A • jansı bildiriyor: Cuma günü Trekovide Kral Sobyeskinin habratını taziz için yapüan bü • yük askeri merasim Türk • Lehistan dostluğunun terahürüne vesile olmuş tur. Türkiye maslahatgüzan ve ataşemiliteri, Maresal Pilsudski tarafından kendi çadınnda verilen öğle ziyafetine davet edilmişlerdir. Ziyafet esnasında Ceneral Vienieva Blugofzavski, Mareşaldan söz alarak Türkiyenin mümesMabadi 2 inci tahifede Dalmaçyada Şibentk kasabanntn manzaran 1 m, 310.929 tarihli Kral aha Büyük Muharebeye kadar, güney (cemıp) Slavlan diye anılan S»p, Hmrat ve Sloven lerin bir devlet hudutlan içinde birlef. mesînden bahsedenler pek azdı. Böyle bir bhicşmayi istiyenler bil«, onun reaUze olabileceğini umrauyorlardı. Faka* Büyük Muharebe, bu dileğin ötopik karakterini birdenbire ortadan kaldırdı; Snp Hırvat • Sloven Kral . lığı b r realite oluverdi. ttüâf devletlerinin zaferi, Büyük Muharebede çok acı çekmis olan Sırplann, bir cenup Slav . lan krallığı vücude getirmelerine imkân vermekle, bütün o acılan ımutturmaş oluyordu. Fakat ortodoks Sırplarla katolik Htr. val ve Slovenlerin bir devlet bayrağı altmda birlesmeleri, nekadar kolay reaHze olmuşsa, bu yeni devletin iç ve dıs politikaJarmın istikrar bulnvası o kadar güç olmuştur. Dıs politikadaki yorucu uğraşmalar, Daknaçya ve Istriya Ue Triyeste havalisinde Slav . İtalyan dileklerinin çar . pısmasıadan fleri gelmistir. Italya, ts • trîya Ue Triyeste havalisini, Italyan toprağıdır, diye almısb; Snp Hırvat . Sloven Krallığı, buralarm Slav top • raklan olduğunu öne sürerek hak dava ediyordu. Buna karsı, Dal maçya Sırp Hırvat . Sloven Kralhğına kalmısh; îtalya, Daîmaçya . aın Italyan yalısı olduğunu iddia ederek buralan istiyordu. Sonra, Bulsrarlarla Makedonya me . selesi vsrdı. Burası bir bomba yatağı haİTide idi. tç polrtrkada, Avusturya hâkhn ol . dukca bir Slav krallığı için can atan Havatlarla Slovenler, bir Slav krallı ğı icinde SırDİarla birlesince, ihtilâflar basgösterdi. Bunlann üçü de Slav ır kmdandı. Ama aralannda, bilhassa kultür aynlıklan vardu Bu, memleket içinde parti kavgalarma yol açh. îs • kopçmada bir tek celse gürültüsüz geç. mivordn. Onan için yeni krallığın istikrara doğ ru yaphğı yürüyüs. bir jfün duruverecek kanaatmi uyandıracak kadar ağır dı. D» politikasmda f+alvanlar'a anlasan ve Fransızlann vanıbasmda Orta Avropada Küçük ttilâftn üc uzvundan bi. rîni teskîi etmek sureti'e muayyen bir fstSkamet tutan Sm» Hınrat Sloven Kralluhnin iç politikastndaki kar^asa • Iık 1929 vılma kadar devam etti. Nî bavet 1929 3dncikânununun 6 mcı sru. nB, Kral I Aleksandr. bir darbede V*r. gaealığm önüne gecmis olmak icin Vu dovd'an kanımu esasisini kaldırdı ve îskoocinavı daeıttı. Kral, dîktatörlük ilân etmisti. Bu rejhn altmda, herseyden once basıbos rakacuığm güriiltüleri susturulacak, yeni krallıkta irrkisafm temmi için zantrî olan reformlar yapılabilecekti. NiteJdm, hükumetin reisliğine getiri. len Jeneral Zrvkoviç, ktsa bir zaman sonra bir sıra reformlar yapmaga baçladı. Bunlann arasında, en mühim ola. ı Gümrük ve inhisar işl erimiz Müsteşar Adil Beyin mühim beyanatı Ankara 8 susî) tarlar Vekâleti Müstesarı Adil Bey İnhisar if . leri hakkmda sorduğum sual Iere su cevap lan vermiştir: < tnhisarlaı Vekâleti bina sının insasma yakında basla nacaktir. Adil Bey Bina ikmal o lununca Istanbulda bulunan fnhı sar idareleri Ankaraya nakJolurn. caklardır. iradesi 0e vücude gretirilen reformdur. Bu iradenin birind maddesi sudur: «Sırp • Hmrat • Sloven Krallığmm resmî adı, Yugos . lavya Kralbğıdır.» O zamam kadar, devletin admı «Cenup Slavyası» demek olan Yugoslavya diye koymak mümkün olamamıstı. HJT. vat ve Sloven partfleri, kendi adlan nm, resmî devlet admda ayn ayn kaydedilmesini istiyorlardı. Jeneral Ziv . koviçin diktatörlüğü sırasmda yaoılan bu defistirmenin manast açıktır. Muhtariyet ve federatif devlet sistemi isti . yenlerin bu dileklerine, böyleiade, bir darbede se* çekilmis oluyordu. 310.929 tarihli Kral irade», merkeziyetçi hükumet sistemmi de değiş • tirrrus, oligarsi ruhile mücadele için en tesirli çare olmak üzere, ademi merke. ziyetçi bir sistem kabul etmisli. Bu su. reile memlekette 9 guvernörlük ihdas edilmis oluyordu. Bu, millî emniyet ihtiyaçlanm tatmin etmek, vUâyetlerin veya reüyonlarm (individua'ke) lerine saygı gö^termis olmak için böyle ya pıîmısh. Bu idarî reformaya ?öre, ber vilâyet, kralm ve Kükumetin doğrudan doğruya mümessili olan, genis salâ hive*li mümessillerin idaresine veril . mîsti. Görülüyor ki, diktatör hükumetin aldığı tedbirler, bir taraftan millî bir Kği kat'î surette tesbiti meram edinmis. ken, diğer taraftan Hırvatlarla Slovenler arasmda beliren ve Yugoslavya devletinin birliği için tehlikeli olan temayüllere, birlflf esası içinde cevap vermis oluyordu. Sanayi vaziyetimiz 1473 müessese, 55322 amele var Sanayiimizin umumî vaziye ti hakkmda l* tatUtik müdirı yeti umumiye tarafından bir tatisfrik hazır lanmıştrr. Buna nazars teşviki sana kanunundan is tifade eden mu esseselerin adedi 1473 tur. Bunlardan 6 5 1 müessese ziraat, hay vanati ehliye ve balık, av mahsu . lâtı s&nayii ile meşgul olmaktadır. Sanayii nesçiye ile uğraşan müe» seslerin miktan 531, sanayii ha$e biye müessesesi 146 dır. Tamira* ve imalât sayii için 87, kimyevî sa . nayi için 76, muhtelk sanayi için 47ı kâğıt ve karton sanayii için 31, kömür ve maden sanayii için 17 müessese varAr. O mukaddeg topraklarda neden böyle bir Her medenî mîl abide yüktelmerin? let harpte ölen ev. maldir. Dünün sehitlerini böyle unuturlatlanna güzel mezarlıklar ve nraas aak bugünân yannm nestllermden va. zatn abideler yaparken bizim 55000 tan uğrunda güle gtile Shneği isterr?»e »ehidimizi, abide şöyle dunun, mezartn bıraknvımjı yürekler acısı bir ih Mabadi 6 ıncı sch^cî" Vapurcular şirketi nihayet dün kuruldu Dünkü içtimaa hakem kararını kabul etmiyen vr purcular da iştirak ettiler, münakaşalar oldu Gümrük kanununda yapılacak tadilât Gümrük tarife kanununun tadili için mütehasaısın mütaleasını al dığımız gibi bu zatın teklif ett'ği rfiğer bazı tadilâtı da tetkik ediyo. ruz. Tarife kanunundaki tadilât gümrük resmine taalluk etmemek tedır. Anlaşılması zor olan maddeler tavzih ve tafsil edile cektir. Şimdiye kadar tarife kanununa madde ve zeyil olarak çıkmıs hükümler de birleştirilecektir. Bu yeni tadilât tatbikatta kolaylıklar temin ed'ecekth*. Vaptrreulctr dSnkv îçtimcdannda Vapurcular posta vapurculuğu sir •cetini kurmak üzere yapacaklan içtimaı hakem kararını kabul etmiyen bazı alâkadarlarm Hirazlanna rğmen dün aktetmislerdir. Hakem kararlan mucibmce taayyün eden vapurcular, bu içtimadan evvel İstanbul üçüncü Noteri Hüsamettin Bey huzurunda, kendi gemilerine ait devir Mabadi 6 ıncı sahifede Sanayi mües*eselerinin en çok Kaçakçılık azalıyor Jeneral Zrvkoviç hükumeti, yeni dev. bulunduğu sehir tstanbuldur. İs Yunanlılarla, kaçakçılık husu letin kurulusu yolundaki vazifesine Mabadi 3 üncü sahifede Mabadi 4 üncü 3/9/931 tarihine kadar devam etti. ınııııımtmıııııııımııiMiıııımııııı HIIIIIIIMIIIIIIIIIIIIIIIIIIIMIMMIIIHIIIMIIIIMIIIIIIIIHIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIMIIIIIIIIMI ıııııııııııııııııııııııınııı O tarihte, Kral 1 inci A!ek<andr, Yn goslavyaya parlımanter rejimi yeniden iade etmişti. tki yıl sonra, simdi bu metnleketm panoramasmı gözden geçirenler, daha beş on yıl öncesine kadar bir Balkan memleketi olan eski Snbistan toprak . Iarmdan geçenler, Belgrada uğrıyan • lar, Yugoslavvaıun, çaltsan, ilerliyen ve muayyen bir programla yaptığı ham lelerin neticeleri hergün daha olgun bir hal alan bir memleket olduğunu açıkça tesbit edebilirler. Atina olimpiyadında üçüncü olduk Macarları 32 yendik Futbolcularımız, dün en güzel oyunlarından biririi oynamış, kuvvetli Maca' ^Uunına galip gelmişlerdir Şehrimizde bulunan Macar muh telit takımı dün Taksim »tadyomiKnda Fenerbahçe Beşiktaş muhtelitı ile yaptığı müsabakada 3 2 mağlup olmustuT. Güzide Macar oyuncu larından tesekkül eden bu takam, dünkü maçı da kazanmak için çok uğrasmıs, profesyonelliğin bütün hilelerine müracaat etmis, bunda da muvaffak olamayınca oyuna sert bir şekil vermiş, tekme ve çelme atmağa başlamış, fakat bunlann hiçbirisi kendilerini m a ğ l u b V 6 ^ 6 ^ kurtara mamıçtır. Futbolcularımız, dun hakikaten güzel bir oyun daha oynamak su retile serefli bir muvaffakiyet ka zanmışlardır. Beşiktaşlı oyuncular, Fenerli oyuncularla gayet iyi anlasmıs olduklarından bizim takımda tam bir ahenk tesis etmek kabil ol mus ve Macarlan mağlup eden de bu olmuştur. Cuma günü bize gayet kibar ve Mabadi 3 üncü sahifede SU. Güreşçilerimiz gene galip Peşte 8 (Hususî muhabirizden) Güres takımımız bugün Senteste dördüncü müsabakayı yapmıstır. Bu müsabaka da büyük bir kalabalık huzurunda yapılmışbr. Ağır sıklet sempiyonumuz Çoban Mehmedin şöhreti bütün Macaristanda büyük bir alâka uyandırdığından her • kes bu kuvvetli Türkü görmek için musabakalara koşmaktadır. Bugünkü müsabakanm dördünde hasımlanmızra sırtını yere getirmek ve birmde de hükmen galip gelmek *u • retile 52 galip geldik. Atletlerîmizin Atinada grnp Atina 8 (A.A.) Dördıincü Balkan oyunlartnm ikinci gününe ait ne ticeler şunlardır: Disk atma: (Yunan usulüne göre) Birinci Gançef (Bulgar) 37,67, ikinci halinde alınmış resîmleri Kleüt (Yugoslavya) 36,87, üçüncü Syllat (Yunan) 34,91. 200 metrelik koşu: Birif.ci Franguli* (Yunan) 21,6 (yeni Balkan rekoru), Mabadi 4 üncü sahifede &acar kalesi önünde heyecanlt bir an