25 Temmuz 1933 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

Hayat Ansiklopedisi ncı cüzü çıkti 36 nn..nA u umhur oo<« İSTANBUL CAĞALOÛLU Telgraf r« mektup adresi: Cumhuriyet, İstanbnl Posta kutusu: tstaabul, No. 246 Telefon: Başmuharrlr: 22368, Tahrir müdurü: 23236, îdare müdürü: 22365, Matbaa: 20472 .".... 7İZ.. * ^ Hayat Ansiklopedisi Buyük bir kütüphaneyi bir arada evinize geliren an faydalı eserdir. Her evde bir tane bıılunmak lâzımdır. UnUnCU S6n6* NO. 3 3 1 0 Salı 25 Temmuz 633 Türk buğdayına Iktısat âleminde beklenilmiyen bir hâdise Kolay bir mahreç u kolay mahreç Adalardenin adalarıdır, ve doğrudan doğru. ya küçük iskelelernmzden ora. lara zahire nakliyata yapüabBmek ve hatta yaptırılmak sartile kolay ve re • kabete kadir bir mahreçtir. Ynnanistan buğday ziraatme eheramiyet vermekle berab«r henüz yan ihtiyacmı hariçten ithal eden bir memlekettir. Ancak yerli buğday zeriyatını himaye etmek maksadile orada hariç • ten ithal edilen buğdaylardan fazlaca bhr resim alınmakta ve yerli mahsulün fiatı hariç fiatınm gümrük resmi fazla • sile tutanna iblâğ ohmmaktadnr. Yuıuu nistanda bu sene ekmek fiatı ne oldu ğunu henüz doğru olarak bilmiyorsak fa bunun hâlâ kiloda 1516 kurustan asağı oimıyacağını tahmin ediyoruz. Bir ziraat memleketi olan ve geçen «ene ihtiyacından fazla buğday çıkar • dıği gibi bu seneki mahsulii dahi îyi g8rünen Fransada ekmek fiatı kiloda bir frank 55.60 santim, yaıri 13 boçuk kuruş miktanndadır. Orada bu sene çok gürultuyü mucîp bir kanunla mıTlî mahsul buğday fiatı 100 kiloda 115 frank olarak tesbit edildi ki bizhn paraımzla kilosu takriben 9 buçuk 3e 10 kuruş arasmda birseydir. Eğer mahsul Fransada geçen seneki kadar veya ona ya. kın îyi netice verhse orada bu kanunun tatbikatı pek müskül olacağmdan korkuluyor. Buğday mahsulünün hhnayesi ancak millî buğday istihsali dahiti ihtiyaçla . rına kifayet etmiyen memleketl*rde kolay olur. Millî mahsul ihHyaçtan fazla olduğu zaman bu bftnayenm tatbiki hakikaten ffüçtür. B»im millî buğday mahsuHirmizü himaye tedbirlerimizde kendi istihta • limı'zm ihtiyacnnıza nisbetle henuz as denilecek bir miktarda fazla vermekte olmasına dayanır. Bu'fazlayı piyasadan çekmekle tahammül edeceğimn kölfetin nihayet hakkmdan gelebiliriz diye düşünmüştük. Bizim için vaziyet hila bu rnerkezdedir. Buğday meselesmîn bizde esaslı surette halli ziraat usulle • rimizle beraber bütün maliye sistemi . miz üzerinde tadilât icrasını derpif et(îrmek lâzım gelen büyük bîr mese . ledir, ve simdiki halde bizde fazla buğday istihsali öyle özenilip bezenilip tamah edilecek bîr is deeildir. Dünvantn iktısadî vaziyetlerindeki kanşıklıkların düzelmesine intizaren biz buğ . day ziraatimizm mtktanndan ziyade cinsini ıslah ile mükelief bulunuyoruz. Bu azun ve derin bahislerm tafsflâhna girmiyerek bugünlük bizim için Ada • lardenizî adalanndaki kolay mahreç . 13c vaziyetini anlatmakla iktifa edelim: Yunanistandaki dahilî buğday fiatı ne olursa olsun orada bizim için ihraç fiatı, beynelmilel fiattır. Onun ne ol duğunu ise biliyoruz: Kilosu 4 kuruşla 6 kurus arasmda birşey, ki okkada 4 buçuk 5 kuruşla 7 buçuk kurus ara • sında tefavüt eden bir fiat arzeder. Bunun içinde nakliye ücreti de vardır. Biz Adalardenizi adalannda bey . nelmilel fiata nisbetle 2030 para faz. la temin edebilecek bir mevkideyiz, eğer bu adalarm istihlâk edeceği buğdayı küçük ve orta kayıklarla Anadolu kryılarından doğruca bu adalara nak • letmek mümkiin olursa. Yunantstaum külliyetHce mîktarlar^a hariçten aldu ğı buğdaylar evvelâ büyük vapurlarla Pire, Şha ve Patras gibi büyük K . fnanlara gider, orada ihraç olunur, sonra oralardan bötün Yunanistan dahi rine dağılır, ve o meyanda adalara da gönderilir veya gorürülür. tşte biz cofrart vazîyeb'miz Hibarile bu ikinci a meliyenin farkmı kazanabfliriz. Am» bir şartla: Buğdav Adalardenizi ada . larma doğrudan doğrtrya Anadolu sahiHerinden naklolunabilmelidir. Eğer bu imkân temin olunursa bizzat adah Yunanlılar kendi kaviklarile Anadolu iske!elerimize gelerek ihtiyaçlan olan buğdaylan ahr gider. Bizi bu düsünceye sevkeden »ebep Umumî Harpten evvelki zamanlarda ve pek eski tarihlerdenberi bu adalarm p e t çORuıtun buğday ihtiyaçjanm Anadolu sahHlermden tedarilc etmekle meJuf ölduklannı pek iyi bümekliğimiz • dir. Ortalıâı karıştıran Umumî Harp • len sonra binbir sebeple birdenbire e«ki vaziyetier avdet etmis olamadu N« bizim sahillerimizden doğrudan doğ . ruya adalara maj sevketmekliğimiz kolay oldu, ne de Yunanlılarm gelip Türk iskelelerinden Türk mahsulü almalan ve götürmeleri mümkün ve muntazam olabildi. Bu vaziyet hâlâ son gayritabii şeklini tamamen düzeltmiş değfl • YUNUS NADİ Mabadi 3 uncü tahifede ınHHiıiHiiMiıııınıııııııııiHmnııııııiHiHHiiHiıııııınııiînmfmMiııııııımımHimınııtnnııııııııııırıııııııııııtıııııııımııı,»,...... Dünya buğday piyasasında büyük spekülâsyonlar m Dünya buğday piyasası kumar masasına döndü Amerika kıtlık tehlikesine maruz, tarihte ilk defa olarak buğday ithal edecek Yeni bir hava zaferi Mollison ve karısı rekor kırdılar Lozan zaferinin yıldonümü Darülfünunda heyecanlı bir içtima yaoıldı Fakat tayyareleri parça Hatipler Lozanda dikilen abidenin büyüklügünü landı, kendileri de yaralı anlatarak gençlere vazifelerini hatırlattılar Amerikamn ytdek bağdaylartm $akltyan büyük tilolardan biri Londra gazeteleri Avrupada buğday iflerinde şimdiye kadar hiç görülme . mif mikyasta büyük spekülâsyonlar yapıldığım, Amerika rekoltesinin 40 sene. denberi bu derece az obnamasmı fırsat addeden bazi zengin spekülâtörlerra Avrupaya gelmekte olan ve benüz Bahrimuhrtte bulunan vapurlar dolusu zahireyi, daha yolda tken satm aldık lannı, profesyonel spekülâtörlerin ta rihte şimdiye kadar misli sebketme miş büyüklükte bir buğday kuman nntn plânlannı tertip fle meşgul ol duklarmı yazıyorlar. Londra Zahire Borsasmm bugün • lerdeki muamelâb pek hararetli cereyan etmekte ve fiat temevvüçleri tama. men spekülâsyon tesirleri ahında kal • maktadır. Tuccarlar, an satışlannda tezayut olmadıkça buğday fiatlannm yökseL miyeceğini iddia ediyorlarsa da, spe • kulâtorler buna kani bulunmakta . dırlar. Bu Hibaria, profesyonel bir şekflde ve Harbi Umumidenberi göriilmemiş bir derece büyük bir buğday kumannm Mabadi 4 uncü Mahifede Sabık Efgan Kralı Sabık Efgan Kralı Amanullah Han evvelki akşam geç vakit bir ttalyan va> purfle şehrimize gelmiş, Maçkada otu ran kayınpederi Mahmut Han T a m nm evhıe misafir oimuştur. Amanullah Han dün kendisfle gö . riişen bir muharririmize şu beyanatta bulunmuştur: « Buraya çok sevdiğim Türki yeyi, Türk dostlanm ve akrabalanrm görmek için ve bir hafta kalmak ü • zere geldim. Seyahatim tamamile hu . susî mahiyettedir. tstanbula refikam ve refikamm hemşiresile birlikte gel • dim. Çocuklanm Romada bulunuyor . lar. Ben Türkiyeyi ve TSrk milletmi çok severim. Bu genç ve çok çalışkan milletm istikbalinden çok eminim. Tür • kiyedeki terakkiyati âdeta iftihar du. yarak yakmdan takip etmekteyim. tstanbula son defa bundan iki iki buçuk tene evvel gelmiştim. Bu iki buçuk se. ne içinde lstanbulu cidden çok değiş • Amanullah Han bir hafta kadar kalmak üzere İtalyadan iejırimize geldî . Tapyarecf MoUtson ve kartsi Konektikut (Şimalî Amerika) 24 (A.A.) Dün aksam saat 21 de Mol. lison fle kansı buraya geldiler. Fakat merken korkunç bîr kaza vukua geldî ve tayyarecflerin hastaneye kaldml • malarile neticelendi. Mollison ayaklarmdan ve yüzünden yaralanmıstır. Madam Mollisonun göğsânde ve sağ elinde bereler vardır. Her Scismm de yaralan ağır değildir, fakat tayyare parçalanmıstır. Mollison benzini kalmadiğı için inmek mecburiyetinde kaldığını söylemif ve demiştir ki: « O kadar yorgundum ki nereye gittiğimi bilmiyor ve göremiyordum.» Filhakika 39 saatten ibaret olan u . çufun 37 saatinde tayyareyi bizzat MollUon îdare etmistir. Konektikut 24 (A.A.) Dün mahallt taatle 21 de Mollisonlann tay • yaresi «Siferer» Bricporta gelmiş fakat Iftbiî serah içinde yere inememiştir. Tayyare istasyon uzerfnde alti daire cizdikten sonra bir sipere çarparak eziimiştir. Mollison hastanede doktorlardan bi . risine «kansmm fevkalâde yorgunlu • ğundan dolayı mmeğe mecbur kaldı . Mabadi 6 tnct »ahifede üiinieti lctimaOa btüunan bir ktnm Darulfünunlular Meclis Reisi K&ssvm. Para ve Maarif VekiU Reştt Gattp Beyle birlikte (köşed* dünkü içtimada güzel bir nutult söyliyen Hukuk Fakültesi son sıntf talebesinden Fethi Bey) Hukuk faküHesi talebesi dün saat 13 buçukta Darulfünun konferans salonunda Lozan sulhunun imzalandığı güntin yıldönümünü buyâk tezahürat ve merasimle kotlulamiflardır.Merasmıe Mabadi 6 tncı »ahifede . Ingiliz kaptanı 1 sene 7 ay hapse mahkum oldu .m* > » • • i Kaçakçı kaptanın dünkü muhakemesinde çok kalabalık vardı. Karar yarım saatte okundu Geçenlerde limanımıza gelen (Bak. triya) ismindeki tngiliz vapurunda ya. kalanan kaçak içkilerle tütün ve sigalardan dolayı gümrüktedi sekizinci thtisas mahkemesinde bu geminin sü varisi Mister Çarls fle kaçak içkilerden bir kısmını dışan çıkarmak isterken ytıkalanan Mehmet AIi Efendi aleyhine açılan kaçakçıltk davası dün neticelen. miştir. tngiliz kaptanı aleyhindeki dava nm dünkü celsesi çok kalabalık ol • muştur. Karan öçrrenmek üzere şeh • rimizde bulunan tngiliz kolonisine men. «up birçok kimseler, ecnebi vapur kum. panyalan mümessiUeri ve ecnebi gazetecflerile ajans mümessiUeri mahkemede hazır bulunmuşlardır. Saat tam bef buçukta hâkim ve müddeiumumî salona gelmisler, kaçakçılık hâdisesini bütün teferrüatüe izah eden karar okunrrmştur. Karann okunması yanm saatten fazla sürmüştür. Karara göre Baktriya vapuru kap tam tngiliz Çarls Efendi gerek kaçak. çıhk, gerekse memurlara rüşvet ver . mek suçlanndan bir sene yedi ay 22 gün hapis ve 100 lira ağır para ceza Fransız Sefiri Kont dö Şambrön niçin Romaya tayin edildi? Amanullah Hamn vapvtrda alınmış bir resmi mif buldum. Birçok yeni ve binalar yapılmif fehrinize değişik bir çehre ver . mektedrr. Mabadi 4 uncü »ahifede Fransanın Töv kiye sefiri Konl dö Juvenelin ye. Roma sefiri M. de Juvenelin ye" rine tayin edil diğini telgraf haberi olarak yazmifbrk. Bu tebeddül Roma sefiri M. dö Juvenelin parlâ mento azasm dan olması do • layuile vuku* F'nmta mfirİ Kont gelmiftir. Fran tiö Şambrön *ız hükumeti badema yalmz meslekten yetifme •efirler isiihdam et mek ve parlâmentoya mensup ze vata memleketi hariçte alü ay dan fazla tettuil erttirmemek kara nm ittihaz ettiği cihetle M. do Juve nel"n Romadan aynlması icap et mektedır. Hali hazırd*a Roma Fran»a en ziyade ehemmiyet verilen siyasj merkezlerden biri olduğu ve dörtler misakina ait müzakerat ta orada cereyan etmiş bulundugu cihetle iyi bir safhaya girmiş bulunan Fransız ttalyan münasebabnın böyle bir değişiklikten müteeasir olmamasi içM mezkur merkeze Fransanm >>Ta4| şahsiyetlerinden bhini gönderınel lâzım geliyordu. Fransa hüku»*ı Roma sefaretine Ankara elç^iM. Şambrönün tayinini münaib görtnüf ve Hariciye Nazın M. Pol Bonkur bu hususta Fraıuız gaMabadî 6 mcı »ahifede Kaçakçı kaptan Mr. Çalrt sına, viski kaçınrken yakalanan tercÜman Mehmet Ali Efendi de bes ay müd. detle hapse mahkum edilmiflerdir. Yeni bir şehir hastanesi Üsküdardaki Zeynep Kâmil hastanesi dün açıldı ve hasta kabul etmeğe başladı IIIIMnillllllınininilllllllllllllllllnillllllltlllllllllllllllllllllllllllllllllMIIIIIIIMIIIIIIIIIIIIIIIMIIIIIIMIIIIIIIIIMIIIIIIIIIIIIIIIIMIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIMMm Samsunda tutulan Bursa soyguncuları dün sabah tstanbula getirildiler Zeynep Kâmil hastanesi ve kaşat merasiminden bir intiba üsküdardaki Zeynep Kârail hastanesinin resmi küsadı dün yapıl mıstır. Merasimde Vali ve Belediye Reisi Muhittin Beyle Belediye ve Vilâyet erkânı, Daimî Enciimen azaları, Şehir Meclisi azalanndan bir kısmı hazır bulunmuşlardır. Hastane simdilik kırk yatakhdır. Bilâhare ihtiyaca göre tevsi edile • cektir. Sıhhiye Vekâleti tarafından başhekimliğe doktor Yakup Bey taym edilmitsir. Hastanenin bîr operatörü ile bir d'e dahiliye mütehât • sısı vardr.ı Dün hastaneye üç, dort hasta. müracaat etmiş, bunlar resmi küsadı müteakıp muameleleri yapılarak yatırılrmşlajdır. Mües sese; sıhhî ve asrî bötün tesisata. maliktir. t' Amerika Cumhurreisinin yegeni şehrimizde ., Amerika Reisicumhuru Mr. Ruzveltin yeğeni Filipin adalan umumî valisi miralay Ruzvelt dün aksam • ki Toros ekspresile Suriyeden seh • rimize gelmiştir. ".•• Miralay Ruzvelt misafir olduğu Perapalas otelinde üç gün kaldık tan sonra memleketine dönecektir. Şerirler ve yatakları Kabataşta Haraya ştnartldıktan sonrs... Yazıst 3 üncii sahifemizdedir