10 Haziran 1933 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

Hayat Ansiklopedisi uncu cuzu çıktı 33 Onuncu sene: No. 3265 mhuri .....H Hayat Ansiklopedisi Büyük bir kfitüphaııeyi bir tSTANBUL CAĞALOĞLU Telgraf r* mektup adrest: Cnmhorlyet, tslanbul Posta kutusu: lstanbul, No 246 Telefon: Baçmoharrtr: 22368. Tahrlr müdttrt: 23236, tdare müduru: 22365, Matbaa: 20472 CufflSrffiSİ u u l l ı a ı ı c a l ü 10 HflZİrflll 9 3 1 5 " • * " •" ««» arada evinize gefiren en faydalı eserdir. Her evde bir lane bulinmak lâzımdır. IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIHIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIItlllMiniMimlllMIHnillinillllllllllllllllllllinillHlllllıiMnııııl ı.ım.,ıım.,,, """"""""""""""""""^"""C"""""" """""""" «'••»"""...,„„„„„„ ..,,„.„„„,„„„„.„„„„„,„..«.,. Ankara Yolunda Müthiş Bir Tren Kazası 1 Altm ve petroİİarımız »,...„.„.„,»„„........,.....«..«........, " Kağızman altm madeninde ve Mardin Ingiliz projesini ihtirazî kayitlerle kabul ettik petrollarında tetkikat başhyor Mütehassıslar haziran ortasında bu mıntakalara gidecekler üzel Anadolu topraklan • nın sinesinde gizlenmiş kalmıs payansız tabiî ser • vetler olduğunu çoğumuz bilir, işatir dururuz. Hepimizin ku • laklan bu hususta kâfı derecede dolud'ur. Bu servet hazinelerinin kud • ret ve sümulü bazılarunızm hafı . zasına o derece islemis, kafamıza o kadar yerleşmiştir ki, zaman zaman kendi kendimizi tenkit edereken, «altımızda altm hazineleri var, üstünde zaruret çekiyoruz» der ve geçeriz; iste o kadar. Acaba hakikat böyle midir? Yoksa bildiğhniz ve işittiğimiz bütün bu feyler sırf efsa • nevi bir hikâyeden doğmuf malihulya mıdır? Tahkik bile etmeyiz. İste, realist Türkiye Cumhuriyet hüku meti bu hakikati ortaya koymak üzere en kestirme yoldan yürümeğe karar vermis ve her isi ehline tevrfi etmeği başlıca prensip bilen İktısat Vekili Celâl Bey Amerikadan bazı mütehassıslar celbetmistir. Getirilen mütehassıslann fimdiye kadar üçü Ankaraya gelmis ve çalışmağa başlamışlardır. Bunlardan birincisi olan Mister S'dney Paige maruf btr jeologdur. Ikmcısı altm mütehassısı Mister Van Siclen, üçüncüsü de Mister Summervill namın • da bir iktısatçıdır. 10 haziran tarihinde Mister Hines isminde meşhur bir iktısatçı ve ayni zamanda Nevyorkun maruf avukatlarından biri olan bir mütehassıs daha gele • cektir. Bu mütehassıslann ilk ikisi ma • den işlerile mesgul olacak, diğer ikisi de iktısadt vaziyet ve mevzular üzerinde tetkikat yapacaklardır^ Gelen mütehassıslann hepsi A merikanın en maruf ilım ve ihtısas sahibi, tecrübeli yüksek şahsiyet leri olduğundan, memleketimizin bu kıymetli âlimlerin derin vükuf ve hizmetlerinden azamî istifadeler temin edeceğ'ne şüphe yoktur. Bundan maada, vücutlarile ifti har ettiğimiz birkaç Türk fen ada tnının da bu Amerikalı mütehas sıslarla birlikte çalışmasına karar verilmistir. Bunlardan Kolombiya Darülfünunundan çıkmış ve uzun seneler tecrübe görmüş olan Cevat Eyüp Bey petrol araştırma ve işletme müdurlüğüne, son zamanlara kadar Maadin umumî müdürlüğü vekâle • tinde bulunmus, kıymetli maden mühendisimiz Hadi Bey de Altın araş tırma ve işletme kısmı müdürlüğüne tayin edilerek işe baslamıslardır. Bu isabetli tayinler dolayısile İktısat Vekâletini tebrik eder ve işlerln neticesine büyük ümitler bağladiğımızı burada alenen söylemeği bir vazife biliriz. Silâhları bırakma Konferansı dağıldı ,.,.,.!. Yunanistan hegecan içinde. Gizli bir suikast cemiyeti meydana çıkarıldı Zabıta; maruf kimselerin de dahil olduğu şebekeyi bildiği halde, vazifesini yapmamış... Yeni tevkifata Intizar ediliyor Atina 9 (Hususî) Suikastte methaldar görülen emniyeti umumiye müdürü Polıhronopulostan baska iki zabıta memuru müddeiumuminin emn üzerine tevkif edilmistir. Bazı mühim şahıslann da bu suikast hareketine da • hil bulunduklan zannedilmektedir. Halkiste bir »oför vakalanmıştır. altm madenfl* petronarenıan bulunâugu Mardin mmtalasını g5sterir harita: Bctıaat Vekili Celal Beyefendi ile Amerikalı mutehassıa Mr. Sldney Paige ve Cevat Eyttp Beylerden mttrekkep ve petrol taharrfyatına memur olan ikinci grupa gelince, bu heyet, isle tilecek derecede olduğu anlaşılan ve memleketimizin en zengan petrol sahası olan Mardin Vilâyetinin cenup, cark ve şimal taraflarında çalısmak üzere haziran ortalarına doğru Mardine hareket edecektir. petrol olduğu malumtfur. Petrol is tihsalâtında masraf azdır. Filvaki, bugün büyük petrol müstahsili olan memleketler fazla istihsalât yüzünden buhran içindedir. Fakat geçici bir devre olan buhran zeval bulunca, elinde, dünyanın iktısadî hayatında en mühim rol oynamağa namzet olan petrol gibi bir madde bulunan bir memleket refah ve saadetin a nahtarına sahip demektir. Bilhassa bu tesahübün bizim için başka bir ehemmiyeti vard'ır. Çünkü hariçten son 10 sene zarfında vasatî olarak senevî 8 milyon liralık petrol, benzin ve müştekkatı ithal eden bir memleketiz. tşte bu servet hazinelerimizin en ehil ilim adamları marıfetile ha kikî vaziyet ve mahiyetlerinin anla şıhp tesbit edilmesindeki faydalar bu kadar büyük ve bizim için hayatî ehemmiyeti haizdir. İktısadî şeraiti en müsait olan membalar hangisi ise bunların birer birer ortaya konulması bir taraftan bizi dahilen kuvvetlendireceği gibi, M«ml«b«tîmiain birçok yerlerînde diğer taraftan Türkiye Cumhuriyetinm hariçte kazandığı ve günden güne kuvvetlendîrdiği yüksek itibar ve şerefini de bir kat daha ilâ ede cektir. Petrol membaı, altm raembaıdır. Bunları bulmalı ve ortaya koyma • lıdır. Bu hakikatleri tebellür ettir • mek için yapılacak herhangi bir masraf fedakârlık değıl, bir vatan borcudur da. Svnelerc* Kerkük ve havalisinde gözümüzün önünde millî hudutlarımız içindeki topraklardan fışkıran petrolu eski idareler diişünmek şöyle dursun, görmedile bile. O payansız servet hazinelerinden bugün kala kala elimizde ehem • miyetsiz bir hisse ile hazin bir hatıra kaldı. Cumhuriyet idaresinin vatan *opraklarmda saklı servet membalarım kendi kuvvet ve varlığile araştırmasaı ne büyük bir mazharîyettir. Memleket servetinin kadir ve kıymetini hakkile bilen İktısat Vekilimiz Ce • lil Beyef endiyi bu vesile ile hararetle tebrik eder ve birkaç güne kadar Ankaradan ayrılacak altm ve petrol araştırma heyetlerine büyük muvaffakiyetler dlleriz. * • Cenevre 9 < A.) Silâhiaı ı azaltma konferansı umumî komisyonu içtima larını gelecek temmuzun üçüncü gününe bı • rakmıştır. Cenevre 9 Konferans son fiç gün zarfın daki müzakerelerind'eki silâF fabrfkalanmn ve .t'urahhastmtz Nec. silâh ticareti mettin Sadık Bey ain kontrolu, millî müdafaa büt çelerinin tahdidi meselelerini tet kik ettnisth. Bunlar hakkında ka rar verilmesi ikinci kıraate bırakılmıstır. Dün aktedüen son celsede tngiliz projesinin müstakbel terki teslihat mukavelesine esas olmasi h«kkında riyaset divanımn teklifi reye konu' • muştur. Türkiye n*mını> Necm«*ttin Sadık Bey bir nutuk i< at ede'<>k noktai nazanmizı anlatmiftır. Necm"ttin Sadık Bey projecle muh^üf kısımlar hakkmda Türkiy» hoyetl tnrafından şımdl>e kadar verılnif îadil teklifleri v » i'erid» ve • « (Mabadi 4 uncu sahıfede) Diğer tevkif at Atina 9 (Hususî)' tstintak ma kamı gece gündüz çalısarak birçok şa hıslan isticvap etmistir. Verilen malu mat hâdisenin birçok noktalarmı ten vir etmistir. Birbirini cerheder mahi yette ifadatta bulunan birkaç kisi »üp he üzerine tevkif edilmişlerdir. Yapı lan müvacehelerden hayret uyandıra Yonan BaareMU M Çaldarta cak birçok hakikatler meydana çtk mıstır. Zabıta oazifenni yapmamış Atina 9 (Hususî) fstintak hâ Lutjen sahifeyt çevtriniz Gizli hastalıklar Tehlikesi Toros ekspresi devrildi, 1 ölü 7 yaralı 51 kayıp var Kaza, Sazak Biçer istasyonları arasında oldu, hâdise mahalline müteaddit imdat trenleri sevkedildi manlann pencerelerine kadar yiiksel • diği de söylenmektedhr. Hâdise burada saat altıda haber alınmıshr. Derhal bir imdat treni vak'a mahalline gönderil • mistir. Sekiz buçukta da Nafıa Vekili ve fen heyeti ikinci bir imdat treni ile kaza mahalline gitmislerdir. Seller devam etmektedir. Kaza münasebetile bu aksam Ankaradan tstanbula hareket edecek ojan tren kalkamamışhr. Londra konferan • sma gitmek üzere Îstanbula hareket edecek olan İktısat Vekili Celâl Bey de hareketmi tehir etpıeğe mecbur kalmif* tır. Dr. Mülzer «Hastalık ço Ankara treni ğalıyor, iyi mücadele Dün hareket edemedi teşkilâtınız yok» diyor Ankara 9 (Telefonla) Bugün Hamburg Da rülfünumı emrazı zühreviye ve cil diye profesörü doktor M. Paul MGlzer bir fcaç gündenberi seh rimizde bulun maktadır. Evvel ki gün Haydar paşada Tıp Fa • kültesinde züh revî hastahklar hakkmda bir konferans veren pro Pro/. Dr Jffllzet fesör bugün de Gülhane hastanesinde ayni hastalıklar hakkmda bir konferan. verecek ve gece trenle memlektme dönecektir. M. Mülzer dün kendisile görüşen bir muharririmize demistir ki: « ttalya, Yunanistan ve Türkiyede zührevî hastalıklar ve bunlarla mücadele usnllerini tetkik içm seyahate çtktrm. Bu nevi bastalıldar, son za manlarm en mühim dertleri meyanma girmif, ve her tarafta büyük mikyasta mncadeleye başlanılmıştır. Bilhassa ttalyada bu ife çok ehemnr*iyet verilmekte re iyi neticeler alınmaktadır. Yımanistanda da mücadele tesküâtı vücude ge(Mabadi 4 uncu sahıfede) Amerikalı mütehassıs Mister Summervil Ankaradan sehrimize gele • rek tetkıkatına başlamıstır. Profesör tstanbulun iktısadî cihetten vaziyeti umumiyesini tetkik etmektedir. IMIIIIMIIIIIIIIIIIMinilinillMIIIIIMIIIMIIIIIIIIMIIIMIIIIIMIIIIIIIMIIHinilll.lllllflilllllllMIIPIIIIIIinilMIIIIMIIIIMMMinilllllllllllilllltllllimiMimninm saat üçe doğru Eskisehirden Ankaraya gelmekte olan Toros ekspresi Sazak Biçer istasyonları arasında bir kaza geçirmiş ve yoldan çıkmıstır. Tren, Sakarya nehrinin ayaklanndan birinin üstündeki köprüden gecmekte iken ka • za vuku bulmuştur. Son yağan yağ murlarm çokluğundan nehrin suları tasntıs ve köprünün seviyesini aşmıştır. Kaza bundan ileri gelmiştir. Lokomotif ile lokomotife merbut olan iki vagon devrilmiştir. Zayiat hakkmda henüz kat'î bir malumat gehnemekle bera • ber bir kişinin öldüğü ve dört kisinin de yaralandığı kuvvetle söylenmekte dir. Dereden taşan sulann kompartı Eskisehir istasyonu 9 (Hususî ma • habirimizden) Bugün ögleden sonra Ankaraya gitmekte olan Toros ekspresi Sazan Biçer istasyonları ara (Mabadi 3 uncu icıhıfede) Eskisehirden de imdat treni gönderildi IMIIMMIIIIIIIIIIHIIIIIIIIIIIMIMIIIMIIIMIMIIIPIIIIIMIIIIIIIIIIIIIIMMIIIIIIIIIIIIIIIIIMIIIIIIIIIIIIIIIIIMIIIMIIIIIMMIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIICIIIIIIIIIIIIimillMI Apollon Beşiktaş maçı Erenköy sanatoryomu Beşiktaş 31 galip! Şiddetli bir yağtnur altında oynanan dünkü maçta Yunan takımı, asıl kabiliyetini gösteremedi Bu şifa ve şefkat yurdunun ilk yıldönümü dün samimî merasimle tes'it edildi Altın madenlerinde tetkikat Maden işlerinde çalışacak mütehassıslar iki grupa ayrılmıştır: Birinci grup Hadi Beyin riyasetinde Amerikalı mütehassıs Mister Van Siclen ve mühendis Nedim Beyden mürekkeptir. Bu grup birkaç güne kadar Kağzımana giderek oradaki altm madeninin kabili istifade bir şekilde işletilmesi mümkün olup olmadığını tetkik edecektir., Salâhi • yettar kimselerin bize verd'ikleri malumata nazaran Kağıznsanda altın, tabiatin pek müsait şeraiti altında kabili istihsal bir halde imiş. Hatta, o havali eski Rus idaresi altında iken madenin işletilmesi için bir sirket bile kurulmuş; fakat, Umumî Harbin zuhuıru üzerine iş yüzüstü kalmıştır. Biz o kanaatteyiz ki, Kağızman altın madeninin r'şle tilmesine sarfolunan paraya muka • bil yüzde 25 derecesinde bile istih • salât yapılsa, para memleket dahilinde kalacağı için gene kârdır. Kaldı ki, madenin haiz okfuğu tabiî îerait bunun çok fevkinde neticeler vermeğe müsarttir. Kâzım Paşa dün gitti Bir hafta evvel îstanbula gelmis o lan Büyük Millet Meclisi Reisi Kâzım Paşa dün akşamki trenle Ankaraya hareket etmiş, Haydarpasa istasyonun, da teşyi olunmuştur. ) Öz dil müsabakamız MGddet bitti! 1 üeşıktas kulübünün relsl AbdüDcadir Bey İle Yunan kafHs wtet bftymk merasünini yaparken Apollon takımı dün öğleden sonra Ege vapurile sehrimize gelmis ve saat 5,30 da da Beşiktaş takımile karşılasraıştrr. Yunanlı futbolculann sehrimize gelecekleri çarşamba güaü aksamı lureti kat'iyyed* tahakkuk v*nn« Petrol membaları Geologist, Mister Sidney Paige ettiği ve hatta Pireden Ege vapu • runa bindiklerine dair telgraf gel diği halde bazı gazeteler Apollonun geleceğini füpheli gostemüsleKlO. Bu yüzden halk arasmda da bir te(Mabadi • tncı tahıjede) ö z dil müsabakamıza yazı gön derme müddeti bitti. Gelen ya zılar bir kaç gün icinde tas nif edîldikten sonra birin ci seçmede aynlanlan önümiizdeki perşembe gününden itibaren neşre başlıyacağız ve ondan sonra oku yucu'anmıznı da iştirakile nihaî in • tihabı yapacagız. Bundan böyle gönderilecek yazılar musabakaya kabul edihnez. Veremle Mücadele ^ tarfından geçen sene Erenköyünde açılan sanatoryomun ük yıl dönümü münasebetile dün mü • essesede tes'it merasimi yapılmif\ tır. Merasimde Hilâliahmer İs tanbul merkezi reisi Ali, doktor ömer ve Tevfik Salim Pasalar, hastanesi başhekimi ömer Lutfi, Hey* beliada sanatoryomu başhekimi Tevfik Ismail Beylerle daha birçok doktor lar, Veremle Mücadele Cemiyeti a zaları ve güzide zevat hanr bulunmuflardır. DavetKIer Erenköy istasyonunda »tikbal edilerek hususî arabalarla sana All Pa§a nutuk irat ederken, sanatoryomdaki hastalar ziyaret edlllrken toryoma götürülmüşlerdir. Evvela tnüessest gezilmış, Besim ömer Pasa hastalan tatyip edici sözler söjrlemiş, «hiç birmizde hastalık görülmüyor, hepini zin yüzünde sıbhat ve sevmç görüyo • rum.» demistir. Davetliler, müesseseyi (Mabadi 5 tncı $ahıfede)