8 Mart 1933 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

27 I litler Diktatörlüğe Doğru Gidiyor inci cüzü çıktı Hayat Ânsiklopedisi umhu " • ...».ı....»mıııııipi...p«p Kadın erkekle bir olabilir mi? Dokuzuncu sene: No. 3174 ISTANBUL CAĞALOGLU Telgraf ?e mektup adresJ: Cmnhurîyet. fatanbul Posta kutusu tstanbul, No Uts Telefon: Baçmuharrlr: 22386. Tahrîı mfldtJru: 23236, tdare müdfirü: 22365. Matbaa: 20472 Çarşamba 8 Mart 933 Yunanistan'da Askerî Bir Kabine İş Başına Geçti . . n i f i ı ı ı ı ı ı ı ı ı a ı ı ı ı ı ı ı ı ı ı ı ı ı lllllf'VllVllVVIIIIIItlllf |lf Vlllll fi V IIII VllH'ini lllllf 1IVHIII1111IIII11 MlllllpiS'IMIf lllllff I II ff I nuınmııınııııııııııınııııiHiıııııııuımnııııııtiıiıııııııınıııııııııııııııııııııniııııiHHiııiHiıııııııo Uzak Şark işlerînin Bize verdiği dersler Japonya Mançuri istilâsını ikmal etmek üzere Çin'lilere karşı giriştiği muharabelerde şimdiye kadar muvaffak olarak Jehol vilâyetinin idare merkezi olan Jehol şehrini zaptettî. Japonya'nın Mançuri üzerindeki vaziyeline zamimeten idame ettiği bu harp hali, Milletler Cemiyetinin uziın tahkikler neticesinde ittihaz ettiği kararlara muhaliftir. Bütiin bu vaziyet içinde tebarüz ederek ilk göze çarpan hakikat Milletler Cemiyetinin her hangi kuvvetli bir tecavüz karsısında gösterdiği menfaatperest actz ve meskenettir. Şimdiki halde Milletler Cemiyetini ancak ve yalnız tureta bir şekil diye alabiliriz. Diktatörlük iki gün sürdü Almanya karışıyor ııııniMiıııiMiımııınııııiMi ııııiMiııııııııtıiııtııııııınıııııınmııiHiHiHiıııııınııııiMmmmnı Yunanistan'da meclis açılıncıya ka Hükumet dairelerine dar askerî bir iş kabinesi teşkil edildi Hitler bayrağı çekildi tdarei örfiye kaldırıldı, sansür ilga olundu, M. Venize Gazeteler ((Parlâmenter devlet ölmüştür, los siyasî hayattan çekilmeğe karar verdi bunu bütün dünya anlamalı» diyorlar Berlin 7 (A.A.) Havas ajansı mu•Mora'da kıyatnhabirinden: Mareşal Hindenburg, dün Atina'da bir nOmayişte bir kişi öldü, 32 kişi yaralandı Atina 7 (Husus!) Bütün Mora yarımadasında hükumet aleyhine kıyamlar başlamiftır. Bir çok mahallerde hükumet daireleri muhalifler tarafın • dan işgal edilmif, telgraf, telefon muhaberel«ri kesilmistir. Atina'da yapılan bir nümayifte bir kişi ölmüs, 32 kişi yaralanmıştır. ^ ^ ^w . Kabine meclisin içtimaına kadar ikridar mevkirade kalacaktır. intibabatt» ekserlyetl katanan^tırkan.i] llderi M. ÇaldarU Muayyen bir hâdise önünde Milletler Cemiyetini yok farzetmek için zaten onun ne olduğunu tahlil etmek faydalı olur: Milletler Cemiyeti,riyakârpamuk ipliklerile guya biribirlerine bağlanmış devletlerden ibarettir, ve bühassa büyiik devletlerden: tngfltere, Almanya, Fransa ve ttalya. Bu kuru kalabalığı teşkil eden devletlerin içmdeki küçüklerden miihim bîr knrm, büyiik devletlerden bazılan etrafmda toplanmıslardır. Me3elâ sarkî Avrupa'nm küçük itilâfı Avrupa içinde müsellâh bir ittifakın en bariz misalini teşkil eder. Maksadı sulhu tesisten ibaret olduğu halde harbin önüne ya geçmiyen, ya Diktatörlügun kaldınlmam İçte müdahugeçeıro'ren böyle bir cemiyetin manalede buJunan Yunan relslcumhonı sızl'ğı üzerinde fazla ısrar etmek isteM.Zabnit meyiz. Atina 7 (A. A.) Reistcam Eğer Milletler Cemiyeti manasız bir J>»y»ı i»e Türkîye onun içinde neden bulunuyor denilemez. Turkiye'nin sulh lehindeki siyaseti kimsenin meçhulü olmamakla beraber nihayet başkalan ne için ve ne kadar orada iseler biz de içte onun için ve o kadar oradayu diyebiliriz. Hem şimdiki mevcut Milletler Cemiyeti ile diinya efkân umumiyesini ayırdetmek lâzım geliyor artık: BirincUi âciz ve oyuncak olabilir. Fakat ikincisinin bütiin tarihe ve bütiin beşeriyete hâkim olan hiç değişmez iradesindeki kudrete itimat etmekte hata yoktur. Milletlerin hakikî cemiyetlermi yapa caklan bir istikamette tekâmül edip gideceklerine inanmak lâzımdır. Bunun nasd olacağını dünyanın her tarafındaki bitip tükenmez kaynaşmalar kâfi vuzuh ve sarahatle anlatıp duruyor. Aczi zâhir olan mevcut cemiyetin vücudu ile ademi bir olduğu anlaşlıdıktan sonra şimdi beşeriyet gözlerini daha büyük bir ideale dikmek lâzım geliyor. Uçüncü veya dördüncü ders: Elveda süâhlan azaltma teşebbüslerine. Zaten bu is şimdiye kadar daha ziyade yalancıhktan ve riyakârhktan ibaret gibi göründüğü halde lcuvvetin her türlü hak fikrini çiğnemesi hiç bir mukabeleye manız kalmayınca hcc devletin kendi selâmetini her şeyden evvel kendi kuvvetine istinat ettirmek istemesinden daha tabiî bir şey olamaz. Fransa'nın hakkı varmış: Emniyet, silâhtan baska bir şeyle temin olunamaz. Hiç olmazsa dünyanm şimdiki halinde ve mevcut rVvletlere nazaran hakikat Lundan ibarettir. Uzak Şark'U yalmz Milletler Cemiyeti değil, süâhlan azaltma konferansı da iflâs etmistir. Bu iflâsın daha büyük iflâslan davet edeceğine şüphe yoktur. Beşeriyette cihan efkân umumiyesine müstenit yeni bir hak fikrinin kat'î haldmiyeti tahakkuk edinciye kadar daha görülüp geçirilecek felâketler vardır demek olur. Anlasdan daha bir müddet tarihin >ıamuro kanla yuğrulmakta devam ede cektir. En ileri farzolunan milletlerin ruhlarmda henüz menfaatperest iptidaî •ahşet hisleri hâkimdir. Mukaddemeler bunlardan ibaret olunca yakın neticeler de tabiî ona göredir: Çin'i parçalıyan Japonya'nıa şimdîkî vaziyeti kesemediğm eli op te baçraa koy mevkiidir, ve bu bittabi böyle de olacaktır. Daha dün deniiecek kadar yakın geçen gunierde biz Japonya'nın bir Asya htihadı fikrine muhalefet etmistik. Gene ayni biz dünyanm şimdi artık iyiden iyiye taayyün eden yeni Tazfyeti muvaeehesmde içte ba fikri pek tabiî ve hatta zararî buluyoruz. Tarih durmaz bir cereyandır, öyle oltnazsa boyîe yürür. Eğer Japonya akılb hur M. Zaimis'in teşebbüsü üzerire M. Vennelo* ile M. Çaldarh dün aksam, vaziyetm normal bir fnlrfl • • de inkişafı ve diktatörlüğe nihayet verflmesi imkânını tetkik etmek üzere bir mülâkatta bulunmaslardır. Atina 7 ( A . A . ) Atina ajansı büdiriyor: Reisicumhur M. Zaimis'in Veninizelos ve Çaldarisflemüzakeresir*den sonra Jeneral Otboneos'un riyase<:nde yüksek askerî meclisi azasile «villerden mürekkep muhtelit bir is kabinesi teşkiline karar verilmistir. Basvekü M. HHler'i kabul etmiftir. Gazetelerin büyük bir ehemmiyetle kaydettiği bu yenilik, son siyasî vaziyeU ak en iyi bir tefsirdir. M. Hitler'in her hangi bir teklife kana devlet reisi namına M. Von Papen'in istimal edecegi veto hakkmı kabul edeceğini ve Re • isicumhur tarafından ancak M. Von Papen'le birlikte kabul ediimeği taah • hüt etmis obnastna rağmen mumailey hm tek başına yapuğı bu ziyaret Nazi hareketmin taraftan olan nasyonal Alman'larm bundan böyle ikinci bir plânda kalacaklarmın muhakkak oldugunu göstermektedir. Diğer taraftan millî müdafaa ordu sunun bir Hitler diktatörlüğünün tees sSsüne mâni olacağma dak son günlerde mtişar eden şayialan hâdiseler tek zfp etmiftir. Şu hale göre Naziler hakScî surette vaziyete hâkim bulunmaktadırlar. ( Mabadi 8 tnct aakited* t Yeni kabine Atina 7 ( A . A . ) Dün sabah do • ğan vaziyet kanunî (aihaya dogru inkisaf etmektedir. Çaldaris dahi, P<^sîcumhur tarafmdan askeri ve »ivfller • den mürekkep muhtelit bir if kabinesinin teskili hakkrada teklif edîlen tarzı halli kabul etmistir. Bu kabine a^agdald tarzda tesekkül etmistir: Jeneral Othoneos: Basvekil ve Harbiye Nazın. Jeneral Tsimichalis: Dabiiiye Nazın. Jeneral Manettas: Muhabere ve muvasalat Nazın. Devlet Muhasebat Umum Mvdürü M. Mandjaonos: Maliye Nazıri. Deniz Miralayı Demestihas: Bahriye Alekaandr Mazarakis: Maarif Nanru Şimendiferler Müdürü M. Coronis: Mfllî tktuat Nazın. Profesör Petimezas: Adliye Nazın. Asker aza bu akşam ve srvil aza da yann aksam yemm edeceklerdir. tdarei örfiye ve sansür kaldınlmıştır. Jeneral Plastras yeni hüku>tiete ıktidan devretmiştir. (Mabadi 8 tnct sahifede) avvelkl kararlannaragmen Hıtler'i yainu baama kabul etmek mecburiyetinde kalar. Alman Retsicumhuru Mareşal Bindenborf Feribot işi hallediliyor Terkos'un mubayaası, Izmir Rintım Sirkeri, Tramvaylar, Anadolu elektriğî Nafıa Vekâleti tmtiyazlı sirk«t ler müdürü Ziya Bey şehrimizde bulunmaktadır. Ziya Bey dün geç vakte kadar Tramvay şirketi komiserliğinde şirkete ait islerle meşgul olmuştur. Limanda işler azaldı Liman Şirketi zarar etmemek için yeniden tedbirler alıyor Liman işleri, geçen senelere nisbetle çok a zalmıştır. Alâkadarlar işsizlikten şikâ yet etmektedir ler. tstanbul Liman şirketi u mumî müdürü Hamdi Bey, dün gazeteraize şu izahatı vermiştir: « Şirke heyeti umumiye. timan Şirüeti 30 martta toplaru Hamdi Bey nacaktır. Şirketimizin 932 senesi varidatı, normal bir sene addedilen 1929 senesine nazaran yüzde kırk bir nisbetinde, 931 senesine naza <ran ise yüzde on nisbetinde noksandır. Fakat yapılan iş 1929 dan ancak yüzde yirmi dokuz eksiktir. Bu vaziyetin en mühim âmili eskiden gelen lüks tarifeye tâbi eşya yerine gümrük himayesi tesirile daha ziyade ham madde ve makine gibi liman ücreti az eşya gelmesidir. Şirket bu sene ihtiyat akçesin den bir miktatr ilâve etmek suretiLe hissedarlara yüzde altı faiz tevzi edecek, fakat temettü dağıtamıya caktır. Limanımıza ecnebi memle ııınııııuııiMiııııııııııuıııııııııııııııııııııııııııııııııııııııınımııımııııı ise tez elden Çin ile doğrudan doğruya anlaşmak çarelerine tevessül etmelidir. Hâdise merkezinin etrafmda kapı bir komşu olan Rusya'nın böyle bir ittifaka girmesinden daha tabiî bir şey olamaz. Şarkî Asya belki Japonya'ya. kâfi bir cevelân sahası değildir. Fakat bütün Asya, bütün Asya'lılara ebediyen yetecek çok büyük bir kıt'adır. Avrupa'nm mustemlekecî tahakkümleri artık yeter olmuştur. Dünyanm idaresini biraz da Asya eline almahdn, Fırka İdare heyetinin Bir tebliğî Ankara 7 (A.A.) C. H. Fırkası grupu heyeti Reisliğinden: C. H. Fırkası Grupu heyeti bugün saat 15 te Tekirdağ meb'usu Cemil Beyin riyasetinde toplandı. Emvali Milliye satı» bedellerinin tecili ve mübadillerden harikzedeler gibi mesken icar bedeli ahnmaması hakkında evvelce Fırka Grupu Umumî heyetince verilen karara tevfikan Fırka Maliye Encümeni tarafından yapılan tetkikatı muhtevi raporun tab ve tevzii ile geiecek içtimada bu mes'elenin müzakeresi kararlaşırıldı. Feribot mes'elesi ketlerden ithalât »on bir sene zar fınd'a yüzde elli bes nisbetinde azalmıs ve vapur hareketlerinin tena kusu dolayısile su sarfiyatı da yüzde yirmi sekiz eksilmişt»*. Buna mukabil lhnana gelen köm'ir miktarı ve ecnebi limanlardan gelip lima mmızdan aktarma edilen eşya tonajı hafif bir fazlalık göstermistir. tşlerin azalması nisbeti Rus limanları müstesna bütün dünya liman KENDt KENDİMlZl TENKİT: larında îstanbul'dan daha ziyade dir. 1929 senesine nazaran, Ham burg, Cenova, Marsilya ve Pire limanlarında liman harekâtı yüzde Yakında müzakeresine baslanacak ootuzdan altmışa kadar tenakus göslan kazanç vergisinin yeni lâyihası dört teriyor. taraftan bir çok itiraz ve isÜThamlan daönümüzd'eki seneyi şirketin za vet ediyor. Bundan anlaşılıyor ki hurarsız atlatabilmesi için azamî ta susile vergiye müteallik bir kanunun lâsarruf ve ihtiyat yapılacaktır. yihası daha evvel neşrolunarak memleBu meyanda her seneki mavna kette husule getireceği akislerde görülinşaatı yarıya indirilecek, ecnebi dükten sonra müzakere edilse muhakmemleketlerden vesait getirilmiye kak çok daha iyi olacak. Vergide adalet cek, işietme masrafında son derece denilen keyfiyet her mükeüeften ancak tasarrufa riayet edilecek, yeni mealmması caiz ve mümkün olacai miktamur ahnmıyacaktır. Kadroda tebedrm alınmasile temin olunabilrr bİT iştir, dül ve tasf iye yoktur. ve pek mühiın bir iş. Çünkü bunun ikBu sene yalnız limanın fevkalâde tısadî ve içtimaî nizamia alâkası pek muhtaç olduğu 80 ton kaldırmağa büyiiktür. mahsus sabih bir maçuna satın ahnMeselâ sayım vergisdnde tiftik keçisi mıştır. * yetiştirenlerin şimdi hay\'an başına 40 Bu maçuna Çanakkale'de Maryokuruş olan verginin biraz hafifletilmesi(Mdbadi 6 ıncr. sahifede) ne pek büyük bir ihtiyaç ile muntazır ıııı bulunduklarını biliyoruz. Tiftik fiatının ve alacaktır. pek düşük olduğu şu son senelerde Uzak Şark hâdiseleri asırlarm yenimilli servet kaynaklanmızın en mühimIestiremediği Çin'i ister istemez ytpyeni lerinden biri olan bu tiftik keçilerimizin bir millet ve ona göre de bir devlet yok pahasına elden çıkanlmalarına meydan vermemekte bittabi pek büyük bir olarak ortaya çıkarmak vazifesini görse gerektir. Yekdiğerltrile tamamen an iktısadî hikmet vardır. Diğer taraftan devletin idaresi de ancak varidatla Iaşmış Asya miDetleri: Oyle anlaşılıyor mümkündür. Vergi bahsinde bu iki ki kendi kendinizi kurtaracağmız v e mühimmeyi telif edebrmekteki ehem ondan sonra da belki insanlığa gideceği miyet üzerinde ısrara lüzum ve mahal doğru yolu göstereceğiniz zaman hulul görmeyiz. etmişe benziyor! YUNUS NADl Sirkeci ile Haydarpaşa arasında yapılacak feribot nakliyatı için bir tngiliz grupu ile cereyan eden mü zakere neticesinde mukavele hazırlanmıs, yalnız ihtilâflı bir kac nokta kaldığı için henüz imza edilme mistir. Baslıca ihtilâf noktası sudur: tngiliz grupu, mukavelenin tatbikatında cıkacak ihtilâfların beynelmilel hakeme havalesini istemistir. Hükumetimiz ise böyle bir teklifi kat'iyyen kabul edemiyeceğini bil dirmiş, ihtilâfların Mahkem f Temyizin göstereceei bir hakem tarafın Vekâleti lmtlyagı |trketler müdürü Ziya Bey dan halledilmesini teklif etmistir. Lutfen sahlfeyi çevirtniz Ka Vergide adalet Yeni Millî Romanımız Server Bedi Yazan Bugün iiçüocö sahifemizde okuyunuz Zamanımızda hâlâ büyük bir askla seven var mi? Hâlâ kara sevda çe ken» bu yüzden kahramanîıklar ya pan, kendmi tehlikeye, ateşe, ölüme atan kaldı mı? Evet! Server Bedi Beyin bugün Başladığımız romanmdaki Hicran Hanımı tanıdıktan sonra buna inanacaksuuz. Ne ihtira»! Ne hudutsuz ve ölçüsüz bir aşk! Ne tatlı ve kor kunç, ne bayıltıcı ve tüyler ürpertici vak'alar! Ne maceralar!.. «Hep Senm tçin!» romara, hep bir kadm için insan kalbmin neler çeke • bileceğini, zevkuı ve ıztnrabm nere lere kadar varabileceğmi göstenV. **