7 Ocak 1933 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

Hayat Ansiklopedisi üncü cüzü çıktî Türk şimendiferine Türk sermayesi Ankara: 4 ikincikânun (Basmuharririnvzden) Tasarruf mahsu'ü olan millî sermayelerin hem kendi hesap laruıa kârh, hem memleket için hayırlı faaliyet sahalarında harekete getirilmesi iktısadî ve içtimaî hayatımızda çok ehemmiyetli yepyeni bir merhalenin başlangıcuu ilân eden bir fikir halinde ortaya çlnnus bulvnuyor. Tasarruf haftası içinde Radyo ile yapılan hasbıhaller arasında Iktsat Vekili Mahnv t Celâl Bey bu merhaleye adamakıllı isaret etmisti. Mem'ek*tin ivi'ik ve kâr temm edeceği muhakkak olan bir takım is lerinin mület parasile yapılması pekâlâ mümkün olduğunu ve tasarruf hayahnda nihayet bu safhaya geçmenin zamanı geTmis sayılabileceğini izah eden îktısat Vekili tasarrufun asıl bu tekâmulünden en büyük netice'er çıkabileceği noktası üzermrîe kuvvetle ve kanaatle ısrar eylenvşti. Bu fikir az zamnnda alıp yüruyerek evvelki gün Basvekil lisanmdan Fırka Grupunun isümzacı seklinde müsbet bir tek'if mahiyetine intikal eyIemiştir. Tafsilâtı Fırka Grupunun tebliğinde frörü'müs o l a c ğ ı üzce CMTOVUriyet Halk Fırkasmra Umumî Reis Vekili olan Basvekil Hazretleri millî serraayenin büyük işlerde kullamlmasındaki ilk tecrübe için en kârlı bir mevzuu seçmeğe itina ederek Ergani bakır made nine müntehi o'acak ve dünyanın en zengin madeni olan bu servet ocağımın n cevherlerini taşıyacak şimendifer hatb üzerînde tevakkuf eylemistir. Hükumet millî ve malî hayatımızda fev • kalâde büyük ehemrriyeti olacak olan bu adımın yüzde yüz emniyetine en büyük kıymeti a tf etmis bulunmaktadır. Fazla olarak bu maksatla yapılacak dahilî istikraza istirak hususunda hiç bir kîmseye hiç bir sekil ve surette mecburiyet tarh ve tahmili mevzuu bahsol • mıyarak herkesin bu teşebbüse iştirak edip etmemesi lamamen kendi takdirins terkedilntıck yoîu ihtiyat o'ımmu?tur. Hükumet yalnız bu is için cıkar.'lacak kanunda ona istirak edeceklere temin edeceği emniyet va menfaat sîrtlarını tesbit ile iktifa edecektir. Bu emniyet ve menfaat sartlarınm teşebbüse istirak etmek hususunda bir takım vatandaşları kendiliğiıtden ikna edeceği tahmin olunur, ve teşebbüstin tasavvur olu nan millî bir iktisat merhales: olmak yolundaki muvaffakiyeti de aklı selim sahibi sağlam cevherli halkımızın bu millî adımı teyit ve tr»kviyedeki hareketine bağlı o'ması pek tabiidir. I Hulâsa olarak hükumet diyecek ki: Ben münhasıran filân hattı (Ergani madeni hathnı) yapmak işinde kullanmak üzere kendi memleket ve halkı mızdan on iki milyon liralık bir dahilî istikraz kaydi muamelesi açıyorum. Bu parayı her sene su kadarı olmak üzere faraza yirmi scnede tamamcn ödemiş oiacağım. Parayı ödeyinceye kadar her sene öedenmemiş kısmına % 5 faiz vereceğim, ve her sene iki defa kur'a çekilmek suretile bir taraftan sermayenin bir kısmını tediyede devam etmekle beraber diğer taraftan bu iki kur'a keşidesinde birer ikramiye de tahsis etmis olacağım. tşin şimdilik malum olan umumî hatlanna göre her sene borcun resülmal den bir kısmı ödenmekle beraber fazla olarak hâmillere ait baht işi bir de ikramiye ihtimali tesis ve verilen paraya ise % 5 faiz temin edilmiş oluyor. Tahmin ederız ki bu ilk millî teşebbüs, ilerideki vaziyetler ne olursa olsun, her guna vergi kayitlerinden muaf tutulmuş olacaktır. Eğer bu şart ta bu suretle tesbit edilmiş olursa dahilî istikraza yatırılacak paranın yalnız % 5 faizi büe her halde ve muhakkak surette meselâ apartı man yaptırmaktan daha emin bir Pılasman teşkil edecektir. Bu bir hesap işidir ki parası olanlar onu kolaylıkla muvazene edebilirler. , umhuriyet T e l g r a f Te mektUTÎ a d r e s l Hayat Ansiklopedisi İSTANBUL CAĞALOGLU cumhuri ^ ^ Dokuzuncu sene: No. 3116 Durmuş kalbi harekete getirmek! Telefon: Başmuharrir 22366 Tahrtr müdurd: 23236 tdare müdurü: 22365. Matbaa 20472 İlân sabifelerimiz herkese açıktır. Cumhuriyet'tc neşrettiriiecek Uânlar Için dogrudan doğruya ldarehanemlze dahî mflracaat olunabiÜT. y<* tstanbui p°sta mıtum: îstanbm. NO 246 Cumartesi 7 Kânunusani 833 Büyük bir kütüphaneyi bir arada evinize gr,îiren en faydalı eserdir. Her evde bir lane bulunmak lâzımdır. Tıp Fakültesinde nasıl bir tecrübe yapılacak? Dr. Kemal Cenap Bey mes'lede bîr fevkalâdelîk olmadığını söylüyor Dün akşamki gazetelerde Tıp FaFakültesi fiziyoloji profesörü Kemal Ce» nap Beyin, yarın fakültede yapacağı bir tecrübeden bahsediliyor, bu tecrübeye tıp mehafilinde büyük bir ehemmiyet verildiği ilâve olunuyor. «Bir ölünün durmuş kalbi harekete gelecek» deniyordu. Bu haber üzerine, dün akşam Kemal Cenap Beyle görüştük. Bize bu tarzda bir fıkranm intişarmdan çok müteessir olduğunu ve yazan gazeteye neşredilmesi ricasile bir de mektup gönderdiğini söyledi. Kemal Cenap Beym bize verdîği izahata nazaran gerçi ölroüş bir tavşan üzerinde tecrübe yapılacak ve kalbi harekete getirilecektir; fakat bu ameliyede hiç bir fevkalâdelik bulunmacnakadır. Her zaman yapı lan ve bu defa da talebeye ders esnasında tekrar edilecek olan basit bir tecrübeden ibarettir ki tababet âlemini ve mehafilini ehemmiyele alâkadar edecek bir tarafı yoktur. Bu şkilde tecrübelere sade Kemal Cenap Bey değil Âkil Muhtar Bey de, diğer profesörlerle de dersleri icabı yapmaktadırlar ve tavşanm kalbini harekete getirmek güç ve şaşılacak bir şey değildir. Kemal Cenap Bey izahatına de Yeni Avusturya Elçisi geldi Baron Vesboh doğru Ankara'ya gitti Avusturya'nın yeni Ankara sefiri Baron Ves boh cenaplan dün tzmir vapurale tskenderiyeden şehrimize gelmiş ve akşamki trenle Ankara'ya gitmîştir. Sefir cenap lannı rıbtrmda sefaret erkâıu •e bir çok Ce^i Hz. Türk Dili Tetkik Cemiye n'nin içrimama riyaset buyururlarkeıl* Profesorlerimîzden Kemal Cenap Bey vamla demiştir ki: « Ne icat edilmiş bir alet, ne de tecrübe ile isbat edilmek üzere ortaya atılmış yeni bir iddia vardrr. Lü* zumundan fazla izam edilen ve adeta bir sürpriz seklinde gösterilen şey, talebeye dersleri icabı gösterilecek basit bir tecrübedir ki bu da ilk defa yapılacak dğildir. Her sene dershanelerde tekrar olunur ve bu pazar da ayni ders verilecektir.» Doktorların kongresi Etibba Odası içîn yîrmi bin lîraya bir bîna satın alınmasına karar verildi Etibba oda&ı dün öğleden evvel saat 10 da Halkevinde se nelik içtimaını fektetti. İçtimaî TevfLk Salim Pş, idare etti. Kâtipliklere operatör Murat tbrahim ve Sadullah Beyler seçildiler. Evvelâ Oda mn bir senelik faaliyet raporu okundu. Yeni ve uUnkü kongreye iştirak dene doktorlardan bir grup eski bütçeler ü hnmasına, tamirat ve tadilât için zerinde konuşuldu. Söz alan azadan de 5 bin lira sarfedilmesine karar bir kısmı aidatın tenzilini, haysiyet verildi. divanına verilen paranın fazla olduğunu söylediler. Heyeti idarenin Ankara'daki te20 bin liraya satm ahnacak yeni febbüslerinin verdiği neticeler etrabina mes'elesi de görüşüldü. Niyazi fındaki izahat dinlendi. Ismet Bey bu parayı fazla buJdu ve Farmakoloklar cemiyeti reisi bir binanm satm almmasmdan evvel, takrir vererek bir kısım reçetelerin Istanbul cihetinde mi, yoksa Beyoğlu okunmadığım bildirdi ve bazı taklit tarafmda mı olması faakkmda bir aspırinler hakkmda da bir karar karar verilmesi lâzımgeld'ğini söyittibazını istedi. tdare heyeti bu huledü Neticede Düyunuumumiye kar» suslar hakkmda bir karar verecekşısındaki binanm merkez ittihaz e dümek üzere 20 bin liraya satm atir. IMlllllmilllllllMllimillitlllllHMMIIIIIIIIIIIIllllllllll llllllllll tikbal etmiştir. Baron Vesboh Baron Vesboh cenaplan Ankara'da Gazî Hz. ne itimatnamesini takdim ettikten sonra yeni vazifesine baş • lıyacaktır. Sefir oenaplan dün kendisnle gönîsen bir nruharririmize şu beya natta bulunmustur: € Kahire'deki Avusturya sefaretmin lâğvi üzerine Ankara'ya sefir tayin edildim. tstanbul'a iflk defa olarak üç ay evvel seyahat mak~ sadile gelmifthn. o vakit memleketinizde çok kalamamakla beraber oldukça güzel yerlerini görmüstüm. Bu kere çok beğendiğim ve hatta hayran kaldığım memleketinizde artrk vazifeten bulunuyorum. Görmediğim yerleri iyice temasa ede rim ve bundan dolayı de bu yeni vazifemden son derece menmunura. Türkiye'nin terakkiyatını ve Gazi Hz. nin yarattığı yenilikleri uzak* tan takip ediyordum. Şimdî bütün bu terakkiyat ve inkisafatı yakın dan takip edebileceğim Gazi Hz. memleket dahilinde yapacakları seyahate çıkmadan evvel jtimatnamemi takdim etmek istiyorum. Türkiye ile Avusturya arasındakl dostane münasebatı burada bulun duğum müddetçe azamî derecesine çıkarmak baslıca emelimdir.» Türk Dili Tetkik Cemiyetinin çarşamba günktt içtimaına Gazi Hazretlerinin riyaset buyurduklarım telgraf haberi olarak yazmıştık. Bu içtimada, Gazi Hazretlerinin hnzurile iugat ve ıstılah programı mü zakere edilmiş ve 16 bölüğe aynlan ıstılah heyetinin ve ayrıca lu gat merkezinin çalısma usulleri ve müracaat edecekleri kaynaklar da kararlaştırılmıştır. Cemiyetin simdiye kadar devam eden mesaUi turya kolonisi U Yeni Avusturya elç'si hakkmda da Hami reis Gazi Hazretlerine de izahat verilmiştir. •••«•••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••ıcBaısaata«a«ıı«ıaa«Bi««BaiBi>ıa«a«aa>a«ssaaı********<*>>****>>************ 933 Türkiye Kraliçeliği Güzeller, İspanya'yı ve tarihî şehirleri görmek, gezn\ek istemez misiniz? KENDt KENDİMtZt TENKtTt Büyük kağnılarî Anadolu topraklanmn altından bin lerce sene evveline ait olarak meydana çıkanlan eski medeniyet eserleri ara nnda görülen araba nümuneleri gene Anadolu topraklanmn üstünde ve pek çok yerlerinde bugün dahi kullanılmakta olan kağnı arabalannın aynidir. Bu bile Anadolu halkının bu kıt'ada binlerce ve binlerce senedenberi haşir ve neşir olmakta bulunan pek eski bir halk olduğunu isbat eder bir delildir. Ancak bu kağnı malumdur ki şoselerin düşmanıdır. Uzerindeki ağırlıkla keskin bıçak haline gelen yekpare tekerlekler yollan çizgiler halinde adeta kese kese parçalarlar, bozarlar ve harap ederler. Umumî harptenberi Türkiye'de ayni suretle ve belki daha fazla muzır tahribat yapan büyük cüsseli modern araba ı harabeleri peyda oldu: Üç dört, hatta bazan dört beş tonluk büyük kamyonlar. Bunlann tekerlek ve lâstik tertibatlan da gelişi güzeldir. Her gün memleketin yol lannı altüst ediyorlar da kimsenin dikkat ettiği yok. Yollanmızın kilometrosu on bin liraya çıkıyor. Bunlann tahribine kolay kolay nasıl muvafakat edebiliriz? lllllllllllllllllllilllllllllllllllllllllllillllllllltllllllllllMllllllllllllllllllltllll Foto Süreyya 35 Maclde Hanım Bugün tstanbul'dan müsabakaya iştirak edenlerden Macide Hanımın resimlerini dercediyoruz. 3 kânunusani nüshamızda resimleri intişar eden tffet Hanımın numarası sehven, yalnız 3 yazılmıştır. 3 4 olacakhr. J Foto Süreyya 5 Maclde Hanımm boy resmi Son temditten istifade ediniz Avrupa güzellik müsabakasuım bu sene nisan sonunda Madrid'de yapılmasına karar verilmesi üzerine resim neşri müddetini kısa bir zaman için temdit MMI ettik. Müsabakaya girmekte tereddüt edenler, bu son fırsattan istifade etmelidirler. Tekrar edelim ki birinciye 1000, ikinciye 400, üçüncüye 200 lira mükâfat verilecektir. 1933 kraliçesi nisanda, Nice'ten geçerek Madrid'e gidecek, Madrid'te Avrupa güzellik müsabakası yapıldıktan sonra, tspanya'nın bazı meşhur ve tarihî şehirlerini gezecek, sonra Paris {Mabadi 2 inci sahifede) , nıımııımııııııııııııııınıııı ıııınıııiHiıııııııııııııııııuıiıııııııııiBmiHiıınıiHiıııııııiHiııııııııııııııııııııııııııııııııııınııııııııııııımııııı Ankara'da güzel bir resim sergisi açıldı kadar süpheye mahal yoktur. 2 Zaten Türkiye Cumhuriyeti hükâmeti dahüe ve harice karsı taahhütlerini imkânın azamî hallerinde dürüstlUkle yatv mak sıannda olan bir hükumettir. Türkiye Cumhuriyeti hükumeti devlete ait borç'arı çok esaslı itinalarla sıraya koyarak tediye etmis bir hükumettir. Türkiye Cumhuriyeti hükumeti bu yoldaki dürüstlüğünü lâfla değil, onlarca Mes'elenin mühim olan noktası em milyonlarla ödenmiş borçlann filiyahnı gösteren müthiş rakamlarla isbat ede niyet noktasıdır. Hükumetin bu maksatbilecek bir hükumettir. la Meclisten geçirmiş olacağı kanun ilâBundan baska yalnız istikrazı dahilî nihaye aynen tatbik olunmakta devam mes'elesini ele alsak Cumhuriyet hü eder mi, etmez mi mes'elesi. Bu nokta İçin evvelâ kanunu göreceğiz. Zanne kumetinin malî ve iktısadî düsüncelerdiyoruz ki her şeyden evvel kanun evdeki hattı hareketinin mahiyetini çok velâ bu ciheti temin edici esasat ve şe açık görmüs oluruz: Yeni rejim istik raiti bütün tafsilâtile tesbit etmis olarazı dahiliyi 9 kuruşa inmis bulduktan caktır. Ondan sonra da biz su mülâ sonra ona kıymet vere vere az zamanda hazaları derpiş edeceğiz: bu tahvilâtı yüzde yüze çıkarmıştır. Bugün istikrazı dahilinin kıymeti yüzde 1 Cumhuriyet hükumeti ilk defa yüzdiir. Bunun sebebi malumdur. Çünolarak nazik olduğu kadar mühim bir kü hükumet devlete ait taahhütlerin teşebbüse girişiyor. Bu işin muvaffakiharfiyyen icrasına azim bir hükumettir. yet sırn ha'kın itimat ve emniyetinden ibaret olacağına göre hükumet elbet bu Ve bunun böyle olduğu halk tarafından ilk teşebbüste bu ilk şartın behemehal gön'ilüp takdir edilmistir. tahakkuk etmesi için ne yapmak lâzımBiz öyle aileler biliyoruz ki istfkrazı sa hepsini yapacaktır. Bunda zerre dahiliyi evlerinin geçimi için • elbette apartımanlardan daha iyi ve daha sağlam bir nevi trat membaı yapmışlar • dn, ve bir gün gelip te bu tahvilâtın ortadan kalkacağmı bile şimdiden hüzün ve elemle düşünüyorlar. tstikrazı dahilinin % 5 faizini biz altın'a değil, kâğıt para olarak ödüyoruz. Böyle iken is tikrazı dahilî o kadar büyük rağbete mazhar olmuştur. Sebebi basittir. Harp sonu hayatında alhn vermek bittabi mevzuu bahis değildir, fakat % 5 i kâğıt olarak mutlaka ödiveceğiz dedik, ve ödüyoruz. Mukannen itfalan da mun tazaman ve harfiyyen yapıyoruz. İste yeni rejim bize imaaratorîuk devrinden müdevver olduğu halde istikrazı dahi liyi bu kıymet ve itibara yükseltmis oluyor. Rejimin millî ikt'satta binnefis kendisinin açacağı yeni bir merhalenin mazhar olacağı itina ve dikkati pek kolay tasavvur ve tahmin edebiliriz. Biz çok büyük bir emniyet ve kat'ivetle diyoruz ki Cumhuriyet hükumeti millî tesebbüsleri millî sermayelere malet mek üzere atacağı ilk adımda halkın büyük itimat ve emniyetine mazhariyet itibari'e simd'den müemmen ve mübesşer bulunuyor. YUNUS NADİ Kıymet farkıf Kenm Beyin eserlerînden: Soldan saga doğru Recep B., Ankara Valisi Nevzat B , R s sefiri Suriç ^olda" Tamburacı Osman Pehlivan sek bir san'atkâr olduğunu if ade etAnkara 5 kâmişlerdir. Hakikaten san'atkâr pornunusani (Husutrelerinde büyük bir muvaffakiyet sî) Muallim göstermiştir. ressam Kerim E. Kerim Beyin sergide teşhir ettiği d*ün Halkevi satablolar arasmda Maarif Vekili Dr. lonlarında bir Resit Galip, Halk Fırkası umumî kâresim sergisi açtibi Recep, sabık vekillerden Esat tı. Kerim Beyin ve Cemil, meb'uslardan Necip Ali, sergide teşhir etHilmi, tzzet Ulvi, Nuri. Ankara vatiği 60 kadar lisi Nevzat, müderris Neşet ömer, tablonun ekseriAka Gündüz, emniyeti umumiye müsini tanınm*s zedürü Tevfik Hadi, posta müdiri uvatın pastel portreleri teşkil edimumisi Fahri Beylerle Rus sefiri . essam Kerim Bey Suriç, Rus sefareti müstesarı Astay o r hof yoldaslann, tamburacı Osman peh» Sergi, senelerdenberi mütevaz livanla Ankara'nın hamiyeti ile tibir hoca hayatı yasıyan san'atkânn nmmış köylülerinden Türkoğlu Ali fırçasında ve elinde ne büyük bir Ağanın çok muvaffakiyeti; portresan'at ve maharetin gizli olduğunu leri bulunmaktadır. ilk bakışta anlatmaktadır. Tablo Kerim Bevin teshir ettiği diğer ları gören ve resimden anlıyan b'r tablolar da Millî Mücadeleye ait haçok zevat Kerim Beyin portre res{Mabadt 2 inci iahifetU) samı olarak kusursuz ve cidden yük Baba, on lira çok para fuıdır, az para mıdır? Ben kazanırken çok. Annen harcarken az!