31 Ekim 1932 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 2

ÖSMANLI ıMPARATORLUGUNDA r Camhurtyet MAKTUL'VEZİRLERlfg Ad 38 Şehir ve memleket haberleri I Siyasî icmal Balkan konferansı neden akim kaldı? Bükreş'te toplanan üçüncü Bal kan konferansı akim kaldı. Selâ nik ve Istanbul konferanslarmda hayli ilerlemiş olan Balkan memleketlerînin birleşmesi tasavvuru Ro. manya'nın paytahtında toplanan konferansta suya düşmek tehlike sane maruz kalmıştır. Bükreş kon feransında altı Balkan milletinin rıza ve muvafakati ile Balkan birli. ği misakı tanzim ve aktedilecekti. Misakın projesinde ittifak hasıl olmuş ise de misakın imzasından mukaddem Bulgar'Iar alâkadar he . yetler arasında ekalliyetler mes'e lesmin halledilmesini istemişler ve bunda ısrar etmişierrfi. Buna imkân görülememesi üzerine Bulgar'Iar dördüncü konferansa kadar alâkadar heyetler arasında ekalliyetler mes'elesi hakkında görüşülmesini ve bu mes'elenin Kalli etrafında bir karara gelmesini istemişlerdi. Fa . kat ekseriyet misakın şimdiden akit ve imza edilmesini muvafık gör müştür. Yazan: ** Türkişepost'ta Çıkan bir yazıL.ff Terkos harpte Rusya'ya casusluk mu etmiş? Sehrimizde aimanca intişar eden «Türkişe Post» gazetesinin 8/8/932 tarihli nüshasında bir makale inti şar etmiştir. Umumî harp esnasında itilâf devletlerinin BoğazMarı zorlamak teşebbüslerinden bahseden bu tarihi makalede İstanbul ve Terkos sirk^ti hakkında aynen şu fıkra vardır: «Rusya Hariciye Nezaretinin dokümanları meyanında tstanbul hakkımia da enteresan kısımlar vardır. Meselâ; meşhur dedikodu mevzuu olan Terkos su şirketi itilâfçılara askerî hususlarda tavsiyelerde bu lunmuştur. Sirket Dalkase'ye Rus'lara verilmek üzere bir mektup yazmış vf Karaburun sahilindeki su pompasının vaziyetini ve tuğladan yapılmıs olan bacası ile gemilere kendi vaziyetlerini tayin ve tesbite yarıyabileceğini bildirmiştir. Terkos şirketi İstanbul'un suyunu kesmek için pompaları tahrip değil; bir kaç mühim makine kısmını tahrip etmeği ve yahut su borularınm bir kaç metre uzunluğunda bir kıs • mını bertaraf etmeği tavsiye etmiştir Hayvan sergisi açıldı Bu seneki 6 ıncı sergiye 185 hayvan iştirak etti, 74 üne mükâfat verildi Ahmet PaşaTceİlât Kara Ali ile karşılaşmca: Bre Kara Ali sen misin? Hay kâfir kahbenin oğlu.. diye bağırdı, silkinmek istedi, fakat... Oradakiler »asnrrfılar. Etraflanna baktılar. Boğacak hiç bh şey bu lamadıiar Nasılsa birinm gözüne bir kuynipi ilîşti. Hctnen o ipe bir ihaik yapıiarak zavallı Salîk Pasanm boynuna geçirildi. Çekildi, çekıldi, çekildi. Bu, kupkuru ilmi ğin azap ve izttrabı içinde, bu veziri az«m da masum olarak can verdi. Dediler Ahmet Paşa, bunları haber alınca evvelâ konağına ka pandı. Fakat kendisini burada emin bulamadı. Yanına candan iki adamını aldı. Altm dolu heybesini atına terkeliyerek üstüne atladı. Sakla nacak yer aradı Gece karanlıklarında oradan oraya koşuyor, nanü nimete garkettiği adamlarının e vine başvuruyor, fakat bir yerde hütnü kabul bulamıyordu.. Nihayet, güç halle sığınacak bir yer buldu. Fakat orada da hiyanete kurban oldu. Hezaroare Ahmet Paşa Birinci îbrahitn, (samur) ile (amber) merağma düşmüştü. Bunun için koca tstanbul ka»rp kavruluyor, bunları ele g eçirmek için aklü ba ; yalin kabul edem vece<i facialar oluyordu... Veziri azam (Ahmet Paşa), Padişahı memnun edebilmek için var kuvvetüe çahfiyor, hükumet işlerini bir tarafa bırakarak halkın evlerine kadar adamlar sokturarak, hanl harıl amberle samur aratı yordu. . Bu, dayanılmaz bir zulümdü. Bu zulüm, yalnız halka yapıl makia iktifa eluımnıyor, devlet ri cali ve yeniçeri erkânı da bu felâ jketten kurtulamıyordu. Artık, herfkesin canı, burnuna gelmişti. Böyle zilletle yaşamaktansa, herkes ö i.lümü bin defa tercih ediyordu. ı Kendisi ortadan kaybolur olmaz, ihtilâlcileri susturmak için Veziri a~ zam mevkiine geçirilen (Sofu Meh ~ met Paşa), kurnazlıkla Ahmet Pa şayı pusuya düsürmüş ve konağına celbederek paralarını sızdırmak için güzel bir plân düşünmüştü. Bu plân tatbik edilerek Ahmet Paşanın kâf i derecede parası alındıktan sonra; Büyürün, sultanım.. Zorbalar, sizi ister. Ama, sahibi devlet ba banız araya güip sizi halâa ede cektir. Dedîler. Ahmet Paşa buna inandı. Çünkü verdiği bunca mala karşı Bu esnada Veziri azam Ahmet Sadrazam Sofu Mehmet Paşanın İPaşa, iki yüzlü bir rol oynuyordu. kenditine ihanet edeceğini ummadı. 'Bir taraftan Padişahı memnun et Merdiven başına geldi. Etrafı dîn mek için, zulmün ve şenaatin en liye dinliye aşağı indi. Her taraf, devaına alet olurken, diğer taraftan da rin bir sükut içinde idi. Merdivenin yeniçerileri iğfale çahfiyordu. Düşalt başında birdenbire koluna bir a~ manlar, hudutlarda en kıymetli ka dam girdi. Ahmet Paşa, titriyerek '5leri alıyor, ecnebi donanmaları bir adım geriledi: Çanakkale boğazını kapıyarak ts Bre Kara Ali sen mi»in.. Hay tanbul'u mahsur bırakıyor; halbu kifir kahpenin oglu ki Ahmet Paşa, bunlara karşı icap Dedi. Cellit Kara Ali buna gü eden tedbirleri ittihaz ettnek şu talerek cevap verdi: rafa durıun, bil&kisbu facialan »ak Hay benim devletli efendtm.. Iamakla v« bol bol rüsv«tlcr »lm*lcBell.. Bcnim.. ~f« la meşgul oluyordu. Cellât, tekrar Ahmet Paşanın ko* luna girdi. Yeni bir vurgun daha Nihayet halkın ve yeniçerilerin vuracagından dolayı pek neş'eliydi. sabrü «ramı tükenmiş ve müthiş bir Şakirdi (hamal Ali) ye: ihtilâl başgöstermişti. O gün (cucna Oolan ne durursun.. Sen de namazı kılmmamiftı. Bütün dükkândevletlinm öte koluna gir. lar, kapanmıttı. Halk, kâmilen ao Diye seslendi. tki cellât, Ahmet kaklara dökülmüştü. Gece (Orta Paşayı ahır tarafına doğru sürüklecami) ntn manzarası cidden mehipdi... Bir arahk Ahmet Paşa silkin ti. Bh* gece evvel Topkapı uf uklarını mek ve cellâtları yere devirmek isçınlatan çengü çağaneden hiç bir tedi. Fakat Kara Ali buna meydan e*er yoktu. Bir gün evvel, Sultan vermedi. Hemen başındaki kırmızı Ibrahimin nüfuzile bütün Türk ülkülâhı alarak belindeki enli ka kelerinin servet membalarını avucu içine alan Veziri azam, kim bilir I ytşı kemere soktu. Ahmet Paşanın harnH köııeye sinmişti.) başındaki kavuğu da kaparak kendi tbrahim, bu ihtilâle karşı koy başına koydu. Ahır kıpısına gelmiş mak Utedi. Saray halkını silâhlanrerdi. Paşayı, bir omuz darbesîle kadırmakla beraber, taray duvarlan pıdan içeri soktu. Kapıya arkasını nm bürçleri üzerine de toplar diz vererek durdu. Paşanın başına bir dhdi... Ihtilâlciler, Padişaha haber yumruk aşketti. Onu sersemletti ve gönderdiler: bu sersemlikten istifade ederek diz Bu tnezalim ve irtişa, ortadan lerinin üstüne çökertti. Derhal ke Indkacak. Sarayı sefahate boğan haseraendin yağlı kayışını Ahmet Pa kiler de dağıtılacak. Vezir de bize şanın boynuna geçirdi. Bir ucunu teslim olunacak. Ve illâ, ortalık ka hamal Ali'ye verdi: na boyanır. (Mabadi var) ; • Istanbul Rus sefaretinin sabıkHfer. ciimanı olup harbi umumî ilân edilince Rus sefareti umuruna nezaret etmek üzere İtalya sefaretine ge çen Sarafimov harp esnasında De deağaç üzerinden Balkan'lardaki Rus istihbarat ajanlarına askerî ve sair bir çok malumatı telgrafla bildirmiştir. Şehir Meclisi açılıyor Şehir meclisi yarından itibaren teşrinisani içtima devresint başla . yacaktır. Birinci içtimada divanı riyaset ve encümenler intihabı yapılacaktır. Müteakıp devrelerin hayli hararetli olacağı tahmin edilmekte. dir. Ucuz hamamlar Belediye tarafmdan fakfr halka mahsus ucuz hamamlar açılması için tetkikat yapılmaktadır. Bunun raevcut hamamlardan istifade edilmek »uretile temin edilebilip edilemiyeceği düşünülmektedir. Kabil olursa bir, iki hamam sahibile anlaşılarak ucuz bir tarife tanzim olunacaktır. M. Henderson ve Şevki Bey geldi Ekseriyet bu fikrüıde sebat ey Hayvan ^sergisîntn küşat resmPyapüırkeh lediğinden Bulgar'Iar konferansı Vüayet tarafmdan hayvan nesliain terketmişler ve memleketlerine dön. Kısraklardan: Süvari yüsbasılarindan ıslahı maksadile tvrtip edümekie olan Ali Beyin «Nazh» sı ile tsmail Hakkı Be müşlerdir. Bükres konferansının hayvan sergilerinin alhncuı dün Dolakamete uğrıyacağı zaten bekle yin «Leylâ» sı birinci, Yalora'lı Ahmet mabahçe'de açümıştır. Merasimde Vali niyordu. Çünkü tstanbul konferanVasfi Beyin «Gamsız» ı, Oıküdar janmuavini Ali Rıza Beyle Vilâyet ve Besında verilen bir karar mucibince darma bölük kumandanı Hüsnü Beyin lediye erkânı, Şehir Meclisi azalarından üçüncü konferansa kadar ekaili . «Diyar» ı ikinci. bazıları ve bir çok kimseler hanr bu • yetler mes'elesi hakkında muhtelif Taylardan: Süvari mülâzimi Saim, Ünmuştur. Bu seneki sergiye 185 hay Fatih'li Niyazi, Erkânıharp binbaşüa heyetler arasında müzakere edilevan iştirak etmiştir. Bunların sekizi at, rek uyuşulacak irfi. Fakat bu karar rından Sırrı ve muallim Zühtü Beylerin yirmi ikisi kısrak, üçü katır, yavrulu tatbik edilememiş idi. Bu yüzden tayları birinci. Fikret Beyin «Filiz» i, kısrak, altmısı tay, üçü katır, beşi esek, Bulgar'Iar esasen Bükreş konferanIlhami ve Cemal Beylerin «Afacan» i, altısı boğa, otuz ikisi inek, dördü düve, sına iştirak etmiyeceklerdi. Maaha. Hâmit Ali Beyin «Sert» i, süvari zabitbiri mandt. bogası, altısı manda ineği, lerinden Mehmet Beyin «Yıldız» ı, Meh za bazı dost devletlerm tavassut ve onu koç ve yirmi beşi koyundur. ibramı üzerine Bulgar'Iar küçük bir met Efendinin «Ferhan» i ikinci. heyet ile konferansa gitmişlerdi. Sergi Vali muavini Ali Rıza Bey taraKatır yavrulu kısraklardan: Edir • j Burada Bulgar'Iarı tatmin edecek fından söylenen bir nutukla açılmıştır. nekapı'h Suphi Beyin «Tango» su bij bir şekli hal bulunacağı ümit olunuAli Rıza Bey nutkunda altı senedenberinci, thsan Beyin «Leylâ» sı ikinci. yordu. ri açılmakta olan bu sergilerin memleKahrlardan: Suphi Beyin «Demir»i ket ziraat vp sanaayiine temin ettigi faFakat ümit boşa çıktığından Bulbirinci. Genc Suphi Beyin «Gümiiş» ü idekri, seneden seneye görülmekte olan gar'lar konferansı terked4p gitmiş. ikinci. tekâmülü, bu sene en muvaffak olan lerdir. Konferansm akim kalmasınEşeklerden: Tesvikiye'li Bekir Beyin şubenin tay şubesi olduğunu anlatmıs, da kabahat hiç bir tarafa tahmil e«Karaoğlan» • birinci. hayvan yetiştiricilere muvaffakiyetler dilemez. Çünkü her taraf dahi J a . Boğalardan: Mehmet Efendinin botemenni etmiştir. Sergi yarın aksama kavasında haklıdır. Bulgar efkâri u ğası ikinci. dar devam edecektir. 74 hayvan mümumiyesinin bütün cihanda en xikâfat kazanmış ve bu hayvan sahiple • Ineklerden: Rıfkı Efendinin ineği biyade ehemmiyet verdiği mes'ele rine 2925 lira tevzi olunmuştur. mHlî hudut haricind'e kalan ve muK. rıncı. telif üç devletin idaresine geçen Mükâfat kazanan hayvaalar şunlarDCvelerden: thsan Beyin Düvcsi külliyetli mUrta«Jaki, Bulgar uıun ikinci. d^: ^ ;..vrunun âkıbetidir. Her h'angi Bulgar Atlardan: Erenköy'ünde Fahri Beyin * "* "Kbçlardan: Ziya ve Sait Beylerin kabinesi efkâri umumiyenin bu koçları birinci. «Baratom^ u birinci. mes'ele hakkmdaki talebîni ihmal edemez. EkaJliyetler Bulgarista» için hayat memat mes'elesidir. ilk Diş Kongresi Mübadele Komisyonu u Yarin Darülfünun konfemumî bir içtima yapaca1 rans salonunda açılacak Hükumet! namına Cemiyeti Ak vam içtimalarına iştirak etmek üzere bir müddet e w e ' Cenevre'ye gitmiş olan Muhtelit Mübadele komisyonu bitaraf azalarmdan M. Henderson dün sabahki ektpresle şehrimize gelmiştir. Bir ay evvel, tedavi için Fransa'ya giden mübadele basmurahhası Şevki Bey de dün aksam Marsilya tarikile şehrimize dönmüştür. . ; f ı T ; ; M. Rivas'ın infikâkinden sönra muhtelit mübadele komisyonundaki bitaraf azaların edcdi ikfye inmişti. Bunlardan M. Henderson Avrupa'ya gittigi ve Şevki Bey de mezuniyet aldığı için iki aydanberi komisyonda umumî içtimalar aktedilemiyordu. Bu yüzden komisyondaki bürolar tarafından ihzar olunmuş bir çok evrak toplanmutır. Aynca bitaraf azalann hakemliğine tevdi edilmiş olan iiç münaziünfih mes'ele hakkında da henüz bir karar ittihaz edilememiştir. Komisyon heyeti umumiyesi bu hafta içinde umumî bir içtima aktederek toplanmış, evrak tetkik edilecek, bitaraf azalar da, hakem kararlarmı iki taraf heyetine tebliğ edeceklerdir. Birinci Millî Diş tababeti kongıysi yarın saat 14 te Darülfünun konferans salonunda toplanacaktır. Kongreyi Belediye Reisi ve Vali Muhittin Bey açacaktır. Kongrenin programı tabedil • miş ve bir kaç gündenberi de azaya dağıtılmağa baslanmıştır. Kongrede müteaddit mevzular üzerine bir çok hatipler söz alacaktır. lç timalar altı gün devam edecektir, her gün 2 celse aktedilecektir. Tekmil azaya hüviyet varakaları ?önderilmistir. Diş Tababet Cemiyeti baş kâtipliği Anadolu'dan gelen azalara bir yardım olmak üzere kendilerine tstan bul cihetinde ucuz otel ve lokantalar tetnîn etmiştir. Kongre esnasında iki gün mekteplerde diş bakımı hakkında konferanslar verilecektir. Vekâlet emrine alınan bir muallim fstanbul erkek lisesi felsefe mu allimi Servet Bey Vekâlet emrine almmıştır. s ^ J \: Millet mektepleri açılıyor Millet mektepleri yarın açılarak tedrisata başlıyacaklardır. Bu seneki tahsisat geçen senekinin yarısı ka dar olduğundan ancak 45 mektep açılabilecektir. Bununla beraber mektepler A ve B kurslannı ihtiva edeceklerdir. Yalnız Bakırköy ve Adalar kazalarında bu sene mektep açılamıyacaktır. Diğer taraftan ekalliyetler mes f elesinde Bulgaristan'm komsulan gayet hassasiyet ve asabiyet gös . teriyorlar. Bunlardan bazısı b'« mes'elenin mevcudiyetini büe ta nımak istemiyor. Meselâ Yugöslavya hükumeti Makerfonya'daki ts . lâvları kâmilen Sırp addediyör. Bu mes'elede şu zamanda ısrar edil mesi Balkan bhliği tasavvurunun doğmadan ölmesi tabiî olacağım du şünen ve mes'elede oldukça bitaraf vaziyette bulunan devletler şhndî Hk Balkan birlifi misakımn akte dilerek diğer mes'elelerüı Kallîne yol hazırlanmasmı istemitlerdL Bunlarm hüsnü niyete maknm ta vassut teşebbüsleri faide vermedL ğinden Bükreş konferansı akamete uğramıstır. MÜHARREM FEYZt Buhranı nasıl yenebiliriz? [Bafmakaleden mabalt] Bu afeti yenmek için ne yapmak lâzımdır? Bazıları tekrar «bimetalisme» u sulünün ihdas edilmesini ve bu gün uzak şarkta hâlâ kullanılan gümüş paranın dünya piyasasma sokulmasını söylüyorlar. Bazıları Afri ka'nın medenileştirilerek orada bugünkü dünya isÛhsalâtmı sarfede cek müstehlikler yaratilmasını tav siye ediyorlar. Bir çok kimseler de gümrük duvarlarının yıkılmasını ileri j süriiyorlar. I miz harikulâde inkişaf etmiştir. Fâ* tiştir. kat ruhlarımız henüz pek geridedir. Onun için sözlerimi Goethe'nin son sözlerile bitirmek istiyorum: «Daha çok ışık!» Caillaux bu son cümleyi nezaketen aimanca olarak söyledi. Ve sa • londa bulunan bine yakın dinleyici taranfıdan uzun uzun alkışlandı. Konferans her tarafta büyük bir alâka uyandırdı. Paris gazeteleri zaten bir haftadanberi Caillaux'un Viyana seyahatinden bahsediyorlardı. •** ^ ilk tedrisat möfettişleri İlk tedrisat müfettişleri önümüz deki perşembe günü toplanacaklardir. Bu toplantıda, ağustos kongre sinde ikmal edilemiyen husttsat görüşülecektir. Onlükleri yaptirılan t îettepli yavrular Taltif edilen kaymakamlar Vazifelerinde gösterdikleri fev kalâde gayretten dolayı Beyoğlu kaymakamı Sedat Beyin kıdemine bir sene zammedilmiş, Beykoz kaymakamı Reşat Bey de birinci sınıf kaymakamlığa terf i edilmiştir. Adliye Neşriyat mödürlüğü Galata sulh hâkimi Baha Bey Adliye Vekâleti Neşriyat müdürlüğü . ne tayin edilmiştr. Bizim cay eğlenceli oldu ; Bir çok defalar Maliye Nazırlığı Ne yapmahyız? Komünist mi ol J Galata'da kömür amelesi Gafur'u yapmış olan iktisat üstadınm sözleri malıyız? Fakat komünizm de kapi j meydana iki hakikat çıkarıyor: bıçakla öldüren Yusuf'un davasına talizmden başka bir şey midir? SerBuhranın sebebi: tstihsal ile is • dün Ağırceza mahkemesinde ba mayeye ihtiyaç göstermiyen bir re timlâk arasındaki nisbetsizlik, yani jim tasavvur olunabilir mi? kılmıştır. Bu celsede bazı şahitler milletler arasındaki anlaşamamaz • Bir kaç senedenberi, her şeyin dinlenmiş ve muhakeme diğer bazı hk. tekrar düzeleceğini işitiyoruz. Fa şahitlerin celbi için başka güne bı • kat acele etmek zamanı gelmiştir. Buhranın çaresi: tstihsal ile is rakılmıştır. tihlâk arasında muvazene ve ahenk Kuvvetlerimizi toplayıp buhranı bir temini, yani milletlerin birbirlerile an evvel tnahvetmezsek, o bizi mahanlaşması. vedecekth. En büyük güçlük istihEskişehir'de toplanacağını evvelce lâk ile istihsal arasında doğru bir Bu iki büyük hakikati tahlil et yazdığımız adliye kongresi Adliye nrimasebet tesis edebilmektedir. tikçe insan, bitmek tükenmek bilmiVekili Yusuf Kemal Bey tarafından yen derin ve karanhk bir muamma Ben, istihsalâtın yüksek bir kuvvet teşrinievvelin yirmi altıncı günü a kuyusuna iner gibi oluyor Anlaşa tarafmdan idaresine taraftarım. çılmıştır. Kongreye Temyiz reisleri mamazhk tnsanların ebedî ve belki Bankaiar sağlam bir kredi siyasetive azaları ile diğer bir çok adliye en büyük kusuru değil mi? Böyle oJe .strhsalâiın, ihtiyaca karşı gelen müntesipleri, baro reisleri iştirak etlunca anlaşmak nasıl temin edilebidereceyi afnMraa«ım temin etmeğe mişlerdir. Kongrede mühim esaslar lir? üzerine ilmî münakaşalar yapılmakUnnmrivetle soyUyebîlirim ki, maKültür vasıtasile mı? tadir. İçtimalar daha bir kaç gün de evî terakki, maddî terakkiye nis Bu, pek uzun surmez mi? vam edecektir. r. VücutleriNADİR NADl Galata cinayetinin muhakemesi Eskişehir'de Adliye kongresi I Cumartesi günü, 29 teşriniev . vel cumhuriyet bayramına müsadifti. Bu millî bayram şerefine gazeteler de faaIiyetlerini bir gür* için taril ettiler. Matbuat Cemi . yeti tatilden istifade ederek azaIarına bir danslı çay vermiştir. Sa, at beşte Eden salonunda aşağı yukarı bütün Is . tanbul gazetecileri toplanmış » Iardı. Sekize kaMatbuat Cemiyetinin çaymdan bir kose dar yenilip, içilip eğlenildi. riyet bayramile beraber cemiyetle. Bu suretle senenin hemen her gü. rinin pek seyrek vuku bulan bu a nünde çalışan gazeteciler, cumhu zizliğini de tea'it etmiş oldular. Kendilerine onlük cUınan yavrular Dün 48 inci ilk mektep yavurla • rından bir kısmı bize şu mektubu yolladı: «Bir arada resimlerini gördüğü nüz bizler, İstanbul Sirkeci 48 inci ilk mektep talebelerindeniz Her zaman bizim elbise ve ssir ihtiyaçla rımızı temin eden Himayeietfal Cemiyeti Eminönü şubesi, bu sene de yerli bezden önlüklerimizi aldı. Sonsuz teşekkürlerimizin gazetenizde yazılmasını diliyoruz.» Himayeietfal şubesini takdir ede* rız. Edebiyet faküffesinde bir tayin Edebiyat Fakultesi mezunlann . dan Macit Bey felsefe asistanhğma tavin edilmintir