16 Ekim 1932 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

1 ü ' "h Yarmki Mîzah ilâvemîzde: Beş lira mükâfat Şiirler, hikâyeler, makaleler Dört renkil rerim Meşhedi'nin bahkçılığt Öz türkçe ile fıkra müsabakası Birinciye: umhuri DOKUZUnCU n Yarın Mizafi ilâvemizHe: öz türkçe mtisabakan fHrinciliği kcaanana: Beş lira mükâfat p a 7 f l r 1C . NO. 3 0 3 4 İSTANBUL CAĞALOGLU P Cumhnrlyet, îstanbul Posta kutusu: İstanbul, No 246 Telelon: Başmuharrir: 22366, Tahrlr mödörfl: 23236, İdare müdürü: 22365, Matbaa: 20472 8 V e m e R u a d r e s l : Hikâyeler, şiirler renkli, resimler Ziraat sahasında Dev adımile terakki Roma 11 ilkteşrin (Başmuh'arririmizden İtalya'da f aşizm ne ya pıyor? Bunun bir çok zaman bütün dünyada bir mes'ele olmuş olduğunu büirsiniz. M. Musolini ilk girdiği bir eski rejim meb'uslar meclismde: İstediğim gibi yapmazsanız, (Ayaklarnn parkeye hızla vurarak:) fstediğim gibi yapanm! Demişti. Bu misal ile f iliyat elde olarak faşizm, eskimiş parlâmentarizmin yerini tutan yeni bir inkılâp rejimi olarak ilân edilegeldi. Hakikatte faşizm parlâmentariz me mukabil, meselâ komünizm gibi bir prensibe irca olunabilen bir sis tem değildir. Bizce faşizmi daba zî yade şahıs idare ediyor, ye yalnrz MusolînTnîn şahsına izafe olunmak şartile bmnm dünya içm yepyeni bir Bİstem olduğuna şüphe yoktor. Eğer mes'ele şahsı geçerek millî ve îlmî bir prensip baline inkılâp edebilir se bmnm dünya yüzünde hakikaten yepyenî bir sistem teşkil edeceğine dahi şüphe yoktur. Bütün bu esaslı neticelerin tahakkuk ve taayyun et mesln« intizaren faşizmin ttalya'yı lcurtartnış ve şimdiki halde onu yeni bir nayat ve faaliyet sahasına atnnş bulunduğanu bütfin dünya gozlerile görerek takdir etmektedirv Faşizm İtalya'da ne yaptı, daba dogrnsn neler yaptı?.. Pek çok şey. Fakat bizce faşizmin İtalya'da yaptığı şeylerin en büyüğü ziraat saha sinda başardığı muvaffakiyetlerdir. Bu satırlan yazan az buçuk ziraatten anlar, hele onu çok sever biridir. İnannuz ki, İtalya bugun ziraat bu susunda bütün Avrupa memleket lerinin en Uerisine geçmiş bir mem lekettir. İtalya'ya faşizm geleli he nüz ancak on sene oldu. Bu müddet zarfmda memleketin hayatına yakından dokunan. ziraatte büyük me «afeler alradı. Bize sorarsana yeni İtaJyk'&ın hakikî inkılâhL.burada 3ır. Ziraatten ortaya biç umulnuyan böyle bir inkılâp çıkabileceğinden ihthnal ki Uk günlerde M. Musolim'nin bile haberi yoktu. Fakat nihayet 3unya buhranı isbat etti kî yeryü zunde ademoğullarmm bayatı esash olarak olsa olsa toprağa bağ lahabüir. Bunun haridnde her san'at az çok sun'iclir. Şimdi İtalya'da bir ziraat sergisi açılnnş bulumıyor: Faşizmin bu memlekette on Sene zarfmda ziraat îçm neler yapmış ve neler elde et miş olduğunu göstermeğe memur bir sergi. Bu sergiyi biz gezdik ve gördük. Bu bir ziraat sergisi olmak tan zîyade zîraati mevzu ittibaz et miş bir güzel san'atlar sergisidir. Meyvalartn tablolarda san'at elile ne guzel şekillerde resmolunduğunu bOirsiniz. Bu senenin Roma Ziraat Sergisinde ziraat mahsullerinîn hakikî şekilleri her türlü san'at tablo lanni geçen bir güzellik arzetmek iedir. Sergî iîç kısundan tnürekkep: Evvelâ, İtalya'da ziraate salih farzolımmıyan pek çok yerlerin zi raate salih kılınması. Bu vadide Faşist Italya'nm yaptığı himmet çok büyüktür. İkincisiA hububat ziraat i üzerin deki mütemadi ve musir mücadele. İtalya bu sahada en ileri Avrupa tnemleketî olduğunu îsbat edecek muvaffakiyetler elde etmiştir. Üçüncusü, meyvacılık. Hele bu işte bütün Avrupa'nm ve hatta bütün dünyanın niç bir memleketinin İtalya. ile omuz öpüşmeğe kalkısma sım hatta farzetmeğe dahi imkânı yoktur. Meyvacılıkta İtalya o ka dar ileri gitmiş, o kadar ileri gö türülmüştür! Parb'te yarım kilosu 25 franga şeftali, yarım kilosu 15 franga taze üzüm görmüştük. Viyana'da yarım kilosu altı şilin olan ve yalnız beş adedi bir kilo gelecek halde bulunan ayni şeftalinin İtalya'dan geldiğini öğrenmiştik. Dün gece ziraatçi meb'us M. Anjelini'nin refakatile gezdiğrmiz Roma sergisinde tanesi yarım kiloya yaklaşan armutlar gördügümüz za man hayrettmize son olmadı. Her meyva böyle. Dördü beşi bir okka gelecek elmalardan ve salkımı iki okka tutacak üzümlerden tutunuz da Paris'te bir tanesi bir franga satılan cevize kadar her şey en mükemmel şekillerinde yetiştirilmiştir. Musolini İtalyan ziraatinde esas maksat olan buğdaya gelince o % 75 artarak hemen hemen mem leket ihtiyacmı karşıhyacak hadlere geltnîştir. Biz Türk'ler ziraatin inkisafına Londra plânı suya düştü Almanya Cenevre'ye gelmeyi katiyetle reddetti! ~m**m>* •. Gazi Hz. Dün Boğaziçi'nde bir tenezzüh yaptılar Reisicumhur Hz. dün akşama doğru Sakarya motorile Boğaziçi'nde bir tenezzüh yapmışlar ve saraya avdet buyurmuşlardır. Rus futbolcuları dün sabah saat 10 da geldiler Misafirler parlak merasimle karşılandı, cumaya ilk maç yapılacak Sporcu misafirlerimiz Hukukî müsavat kabul edilmedikçe 4 ler konferansîna da iştirak etmiyecek Başvekil tsmet Paşa son seyahatine ait intibalannı ve halkın refahı için düşündüğü tedbirleri Reisicumhur Hz. ne arzetmiş ve bunlar Gazi Hz. tarafından da tasvip edilmiştir. İsmet Paşa ilkbaharda, Karadeniz sahillerinden başlıyarak şark ve cenup hudut lanmıza kadar uzıyacak bir tet • kik seyahati yapacaktır. Şark viIâyetlerintn en büyük ihtiyacı mektep ve hoca olduğu anlaşıl • mıştır. BaşvekiHmiz Adana'dan geçerken kabul ettiği heyete pamuklu mensucat iabrikasının Adana'da kurulacağım ve bunun için bütün Adana pamuğunun aatın almacağını söylemiştir. Ingüiz, Frâtisrz, Alman BaçvekîHerinîn son Lozan konferanslnda îçtima halmde altnmış resimleri, soldan sağa doğru otnran lar: Rankin, Grandi, Von Netarath, Von Papen, Herrtot, Sauds Georges, Bonnet, Mac Donald Londra 15 (A.A.) Herriot Mac Donald mulâkatlan netkesînde dün gece Londra'da hasıl olan intiba, 4 devlet konferansının içtimaı hususunun muallâk bir halde kalmış olduğu merkezindedir. Almanya, konferansm içtima mahalli olmak üzere Cenevre'yi kabul etmediğinden bir çıkmaza girmişuV. Başvekil Paşa Hz. dün Heyb'elr'de biraderlerinin köşklerinde isthahat etmişlerdir. İsmet Pa şanın refikaları hanımefendi ile raber, İngiltere, Fransa ve İtalya, ikinci • oğlu ömer Beyin vaziyeti sıhhî • tesrin ortalnnda tekrar bu isi göriişe • yeleri iyileşmektedir. ceklerdîr. ismet Pş. ilkbaharda tetkik seyahatine çıkaçak ia mUafirtertmis, Sey'riseîaittfn vt&iı sattmü 0nOnde istüCöalciter arastnda fihyacalt ölan istikbal heyeti sabah. leyin saat yedi buçtdcta hosot! bir motSrle ArnavutkoySi açıklarına gitmistir. Bu motörde İstanbul Valisi ve Belediye Reisi namına tercüman Vedat, Halk Fırkası namına Mekki, Lutfen saMfevt çevMnta Almanya'nın imtinaı Berlin 15 (A.A. Havas Ajansı muhabirinden: Almanya hükumeti, Cenevre'de in'ikat edecek olan dörtler konferansîna istirakten imtina etmiştir. Fakat La Haye'de veya Lüksemburg'ta toplanacak bir k^nferansa iştirak et • meğe mütema, .Jir. Herriofnun beyanatı Fransa'nın Suriye Komiseri geliyor M. Poiısot'nun Ankara" ya da ' ».anu'ııııı ^ riye fevkalâde komiseri M. Pon' sot yarm Parîs^ten şehrimize gelecektir. M. Ponsot şehrimizde bir kaç gün kalarak buradan Haleb'e gi decekth*. Aldığnnız malumata göre mü şarunileyhm Su Af. Pöhsbt riye'ye avdet et meden e w e l Ankara'ya gitmesi pek muhtemeldir. M. Ponsot şerefine Ankara'da Hariciye Vekilimiz ta rafmdan bir ziyafet verilecektir. Komşu ve dost Rus nnlletinm güzide sporculan dün ftabah Çiçerin vapurile şehrimize gelmişlerdîr. Rus misafirlerimiz, büyük merasün ve parlak tezahüratla karşılannuylar . Ar. Rus futbolcularını Boğaz'da kar. Calais 15 (A.A.) Paris'e gitmek üzere trene bineceği yrada bazı sual lere cevap veren M. Herriot, M. Mac DoRald ve Sir John Simon ile yaptığı Alman aiyasi mehafilinin konuşmalardan çıkan neticelerle bv gömutalecut rüşmelerde temîn edilen terakkilerden Berlin 15 (A.A.) Wolff Ajansinmemnun kaldığını söylemiştir. Kendi ' ?an: Dörtler Konferansı hakkuıda Lonsini kontenjantmanların lüzumunu tesCK>a'da cereyan etmekte olan mâzakelim etmekle beraber milletler arasmda reler dolayısile Berlin'deki Ahnan si mübadelelerde müsavat ve mütekabi • yası mehafili, konferansm nerede topliyete riayet edilmesini şayanî temenni lanacağı mes'elesine karşı Almanya'nın gördüğünü ilâve eylemiştir. lâkayt kalanuyacağını beyan etmekteLondra 15 (A.A.) Almanya, Cedir. Konferans, Cenevre'de toplandıgı nevre'de toplanacak olan 4 ler konfe(Mabadi 3 üncü sahifede) ransına gelmek istemiyor. Bununla be oon cevaptan sonra>> Kooperatifçilik Cemiyeti namına Mahmut Beye teşekkür telgrafı çekildi Bızım duşundugumuz Kooperatif sistemi Ankara 15 (Telefonla) > Hâlen Ankara'da bulunmakta olan İstanbul meb'usu Alâettin Cemil Bey koopera tifçilik cemiyeti kâtibi sıfatı ile ve cemiyet nanuna bugün Milliyet basmuharriri Mahmut Beye bir telğraf çekmiştir. Alâettin Bey bu telğrafında; koo peratif mecmuasındaki A. H. imzalı makaleye tam ve mükemmel bir cevap teskil eden Mahmut Beyin cuma günkü makalesine iştirak ettiğini büdirdikten sonra diyor ki: « Kooperatif noktai nazarından düşündüklerimiz hiç bir vakit sanayi erbabı ve tüccarlarla mücadele değil dir. BUâkis bütün müstahsil ve müs • tehliklere millî iktisadın esası olan ta sarrufu, zenginliği ve mülkiyeti temin ve tesriktir. Memleketimizde asırlar danberi servete ve tasarrufa karşı besIenen fena fikirleri kaldırmak, Türk yurttaşunn zenginliği ve mülkiyeti sevmesini ve ona çalışmasını temenni etmek bizim düşündüğümüz kooperatif sisteminin içerisindedir. Kooperatifçi lik cemiyeti fırkamızın bütün prensiplerine sadık kalarak sınıf kavgasına yol Gazi mükâfatı veriliyor Mükâfat Cumhuriyet bayraminda Türk Tarihi Tetkik Cemiyetine tevdi edilecek Darülfünun tarafından ihdas edi len Gazi mükâfatının Türk Tarîhî Tetkik Cetniyetince yazılan tarih kitabının dördüncü cildine verildiğini yazmıştık. Afet Hanımefendi ile Maarif Vekili Reşit Galip, Yusuf Akçora, Sa mih Rifat, Yusuf Ziya, Sadri Maksudi, Şemsettin, İsmail Hakkı, Re şit Saffet ve Tevfik Beylerin yaz dıkları bu eser 374 sahifedir. Eser aynca bir kronoloji ile 132 sahife tutan muhtelif fotograflan ihtiva etmektedh*. Büyük harp ve bilhassa İsüklâl harbi hakkında mufassal malumatı havi bulunan bu mükemmel eser muhtelif fasıllara ayrılmıştır. Bu fasıllarda cumhuriyet devrinde si yasî cereyanlar, dinî ve hukukî in kılâp ve ıslahat, maarif ve terbiyede inkılâp ve ıslahat, iktisadî, malî inkılâp ve ıslahat, sıhhat ve içtimaî muavenet işlerinde icraat, Türk or dusu ve millî müdafaa gibi mevzu lar etrafında Türk inkılâbmın ve demokrasisinin ana hatları izah edümektedir. Eserdeki fotograflar Gazi Hz. nîn hayatlarına, millî inkılâp safhalarına ve yeni Türkiye Cum huriyetinin muhtelif teşkilât ve müesseselerîne aittir. Bu kısımda eseri yazan Türk Tarihi Tetkik Cemiyeti azalarınm Gazi Hz. nin riyasetlerinde akdeitik leri bir içtimaa ait bir fotograf ta vardır. Eserin en mühim kısmı Maarif Vekili Reşit Galip Bey tarafından yazılmıştır. /' ReşH Galip Bey înkılâp' ve demokrasimızin bariz vasıflarmı ıııııııiMiıııııııııımııiMiıınmıııııııııııııııımıı Dün Maarif Vekâletinde Yapılan büyük ictima Siirt meVusu Mahmut Bey açacak her türlü nesriyah nefretle şılar. Diğer taraftan devlete ajlt şirket memurlannm da her hangi bir devrin tenkit etmesini hayatî prensîplerimiz • den olan inztbata muhalif bulurum.» TARİH IV M FîfvUF ( fHîHı Ankara 15 (Telefonla) Bu gîin Maarif Vekilinin riyasetinde Vekâlet umum müdürleri, ve erkânımn iştirakile bir içtima yapılmıştır. Toplantida öz dilimiz için mektepIere ve vilâyetlere yapılacak tamimler ve direktifler görüşülmüştür. Bundan başka lise bakaloryasında bir zümreden ikmale kalanların imtihandan bir buçuk ay sonra ikmalIerini verebilmeleri imkânını da görnşmüflerdir. A. H. Bey kim? (A. H.) Beyin kim olduğu kat'iyet Ie söylenmemekle beraber evvelce tahmin edildiği veçhile Liman Şirketi müdürü Ahraet Hamdi Bey olduğunda ısrar edilmektedir. Maamafih Ahmet Hamdi Bey (A. H.) imzası sahibinin kendisi ohnadığun beyan etmektedir. Orta tedrisat mödürü Orta tedrisat umum müdürü Fuat Bey dün Ankara'ya gitmistir. KENDl KENDÎMÎZl TENKİT: Millî Müdafaa Gasi mülcSftfâm kazanan Türk tarîhinin dördüncü cildi kuvvetli kalemi ile herkesîn anhya bileceği şekilde en temiz halk di lile izah etmiştir. Gazi mükâfatı jüri heyeti yaptığı mazbatayı Darülfünun divanına vermiştir. Divan yakında toplana rak jürinin kararmı müzakere edecektir. Mükâf&t olarak a y n l a n 1500 lira 29 teşrinievvel Cumhuriyet bayramı günü demiyete verilecektnr. Ayni günde radyoda eserden bazı parçalar okunacaktır. ııiımııııııııııııııııııımnınıınıııııımtınınıııi! senelik çahşmamn parlak neticeleri. ni gösteriyor. Ziraat Vekâletimiz bunu yakından ve esaslı bir tetkika tâbi tutamaz m ı ? YUNUS NADİ Ötedenberi akhmda Cumhuriyet gazetesi sahibine bir teklif yapmak fikri vaı: Kendisine: Millî müdafaanın ne olduğunu bütün karilerine sor, ve en ıyi cevap verecek olana da ağırca bir mükâfat vadet. Diyeceğim!.. Eğer Cumhuriyet sahibi benim yaptığım bu teklifi kabul ederse mükâ fatı benim kazanacağımı zannedersiniz. Çünkü suali sorduran ben olduğuma göre verilecek cevabm «n iyisini de ben bilirim farzolunur. Ben o'iddiada değilim. Belki ben den daha iyi cevap verecekler bulunür. Öyle bir sual sorulsa işte hiç bir mükâfat endisesi olmaksızın ben söylüyo Bah, gazete ne yazi: İstanbul'da günde 1000 okka snt sağıli, 2000 okka rum benim cevabım şu olacakü: Bütün railletçe muntazam, esaslı satıli... j Vallâha yalan gardaş.. Bu kurahlıhta gunde 1000 okka su nerde bu ve devamlı iktisadî hayat! * * 1 lunur ki!.. çok ehemmiyet verecek insan larız. Bu maksatla İtalya'y» tet kik etmekten>.5OJk' faydalar edmebilirîz. İşte ortada bir ser gi var ki bu yolda sarf edilmiş on