26 Ağustos 1932 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

I tam olarak intişar et^ miştir. Möcellet ciltler Tçîn möracaat kabul edilmektedir. 'AYfAT n ı. No. 2983 umhu .,.„.„...,....... ,.,„„• IIIII..III.IIII.MIII.I..I.II...III.II.IIIIII||||||l.|IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIUimi||||||||||| İSTANBUL CAGALOĞLU . ve mektup adresl: Cumhuriyet, İstanbul Posta kutusu* lstanbui, No 246 Telefon: Başmuharrlr: 22366. Tahrir müduru: 23236. İdare müdürü: 22365, Matbaa: 20472 Kutuphaîieyıve^arülfümmu gefiren ve size bütün bilgileri kül halinde veren • ««iy««iiiilyli lUIIIIHI l.lllll lllllllllll lllllll llllll llll. I.IIIIIIIIIIIIIIMIII IIIII.IIIIIIHUIIIIII ııııııııııııııııııniMiıınııııııımıııııııııııııiHiııııııııııııııın '"" ""* 11 1 l " ' llm""""11 """ll""1" """""" IIIIIIIIIIII..I.IIH.... Sf** lllllllllllll.llll.lll Millî talim ve terbiyede: Mektepler ve mektepçilik Şerefli ve biiyiik bir yıldönümü IIIIIIIIIIII.I.IIIIIIIIIIII.HII.IIIIII.I.III.I..III.III.IIIIIIII.IIIII.I tsmet Pasa'nm henüz lâyıkile el atmağa vakit bulamadığı bu çok ehemmiyetli sahada göze çarpan bazı tezatlar içindeyiz. Bu tezatlarm bazılarını zikretmis olmak için bir iki misal kaydedeceğiz: 1 : Muallim mekteplerinin ye tiştirdiği talebe memleketin ihtiyacına kifayet edebilmekten henüz çok uzak olduğu halde galiba yetişen leri isga! etmekte zorluk çektiğimiz için bu mekteplerin bazılarını fazla bularak ilk smıflanna yeniden ta lebe almamağı iltizam etmeğe başladık. Bazı muallim mekteplerinin ilk smıflanna talebe almamak de mek, hal böyle giderse, bu mektepler i hatta kapatmağı haritaya koymus olmak demektir. 2 : Ekalliyet ve ecnebi mektep > lerinin Türk dilinde okutmaları mecburî dersler için hocaları hükumetçe biz tayin ediyoruz, maaslannı o mektepler veriyorlar. Bu hocaların bazan ehliyet ve dikkat şartlannı haiz olmadığından sikâyet olunuyor. Niçin yalnız Türkçe tedrisat hoca lannı biz tayin ediyoruz da diğer lerini tayin etmiyoruz? Başka türlü ifade ile bu mektepler için niçin hocalık şartlarmı tayin ile ve hocaların bu şartlara tetabuk edip etme diklerini tetkik ve tasdik ile iktifa etmiyoruz da bizzat tayin cihetine kadar ileri gitmiş bulunuyoruz? Bu sonuncu şık maksadı hatta daha iyi temine kifayet etmez mi acaba? 3 : Bir taraftan ecnebi mektep lerine husumet gösteriyoruz, diğer taraftan elimizden gelse hepimiz 337 senesinin 5 ağustosu idi. Bi • rinci Türkiye Büyük Millet Meclisi çocuklarımızı ecnebi mekteplerine vermek isterceame o mekteplere kıy tarihî günlerinden birini daha yasıyordu. Medis cuma olmasına rağjnet ve ehemmiyet veriyoruz. men toplanmıstı. Reis celseyi açınca MUlî talim ve terbiye mes'elesi »u sözleri sByledi: mevcut hayattan daha geniş bir »aEfendim, Sinop meb'usu doktor faayı ihtiva ettiği için ona taalluk Rıza Nur Beyle sekiz arkadaşmın 1>ir eden mes'eleler hesabma yukarıya teklif i kanunileri vardır. yazdığımız rakamlan 10 ile ve hatRıza. Nur Bey ve sekiz arkadası fca 100 ile zarbedecek kadar çoğaltxnak mümkündür. Bu biter tükenir bir şey değildir. Onun için bu gün» lük bu misallerle iktifa ederek ilk mülâhazalanmızı kısaca arzedelim. Millî talim ve terbiye mes'elesi evvelâ bütçe mes'elesidir, sonra da zaman mes'elesidir. Bu mes'elenin iki miihim unsuru hoca ile mekteptir. tstediğimiz gibi hoca ve işin is» tediği gibi mektep. Bir kere bu iki unsurun hakkile tahakkuku hem para, hem zaman mes'elesidir. Sonra tam ihtiyactmıza tetabuk ederek tahakkuk edecek bu unsurlann tam idealimize uygun bir faaliyet cere yamnda tekâmülleri de kezalik gene zaman ve gene devamlı ve daima mütezayit bir para mes'elesidir. Ayni zamanda binbir derde bir den cevap vermek mevkiinde olan Cumhuriyet idaremizin henüz bu mes'eleye lâyık olduğu ehemmiye ti atfedebilecek ne parası oldu, ne de zamanı. Şimdiye kadar elden geldiği kadar çalışıldı ve çalışılıyor. Zaman zaman husule gelebilen bütçe darlıklarına tabiî millî talim ve terbiye de müteessh oldu. Hususî idarelerin bazı yerlerde ilk tedrisat hocalarma muntazam maaş verememesi gibi can sıkacak ve insanı müteessir edecek vaziyeti er karşısında kaldık. tstediğimiz gibi bir millî talim ve terbiye sistemi kurmak ve yürütmek içinse bugün den yanna he men ekmel bir vaziyete geçivere cek halde bulunmuyoruz. Bizce bu öyle bir vaziyettir ki millî talim ve terbiye namına elde bulunan ve bulunabilecek olan ve saitin kâffesinden istifadeyi mec buri kılar. Bu şerait içinde ecnebi mekteplerine karşı, garp dillerinden birile tedrisat yapan hususî mek teplere karşı husumet gösermenin bizce manası yokur. Memleketin millî talim ve terbiye sistemi açıkça ortaya konulmah, memlekette tedrisat yapacak her müessesenin bilhassa bu sisteme ittiba etmesi lâzım geleceği kat'î söylenilmeli ve tat bikatta sisteme harfiyyen riayet olunup olunmadığı da tabiî ehliyet ve kifayetle daima kontrol edilmelidir. Bu şartlara tâbi olacak her mektebin bir millî talim ve terbiye müessesesi sayılabilip sayılamıyacağında fazla taassup göstermek bizce içinde bulunduğumuz zamaı» için cidden fazla olur. Bu mülâhazaya binaen ye bu şartlara teyfikan men Zaf erlerin zaferini doğuran büyük taarruz ve ordumuz harekete geçmişti Iş Bankası 9 yaşında Banka 8 inci faaliyet senesini bugün bitird? Ispanya'da Cumhuriyet kuvvet buluyor Kral taraftan jeneral idam oiunacak! Ispanya âli mahkemesi asi Jeneral San Jurjo'yu ölüme mahkum etti Başkumandan hücum emrini vermis » Ağustos ^ Turkiye iş BanJcasmm Ahkara Türkiye ı» Bankası bugün 8 inci yaışnı bitirmis, 9 uncu faaliyet senesi gezetfoen sSn Jvrjo isyani esndstnda SeviVe Mlüm cO&uğu zaman ne dahil olmusUeneral orUtda, sölundaki yuzbaşı rutbestnde oğludur.l tur. hntıırıınw Madrit 2 4 (A.A.) Ispanyol Cumre Bu büyük mil lardı. ' • s' huriyetinin ilk büyük davasınm rüyetine lî müessesemi dün âli divanm albncı mahkemesi hu Salı sabahmdanberi bir çok tspanyol zin temeli 1924 surnnda başUuunısbr. vatandaşlan adliye sarayınm kapuı ö«enesinde An • Jeneral San Jurjo ile jeneral Garcia de nünde içeri girraek için sıra beklemekte idi. DUn daha seher vaktinde, zabıtakuvkara'da atılmifh Hereen, miralay Emilio Esteban Envetieri, halkı intizam dahOinde'üıtmak tır. O zaman fantes ve Jenerahn oğhı San Jurjo, Se Lutfen sahifeyi çvoirinte <t*n bugüne ka viDe kryamı hakkında cevap vermek üzedar kıymetli el Bankanm ümatOt* lerin idaresi al Müdürü Mahmut «ında gittikçe Celdl Bey inkisaf eden banka memleket üctî •adiyatına sayısız hizmetler jr&pmıştır. tş Bankası bugün memleket dahilinde 43, memleket haricinde de 2 fubesi bulunan, memlekette bir iş sahası vücude getiren en büyük millî tstanbul'a geldiğini haber verdi tnüessesemizdir. ğhniz maruf Fransız gazetecilerinBanka geçen seneki faaliyet senesi den Madam Pavlo, dün şehrimizi içinde kumbaralan ile memlekette ta gezmiştir. Madam Pavlo, Fransa'da sarruf fikrinin kuvvetlenmesi husu M. Heryo'nun mensup bulunduğu sunda da büyük bir rol oynamış, ikti Radikal Sosyalist fırkasmm naşiri (Mâbadi 4 üncü efkân olan L'ere Nouvell gazetesinin hususî muhabiri olarak Romanya'ya KENDİ KENDlMtZl TENKtT: gttmiş ve orada köylü hükumeti hakkında bir anket yapmıştır. Madam Pavlo Romanya'daki tetkikatı etrafmda bir muharririmize mtm sunları söylemiştir: îste Cumhuriyet devrimizin en bu < Şimdiki Romanya bir sene esyiik islerinden bir müessese ki onu nikisine nazaran sola mütemayil ve hayet vücude getirmiş olmakla hepimiz, demokrattır. Yeni Romanya hüku hem de bihakkın ve göğüslerimizi gere geTe iftihar edebiliriz. Biz bu yüksek kıy metini Türkiye ile mukarenet taraftan gördüm. Romanya'da Türkiye ile metli devlet müessesemizin ibdaında bir ademi tecavüz misakî akti için acel» edilmis olduğuna kani olanlardan kuvvetli bir cereyan vardır. değiliz. Ancak malî ve iktisadî bu müşkül zamanlarda bu büyük millî mües Romanya'da iktisadî vaziyet iyi sesemizin kendisinden beklenilen rol değildir. Hayat çok ucuzdur. Ro leri hakkile ve bütün sümulile ifa et manya'ya geldikten sonra Türkiye'ye f,ıd4Jfn Pavlo Tnuharrirlerimiz arasihda... memekte olduğunu görmekle az çok de gelmek, buradaki eski dostlan ziIstanbul'da hayat Paris'e nazaran mütellim bulunduğumuzu da saklamağa yaret etmek istedim. İstanbul'u iki çok ucuz olmakla beraber, Romanlüzum görmüyorur. sene evvelkine nazaran daha ucuz ya'ya nisbetle biraz daha pahalıdır Kontenjantman sisteminden evvel buldum. Fakat Türkiye'nin iktisadî Romanya'daki müsahedelerimi ga clöviz mes'elesini, malumdur ki, bir vaziyeti Romanya'ya nazaran çok zeteme yazacağım ve sonra da bunbankalar konsorsiyomu, hem de mudaha iyidir. Çünkü Türk parası is ları (Au pays Mais,dores) ismi altında vaffakiyetle idare ediyordu Bu vazife tikrar kesbetmiştir. ( Mabadı 6 tncı sahifede ) şimdi sessiz sadasız olarak Devlet Ban lll.l.llllll IIIIIIIIIIIIIU.IIIIHU.I.IIIIHI.I.IIIIIIİIHII1II.II1III.I.I.III.I.IIIIIIII.IIIIII.III.I.IIIII.IIII.IIIII1IIIIMIII.IIIII.IIIIIIII..IIIIIII...III.IIIIIII.III.II..NI kasma intikal etmiş olmakla beraber bi2İ kontenjantman tedbirlerinde her gün bhaz daha şedit olmağa sevkeden ih tiyaçlarda bankamızın noktai nazarını kâfi sarahat ve kat'iyetle izhar edilmis görmüyoruz. Eğer tedbirin maksadı nıillî paranm sıyaneti ise vazife esasen Devlet Bankasmmdı. Binaenaleyh bütün bu tedbirlerde ya lüzum göstermiş olmak veya {atbikata iştirak etmiş bulunmak suretlerile Devlet Bankamızın ismini isitip durmalı idik. Bütün bu ik tisadî, malî işlerde Devlet Bankamızın ikinci plânda kalması her halde bir noksandır. takrirlerinde Büyük Millet Meclisi Reisi Mustafa Kemal Paşaya Baş kumandanlık vazifesinin verilmesini teklif ediyorlardı. Mecliste 184 meb'us vardı. Teklif alkıslar arasında müttefikan kabul olundu. Mustafa Kemal Paşa kürsüye geldi. Kısa bir cümle ile teşekkür ettik(Mabadi 6 ıncı sahUede) Mm. Pavlo'nun intibalan «Büyük Gazi şahsiyetile Aksayışark'ta büyük bir muhabbet uyandırmıştır» Kraliçenin seyahati Kongresinin davetini kabul jetti Keriman Hanım, Dünya Matbuat Gımhttriyet Merkez Bankası , , ^ • II.IIIIII.III.IIII.IIIII.II.IIIIIIII..II1IMII.I .ıııııııı.ııınııııııi!iııiMiı.iıııı.ıııııııııııııııımııııııı.ııı.ıııımııııııı.ıııı..ıı.uıı.ıııııı.ı.ıı.ıııııı.ıı.ııııııııııııııı Kerrman Honıtn Povit tcfaretıtmz erltant arasında (Dünya Guzelinin yantndaki sefiremiz, arkada sefir Suat Bey) Paris 22 (Hu. Mu.) Dünya Güzeli zeli olan Danimarka Güzeli davet etmisKeriman Hanımın Kopenhag'a kadar bir tir. Bu takdirde bes on gün daha Paris'te seyahat ihtiyar etmesi takarrür etmis gikalınacak ve sonra doğru Kopenhag'a bidir. Eğer bu seyahat yapıkrsa 9 eylulgidüecektir. Kongreye bütün dünya de Kopenhag'da bulunulacakhr. Bu ta memleketlerinden gelen 300 kadar gazetecinin iştirak edeceği nazari dikkate rihte, bu sehirde bütün dünya gazeteciahnırsa bu seyahatin Türkiye ve Türk lerinin iştirakile bir matbuat kongresi kadmlığı hesabma çok iyi olacağı tah toplanacakhr. Keriman Hanımı bu konmin olunabilir. Çünkü o zaman bu yüzgrenin mürettibi olan Danimarka'b gaİMabadi 4 üncü sahifede) zeteciler ve ayni zamanda Avrupa Gü • Bu senenin modası! leketimizde ötedenberi mevcut olan nünde hocalık şartlarını haiz olmak mecburiyetindedirler, ve bu itibarla Fransız, tngiliz, Amerikan ve Al istisnasız hepsi sıkı bir kontrola man müesseselerini muhafaza et tâbi tutulmak mevkiindedirler. mek mümkün olacağı gibi bu mil letlerle müştereken muvafık göre Program m^|pm, usul mazbut ve ceğimiz yerlerde yeni irfan müeskontrol mevcut olduktan sonra alıseseleri açılması bile arzuya pek lâ nacak neticede tereddüde mahal kalayık görülür. Bu iş Türkiye'de irfan mamak lâzım gelir tabîî. seviyesinin yükselmesinde dostane Bizim görüşümüzde memlekette mesai tesriki haline konulmahdır. mevcut olan ve vücude gelecek olan irfan müesseselerinin kâffesini Ekalliyet mekteplerinin millî tamillî talim ve terbiyeye maletmek lim ve terbiyede yalnız ana dili mümkündür. Bu irfanda vahdeti tefarkile tam millî müesseseler hamin edecek bir sistem olduğu gibi line getirilmelerindeki imkân üze millî talim ve terbiye yolundaki rinde ise sözü uzatmak bile isteme noksanlanmızın biran evvel telâfi yiz. Bu mektepler maaslannı ken sine de bir çaredir. Vaziyeti genişçe dileri verdikleri hocalarını kendi bir nazarla ihataya ihtiyaç vardır, leri intihap edebilmelilerdir. Orada o kadar. ders verecek yalnız ırkan Türk hoYUNUS NADl calar değil, diğerleri de hükumet ö Kaşkaval ve Opera Ali Naci Beyin BüLgaristan'a dair gayet güzel bir yazısı üçüncü sahifemizde Fransız Güyan'ında 12 sene inliyen ve nihayet son günlerde kurtulan Türk askerinin mace • raları beşinci sahifemizde r Su adamı görüyor musun?.. Her modayı takip eder... Ya ... Apartıman da yaptırdı mı?.. " '"