24 Ağustos 1932 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 5

« 24'Ağustos 1923 Okyanus'un fatihi: Mollison Mollison 3,500,000 frank Mükâfat aldı Gün geçtikçe fennin ve insan cesaretinin harikalı misallerile, şerefli tecellilerile karşılaşıyoruz. Bir kaç gün evvel göklerin en yüksek tabakalarına, insanın mağrur ve zeki kafasmı yükselten profesör Pikar, ilim ve fen muhabbetinin en parlak bîr öraeğini göstermişti. Geçen gün de tngiliz tayyarecisi Millison mi nimini tayyaresile bir hamlede AtIas Okyanus'unu geçti. frlanda'mn Dublin şehri civarmda Portmarnak kasabasında per şembe günü saat on biri otuz beş dakika geçe uçan tayyareci Molli »on cuma günü saat on biri kırk beş geçe Amerika'nın Saint Jhon kasa basmdan 88 kilometre mesafede bulunan Pennfield Ridge mevkiine inmiştir. Bu iki nokta arasmdaki mesafe 2526 mili bahrî yani 4680 kilomet redir. Demek oluyor ki Mollison, vasati olarak saatte 155 kilometre katetmiştir. Seyahatin başlangıcın da havanın müsait olması tayyareci» nin saatte 185 kilometre kateyle mesini mümkün kilmıştı Fakat biraz sonra hava değişmiş ve Mollison seyahatinin ikinci kısmında, hareke tini tehir eden kahn bir buluta rasgelmiştir Yalnız başına, Atlas Okyanus'unu ilk defa olarak geçen Mollison bu uzun seyahatten bitkin bir halde çıkmıştır. Karaya inerken, çehresinde derin bir yorgunluk ve şaskmhk görünen tayyareci, bir takım çiftçi ve balıkçı tarafından karşı lanmıs ve bir kaç saat istirahat etmek üzere yakm çiftliklerden birine derhal j»ötürülmüştür. Yalnız başına, minimini tayyaresinde, yirmi dört saat on dakika kalan ve bu müddet zarfında Garbe, daima Garbe doğru giden Mollisonun gösterdiği tahammül ve cesa ret cidden bir harikadır. İnsan vü • cudünün bu kadar mütehammil plduğu tahmln edilmiyordu. , . Cesur tayyareci kendisile görii »en gazetecilere demiştir ki: < Beni Kanada tahillerine doğru sevkeden sey, hava sartlartnm gayrimüsait olmandır. NevoYork istikametinde Cenuba garbiye doğru gitmekte iken daha Şimale teveccüh ettim. Pennfield Ridge'e muva$alattm • da, Cemahiri Müttehide'ye kadar gitmeğe lâzım olan benzin vardt. Amerika sahillerine gelirken tesa düf ettiğim sis yuzünden bu yola hemen yirmi dort saatte katedebildim. Vasatt olarak 175 kilometre olması ieap eden sür'atim, bu sebeple saatte 145 kilometreye indi. Müsait araziyi uzun müddet aradıktan sonra Pennfild Ridge'e ine • bildtm* Cumhmriyet •• Tayyareci tek başına tabiatle çarpışarak24 saatte Bahrimuhiti geçti Pro. Pikar Anlatıyor Nasıl çıktılar ve nasıl indiîer? Profesör Pikar, efsanevî seyahatini ve elde edilen neticeleri Avrupa gazetelerine şu suretle anlatmıştır: « Geçen defa, yükselis çok çabuk olmuştu. Kosmik ziyalan ölçmeğe vakit bulamamıştık. Bu defa süVatimizi yavaşlattık. Bu sayede kosmik ziyalan ölçmeğe muvaffak olduk. Yükselis takriben saniyede bir buçuk metre hesabîle vaki oldu. Bütün aletlerimiz yerli yerinde oldugu ve hareketimiz sarsıntisız yapıla bildiği için muavinim M. Cosyns, derhal kosmik ziyalan ölçmeğe basladı. Bu ölçü isi yükselis müdde tince, fasılasız devam etti. Bu defa aletlerimiz rütubete karsi mahfuz olduğundan ve sekteye uğramadan işlediğmden, kusursuz neticeler is tihsal ettiğimizi ümit ediyoruz. Hmsayeietfa!in tertip ettiği.. Yunanistan seyahati.. Andros yolculuğu pek neş'eli geçti, Pire, Atina, Selânik gezildi Tayyareci Mollison'un tek baştna katettiği 4680 küometreük saha ve Mollıson'untayyaresi Mollison'un refikası: Amy Johnson da tayyarecidir. Fakat Molli son, avdette refikasını beraber almıyacaktır. Mollison yeni dünyaya doğru uçarken refikası, Londra o tellerinden birinde, heyecanlı sa atler geçirmiştir. Tayyareci, Ame rika'da karaya inerek bir iki saat istirahat ettikten sonra ilk isi tele fona koşmak ve Londra'da bulunan refikasile konuşmak olmuşur. Bu muvaffakiyetli uçuşu, tayyareci Mollison'a tamam kırk bin tngiliz lirası yani üç buçuk milyon Fran•ız frangı kazandırmıstır. M. Cosyns bu ölçülerle meşgul iken, ben, balonun manevrasile uğraşıyordum. Müvellidülma aletle rini işletmek lâzımdı. Bundan başka mizanülhavanm tazyikını ölçmeğe ve bu ölçüleri dakikası dakikasına tesbit ve kaydetmeğe mecburdum. M. Cosyns, kosmik ziyalan za man itibarile kaydediyor, mizanül» hava tazyikı ile uğraşmıyordu. Sefer esnasındaki bu kayıtların mukayesesi iledir ki, kosmik ziyalann baro metro tazyiki noktai nazarmdan nasıl tehalüf ettiği alaşılabilecektir. Ben, ayni zamanda, istikametimiı) kaybetmemeğe çahşmak mecburi • yetmde idim. Açık naselli bir ba londa, insan harita üzermden yolunu kolaylıkla takip edebilir. Hal buki küçük pencereli kamarada bu iş daha çok müşküldür. Bundan baska, M. Cosyns'nin işini bozmamak için, kımıldamamak zarureti vardı. Bereket versin ki, bizce malum olan bir çok göllerin üzermden geçtik. Bu vaziyet istikamet tayini ismi hayli kolaylastırdı. Aşağıdan bakan insan en yüksekte uçan bir balonu yakm zannettiği gibi yükseklerden bakihnca da, mesafeyi tesbit etmek çok müsküldür. Epey müddet gölleri, nehirleri ve dağlan seçebildik.» Ai ingiltere'nin Lindberğ'ıl Mollison'un bir hamlede Avru pa'dan Amerika'ya küçücük bir tayyare ile geçmeğe muvaffak ol ması tngiltere'de olduğu kadar Amerîka'da da büyük heyecan uyandırmıştır. Ingiliz'ler Mollison'a (Britanya'nın Lindy'i İngiltere'nin Lindberg'i) namını vermişlerdir. Amerika'lılarm nazarında tngiliz tayyarecisine verilebilecek en bü yük şeref ve bu isimdir. Amerika lılar hep iri tayyarelere alısık ol duklanndan tngiliz tayyarecisioin ufacık bir tayyare ile koca Bahri Muhiti Atlasi'yi bir hamlede aşmaga muvaffak olmasına hayret edi • yorlar. Bu kadar küçük bir tayyare . nin 3,000 millik bir mesafeyi geçe • bilmesi için pek çok petrol sarfet • mesi icap eylediğmden Amerika'It • lar Mister Mollison'un tayyaresine «uçan gaz tenekesi» lâkabını ver mişlerdir. 3 tayyare daha Okyanus seyahatine çıkıyor Prince Rupert (Ingiliz Kolumbiyasmda) 23 (A.A.) Uç arkadasile birlikte ahiren Irlanda • GroenIânö* tarikile Avrupa'dan Amerikaya uçmuş olan Alman tayyareci Von Gronau, Alaska'da Cordovaya git mek için tekrar havalanmıştır. Mumaileyh yolda Japon adaları üze rinden geçecek müteakıben dünya Hava kahramanı tayyareci MoUıson devrini ikmal etmek suretile Almanya'ya avdet edecektir. Nevyork 23 (A.A.) Tayyareci WUam ile Mi» Edna ve Dr. Pi.kulli bu safoah Amerîcam Nurce îsîmli tayyare ile Roma'ya uçmak niyetinde • dırler» • •• » • « »t • « •» » Mis Edna, flk def a olarak Florance'de paraşütle inecektir. Bundan sonra Norveç'li Solberg ile Petersen gelmektedir. Bunlar da 36 saatli bir uçusla bir hamlede Oslo'ya gitmeği ümit etmektedirler. Bunları müteakıp te Flying Family isimli tayyaresile ve ailest erkânile Edimbourg'a uçmak teşebbüsünde bulunacak olan tayyareci Hudchinson vardır. Nevyork 23 (A.A.) Nonreç tayyarecileri Solberg ile Peterson saat 4,41 de Harbour Grace'a müteveccihen havalanmışlardır. Yarra oradan Oslo'ya müteveccihen Okyanus'u katetmek tasavvurun dadırlar. ve tamim edildiği zamanlarda, Him âleminde büyük bir tesir ve sarsıntı yapan bu nazariyeleri, bugun çocuklar bile anlamıstır. Ancak, maymunun hakikî seceresi henüz tesbit edilmiş değildir. Acaba insan seceresi ile maymun arasında bu zahiri yakmhk, hakikî bir karabetm mahsulü müdür? Yoksa tabiî tesadiif lerden biri midir? Bazı âlimler, insan bünyesi ile maymun vü cudünün, kemik ve adale itibarile biribirmm tamamen ayni olması, ayni vazife ler görmesini ileri sürerek maymunlan insanlarm amca oğlu gibi telâkki etmek istiyorlar. Diğer bir takım ilim erbabı da hayvanat zincirini teskil eden halkalardan birinin he nüz kat'iyetle bulunamamış olma sını insanla maymun arasında her türlü karabeti defeden bir hâdise olarak telâkki ediyorlar. Biz, bu davanın kolay kolay halledilemiyeceğine kaniiz, insanlar, kendilerini öyle müstesna bir mah luk telâkki ederler ki, ilmin bütün hakikatleri insana maymunla akrabalık fikrini kabul ettiremez. Bununla beraber, maymunun bazan öyle garip hallerine tesadüf ediyoruz ki, buna şaşmamak elden gelmiyor. Bunun bir örneğini altı tane maymun resmi dercederek göstermek istîyoruz. Maymunun: Uyurken, ortalığı tecessüs ederken, can sıkmtısından esnerken alınmış resimlerine bakarak, bu hayvanda müstesna bir zekâ olduğuna hükmetmemek mümkün müdür? Profesör Pikar; cevvî hmvadan arzın ımifahedeune dair bazı ixahat verdîkten sonra demiftir ki: «Biraz sonra Italyan göllermi seçerek istikamefîmizi tesbit edebfldik. Karşnmzda Garde gölünün bariz sekli görünüyordu. Bu tesadiif bize tayini istikamete çok yardım etti. Bu gölü, seyahatimizin sonuna kadar gözden kaybetmedik. Oğleye doğru inmeğe hazırlan . Bu defa supap mükemmelen isİ. X? balon yayaş yavas inmeğe Manidar fotograflar.. İnsan ve maymun Alimler ne düşünü İ:orMütezat fîkîrlerGarip fotograflai "Yukandan tttbaren sağdan sola doğru : tt) Wte vvküsu, (2) fcapt açütrleen teöesstti (3) yabanct Wr •damı görürken, (4) hayret halinde, (5) can stlemtut, (6) gene öğle uykusu ortaya çeşit çeşit nazariyeler geti • Mahlukat arannda, insana en zirilmesine sebep olmustur. Meshur yade benziyen maymun oldugu matngiliz âlimi Darvrin'in nazariye le lumdur. Bu benzeyis, bir çok âlimrini bilmiyen kalmamifir. tlk kefif leria nazarı dikkaüni celbetmis ve gibi daima boyle boştur. Geeeleri olgun ve küskün gördüğün&z, ||D sokaklar, her lajnmn böyle cansu ve hareketsızdir. Şehir çok değifmi». Selânik yangnundan sonra, yanan harabeler üzerinde yeni binalar yapılmiş, voDar açıhms.. Fakat o kadar plânsiz ve inb'zamsız bir imar lâ, şehri gâzelleştirmekten ziyade, çnkmleştirmiş... Pire Yunanistan'm fivey evlâdı, fakat Selânik beslemesi. Yolcular, burada bvaknklan hatîralan ImU""">^*" muteessirdiler. Bununla beraber eski bir mezari ziyaret gibi bir bisle mutehassist3er. Selânik'te geçen iki gece bir günlük seyahat te nihayet buldu. Vapur tstanbul'a hareket ettiği zaman, Yunanistan'm en büyük limani olan ölüyv ziyaretten avdet eden, fakat haPire ilk' hamlede insana iyi bir tesir yapyat içinde canlanan msanlar gibi, yolmıyor. Sokaklari, memleketin sefaleti, cular da eski neselerine avdet ettfler. bmalan. her halfle îmar hususunda flı Seyahatin son gecesi fevkalâde neseli ve mal edümit bir Şark şehri hissini verieğlenceli geçti. Yolcular bu ucuz, fayyor. Fakat Â'tina'ya geçtikten sonra bu dah, ve eğlenceli seyahatten pek mem • tesir tamamen zafl oldu. Balkaniarda nun bir intiba ile avdet ettfler. imar edOmis hükâmet merkezlerinden Himayei Etfal cemiyeti bu seyahatte biri olan Atma. küçnk fakat gayet sirin.. belki maddeten çok istifade etmemiştir. Bühatai şehri bir uçtan bir uca kateden Fakat manevî kazancı büyüktür. Seyaasfalt caddeler, insana medenî bir hühat, insanlara memleketleri, medeni tekumet merkezinde olduğunu hahrUtîrakkiyab yakinen görmek fırsatmı veryor. Yunanistan, virmi dakika ötede di#i için, medenî insanın en büyük ihtîelan Gvey evlâdı Pire'yi flımali nisbe yaçlarmdan Eıridir. Himayei Etfal gavet tinde, Atma'ya has bir ana baba sefkaucuz fiatlarla bunu temin etmiştir. Bu ti gostermis. NakHye vasrtalan, otdler, seyahatte, memlekette bu gibi müsterek binalar, tkaretaneler, Avrupa'lı hatlanseyahatler yapmak, muhtelif memleketnı ahnakla beraber şarklı ruhunu muhaleri gezmek için halka fırsat haznrlamalc faza ediyor. tnsanlar «ene Balkan'lı, için bir tecrübe geçirmistir. Bu tecrüberuhlar, hUler. dBsünüşIer gene sarklı. den aldığı derslerle, bflahare daha muHer girdiŞiniz yerde türkçe konusan vaffakiyetli seyahatler yapacağı da mumübadillere rasgeliyorsunuz. Ve hatta hakkaknr. Halka seyahat arzusu ver • nazari dikkate en çok carpan sey de, Profesör Pikar'm. son teoessum resntt mek, daima ayni muhit içinde paslanan başladı. Saniyede dört metre süt'atle hu m&badillerin yeni geldikleri bu'mem insanlara geamek, ve görmek imkânlalekette bir faaliyet unsuru olusudur. Mü iniyorduk. Balonumuzun strotosfer. nnı vermek te aynca bir kazanctır. badnierin hemen de ekserisi ise yerlesdeki sabit vaziyeti o kadar sağlam ceye irca olundu ve bu irtifada îki idi ki, balon inmeğe değil yüksel • tesis ameliyesi o kadar büyük bîr insan deliği açıldı. Karaya inif mümeğe meyyal görünüyordu. Iner sühuletle icra edildi ki suudu tesri kemmel oldu. ken saat on dört buçukta on bir bm için safra atmak mecburiyeti hâsıl Balon sepeti, bir kaç metre kendi metre irtifaında bulunuyorduk. Saoldu. at on beşi otuz beş geçe üç bin yedi Telsiz telgraf antenini çözdük, ip üzerinde döndü ve bunun neticesi olarak bazı mühim olmıyan aletler yüz metre irtifaa inmiştik. leri dikkatle muayene ettik, sonra kırıldı. Seyahatin neticeleri, Brük15,000 irtifada insan deliğini ka Nihayet balon Lonbardiya rvasel'e bildirîlmişse de henüz tasnif pattık. sma indî. Saat tam on yedi idi. Yeredilmemiştir. Kabinenin dahilîndeki tazyik, den sesimiz işitilecek kadar yakraProfesör serefine şenlikler dık. i bütün suut müddetince 2000 metre Chiasso 23 (A.A.) Profesö* irtifaa tekabül ediyordu. Karaya hiç bir sekte olmadan j Pikar ile yanındakiler dün saat 19 da Kosmik şuaatı ölçmeğe mah3us indik.> Italya Isviçre hududunda kâin olan bütün cihazlar, kat'iyyen bozulChiasso'ya gelmislerdir. maksızın islediği gibî telsiz telgraf Gerek şehir ve çerek Chiasso cihazı da mükemmel surette işledi. Brüksel 23 (A^A.) Belçika ilmî Lugano yolu bayraklarla donatıl Bütün telsîzlerimiz tamamile alındı. araştırmalar millî cemiyeti, Pikar mış idi. Profesör Pikar hakkında Ve bîze hemen cevap verildi. ve Cosyuns'un suuduna müteallik her tarafta teveccühkârane nüma Olçü işi, soğuk dolayısile müşkül olan ilk raporu almıştır. oldu, filvaki balon dahilinde havanın yişler yapılmıştır. Bu raporda istihzarattan bahse • Profesör, ileride bîr takım nümaharareti sîrıra ve hatta bazen sıfır dildikten sonra deniliyor ki: yişler daha yapılmasma mâni olmak altında 15 dereceye indî. Azamî ir17 ağustosta meteoroloji haritaiçin Lugano'da kalmıyacaktır. tifaa saat 10 ile 11,30 arasında vâsıl sı, matlup şeraiti irae ediyordu, erMumaileyh yalnız balon ile baolduk. tesi günü harekete karar verildî. lon sepetini hâmil olan kamyonlarm Süpap, normal bir surette işledi. Balonu şişirme ameliyesi normal şehirde dolaştırhmasına müsaade Iniş, yavaş ve iyi serait altında v bir surette icra edildi. Hareket, etm.iştir. pıldı. mümkün olduğu kadar iyi serait alKamyonlar, halkın alkısları araDahilî tazyik, yavaş yavaş 4000 fanda yapıldı. sında sokaklarda dolastmlmıştır. metre irtifaa tekabü) edecek dereBidayeti harekette muvazeneyi Seluniğ'in denieden fümayel Etfal cemiyetmin tertip ettiğ.' bir haftalık tzmir, Atina, Selânik seyahati hitam buldu. Cemiyetin muvaffakiyetle idare ettiği ba seyahat yol • cular üzerinde büyük bir memnuniyet uyandırmışbr. Seyahate istirak eden yol • en miktarı çok olmamakla beraber, seyahat fevkalâde nezih ve eğlenceli geçmistir. Bu seyahate tahsis edilen Andros vapuru tstanbul limamndan ancak eili altmış kişOik bir yolcu kafilesile hareket etti. Yolcular arasmda uzun zaman Selânik'te yasamif veya orada doğrıp bü • yümus yolcular ekseriyeti teskil ediyordu. Hepsinde eski hatıralann mezari olan bir mabedi ziyaret heyecanı vardı. Vapurda ilk gece, birbirine yabancı ola5j yolculann ancak seyahat arkadaslarOe tanısmalarfle gectL Vapur, gayet temiz, yemekler fevkallde nefistî. Yolculann istirahat esbabı her suretle temin edOmistL Yalmz noksan olan bu birbirine yabancı insanların kaynasıp beraberce eğienebOmeleri imkânı idi. tOc gecenin bu yabancıhğı tz mir'e kadar devam etti. tzmir'den vapura daha kalabalık btr yolcu kafüesi i*tirak etti. Vapur tzmir'de bir gün kaldığı için yolcular, bugiinu dostlan ziyaret, fehrtn grörülecek yerlerini gezmekle geçirdner. Vapura avdette, yirmi dört saatnic beraber seyahat ârtdc aradaki ânlaşmayî artîrmtşb. Vapurun yegâne noksani miTikıtti obnamasî idi. Fakat eglenmek istiyenler için, vapurun sesi Insılmış grauıovono da kan gelcu. Ftra'ye kadar turâz ve eglencelİ bîr yol arkadashğindan sonra, Pire ve AtakarrBr ettstıraküe bir gexm« proarami yapıldı. Bu prograra m«cİDİQge Afea'nmjgt ,mut»ga yerleri. Akropol gibi tarihî abideleri. me alınmış btr resmi mi». İktisadî buhrana, isuzliğe rağmen, yerlilerden daha fazla bir faah'yet un suru olmuslar. Bu sebeple Andros yolculan her köşebaşuıda kendi dflîle konusan bir insana rasgebnekte siiclük çekmemislerdir. Vapurun Pire'de kaldığı yirmi dört saat zarfında şehrin en mutena mesire yerleri, abideleri, gazete idarehaneleri, muzc ve sair yerleri gezüebilmiftir. Fakat Atina'da bir gece daha kalmak arzusu yolcularda bir istiyak halinde olmasına rağmen, ister istemez vapura avdet edümijtir. Selânîkte Atina yolcular üzerinde çok iyi bîr intiba bırakmısbr. Henüz üzerlerinde bu kuvvetli intibaı tasıyan yolcular, Selâniğ'e çuonca sulcutu hayale uğradilar... Selânik esld bıraktıklan şehir değildi. Daha mi imar edibnisti? Belki... Daha mi güzelleşmisti haynr... Damlarm dan ndm dcim sefalet, dcrgunluk, cansızhk akiyordu. Bir zamanlar hayat ve hareket merkezi olan Selânik bize, sizin buraya gömülü habralarüuz gibi, ben de öldum diyordu. Toprağnmn Szerinde yükselen aparbmanlara, ihtisama aldan ve Atine Paof. Pikar'm ilk raporu