7 Mayıs 1932 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

i SEKiZiNCi SENE No. 2872 Sahip ve Basmuharriri NADt İDAREHANESh lar>ısiflda daira Telgraf: İstanbui Cumhuriyet *•' Posta kutusu: N° 2 4 6 \ Başmuharrir : 22366 Tahrlr mudUrü ^ 23236 dare müdürü 22365. Matbaa ' 20472 Cu m h u riyet IIUUIIIII MIHIMI IMMII •••> <>•• UUIIMIIIU •İHIllllllHMMIltllMMn Mllll III1I1IIIII [lllllllllimillllUIHMUIIII IIMUItlllMMIIMIIIIINIIIIIIII llllimillllHHIII I HIIIHIIIIIIIIIUmnilllUimilNim III IHIIIflllll • CUMARTESi 7 MAYIS 1932 ABONE ŞERAITÎ İMÜDDET::TÜRKİYEİÇİN : HARİÇ İÇİN . f.Seneljği :, 1400Kr. 2700 Kr. : : 6 \fîığı : 760 S 1450 Kr. İ Kr. | 3 Aylığı Ş /«)0 Kr. • 8 0 0 Kr. ; : 1 Aviığı 1^ 150 Kr. : Nüshası her yerde' = 5 Kurustur = I "IIIIIH Fransız Reisicumhuruna Suikast Yapıldı ""'""" ««•"••""'«»""•"»•IHIIllllIlllllllllllllllllBII İş Bankası ve Hamburg Dresden: 1 mayıs 1932 Temelli bir iktisat hayatının bankalardan ne kadar kuvvet aldığını söylemeğe lüzum yoktur. Bunu herkes bilir. 1908 tahavvülü ile yıkılışmdan kurtulur gibi görünen Os manlı Imparatorluğu bile banka kurmak hevesinden kendisini uzaklaştıramamıştı. Bu heves; alevi çok sürmiyen bir saman yığını gibi arka • sında acıklı bir kül bırakmak için uyanmıştı. O devrin yazılarını göz den geçirirsek banka kurmak hevesinin yalnız kuru bir para işinden başka bir şekilde düşünülmediğini görmekte güçlük çekmiş olmayız. Evkaf idaresinin hiç bir banka cılık tarihinde eşine ve rolüne rasgelinmiyen meşhur saati; bizim o devirdeki iktisadî anlayışımız için Çin duvarı, Rodos heykeli, îskenderiye feneri, v. s. gibi insan hayalind'e hayret uyandıracak bir abidedir. O devrin hemen biitün iktisadî haya tında bugiin anılması bile hayretimizi donduran, anlayışımıza takla attıran meşhur evkaf saatinin tıktağı duyulur. İktisadî zaruretlerin örgüsü içine giremiyen bÖyle bankalardan elbette bir şey beklenemezdi. 1908 den sonraki devir, Ziraat Bankasının hususî vaziyetini bir yana bırakmak şartı ile, bankaların rolünü pek tuhaf bir tarzda anlamıştır. Banka adeta büyük ve kuru bir sarraflık gibi bir şeydir. Oraya para akar ve birikir. Fakat neden ve ni çin? îşte, burası karanlıktır. Millî bankalar kurmak fikrinin çok romantik bir para ve iktisat telâkkisinden kurtuluşunu Cumhuriyet şeklinde beliren Türk inkılâbma borçluyuz. Biz, artık, bankaları büyük bh binaya taşınmıj sarraf dtikkânı olarak anlamıyoruz ve onların istihsal ve istihlâk hayatındaki rollerini biliyoruz. Geçmiş asırlann kor. kunç mirasını likide eden Türk inkılâbı henüz çok gençtir. Halbuki tam bir iktisadi serpiliş için zaman lâzımdır. Yıldırımını tutuşturmak için son kıvılcımını bekliyen halk heyecanı asırlarca sürmiis bir istibdadı, önünde secdeler edil miş an'aneleri bir kaç gün içinde yıkabilir, bir kaç gün içinde gön lünün aradığı devlet sistemine zafer hazırhyabilir. Fakat bir cemiyetin iktisadî temelleri böyle bir hızla hemen yıkılacak kadar cılız değildir. tktisadî hızların zaferi için engelleri bol merhalelerden geçmek, ad'ım adım ilerlemek lâzımdır. Büyük savaşlanmıza giriştiğimiz zaman; eşi görülmemiş bir dünya buhranma rastgelmeseydi, biz çok daha büyük adımlar atmış bulunacaktık, hızımız bizi çok daha ileriye götürmüş olacaktı. Fakat bugün için emin bir adım; şüpheli on adımdan çok daha ehemmiyetlidir. Aşağı yukarı düne kadar evkaf saatinin önünden geçen bankacılığımızın bugün, şerefli yolları vardır. îş Bankası bunun yüksek bir misalidir. Kend'imize inandıktan sonra esere varan yolu aşmak kolayrfır. İş Bankası bir kaç yıl önce ufak bir banka teşebbüsü idi ve kurulduğu vakit sinsi dudaklar bilgiç bir istihza ile bükülmek fırsatmı kaçırmamışlardı. Yabancı kültürler karşısında yılanla karşılaşmış kurbağa gibi ürkenler, elbette, başka türlü düşünemezlerdi. Dudak bükmek; millî kültür kaçkını hergeleliğinin hiç şa şırtmıyan alâmetidir. Fakat sezgili bir idare İş Bankasını millî bir iktisat kudreti haline getirdi. İskenderiye'de şube açtı. Şimdi de Hamburg şubesi açılıyor. Bu, ne yaptığım bilen uzak görüşlü bir umum müdür için, Celâl Bey için çok büyük bir şereftir, hatta Türk iktisat tarihinde ilk şereftir. Muvaffakiyetin en büyük sırrı, Celâl Beyin kıymetli çahşma kudretlerini çok iyi ayırt etmesindedir. Bankanın Hamburg müdürlüğüne seçilen Şerifzade Sadullah Bey eşine çok az rasırelinen son derecede anlayısh, çalışkan ve o kadar da tecrübeli genclerimizdendir. İş Bankasının Hamburg'ta bir şube açmak teşebbüsü iktisadî hayatımız îçin çok ehemmiyetlidir. Hamburg, bütün deniz yollarını içine alan en büyük Avrupa limanlarından biridir. Yirminci asrın istihsal haya tında muazzam bir yer tutan Al • manya'nın en büyük penceresi buraM. NERMİ (Mabadi i üncü saMiede) İsmet Pş. Moskova'ya döndü Heyetimiz dün gece Harkof'a hareket etti HMMNIIIHIHIIlEIllM IIIIIIIIIMIimimilHHUH Fransız Reisicumhuru ağır surette yaralandı Leningrat'ta Ziraat akademisi, müze Suikasti yapan bir Rus'tur, M. Douve eski çarların sarayları gezildi mer'e tabanca ile taarruz etti ...^»»^••.. Btr sergiye glderken sutkaste uğnyan Fra nsız Reisicumhuru M. Doumer'in geçenlerde bibliografi sergisinde almmtş bır resmi Reisicumhurla beraber Klod Farer de Yaralandı Paris 6 (A.A.) Reîsicum hur M. Doumer'in otomobiline bir Rus roververle taarruzda bulun • mus, M. Doumer'i oldukça ağır surette yaralamıştır. M. Doumer İsmet Paşa Hz. Moskova'da bîı fabrikanın siyareti esnasında kendisini selâmlıyan ameleye mukabele edeı Moskova 6 (A.A.) İam«t Paşa, M. Krertnuki, M. Karahan, M. So [CUMHURÎYET Program muTevfik Röştü Beyefendi ve kendile tomoniako, Hariciye Komiserliği ve cibince heyetimizin dün akşam Mosrine refakat eden Türk mis»firleri Tfirkîye »efareti yüksek memurlan kova'dan Harkof'a hareketleri mabu sabah Leningrat'tan Moskova'ya tarafından karşılanmıs ve selâmlankarrer bulur jyordu.] gelmişler, istasyonda M. Litvinof, mışlardır. (Mabadt 4 üncü sahifede) Daaujon hastanesine nakledil • miştir. Paris 6 (A.A.) Kitap ser gisini ziyarete gitmekte olan Re isicumhur M. Doumer'in otomobiline Roule civarında bir Rus müteaddit el roverver kurşunu atmak suretile taarruzda bulunmuftur. Ağır surette yaralanan M. Dou(Mabadi 4 üncü sahifed*) Kâatane'de hıdrelez! Dün şehrin bir çok yerlerinde halk arasında eğlenceler tertip edildi | İstanbui muhteliti kazandı! İlk devre 0 0 a bitti, ikinci devrede İzmir takımı bir, İstanbui üç gol yaptı Oyunun son dakikaları çok canb oldu, goller son 20 dakikada atıldı 1 i \ Kâğıtane'de dünkü eğlencelerden bir intiba î'.n Hidrelez olmak münase betile şehrin muhtelif semtlerinde halk, büyük eğlenceler ter tip etmişti. Baharın bu ilk günü bahusüs (lutfen sahifeyi çeviriiOt) IMMIIIIIIIIMUMIIIIIIIIIIIHIIimMMIIimilMIIIIMimillllHllllllmimil IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIMIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIMIIIIIIIIIIIIIII Selim Sırrı Beyin ellinci senesi En meraklı seyirciler kıaıı yepyeni ve temiz formalarUe sahaya gelmişler ve şiddetle alkıs lanmışlardır. Izmir'li sporcular saha ortasmda toplanarak halkı selâmlamışlardır. istanbui muhteliti de İzmir'lilerin arkasından çıkmıştır. Saha ortasmda mutat merasim ya pılmış, nutuklar söylenmis, bayraklar teatî edilmiştir. Badehu oyuna bas lanmıştır. Bu müsabakayı, Ankara'dan gelen Kâmil B. idare etmiştir. Takımlar sıralandıkları vakit Istanbul muhteliti su sekli almıstır: Avnı Burhan Mıthat Cevat Nıhat Resat Nıyazı Salâhattın Zekı Kemal Şefık Fikret Rebii ve Mehmet Salim Beyler hasta olduklarını ileri sürerek takıma gir • mekten çekinmişlerdir. Du'i Krkek Muallim mektebinde yapılan Izmir muhteliti de şu şekilde tertip Selım Sırrt edilmiştir: Dün Erkek muallim mektebinde Fehmi 7^"* Lutfi :Rıza ' beden terbiyesi üstadı Selim; Sırrı f Beyin jimnastiğe başIadığının 50 inci Cemil Halü Ibrahını İsmatl Sait Fıkret Ismail Hakkı Namık yıldönümü münasebetile bir müsamere verilmiştir. Oyuna İzmir başladı, top İstanbul'a Müsamere kalablık olmuş, bütün (Mabadi 4 üncu sahifede) Oyanu takip edenlerden bir grup istanbui • Izmir muhtelitleri arasın sim stadyomunda yapıldı. Ve İstan daki temsîlî müsabaka dün beş bin kabul muhtelitini 3 1 galip geldi. İki mıntakanın mnhtelît takımla • dar bir seyirci kütlesi huzurunda Tak rı arasında ya • pılan bu iddialı müsabaka spor muhitinde bü • yük bir alâka uyandırmıştı. Bil hassa bu müsabaka arifesinde yapılan bazı dedikodulu neşri • yat, bu temasın ehemmiyetini bir kat daha art tırmıştı. Müsabakaya ' saat beşe çey rek kala baş lanmıştır. Ev İzmir kalesine ilk gol velâ İzmir ta •i ıhtıfalde bulunanlar, (X işaretli üstat Beydır) terbiyei bedeniye muallimleri ve Bul' gar misafirlerimiz eğlentide hazır bulunmuşlardır. Merasime, Muallim Mektebi talebeleri tarafından çah» nan İstiklâl marşı ile başlanmıştır. (Mabadi 4 üncü sahifede)