4 Mayıs 1932 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 3

g 4 Mayı» 1932 ^Cumhuriyet S ON TELG R AFLAR Fransız intihabatı Gazetelerin mütaleaları M. Heriyo vaziyeti nasıl gördüğünü anlatıyor M. Makdonald Çekîlecek mi? Ingiliz Başvekiline yeni bir ameliyat yaoılacak İsmet Paşa bir resmi kabul sırasmda dedi ki: nı zannedenler inkisara uğrıyacaklardır» Iedenler hayal inkisarına uğrıyacaklardır.» İsmet Paşa Hz., iki millet arasında sağlam dostluğun yalnız siyssî sahaya inhisar etmemesi, iktisadî ve ticarî münasebetlerin de genişlendirilmesi lâzım olduğunu söyliyerek demiştir ki: « Ben ve arkadaşlanm, Sovyet Rusya ile milliyetperver Türkiye a rasındaki teşriki mesainm inkişafa mazhar olmasının her iki memle ketin menfaati namına pekâlâ mümkün olduğu kanaatindeyiz. Biz buradan, dostluk rabıtalarımızın istikbalde daha ziyade resanet bulacağına dair kuvvetli bir kanaatle ayrılacağız.» İsmet Paşa Hz. nin nutku, müteaddit defalar yapılan şiddetli alkışlarla inkitaa uğramıştır. Bu içtimadan sonra bir konser verilmiş ve müteakıben belediye dairesinin mermer salonunda bir ziyafet çekilmiştir. Türk misafirlerinin kabulü mü nasebetile Sovyet Rusya ticaret odası, Sovyet Rusya'nın iktisadî ve harsî sakalarda ihya ve imar faaliyeti hakkmda fransızca bir risale neş retmiştir. NALINA MIH1NA Riyakârlık! ile yazılmış levhalar gördüm. 3u Ievhalar birer kıt'ayı ihtiva ediyordu. Bunların bir tanesi dam aktığı için bozulmuş; eski hattatlar, hayattan çekilmeden o Ievha tamir ettirilse fena olmaz. Levhalardaki manzumelerin bir iki tanesini, Padişahlar hakkmda dua ve senadan ibaret saçma şeyler... Ekserisinde ise garip bir ısrar ile mütemadiyen adalet ve madeletten bahsedilmiş. Bunlardan iki kıt'ayı defterime not ettim. Aynen yazıyorum: İfrat her hususta makduh iken gene İmar eder memaliki seylâbi madelet Tecfiki hak refiki olup şahi adilin Olsun kiişade âleme ebvabı madelet Geçen gün Beylerbeyi sarayını ge< Türk Rus dostluğunun zeval bulacağı zerken tavanlarda çok güzel bir yazı Fransa ve Italya { Birinci sahifeden mabait ) sındaki harsî münasebetler cemiyeti reisi M. Petrov, Rusya'nın Türkiye Müttehit Sosyalistlerin 40 meb'usu Paris 3 (A.A.) Dünkü aksam gaLondra 3 (A.A.) Başvekil yasefiri Souritz Yoldaş, Türkiye'deki intihap edilmiş ve 70 intihap daire zeteleri intihabat hakkında uzun uza rın kabinenin haftalık içtimaına riRus ticaret ataşesi M. Khodorovski, sindeki balotaj listelerinin başında kendıya mütaleat beyan etmekte fakat neyaset edecektir. Mumaileyh öğleden Hariciye Komiserliği şark işleri bidi namzetlerinin isimleri mevcut bu tice hakkmda tahminlerde buhmmaktan sonra Kral tarafından kabul olunarinci departmanı müdürü M. Pastouklunmustur. btinkâf etmektedirler. caktır. Bundan sonra akşam üzeri 1 1 5 1 2 0 Sosvalist ve 145 150 Ra evvelce tedavi edildigi kliniğe gide hov bu içtimaın riyaset divanı azaMüntehiplerin adedi bühassa ehem hğına intihap edilmişlerdir. dikal Sosyalistin intihabı bekleniyor • miyetli olmuştur. rek perşembe günü orada tekrar M. Eliva, içtimaı küşat etmiş ve du. ameliyata tâbi tutulacaktır. L'amî du Peuple gazetesi, istatis Türk misafirleri ticarî ve sınaî teşekBorsada ve başka yerlerde çırpınan Başvekilin etrafında buiunanlar, tiklerde endise verecek ve cesareti kı inhisarlar bizim misalini vermekte olsol göze ameliyat yapıldığı vakit sağ küllerle Sovyet Rusya ticaret odası racak hiç bir iz görmemektedir. namına selâmlamıştır. duğumuz aklı selim ve sükunetle ha gözün de ayni hastalığa tutulmağa L'intransigeant gazetesi de bazılarıM. Eliva demiştir ki: reket etseler dahi iyi etmis olurlar. başladığını daha o zaman anlamışnın göstermiş oldukları veçhile sola «Mümtaz misafirlerimizin kabu Kendisinin iktidar mevkiine davet lar ve sağ göze de ameliyat yapılmadoğru bir kaynna hareketi müşahade lü hususunun 1 mayısın tes'idine teedilmesine ait bir suale cevap veren sı lâzım geleceğini o vakit tahmin etetmektedir. sadüf etmesi siyasî, iktisadî ve harsî mumailevh, demiştir ki: mislerdir. Temps gazetesi ise, birinci intihap « Bu hususta yaoabileceğim ye Mumaileyhin 15 gün kadar seriri münasebetlerimizin resanet bul devresinin Radikal • Sosyalistlerin kendi gâne şey, evvelce yapmıs olduğumu yatta kaldıktan sonra Lossiemouth'a masına ve inkişaf peyda etmesine mevki ve vaziyetlerinin tahkimi husu medar olacak sıkı temasların mu tekrar etmektir. Eğer 1924 şekli da gideceği zannediliyor. sunda gösterdikleri temayülii kaydet kaddimesidir.% hilinde hükumet teşkil etmeği teklif etM. Makdonald, bunu müteakıp miş olduğu kanaatini izhar edivor. M. Eliva, Sovyet Rusya iktisat temiş olsalardı, bunda biitiin mes'uliyet Lausanne.a gitmeden evvel iştirak eBu terakkiler, Radikal Sosyalist şekkülleri zimamdarlarını Türk milli radikallere müteveccih olacağmdan deceği müzakerelerde hazır bulun • fırkasınm başlıca şeflerinin vazîyet iktisadiyatile yeni Türkiye'nin ihya sahsen bu teklifi kabul etmiyecektim. mak için 15 haziranda Londra'ya lerinin beynelmilel bir aksülâmeli gibi ve imar faaliyeti hakkında derin tetMaamafih, bunun hiç bir fırka için hadönecektir. görünmekte ve biitiin memlekette Soskikat icrasına davet etmiştir. caletâmiz hiç bir mânayi ihtiva etme Başvekilin gaybubcti esnasında yalizme karşı vücırt bulan bu ak<ülâ diğini bilhassa tasrih etmek isterim. Mumaileyhi müteakıp, Sovyet kerdisini^cabine birinci lordu olan melin bir lâhikası gibi kaydedilmekte Rusya ile ecnebi memleketler araŞimdiki tahrikât yerin» sükunun kaM. Baldwin istihlât edecektir. d.r. im olması lâzıradır. Herkesin rahatça Londra 3 (A.A.) Matbuat me sında harsî münasebetler cemiyeti Herriot'un beyanatı çalısması ve rnemleketin, intihap dev hafili ile siyasî mehafil, hastalığı de reisi M. Petrov, söz alarak Sovyet resinde yalnız vatanın menfaati için Paris 3 (A.A.) Vaziyet hakkınvam ettiği takdirde M. Makdonald'ın Rusya'nın hars sahasmdaki ihya faaliyetini izah etmiş, Sovyet Rusya çalışmış bulunanlara ve ciddî adamlara da mütaleatı sorulan M. Herriot, ati pek yakında, deruhte etmiş olduğu emniyet etmesi lâzımdır. Şahsıma ge • umumi vazifeleri terke mecbur olup ile Türkiye'yi yekdiğerine bağlıyan deki beyanatta bulunmuştur: rabıtaların hars sahasında da inkişafı lince, bugün bilhassa esaslı mes'ele • olmıyacağını sormaktadır. « Biitiin giin, Belediye dairesinde temennisinde bulunmuştur. Ierin beni mesgul ettiklerini söyliyebi çalıştım. Binaenaleyh yalnız Parâ'teki Umumiyetle mumaileyhi istihlâf lirim. Bugiin, gayrikabili inkâr muvaf • radikal fırkası servisinin vermiş oldu • etmek üzere M. Runciman'ın ismi öTicaret odası namına söz alan M. fakiyetimden sonra bile garassız ve i ğu haberlerden malumattanm. Yapı • ne sürülmektedir. Cünkü M. BaldBegge, Türkiye siyaset ve ticaret zilan tasnifata göre şimdiye kadar 63 ra vazsız hareket etmiş olduğuma emni • win'in ekseriyet fırkası reisi olarak mamdarlan ile Sovyet Rusya ikti yet etmek »uretile bana şeref bahşet dikal Sosyalist intihap edildiği gibi 88 hükumet riyasetini uhdesine almak sadî teşekkülleri zimamdarları araintihap dairesinde de arkadaşlarımız ba melerini isterim. Çünkü bütün düsünce hakkı olmasına rağmen şimdilik bu sındaki şahsi temasın iki devlet aralotaj listelerinin baş tarafında bulun • lerim yalnız memleketime müteveccihvazifeyi kabul etmek istemiyeceği sındaki ticarî münasebetIerin salâh tir.» maktadırlar. zannolunmaktadır. ve inkişafına medar olacağının şüpheden azade bulunduğunu beyan eylemistir. İsmet Paşa Hz. şiddetle alkışianan bir nutuk irat ederek demiştir Sanghay 3 (A.A.) Çîn avcı aski: kerleri. bir Japon nöbetçisini öldür< Bir mayıs gününde Türk mümüşler ve diğer bir nöbetçiyi de kalmessillerile telâki etmek lutfunda budırmıslardır. 400 Japon bahriye silunmuş olan Sovyet Rusya iktisat ve lâhendazi kaçırılan nöbetçiyi ara hars mümessil ve zhnamdarlarınm maktadır. bu meclisinde söz almak fırsatına Şanghay 3 (A.A.) Çin Japon nail olduğuroon dolayı pek ziyade itilâfı ahkâmma muhalif olan 100 Ankara 3 (Telefonla) Bütçe memnunum. kadar Çin'Ii taiebe, Çin'in Başm,u Roma 3 (A.A.) Fransız italencümeni bugün Maliye Vekilinin rahhası M. Cuota tchi'nin ikamet yan münasebatı mes'elesi, dün mecBütün Sovyet arazisinde bize kargâhına taarruz etmislerdir. Mumaliste meb'us M. Janell'nin afakî fakat huzurile toplanarak bütçe tetkikaşı gösterilmiş olan dostane ka • ileyh yaralannaış olduğundan mu güzel nutkuna mevzu teşkil etmiştir. tına devam etti. bulden son derece mütehassisiz. YaBUtçe encümeni, Devlet Demiryolkarrer olduğu veçhile perşembe gü pılan bu dostane kabul, hafızamız • Hatip, Fransa ile İtalya arasında munü itilâfnamevi imza edip edemiye dan uzun müddet silinmiyecektir. allâkta bulunan mes'elelerin umumi ları idaresinin 932 bütçesini müzakere etmiş, bu idarede faaliyeti sek ceği malum değildir. siyasetten hariç olarak halledilmeHatiplerin mevzuu bahsetmif ollerinin arzuya şayan olduğunu teyît teye uğratmamak sartile azamî taTokio 3 (A.A.) Changhai'dan dukları mes'eleler evvelce de bizim sarruf yapılraasını kararlaştırmıştır. eylemiştir. Rengo Ajansına bildiriliyor: nazari dikkatimizi celbetmiş idi. Bütçe Encümeninde, Devlet De Bu sabah Chappei nahiyesinde bir Sovyet Rusya'nın iktisat ve hars saMumaileyh, müteveffa Delcasse'Japon bahriye silâhendaz devriyesi halarındaki terekkiyatını takip et • den başlamak üzere en büyük Fran miryolları idaresinin bütçesi müza ahalinin taarruzuna uğramış ve risız devlet adamlarının iki memleket kere edilirken bu idarenin, Seyrisemiş olan bizler için memleketinizde fainin ve diğer bazı resmî dairelerin cata mecbur olmuştur. arasındaki münasebatı zehirliyen gördüklerimiz dostumuz olmak iti kömür mübayaatı mes'elesi bir tet mes'eleleri halletmenin lüzumlu ve Vaziyetin vahametine binaen Jabarile sevinçle karşıladığımız mu kik ve münakaşa mevzuu olmuştur. muvafık olduğuna hükmetmiş bu • pon bahriye erkânı, 70 kişilik bir vaffakiyetlerinizin bıraktıği intibaı Bu idarelerin yerli kömürleri yük müfreze karaya çıkarmıştır. Bunlara lunduklarını söylemiştir. takviye etmekten hali karmiyacaktır. sek fiatla satın aldığı kanaati mev yoklamada mevcut bulunmıyan bir Hatîp, ayni fikrin M. Tardieu'yu Ben size Türkiye'nin elde etmiş cuttur. bahriyeliyi bulmalan için son derece olduğu neticeleri tahakkuk sahasına da tahrik etmesini temenni etmiş Memlekete ithal edilen ecnebi köfaaliyet sarfetmeleri zımnında ta tir. isal eylerniş olduğu hususatı nakiemürlerinden gümrük ve muamele limat verilmiştir. M. Jannelli, demiştir ki: deceğim. Tabiî dostumuz olmak itivergileri alındığı halde bu kömür« Her şey, Fransız milletinin barile siz de memnun olacekınız. ler yerli kömürlerden daha ucuza sabizim hakkımızdaki haleti ruhiyesiİki tarafın girişmiş olduğu işlerin tılmaktadırlar. nin değişmesine bağlıdır. Çünkü bu vüs'ati arasındaki farktan kat'ı naYerli kömürün daha ucuza alınahal, diğer hususî mes'elelerin hcp zar, Türkiye'nin ihya ve imart için bilmesi temin edilecektir. Ankara 3 (Telefonla) Nisbeti sinden ziyade Fransa ile aramızda sarfedilmiş olan mesai mühim netiaskeriyeleri katedilmiş olan zabitana çıkan suitefehhümlerin en büyük celer vertniştir. reddedilecek tekaüdiye aidatının doğum noktasıdır.v Türk milliyetperverleri, milletleAnkara 3 (Telefonla) Fırka gru%10 mı, yoksa %12 olarak mı ve Mumaileyh, Tuna devletlerinin rimiz arasındaki dostluğun başlan pu bugün mutat içtimaını aktetti. Anrileceği mes'elesi Maliye ile Müdateşkilâtı için tanzim edilen Fransız gıcında ne idiseler, bugün de öylecak ruznamede müzakere edilecek bir faai Milliye Vekâletleri arasında ihprojesinden bahsettikten sonra eski dirler. şey olmadığından içtima tatil edildi. tilâfı mucip olmuştu. Meclisin alâ Avusturya Macaristan bloku gibi İşte bu sebepten Moskova'yî zi kadar encümenleri tefsir suretile bu bir kütlenin İtalya hudutları etrafın uhuvvetini isbat etmiştir. Halbuki yaretimin 1 mayıs bayramına tesa mes'eleyi halletmişler, verilecek pada tehükeli bir surette temerküz et bir çokları îtalya'nın bu suretle haranın %10 üzerinden hesap ed'lmesi düf etmiş olmasından dolayı bahtimemesine dikkat etmenin ttalya için reketinin meniaatine muvafık olup yarım.» en büyük vazife olduğunu meydana olmadığı hususunda mütereddit bu ni kararlaştırmışlardır. İsmet Paşa Hz., Sovyet Rusya ile Bu husustaki lâyiha Mecliste mükoymuştur. lunuyorlardı. olan muhadenetin 12 senedenberi de. zakere edilecektir. M. Jannelli, ilâveten demiştir ki: Böyle bir tarihî hâdiseden suite • vam etmekte olduğunu kaydeyle « Fransa'nm bu meşru kaygusu fehhümler ve maalesef Fransa ile dikten sonra sözlerine şu suretle dekendî aleyhine müteveccih telâkki İtalya arasında devam edegelen in vam etmiştir: Ankara 3 (Telefonla) Adliye fiallerle dolu bir vaziyetin hâdis ol« tstikbalde dostluğumur daha Encümeni mazbata muharriri icra ve ifetmesî bir haksızlık olur. İtalya, umumî harpte Fransa'nın yanıbaşında ması aklin kabul etmiyeceği bir hallâs kanunu tadilâtı hakkındaki encümen ziyade kuvvetlenecek ve dostluğu mevki almak suretile ona karşı olan dir.» muzun zeval bulacağını zan ve ümit mazbatasını hazırlamağa başlamıştır. Spor şenlikleri Moskova 3 (A.A.) Türk misafirler, başta İsmet Paşa Hz. ile Tevfik Rüstü Beyefendi olmak üzere dün Dinamo stadında şereflerine tertip edilen spor şenliğinde hazır bulunmuşlardır. M. Litvinoff, Karahan ile M. Boudeny ve diğer Sovyet hükumet erkânı şenliklerde isbatı vücut et mişlerdir. Dinamo stadı, türkçe hoşamedi cümlelerini ihtiva eden muazzam levhalarla tezyin edilmişti. İsmet Paşa Hz. ile Tevfik Rüştü Beyefendinin huzurları şiddetli bir alkif tufanile karşılanmıştır. Şenliklerde 50,000 seyirci bulunmuştur. Şampiyonlartn iştirak ettikleri büyük bir bisiklet yarışı ile Pushball maçı yapılmıştır. Müttehit R. S. F. S. R. ve Uk rayna takımları arasında bir futbol maçı yapılarak şenliklere nihayet verilmiştir. Muhtelif spor müsabakalarmın icrasmdan evvel de sporcular tara • fından yapılan büyük bir geçit resmi seyredilmiştir. Adalet bir muallâ hanedir kim şehnişanı Hemişe gülşeni ilham ve tevfikata naztrdır Kulubü dadhahan adil ile abat olur ancak Ki tahkimi esasi tievlet ol merkezde dairdir O levhaları okuyunca insan zanneder ki bu sarayda oturan son Osmanlı Padisahları, Aziz'ler, Hamit'Ier, Vahidettin'ler, adaletten kıl kadar inhiraf etmiyen insanlar, sarayIarının tavanlarına adaletin fazile tine dair kıt'alar yazdıran son de rece âdil hükümdarlardı. Tepelerinden adalet ve madelet teranelerini eksik etmiyen bu Padi şahların istibdadm ve zulmün birer timsali olduklarını düşündükçe in • sanm, riyakârlığın bu derecesine kahkahalarla güleceği geliyor. Yazık ki içlerinden bir tanesi olsun, cesaret ve mertlik gösterip te istibdadm ve zulmün Iehinde bir kaside ve Ievha yazdırmadan hepsi dünyadan göçüp gittiW Bütçe Sanghay'da Yeni Encümeninde Nis yarışları bitti İtalyan meclisinde bir müzakere Maliye Vekilinin huzuru ile tetkikat yapılıyor Malmüdürleri Nasıl tayin edilecek? Zabitana red^edilecek Tekaüdiye aidatı Fırkada dünkü içtima icra kanunu tadilâtı (Birinci sahifeden mabait) başı Cevat B. kordeleden fiyongâ al • mağa muvaffak oldu. 23 nisan akşanu Fransız zabitanı tarafından ecnebi zabitan şerefine (Rol) otelinde mükellef bir balo verildi. Bu baloda zabitanımız ve burada mukim Türk'Ierle aileleri de bulundular. 24 nisan müsabakaların sonuncu günü idi. O gün iki mükâfat vardı. (Pierre Gautier) mükâfatı ve MiIIetler kupası. Birincisi Nis müsabakasında mükâfat kazanmıyan atlara mahsustu. Bu müsabakaya mülâzim Saim B. iki mükâfat aldığı cihetle giremedi. İkincisi yani MiIIetler kuoasım kazanmak için zabitlerimiz çok gayret ettiler, hatta bu müsabakada yüzbaşı Cevat, Ziya ve Ki • lıç Tevfik Beyler Dek iyi numaralar aldılar. Lâkin evvelce atlayışları ve sür'Ankara 3 (Telefonla) Kaza atile hepimize hayret veren (Kısmet) malmüdürlerinin tayininde valilerin bu defa manilerin önünde durdu ve e • mütalealannın alınıp alınmıyacağı kipimizin tasnifte sekiz millet arasın mes'elesi Dahiliye ve Maliye Vekâda yedinci gelmesine sebep oldu. Bn letleri arasında ihti'fıfı rriucip ol nunla beraber biz ve süvari mektebi muştu. Dahiliye, Maliye Bütce Enmüdürü kaymakam Cevdet Mehmet Ali cümenleri valilerin mütriealarının a B. neticeden çok memnunduk. lınmasına lüzum olmadıgını, maliCevdet Mehmet Ali Bey: «Daha ne yenin tayinleri vilâyetlerden mütaisteriz, birinci defa olarak beynelmilel lea almadan yapabileceğîni karar müsabakaya girdik, iki mükâfat ile üç laştırmışlardır. kordeleden fiyonga kazandtk» diyor du. Heyet reisinin hakkı vardı. Çünkü milletler arasında senelerdenberi Ankara 3 Mübadil muhacirlerin buraya geldikleri halde daha hiç bir sey alacaklarına mukabil verilmesi mukaralmıyanlar mevcuttu. rer olan bonolar Maliye Vekâleti taCevdet Mehmet Ali Beye «ge rafından hazırlanmış, Vilâyetlere gönlecek seneye de Nis'e gelecek misiniz» derilmeğe başlanmıştır. sualime: « İnşaallah! Bu müsabakadan hayli istifade ettik, bir çok yeni usuller de Ankara 3 (Telefonla) Meclise öğrendik. Vatanımıza döndüğümüz zasevkedilen radyo kanunu İktisat En man tatbik edeceğiz ve şimdiden ha • cümeninde tetkik edilmektedir. Encü zırlanmağa başlıyacağız.» dedi. men bu hususta Rasim Ferit, Hamdi Müsabakalar bittiği için şanh zabit* (tstanbul), Ali Rıza (Mardm) Beyler lerimiz 26 nisan sabahı (Otokar) ile den mürekkep tâli bir komisvon teşkil Nis'ten Marsilya'ya müteveccihen ha etmiştir. İktisat Encümeni yeni orman kanunu reket eylemişlerdir. EMİROĞLU ZİYA için de tâli bir komisyon teşkil etmiştir. Möbadillerin bonoları Yeni radyo kanunu CUMHURİYET'in tefrikası: 34 DUMAN Mıiharrirı Mütercimi 7. Turçeniyef Haydar Rifat Bizim farfaraya gelince o en basit bir valsı, yahut romansı besteler bestelemez elleri koltuklannın altmda, dudaklarında bir tezyif tebessümü olarak piyasaya atılır ve dahilik iddiasına başlar... Ayni hezevanı resimde de, nefis san'atların diğer subeleinde de ihtiyar ederiz. Ah, bu ham elmaslar, taliim de beni bunlarla karşılaştırır. Şu yalan dolanlara bir payan verecek zamanlar nered*»: tRusya'da açlıktan kimse ölmez. Hiç bir memlekette nakliye vas'taları daha seri değildir. Bizde nüfus kesreti bir raddededir ki her hangi bir düsman devleti tükürüğümiizle boğabiliriz.. ~ ilâ. ilâ.... > Bunlar her zaman dile dolanmıştır, toprağımızın çok zengin olan tabi atinden, insiyak kuvvetimizin faikiyetinden bahsederiz... Bahsolu nan servet nerede bulunacaktır? Ortada uykudan gözlerini daha yeni açmakta olan bir mahmurdan başka ne vardır? Fıtratımızdaki incelik derecesi henüz insand'an ziyade hayvanlara lâyıktır. İnsiyak kuvveti! Bu bizde ne de horozlanacak bir kuvvettir! Yer den bir karınca alınız, bir kilometre uzağa götürüp bırakınız, tetkik ediniz, o gelip kavim ve kabilesini, yuvasını bulacaktır. îranda bu kuvvet bu derecede midir? Peki bu insan İnsiyak kuvveti pek yüksek bîr dereceyi bulduğu zaman bile insanlığın temayüz miheki değildir. İnsanı temyiz eden, aklı selimdir, sadece aklı selimdir, hakikî akli selimdir. İn • sanın kemal hassası budur; ancak bununla mağrur olabiliriz. Meselâ bizd*e koulibine makine ilmini bilmez.bir asma saat imal etmiştir, berbat bir şeydir. Bana kalsa o saati bir direğin üstünde teşhir ederim: «Ey ahali, derim, bakınız, işte insan böyle bir şey vücude getirmekten tevakki etmelidir!» Koulibine suçlu değildir, fakat çalışma tarzı beş para etmez. * Utanalım da memleketimizde tahsilsiz her hangi bir iş görülebileceği fikir ve kanaatini tamim etmiyeiim... Potugin şapkasını çıkardı ve men dilile yelpazelenmeğe başladı: Bizde tumtırakı, mübalâğayı ve buna mukabil umumi saran âczi bilirim;fakat hakikî san'at namına ortaya bir şey konabildiğini bilmem... Yirmi yıl, tam yirmi yıl Brulof'un önünde diz çöküldü. Bu dâiyeci bir hiçlikten başka bir şey değilken, yirmi yıl ezhanı üzerinde tuttu, farzolundu ki bizde de bir mektep, bütün diğer mektepler fevkinde yüksek bir mektep tee«süs etmiştir, Rus güzel san'atiarı, ah, ah, ah!... Peki, Glinka'ya da bir numara vermez misiniz? Bilirsiniz ki şazlar kaideleri te'yit eder. Zikredebildiğiniz ?u halde bile farfaralıktan azade değiliz. Meselâ Glinka için, cidden büyük bir musikişinastır, Rus operasının müessisi olamamışsa, bu hâdisatın kusurudur denip bununla iktifa edil seydi, bu mütaleaya bir şey denemezdi; fakat hayır, hakikat ve itidal »a • hasında durmak şanımızdan değildir! Onu büyültürüz, o musikınin perisi oiur, ilâhı olur, ve hiç bir millet o nun bir mislini yaratamamıştır, de riz. Burada kendimiz çamura rfüşeriz, ve bundan başımızda taşıdığımız o kudret te zahımdar olur; daha ileri gider, yerli mahsulü bir kaç dâhî daha gösteririz. Zavallı deha! âciz, biçare, aptal dâhiler!... Bun ların ulvi dediğimiz eser leri meselâ ikinci sınıf ecnebi bestekârlarının eserlerînin taklidin den ibarettir. Dikkat! İkinci sınıf di yorum, çünkü ancak onları taklit e debiliriz, çünkü onları taklît kolayı mıza gelir; bu taklidin de karşısına geçer, bunlar için, bir misli var mı deriz. Ey bedbaht sersemler! Siz hakikî kemali hokkabazlık mı zannediyorsunuz? Şurada bir hatıramı anlat mama müsaadenizi rica ederim. Bu yıl ilkbaharda Londra'da Billur sarayı ziyaret ettim. Bilirsiniz ki dünyada her ne icat edilmiş ise ve edilir ise orada bir nümunesi bulundurulur. yani bu bina insaniyetin bir ansik lopedisi hükmündedir. Orada bütün makine dairelerini, alât ve edevat dairelerini, ve büyük adamların hey kelleri teşhir edilen daireleri dolaştım. Aklıma şu geldi Ezkaza milletimiz bir gün bir sihir ile, bir anda yeryüzünden kalkıverse ve milletimize ait bu sarayda teşhir edilen bütün nümuneler de birden yok olsa insanlık, bu baptaki tetkikatından bir çiviye, bir toplu iğneye varıncıya kadar zerre kaybetmiyecektir; çünkü sa rayda ayni zamanda tatarlara ait dairede, bizde ne varsa hepsi mevcut tur. Çünkü semaverden tâ ağaç ka buğu ayakkapiarına, ondan kırbaca varıncıya kadar, en mühim mahsulât ve mamulâtımız dahi tarafımızdan icat edilmemiştir. Hatta Sandviç adalarının ve ona dair dairenin yok olması tarihte bizimkinden daha büyük bir boşluk bırakabilir. Bu meçhul adanın yer • lileri hiç olmaz^a filân şe kildeki mızrağı ve denizlerde uçan falân nevi kayığı icat etmislerdir. Sarayın ziyaretçileri ve ihtisas erbabı öyle bir felâket halinde bunların bir mislini başka bir dairede bulamazlar, bu bir noksan olurdu. Halbuki biz Rus'Iara gelince bizim nemiz varsa hepsi Sark akvamından almadır, yeni nemiz varsa garpten almadır; hâlâ tutar nefis veya adi Rus millî san'atlarından dem vururuz. Bazı delikanlılarımız ise işi bir Rus ilmi keşfetmis olmağı iddiaya kadar vardırmışlar • dır.» Bir hesap usulü. İki kere ikinin her tarafta dört ettiği malumdur. Mabadi var1*