5 Nisan 1932 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

SEKiZiNCi SENE No. 2°43 Sahip ve Başmuharrîri VUISIU® NADİ İDAREHANESt: kaı>Kinda feirei •afrcosa Telgraf: İstanbul Cumhuriye* Posta kutusa: N» 2 4 6 Basmuharrir : 22366 mOdOrü • 23230 Idare müdürO 22365. Matbaa 30473 Cu m h u riy et dün diplomaları verildi znular Hamidiye'ye naklolundular 932 SALI 5 NiSAN 1932 ABONE ŞERAİTİ MÜDDET: |TÜRKİYE İQIN Seneliği ; 14O0 Bür. 6 Aylığı ; 750 Kr. 3 Aylığı : 4 0 0 Kr. 1 Ayiığı: 150 Kr. HARİÇ İÇİN \ 2700 Kr. 1450 Kr. 800 Kr. Nüshası her yerde ımnıııııınıııııııııırııınHnııınıııııımmıııııııınmiîiııifiııııııııiHiııınnHiınnnınıiHiıtıııınnımıraımmHimnıımmııııranmı Nisan Ve Mayıs Kontenjanı Tebliğ Edildi DenizLisesimezunlarına' Dün Heybeli'de merasim yapıldı, me = 5 Kuruştur = Millî istihsal Metalarımızdan Afyonun vaziyeti bütçe • ••••• Afyonda da buhran var dersek hiç şaşmazsmız tabiî. Nede buhran yok ki afyonda olmasm? Bu buhran işi bir nevi çorap söküğüne benzîyor, mütemadiyen akıp gidiyor, ve her şeye sirayet ediyor. Afyonda da buhran var dedikleri zaman bu madde ile bir miktar meşgul olarak afyon mahsulünün Türkiye iktîsadiyatmda hakikaten mühim bir mevkii olduğunu gördük. Türkiye istihsalâtının para eden maddeleri zikrolunurken birinci kalemler meyanında hep üzümden, incirden, fındıktan bahsolunduğunu bilirsiniz. Afyon tâli bir madde gibi nadiren hatıra gelir. Halbuki biz tetkikatımızda gördük ki meğer afyon buhransız satış zamanlarmda memlekete üzüm ve incirin her birinden daha f azla ser vet celbeden bir istihsal maddemiz imiş. Hem de ziraat ve istihsali pek fazla külfet istemiyen bir madde. Afyon ilkbahar mahsulüdür. Gülya ğını veren gülUstanların letafetî af yon tarlaiarında da vardır. Afyon fi danları ilkbaharda güzel çiçeklerini açtığı zaman bu fidanlarm başlan çizilerek bir süt çıkarıhyor ve bunlar toplamyor. tste afyon bu sütün katılasmış şekfidir. Gerçi iğne ile kuyu kazmağa benziyen bir iş ama bütün Türkiye'de senevî vasatî mîktar 45 bin sandık (her sandık 60 ok kadır) mal veren bir istihsal. Düşününüz ki afyonun okkası 40 liraya sa tıldığı zamanlar oldu! Afyon 1015 liraya satıldığı zaman bile 2530 mflyon Iira temin edecek bir istihsal maddemiz demek olur. Nerede ise tütüne yaklaşacak bir meta! Bütcenin bugün Fır. ya, srelmesi muhtemeldir He yeti Vekile bugün saat 3 te tekJ , Fransız ve İngiliz Başvekillerinin mülâkatı •••••••• I H •>•••• m m • •• • ı ı • • • • • ı ı ı ı I I K I I m (••>•• n ı ı ı ı ı ı ( • • • ı ı i i f ı ı ı i i K i ı ı ı ı ı ı ı ı ı u ı i ı ı ı ı n ı ı n ı ı > ı ı ı ı ı ı ı ı ı ı ı ı ı ı r ı ı ı ı ı ' i ı ı ı ı ı ı ı ı ı ı NirııııııııııuıııniTin M. Tardiyö: ((Dünya vaziyetinin vahadiyor tına devam ettı. fçtıma gece geç# *• o > J Londra * vakte kadar sürdü. (A.A.) M. Bütçe mes'elesinin yannki Tardieu, refa Fırka Grupunda mevzuu bahsekatinde M. Flan' dilmesi muhtemeldir. din olduğu halde bugün öğ Ankara 4 Bütcenin tevzini 'eden sonra buiçin ahnacak tedbirler meya raya gelmis nında kazanç vergisinin dc bir tir. Kendisini miktar arttırılmasının düşünüldügü haber veribnektedir. Ver^ istasyonda M. Mac Donald ile ginin ne nisbette tezyit edileSir John Simon ceği malum değildir. istikbal etmis lerdir. Bu aksam saat 18 de M. Tardieu Basvekâ let dairesinde M. Mac Donald' ziyaret edecek Ingttiz ve Franstz Başvekiüeri M Tardieu ve M. Mac Donald tir. Bu seyhat bir çok şayia Müteakıben Fransız sefaretane Londra 4 (A.A.) M. Tardieu, bu sabah Hariciye Nezaretinde Sir smde bir ziyafet verilecekth*. Diploma aldı lara sebep oldu John Simon ile görüstükten sonra M. İki Başvekilin mülâkatı Heybeliada'da Deniz Lisesini bhi Mac Donald'ın nezdine gitmis ve oGeçenlerde Londra 4 (A.A.) Dün saat 18 ren 40 efendiye dün diplomaları rada Sir Neville Chemberlain, M. şehrimize gel de M. Tardieu, Başvekâlet daire tevzi edilmis, bu münasebetle me Runçiman, M. Florieu ile Fransız ve miş olan sabık sinde M. Mac Donald taraf ından karasim yapılmıştır. İngiliz mütehassıslarına mülâki dlreji direktörü M. bul edilmiştir. muştur. Diploma dağıtdtrken Veyl'in bu ziyaBu mülâkatta hîç bir Fransız ve Bu sene mezun olan talebe tam reti ve bilâha Saat 10 da başhyan konferans, akYukanda mezunlarm gççtt resmi, aştğı re Ankara'ya saat ikide mektebin teneffüs salo • tngiliz hükumet adamı hazır bulun* şama kadar devam edecek ve yahnız da Hamidiye'de Donanma Kumandam ve gitmesi bazı şaILÛtfen sahifeyi t nunda toplanmışlardır. Deniz lUesi mamıştır. erkânt bahrtye ile bir arada yialarm zuhu müdürü binbaşı Fuat Bey salona ge lerek talebeye diplomalarınm veri katlerine gore aynldıkları askerî va runa sebep ol muştu. Bu me zifeleri tebliğ etmistir. leceğini bildirmistir. Ancak son senelerde afyon bu fi Güverte sınıfına 93 Nihat, 96 Nec yanda mumai • Bundan sonra yüzbaşı Muhlis Bey atlan tutmaz oldu. Bunun bir çok semi, 99 Ertuğrul, 102 Resat, 106 İs leyhin tütün inbepleri var. Bh* kaç senedir hâlâ el numara sırasile diplomaları tevzie mail, 108 Bahri, 115 Edip, 116 Na hisarına, hatta baslamıstır. de mühim stoklar bulunduran fazla YUzbası Muzaffer ve Keraal Bey mik, 131 Çerif Efendiler, askerî adTı müsktrat inhi mahsul oldn. Avrupa'mn karteK afp aarına da talip lffnİB Wym« •dihaif \vr de diplomasını alan talebeye roee hakim smıfma Adnan Rüştü, earkçı «a yon fşlerimizi karıştırdı. Cemiyeti ve hatta teklif ettifl paranm miktan ve makine smıfma 61 Mümtaz, 63 Akvamın ise müdahalesinden müte • lerini takmışlardır. tıakkmda l Celâl, 66 Sabit, 72 Adnan, 73 Rauf, Bunu müteakıp mektep müdürü vellit tedbirler bir takım tahditlari ttt! Fuat Bey liseyi bitirerek harp smıfma 77 hakkı, 87 Sabri, 88 Fahri, 89 icap ettirdi. Dünya buhranı tesirsiz Arada. ( Mabadi 2 incı sahifede ) terfi eden efendilerin arzu ve Kya* kalmadı. Hulâsa su oldu, bu oldu, bi halde M. Veyl tekrtf ştMmlze ge!. Profesör raporunu zim afyon sersem tavuğa döndü. di. Mumaileyhb bıkUfakl siyareti Araya bir de bazı memleketierin meclfo İdare rels! batttiuh4v Tram Mayista verecek tnuhaddir maddelerden tahaffuzu vay Şirketin;n senelül içtinsAnıa ri « tedbirlerile kaçakçıhk vukuatı karıştsvfçreii profesör M. Mals dün yaset matsauile olduj:u •Sylenildi. . ^M.tı. Afyondan çikarılan bazı maddeleri Müteakıben M. Veyl Ankara'T» g ü saat 16 da Darülfünuna gitmis, bir keyif için kullanan insanlar var. Ankaç »aat kadar kalmıştır. (Mabadı 4 cak bu maddeler sıhhate muzır şeyProfesör dünkü ziyaretinde Darüller, hatta yalnız maddî değil, manen ffinon Emin vekili, Fen Fakü!fesi de muharrip seyler. Bazı memleket • Reîsi Mustafa Hakkı Beyle ve bir lerin bu maddelere karşı zecrî ve * çok müderrislerle hasbıhallerde bucezrî tedbirler almalan da afyon j lunmustur. 1 müstahsili memleketleri bu mevzu Profesör Malş dün bir muharriri Mühendis zabit yetistirmek üzere Erikler, bademler çîçek. Ankara 4 (Telefonla) Ordnda üzerinde uyanık bulunmağa sevket mize demistir ki: yabancı memleketlere gonderilerek askerî mühendisi ve askerî fen memektedir. < Seyahatte bulunduğum müdaçmağa başladılar muru sınıflan ihdasma lüzum hâsıl yiiksek mühendislik tahsillerini mudet zarfında Fransa ve Isviçrede vaffakiyetle bitiren kara, deniz, haBütün bu gürültüler içinde hükuolmus, kanunun tadili hakkındaki kütüpane, lâboratuvar ve kılıniklerin va zabitlerme aşağıdaki esaslar dametimiz afyon istihsalimizle yakm • lâyiha Meclise gelmisthr. ne suretle çahştıklarını tetkik ettim. dan alâkadar olmaktadır. Avrupa'Lâyihaya gore 1455 numarah ka hflinde dort seneye kadar kıdem Asistanlarm tâbi tutuldukları usul daki muhtelif konferanslara iştirak nunun ikinci maddesi askerî me zammı verilir: leri, bunların vazifelerini ve mik ettik ve her halde bu değerli istihsaA Yabancı memleketlerde yiikmurlar, askerî mühendisler, askerî Profesör Malş tarmı araştırdım. Talebeye nasıl kiIimizin müstahak olduğn kıymetle adlî hâkimler, askerî fen memurları, sek mühendislik tahsilini ve fabrika tap verilir, asistanlarm vazife ve ğım. Ayni zamanda burada ta'ebe satılabilmesi için her yerde hazır ve ve müesseselerde stajlarını muvafmuamele memurları, rasat memurmes'uliyetleri nelerdir tetkik ettim. .asıl yaşıyor, nerelerde geziyor, nenazır bulunduk, ve icap ettiği veçhi ları, muallhnler, haritacılar, imam fakiyetle ikmal ederek dönenlere Türkiye ile ayni vaziyette olan bazı relerde yatıp kalkıyor, kendilerile Ie tedbirli hareket etmek için hükuFar, makînistler, san'atkârlar ve mı bir sene, memleketlerde darülfünuna talebe temas ederek bu mes'eleler hakktn metçe kusursuz olmağa bilhassa itina zıka muallimleri kısımlarından teB Bunlardan fen ve san'at asyetiştiren liselerde ecnebi lisanlann da da malumat toplayacağım. edilmiş olduğunu gördük. şekkül edecektir. keri fabrikalar umum müdürlüğünde tedrisinde elde edilen neticelr hak Islahat raporyna ait malumatı taveya kendilerini tahsile gönderen Türkiye'de afyonun yalnız tohu Askerî mühendisler, askerî fen kmda anket yapıyorum. mamen ihzar ettim. Fakat henüz yazmundan cıkarılan afyonyağı istihlâk memurları askerî barem kanununda müe*seselerde istihdam edilerek iki Bu meyanda Hollanda'dan hozı mağa başlamadım. Tetkikatım mayıs sene zarfında mühendis zabit liyaolunur. Teşekküre lâyık bir hâdise ki birinci derece maasın tekabül etmalumat istedim. Bir iki güne kadar ayına kadar tamamen bitecektir. Maolarak memleketimizde afyonun baş tiği sınıf alâkadar, askerî hâkimler katleri tasdik olunanlara mühendis Mühendis mektebini gezeceğim. Bazı yısta raporumu Maarif Vekâletine vezabit unvanı ile beraber daha iki ka suretle kullanıldığı yoktur. Afde 3 üncü dereceye kadar terfi edederslerde ve konferanslarda buluna rebileceğimi tahmin ediyorum.» sene, yon patlaması ve afyon iptilâsı gibi bilirier. C Bu kıdemi almış bulunanlarseyler bizde tarihe karısmış hikâyeAskerî mühendislerin memuriyeti dan bir eser vücude getirerek veya lerden ibarettir. 5 inci dereceden, baslan. thtiyat zabitleri ve ihtiyat askeri doktora yaparak emsalleri arasında Normal olarak afyon tababette memurları kanununun 3 üncü mad temayüz edenlere daha bi rsene kıkullanılır. Bazı Aksayi Şark ve Hint dem zammı yapılır. desine de su fıkra ilâve edilmiştir: diyarlarında afyonun başka türlü «Askerî Hse mezunlarından ya Müteferrtk yeni lâyihalar kullan'ldığı varsa da bizim o nevi Ankara 4 (Telefonla) Bugün fstimallerle de alâkamız yoktur. Biz bancı memleketlerde askerî mühendis ve askerî fen memuru yetişti Heyeti Vekileden Meclise bazı lâyiistihsal ettiğimiz afyonu eczayi tıbÇtçek açan erik ağacmın dallan.. ( rilmek üzere seçilenler iki ay müdhalar gelmistir. Bu lâyihalar şun biyede kullanılacak diye satmaktaVorucu ve öldürücü uzun bir kıştan yız. Bununla beraber Türkiye'de i detle hazırlık kıt'asında hizmet et • lardır: yıpranan vücutlerimiz bir kaç günden tikten ve san'atlan ile alâkadar asAnkrra'da yapılan hıfzıssıhha malâtın bir aralık serbest bırakılberi İlkbahann ılık güneşi ile ısınıyor. kerî fabrikalar veya sair müessese müessesesi bonolannın tediyesr, adığı zam&nlarda afyondan insanlık Bu iklimde İlkbahar'm tabiî müjdeci namına muzır olan maddeler istihsal lerde 10 ay çalıstıktan sonra ihtiyat lât ve edevat mübayaası için hudut ve sahiller idaresine sarfma mezuni leri birer birer geldiler, leylekler, çayve ihraç edîldiği vaki olmuşsa da hü zabit vekili olurlar.» kumet bir senedenberi onun da o Ordu zabitan heyetine mahsus as yet verilen 600.000 liranın 725,000 Iaklar semamızda uçuşuyorlar. Yalnız liraya iblâğı lâyihası, sıhhiye bütçe bu sene kırlangıçlar biraz daha teenni nünü almış ve o yolda en şiddetli kerî terfi kanununun birinci mad sinde 8000 liralık münakale lâyihası, ile hareket ettiler. Kulaklanmız onların tedbirlere müracaat eylemiş bulun desmin 16 mcı fıkrasına su ahkâm havadaki cıvıltılannı henüz işitmiyor, Seyrisefaine ait Resit Pş., Marmara maktadır. ilâve edilmiştir: acaba kışın çirkin ve ubus çehresi kenvapurlannın Müdafaai Milliye em1 Askerî terfi kanununun bi Şimdi afyon istihsalâtımıza kıy dini bir daha mi gösterecek, buna hiç rine verilmesi lâyihası, Ziraat, Hamet vermek mes'elesi var, ve o hu rincî maddesine harita zabıtanından (Mabadi 4 uncu sahtfedei riciye bütçelermde münakale icrası sonra «mühendis zabit» kelimeleri susta hükumetin almak istediği basi lâyihalan. ilâve edilmiştir. tedbirler var. İşte bu tedbirler hu Tafısüdarlığa talip olanlrrm Imtihanından bir intfba susunda afyon müstahsil ve tacir • ıııııımnıiHinııııııiHiHiııııtınnmıınnımıııtmiıııımtn nmmmtııtıtınıniHinırıııiDuııııtınınımiMinıtıtıııııııııııiMnıııııtııııııııtııtnııunıı İstanbuFa mahsus hadan alınmış hakikatlerle müeyyet lerimizle hükumetimiz arasında tam yacağı kanatine zahip bulunuyor Belediye şubelerinde münhal tahsildarlık için dün Belediyede bir bir efkâr mütabakatı bulunmadığınr lar. İzmir'de ve İstanbul'da aktolu fikirlerinden hükumetimizce de isti Nisan ve mayıs müsabaka imtihanı yapılmıştır. tmtihana altmış talip iştirak etmiş • an içtimalarda ittihaz olunan kararlar fade olunacağı ve her halde çok kıygorüyoruz. Hükutnet tedbir olarak tir. Münhal üç tahsildarlık vardır. Evrakı imtihaniye tetkik edildikKontenîan listesi üzerine hükumet merkezimizle te • metli afyon istihsalimiz üzerinde nibir nevi alım ve satim inhisarını zamas etmek üzere mahsus surette se hayet en nafi karariann alınacağı ruri gordüğti halde müstahsil ve taten sonra bunlardan en fazla muvaffakiyet gösteren üç kişi ahnacak Dördüncü sahifede • kaviyyen memulümüzdür. çilen bir heyet dün Ankara'ya ha • cirlerimiz bu inhisarın afyon serve» tir. YUNUS NADİ timiz üzerinde iyi tesirler bırakmt • reket etmistir. Bu heyetin amelî aa • rar topianarak bütçe tetkika \ m e t i n i îngiliz'ler d e anlamışlardır)) |M. Veyl Dün gitti Darülfünunun ıslahı Profesör Malş, şimdiye kadar yaptlgı tetldkat hakkmda izahat veriyor Orduda yeni sınıflar muru sınıfları ihdas ediliyor Askerî mühendis ve askerî fen me Bahar geldi! Uç tahsildarlığa altmış talip!