15 Mart 1932 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

i SENE No. 2*22 Sahip v.i Ba°muharrırı YUNUS NAOİ İDAREHANEhİ. kaı>ısııda dwm • : • Telgraf: İstanbul Cumhurıvei § | Posta ku<uf" l N" 246,. ^ j BaşmuhBirJr r a ^ r i r m ü duru Idare müdürU 22365. MatbM 2236» 2323e 20472 Cu m h u riyet Buğday mes'elesi ve Hamdi Beyin fikirleri SALI 15 MART 1932 ŞERAITM HARİÇ İÇİN ttelia/'i 1400 Kr. : 2700 Kr. 750 Kr. : 1450 Kr. İ 3 Aylığı • 400 Kr. 800 Kr» Ayiığıj 150 Kr. : :6 M Nushası her yerde 5 Kuruştıır^ Teviik Rüştü B. Seyahat Intibalarını Anlatıyor Türk tütüncülüğünün Teşkilâtlandırılması Türk tütüncülüğü Brezilya'nm kahve enstitüsüne benziyen bir ofis ile teşkilâtlandırılabilir. Böyle bir ofisin daha ziyade tütüncülere ait ve nihayet tütüncülerin olacak bir banka ile takviyesi tabiidir. Neyrenei noktaları ofis ve banka olan bövle bir teşkilât Türkiye tütüncülüğünü kooperatif kadrolarile bir federasvon haline koymağa kadar gidecekti**. Bu işin icaplarım ifade eden umumî bir görüstür, ve simdiki halde daha zi yade nazaridir, tatbikat sahasma çıkarılması az çok zamana ve pek çok mesaiye tevakkuf eder. Eğer buğdayı himaye etmezsek, mutlaka buğday ithalâtçısı olmağa mahkumüzJ Sanayii himaye ederken Neler yapamıyacak T e v f İk Rİİştİİ B e y UZUn Çiftçiyi ihmal mi etmeli? edenler 50100 lira para seyahatinden dün döndü cezası görecekler Ecnebiler Tahran Cenevre ve Sofya.. Hariciye Vekilimiz merasimle karşılandı, bu akşam Ankara'ya gidecek Tütüncülüğümüzü manm bu yolda hakiki inkisaf ve tahakkukuna intizaren acaba derhal tatbikına başlanacak mutavassıt bir şekli yok mudur? Bizce bu mutavas sıt şekil, Tütün inhisarı Idaremizin yaprak tütün satısile de îstigal e decek veçhile techiz edilmesinde tahakkuk edebilir. Tütün İnhisarı İdaremizin yaprak tütün satısı yaptığı zamanlar da olmamıs değildir. Fakat bu satışlar daha ziyade eldeki fazla malı satmak sekillerinde olmuş ve zaman zaman sektelere uğramıştır. Ahvalin takip ettiği cereyanlarla vâsıl olduğu derecelere jföre şimdi biz bu işin Tütün İnhisarı İdaremiz tarafından sarahaten ve vazife olarak yapılmasını mevzuu bahsetmek istiyoruz. Hangi sanayiimiz Eğer himaye edilmezse teskilâtlnndır Cihana rekabet edebilir?. Liman Şirketi Müdürü Hamdi Bey, Türkiye'de buğday mes'elesini ilk defa etüt etmis bir zattır. Hatta bu hususta bir de kitap neşretmiştir. Fikirleri çok dikkate sayandır. Dün bir muharririmiz kendisini ziyaret ederek mütaleasını sormuştur. Hamdi Bey muharririmize demiştir ki: < Buğday işi millî bir davadır. Bu husustaki düsündüklerimi zaten geçen sene nesrettiğim kitapta yazmıştım. Mes'elenin hulâsası şudur: Kendi topraklarımızdan kendi buğdaylarimızı temin etmeği mi istiyoruz. Yoksa 1930 senesine kadar devatnlı şekilde olduğu gibi bir miktar ecnebiden buğday getirtmeğe devam mı edeceğiz?. Eğer, buğday fiatlarmın bol is tihsal senelerinde de himayesi d'ı şünülmezse bizzarur ikinci yola, yani hariçten gene bir miktar buğday ve lllllllllltt Hakikatte bu isin Tütün tnhisarı İdaremize tevdiinin bu daireve fazla bir vazife vermek demek olduğunu biliriz. Cünkü Tütün İnhisarı İdaresi esasen Tütk tütünleri imalâtı üzerinden devlete varidat temin etmek gayesile tesekkül etmis malî bir müessesedir. Halbuki memleket haricine yap rak tatün satısı daha ziyade tütü» r. miiıtnbıi'ini al»Jc*«üur ettoek lâzun gelen iktisadî bir mes'e'edir. Fakat şu var ki Tütün inhisarı İdaremiz uzun hayatmda tütün alım satımı itibarile çok tecrübe ve meleke kazanmış ve bütün dünyada da övle söhret bulmuş bir müessesedir. Türkiye'den yaprak tütün alacaklar bu alış verişi e*er tnhisar îdaremizle yapmak imk»nı varsa orasını serbest ticaret pivasasına tercih etmeğe mü'ema yildirler. inhisar Idaremizin tütün cülükte tecrübe ve meleke sahibi bü vük bir müessese olusu harice da ha cok emnivet verivor. Nîtekim inhisarın zaman zaman yaptığı yaprak tütün satıslarında bu hâdisenin bu sure f 'e tahakkuk ettiği gbrülmü^tür. inhisar idaresinin simdive kadar yapMğı yaprak tütün satışlarının daha ziyade tesadüfî sevler oîduğunu yukarıda kaydettik. Gerci inhisar idaresi esasen yaprak tütün 3atısın dan memnu değildi. Ancak zaman oldu ki tüccarın sikâvetleri üzerine idare yaorak tütün satısından men dahi edildi. Simdi bu vaziyeti tavzi1 etmek lâzım geliyor. Dünya buhranı tütün alış verisindf mutavassıtlık eden tacirleri büyük müşkülâta uğrattı. Her tarafta tü tün büyük sermayelerin filî inhisarIarı altma girmeğe doğru gitti. Bizde tütün üzerindeki serbest ticaretin kaldırılması asla mevzuu bahis değildir Hatta inhisar idaresinin serbest ticarete rekahet etmesi dahi asla düsünülemez. Fakat surası muhakkaktır ki eğer inhisar idaresi yaprak tütün alım satımma dahi sarahaten me zun kılınırsa esasen kuvvetli bir müessese olduğu ve belki bu maksat'a daha ziyade takviye kılınacağı için bizzarure piyasanın hâkm ve nazımı olur. Biz çok dikkatli hareket sayesinde bir devlet müessesesinin millet menfaatine daha muvafık surette çahştırılabileceği kanaatinde bu'unuyoruz, ve simdiki halde tütüncülüğü müzü teskilâtlandırma isinin muta vassıt bir safha olarak inhisar etrafında toplanmasmı muvafık gorüyoruz. Eğer bu f ikir kabul ve tervice mazhar olursa inhisar idaresine harice satılacak yaprak tütün ihzarı şeklinde dahi yeni ve sarih bir vazife ve rilmiş olacaktır. înhisar idaresi için bu fazla bir külfet değildir. Bu mes'e1e mevcut teskilâtın müstahsilden fazla tütün almasile ve bu fazla tütünlerin gene mevcut usul ve teşkilât içinde islenmesile hallolunur. Inhi sar idaresi esasen tütün üzerinde ça Iışan bir müessese olduğu için onun fazla tütün iddihar etmesinde ken disi için hiç bir tehlike mevcut de ğildir. Satılmıyan tütünler olursa inhisarın onları kıyarak sigara yapa cak makineleri hazırdır. Adliye Encümeni bugün Türkiye'de Türk vatandaslarma tahsis edilen san'at ve hizmetler hakkındaki lâyihayı tesbit etti. Hükumetin teklifindeki gibi matbaacıhk memnuiyeti kaldırılmış • tır. Duvarcılık, sıvacıLk, nakkashk kaldmlmamak, tesviyecflik, tornacılık, hamurkârlık, fırıncılık ve alelumum işçi • lik hammallık, küfecilik, kundura boyacılığı, dansiğ ve barlarda kadın ve erkek hizmetçilik, bar oyunculuğu ec • nebilere yasak san'atlar arasına ko • nulrauştur. Büyük şöhreti olan artistler hüku metin müsaadesile bu san'atlannı icra edebilirler. Musiki alâtı imal edenlerin de hü kumet müsaadesile gelebilmeleri miimkundür. Kanunun nesri tarihinden iti baren altı ay içinde yasak olan işle • rini bırakmaları mecburidir. Bırakmı • yanlardan sulh mahkemesi kararfle 50 liradan 100 liraya kadar ceza a • bnır. Kanun nesri tarihinden muteberdir. Liman Şirketi Müdürü Hamdi Bey Bu tarihte kanundan aynca bir izah name yapılacakbr. un ithal etmek yoluna girmek mec İzahnameye hükumet yasak san'atburiyetindeyiz. Sunu isbat etmek lâlar arasına yukanda sayüan san'atlar zımdır ki, eğer bugün buğday fiat dan başka san'atlan da koymağa melarını himaye etmezsek mutlaka iszun kılmaktadır. (Mabadi 4 utıcu sahıjedeı •••••••!•••••#••••••••••• ••••••!•••• Tevfık Rüştu Beyin istikbalinden bir ıniıba ••»*•!fflf••• Marsilya'daki facia ve kızı dün şehrimize geldiler Server Cemal B. merhumun refikası Ankara cinayeti Failleri Halkın hücumundan müşkülâtla kurtarıldı Ankara 14 (Telefonla) Bir kaç gün evvel arkadaşları ile birlikte Ankara esrafından Fahrettin Efendiyi ve zevcesini öldürerek İstan • bul'a kaçarlarken İzmit'te yakalanan Kâmil ve Baron bugünkü trenle şehrimize getirildiler. Adliyeye teslim olundular. Katilleri görmek uzere istasyonda büyük bir kalabalık birikmişti. Katiller vagondan indirilince halk nefret içinde tezahürat yaptı. Bir çok kimseler katilleri linç etmeğe kalktılar. Zabıta memurları Kâmil ile Baron'u halkın elinden müşkülâtla kurtarmışlardır. * Ankara 14 Eşraftan Fahrettin Efendi ile zevcesini öldürenlerden katil Dursun'un Haymana'ya kaç tığı anlaşılmıştır. Katilin bugün, yarın j yakalanması kuvvetle muhtemeldir. Haricive Vekiünin Mühim beyenatı Hariciye Vekili Tevfik Rüstü Bey dünkü ekspresle Sofya'dan şehrimize gelmiş, Sirkeci istasyonunda Sükrü Naili Paşa, İstanbul Vali vekili Fazlı, Polis müdürü Ali Rıza, Bükres sefirimiz Hamdullah Suphi, Muhtelit Mü badele Komisyonu Türk heyeti murahhasası reisi Şevki Beylerle sefaret ve konsoloslar erkânından bir kısmı mühimmi ve hususî dostları tarafından karşılanmıştır. Ekspres dört saat teahhurla saat 16 da gelmistir. Trenin istasyona muvasalatını müteakıp hazır bulunan asker ve polis müfr« • zeleri resmi selâmı ifa etmişlerdir. iMabadl 2 inci tahifede) İkinci bir intihap daha! Almanya'da âra fazla inkisama uğradı, Reisicumhur intihabı neticelenemedi Berlin 1 4 ( A . A.) 37,387,000 intihap puslası nın neticeleri şunlardır. Hindenburg 18,503,000 rey, Hitler 11,324,000 rey, Thaelmann 4,950,000 rey, Duesterberg 2,546,000 rey, Winter 111,000 rey. Hindenburg' un mutlak ek seriyeti haiz olması için takri ben 400,000 rey noksandır. Mü şarünileyhin bu reyleri henüz ilk ıntıhapta en çok rey almak suretıle Hıtl er'e galebe çalan Feld Mareşal Hindenburg (Rıyasetıcvmhur makamında) Cinayet nasıl İka edildi? armya konsolosanemizin methalt ve cinayetin ika edUdıgi başşehbenderhk Malumdur ki Marsilya'nın Prado caddesinde (363) numarada kâin Türk konsolosanesinde, öğleden bir kaç dakika sonra, üç senedenberi konsolosanede müstahdem kavas OsMarsilya'da feci bir cinayete kurban olan baskonsolosumuz S^rver man Ahmet, tabanca ile bassehben Cemal Beyin matemzede ailpsi dünkü der Server Cemal Beyi katletti. Bu ekspresle şehrimize gelmistir. vak'a vazdığımız kadar sür'atli olAyni trenle gelen Hariciye Vekili du. O dakikada konsolosane mfirıurTevf ik Rüştü Bey merhumun zevce Iarı dışarıda bulunmuslardır. Cani, sinin bulunduğu vagona gitmis, be ayni zamanda, brovniğ tabancasmm yanı taziyet eylemiş, Server Cemal kursunlarile kendisini de telef etti. Beyin vefatile Hariciye Vekâ'etinin Şehbenderin refikası ve kızı, tabanca çok kıym°tli bir memurundan mah ^eslerini isidir isitmez heyecan ve terum kaldığını söylemiştir. lâş ile vak'a mahalline gelmislerdir. Merhumun cenazesinin yarm Loyit îki ceset karsısında bulununca, teesEkspres vapurile şehrimize getiril sür ve heyecanları haddülgayeye varmesi beklenmektedir. mıstır. Yeni Belçika sefiri Dün Istanbu^a geldi Yeni Belçika sefiri M. De Ray tnont dünkü ekspersle seh rimize gelmis, Sirkeci garın . da Belçika sefareti müstesarı M. Motto ve konsolos M. FiIipos tarafın dan karsılan • mıştır. Yeni Belçik tasnif edilme mis olan milyonlarca rey arasmdan temin etmesi çok muhtemeldir. Reylerin tasnifine müteallik resmî muamelelere hitam vermeğe imkân yoktur, zira tasnif isini srörm»1'» > o . lan Berlin memurlarından biri BerIin'de 800,000 reye ait neticeleri gös teren tablo ile birlikte ortadan kaybolmuştur. Rey pusulalarınt aşıran memur Berlin 14 (A.A.) Berlin intihap dairesinin bir kısmına ait intihabatı gösteren cetvelle birlikte ort<idan İLutfen sahifeyi çeviriniz) IIIMIIMIIIHIIMIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIMIIIinlllllllltlllllHinillllMllltlMIIIIIMIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIinilllllllMinlllllllMllinilllirHII İBursa kız muallim talebesinin tatbikatı Ana ve evlât çılgın bir teessitr için sefiri bir musefir M Raymo^d d'i de, şehbenderin ve Osman Ahmed'in harririmize şu beyanatta bulunmuş Marsilya Baskonsolosumuz Server naşlarına şaskın ve hazin bakıvor ,ça tur: Cemal Beyin, konsolosane kavası Osresizlik, teessür, şaşkmlık içinde çırpı< < Türkiye'ye ilk defa olarak ge• man Ahmet tarafından katline dair nıyorlardı. liyorum. Son zamanlarda Türkiye'ye aldığımız esaslı ve sahih malumatı (Mabadı 4 uncu sahıfede) gelmeği pek arzu ediyordum. Bu aryazıyoruz: zumun husul bulduğunu görmekle ıııınııııııııınıııııt ıııııııınıııııııımıııııı ımıı ııraHiıııııiHiııııımııın nııııııııııınıı ınımnııınııtııııuııınımiHi mini sayesinde Türk tütünlerinin sa pek memnunum. Türkîye ile Belçika Yaprak tütün ahm satımmda tah sis olunacak sermayeye de hakkı ve tışında kolayhk ve inkişaf olacağını arasındaki münasebat dostanedir. Yakuvvetle tahmin ederiz. İnhisar ida kında hükumetle temas etmek ve itirilmek üzere iyi bir maliyet hesabı teferrüat kabilinden bir muhasebe i resi bu miktar üzerinden sattığı ka matnamemi vermek üzere Anka şidir ki o yapılabilir. Bu iş bu su darını daima piyasadan alacak ve ni ra'ya gideceğim.» ,,.,..„,,,, ııı •lı.ıtfnııı.ıllııı ı..ıı..tı retle tahakkuk edebilmek için inhisa hayet piyasada alacağı tütün kalma ıı.m. dığı zaman elindeki stok bitinciye rm kâfi bir sermaye ile techizi lâzım gelecektir ki bu sermayeye mukabil kadar onlarıplâse etmekle meşgul olacaktır. inhisarın elinde peyderpey paraya Yaprak tütün ticaretinin böyle tahvil olunacak mal bulunacağına Adana, 14 (Hususi Muhabirimizgöre o mes'elenin her hangi bir su kuvvetli bir tesekküle raptı tütün piyasamızda meselâ bu sene hâdis olan den) Mısır Krah Fuat Hazretleri ret'e halli de muhal sayılamaz. bayram ertesi Amman'ı ziyaret eBu prensip kabul olunduğu takdir buhran vaziyetine süphesiz mâni odecektir. Ziyaret sabık Hidiv Abbas Iurdu. HAdispden ders alarak vazi de inhisarın elinde daima on milyon Hilmi Paşanın tahtına geçmesile ayetin emrettiği işi yanmıs olahm. kilo kadar islenmis yaprak tütün bulâkadardır. YUNUS NADt lunacağını ve vaziyetin bu suretle te Facia nasıl oldu ? Kral Fuat Amman'a gidecek muhabirimiz yazıyor: Bursa Kız muallim mektebi son sımf talebesi sık sık tatbikat dersi görmektedirler. Resmimiz bu tatbikai derslerinden birine gidildiği sırada, Nilüfer mektebinin bahçesinde alınmıştır. Talebeye usulü tedris muallimleri Osman Bey refakat etmek tedir.