18 Şubat 1932 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1
SEKîZîNCı SENZ No. ± N ftahlp ve Başmuharriri yyıvus NADI İOAREHANESİ: JffiyDBuanmmiy» karşı&ııda «jirci safesaga Telgraft İstaobuf Camhuriyet Posta kutusat N° 246 32 :36e) 1230} 232 mUdürO 22365. Telefon: 5SH*22. Cumhuri Başvekil Pş. dün sabah şehrimize geldiler m. PERŞEMBE 18 ŞUBAT 1932 1[ ~ ^ ABOlME'ŞERAİTİv MÜDDET: fTÜRKİYE İÇIN HARİÇ İÇİN I Seneliği ; 1400 | 6 Ayhğı ; 750 Kr. | 3 Aylığı : 400 Kr. 2700 Kr. 1450 Kr.1 800 r ; i Ayhgıj 150 Kr. ^Vushası her yerde ^ er yer 5 Kuruştnr Malî Komisyon Dün llk Içtimaını Akdetti Tuna boyunda Hakikî vaziyet Londrcfda mantesîr The Economist mecmuasımn son nashemndaki başmakaleyi ehemmiyeti mahsusastna mebni lynen tercSme ediyoruz: lktisadî buhran Tuna boyundaki memleketleri o derece müteessir etmistir ki Avusturya ve Macaristan'm bugün iktisadî mevcudiyetlerini ancak kendi kudretlerile muhafaza etmekten başka çare kllmamıştır. Her iki memleketin haricî borçlannı ö diyebilmeleri ancak merkez banka • larınm altın ve döviz mevcutlarını tenzil etmekle kabildir ki; bu takdirde mütedavil evrakı naktiyeleri madenî karşılıktan tamamen mahrum kalmak tehlikesine maruz bulunu • yor. Macaristan elyevm haricî borçlarınm en mühimlerini tediye etmekten hntina etmiş, 25 kânunuevveldenberi (1931) transformatoriyomu ilân eylemiştir. Maliye Nazırmın teminatma rağmen Avusturya'nın da ergeç bu tarikî ihtiyar ederek dü • yunu haricivesinin tediyatını tatil eylemesi gavrikabili içtinaotır. Demek luyor ki, Avusturya ile Macaristan'm haricî ticaretlerinde serbestçe eşya mübadelâtı durmuş ve yeniden kredi temini imkânları da külliyen münselip olduğu ; çin ticarî münasebat büsbütün mübadelâtı aynîye, yani trarnpa usulü esasına müncer olmuştur. Bir sene evvel bile hayat seviyesmi muhafaza edebilmek için bir mik • tar ithalât fazlalığma ihtivaç olduğu halde: buçün ihracat kıymetleri sür'atle düsmüş olduğundln harici ticarette bir muvazene temin et • mek üzere gerek Avusturya, gerekse Macaristan'da devlet bankaları ithalât tacirlerine vermekte olduklan kambiyoyu günden güne tahdit etmeğe başlamıslardır. Avusturya'nın komsu memleketlerile yaptıgı taka* itifiMinınıııımıııııııiMiııııiHjjııııııııııımınııımmııraınımıınıımnıımıımnıınııııııııııınmnın Reisicumhur Hz. Gazi Hz. dün saraydakt detrelerinde meşgul olmaşlar, bir tarafa çıkmamışlardtr. ıııınnıııııııııııııtıııııııııuınıiBDiiıiiinııııııııııuııııınımınMl f lSlTiet İTZ. dOgI*U Malî komisyon Dün ilk içtimaını yaparak tetkikata başladı^ giderek Gazî Hz. ne mülâki oldular Başvekil Ismet Pş. Hz. dün «abahki trenle Ankara'dan şeh rimize gelmişlerdir. Başvekil Hz. Haydarpasa îs tasyonımda Reisicumhur Hz. namına yaver Celâl, fstanbul Va lisi Muhittin, f.a Bankası Umumî müdüru Celâl, Gazi Antep meb'usu Kıhç AIi, tstanbul Polis müdürü AH Rıza, fş Bankası tstan bul subesi mâdüru Muammer, Tütfin fnhisar ldaresi sabık müdirî umumisi Behçet Beylerle di^er bir çok zevat tarafmdan karşî • lanmıslardır. TevrVı Rüştu Beyin teyahtOİnden lir tntîba: Tevfik RSştS B<gy Mothovtf. dan geçerke* RUM Harieiye Komuerl erinden Karahan Yoldaşla berab* Toz şeker mes'elesi Bir kaç güne kadar Uşak'tan vagondan fazla toz şeker gelecek Toz şeker buhrani Nasıl ve niçin çıktı? Xomfiyon riyasettne tntthap edüen Rasan Fehmt Bey (Oumüfane) Çankaya motörile doğruca Dol Ankara 17 (Telefonla) Fırka Grupunda intihap edilen Malî komisyon mabahçe sarayına gitmişler, Re • bagün toplandı. Riyasete Giimüsane isicumhur Hz. tarafından ka » meb'usu Hasan Fehmi, kâtipliklere Kebul olunmuşlardır. nml Zaim ve Turgut (Manisa) Beyler Başvekil Hz. şehrimizde bir kaç intihap olundular. Komisyon tetkScata Toz şeker fiatlannın 35 ltradan Çok neş'eli ve zinde görfinen gün kaldıktan sonra tekrar An başladı. Bu tetkikatın on gün kadar sukırk liraya tereffüünun sebepleri etreceği anlaşdmaktadır. Abnacak ted • kara'ya avdet edeceklerdir. lsmet Pş. Hz. Haydarpaşa'dan rafında dün yeniden tahkikatta bu • brler bu tetkik neticesinde belli ola lunduk. Vardığımız neticelere gore cAbr. hakikî vaziyet şudur: 1 Küp ve kesme şeker fiatı yukselmiş değildir. 2 Talnız toz şeker fiatı çnval başında 56 lira yükselmistir. Bun • dan da en ziyade mamul şeker yapan l e k * " ^ •"• «ncAİaA*cıI»v n ü l a e u i r neticelenmiştir. Macaristan'da da vaounustur. ziyet budur. Toz şeker fiatı, kontenjan usulüne Mütemadiyen ziyadeleştirüen it • tevf ikan memlekete toz şeker ithaltne . halât tahdidî şimdiye kadar yerli müsaade edilmediği için yükselmişsanayiini ecnebi rekabetine karşı mutir. Kontenjan usulü vazedileli üç ay vakkaten teşvik ve himaye eylemiş iolduğu halde, fiatlar bugüne kadar se de; ihracat sanayündeki işsizleyükselmemis te niçin şimdi yüksel rin artması hasebile bu menfaat ortamistir?.. dln tamamen kaybolmuştur. Ayni Dün, tahkikatımızı yaptığımız sızamanda malzemesini hariçten ithal rada görüştüğümüz alâkadar zevat eden yerli sarayün de muhtaç oldukmeyamnda mülâki olduklarımızdan lan mevaddı iptidaiyeyi tedarik edebiri de Alpullu şeker f abrikası müdümiyecekleri gün uzak değildir. Daha rü Hayri Beydi. Hayri Beye işte bu şimdiden Avusturya Millî Bankası itsuali tevcih ettik. Dedi ki: halâtçıların muhtaç olduklan döviz< Bu suali sorduğunuz için size lerin ancak bir kısmını verebilmek • çok müteşekkirhn. öyle bir sual sortedir. Filvaki, Avusturya ve Maca • dunuz ki buna vereceğim cevapla, ristan'ın k^ndi topraklarmm mahmüdüru bulunduğum müessesenin ihsulâtile bir müddet idamei mevcu • tikânn önüne geçmek, şeker fiatlaJiyet edebilmeleri yeknazarda mümkün görülebilirse de; yerli mahsu nnın yüksehnemesini temin etmek ilâtları mühim surette yükselmeden çin ifa ettiği mesaiyi izaha fırsat ve büyük bir nisbette sanayi işsizliği bulmuş olacağım. Toz şeker f iatlarıtahaddüs etmeden bunun tahakkunın üç aydanberi yükselmemesinin ku mümkün değildir. Bugün Avusturyegâne sebebi, Alpullu şeker fabri • ya ve Macaristan'm karşılaştıkları kasının aldığı vaziyettir. Filhakika vaziyet budur. Bunun önüne yevmiyekontenjan usulü vazedildiği zaman, Varpanede atttn külçeleri tartütrken leri tenzil etmekle de geçilemiyeceği elimizde mevcut şekeri piyasaya çı* Dönkü nüshamızda tsviçre'den mu karmaz ve bu vaziyetten pekâlâ istiiçin her iki memleketin binnetice bayaa olunarak şehrimize genrîldiğini siyasî mevcudiyetlerinin tehlikeye fade ederek, fiatları çıkarabilirdik. yazdığımız külçe albnlar dün Cumhuri'düsmesi hiç te müteb'at görülme Bunu yapmadık ve yapmağı asla dümektedir. yet Merkez Bankasından Darphaneye nmıııııınHiııımımııiMimınııımmiHiMiıımııııımıımııımıııııııı nskledilmiştir. Altınlar Darpane'de tah1919 senesindenberi Merkezî AvBir Japon ktt'ast yürüyüş halinde Çin piyadesi Japan tayyarelerîne rupa'da bir çok krizler oldu. Fakat, 10 edüecektkr. karsı müdafaa vaziyetinde~. bunlarm hiç birisi bugünkü kadar Son gelen alnnlarla evrakı naktiye cağı tahmin edilmektedir. Bir iki gündür, gelen haberler, tehlikeli bir safha iktisap etmemişti. Çin'Iilerin, mukavemet ve müda • mizin altın mukabüi yüzde yirmi bir Çin ve Japon Baskumandanhklan • Bugün Merkezî Avrupa'da ihtilâl tefaada gösterdikleri sebat ve muvafbuçuk olmustur. mayülâtını mucip emarelerin mevcut nm büyük bir meydan muharebesine fakiyet her taraf ta hayretle karsı • hazırlandıklarım hissettiriyor. Çinolmaması bir mana if ade etmez. İh • Ianıyor. Japon kuvvetinin tefevvuku Iflerin Nankin Şanghay demiryolu tilâl, kazanmok imkânı olduğu za • karsismda Çin'Iilerin kolayhkla sermanlarda aniyen inf ilâk eden bir şey üzerinde beş kolorduluk bir kuvvet füru edeceklerini zannedenler hayli tahsit ettikleri anlaşılıyor. Bu derece dir. Bugün en fazla gayrimemnun aldandılar. müessir ve siddetli bir mukavemete Halkevi açdıyor. Halkevi olanlar bile, «ihtilâlden ne çıkar» *** sualini kendi kendilerine sormaktan maruz kalacaklannı tahmin etmemiş Türk milletinin hars sahasımn olan Japon'lar, Şanghay'a, müte • Woosung istihkâmlarının müda • hali değildîrler Maamafih, mevadher şubesinde ilerlemesi ve yükmadiyen muavin kuvvetler gonderifaasmda Çin kıt'alartnın gösterdikdı müştaile sür'atle teraküm etmek • selmesi için canla başla çalt yorlar. Bu hazırlıklan müteakıp iki leri muvaffakiyetli metanet, tarihin te olduğu için küçük bir kıvılcım ortaraf ın yeniden muharebeye tutuşaşacaklarm evidir. (Mabadi 4 üncü sahifede) talığı tutuşturabilir. Mevaddı gı daiye fiatlarında husule gelmesî nmııınııııııınniıııııınnııııııııımınnnımıınnnınmınııııınnıııuııuiMiıınıııııııııııınuııııınıııınıııııiMiııııııııııııııınnıımıııııiMiııııııııın Türk'ün tarihini aydın, di gayrikabili içtinap bir tereffü, hüku hata eylemiştir. Harp zamanlannın süphe edilmemelidir. Binaenaleyh, lini temiz ve pürüzsüz, edebi metleri vaziyet tedbirlerini ittihaza fedakârlık hissi kalmamakla beraber hâdisatı ahirenin fevkalâde ehem • yatınt özlü ve uyanık, masi mecbur bırakabileceği gibi; bunun ahalinin, hal ve vaziyetin icap ettimiyetle telâkki olunması iktiza eder. kisini derin ve canlt, vücudünü köylüyü ayaklandırması ve yahut receği yeni mahrumiyetlere her hangi Macaristan'da mevkii iktidarda olan açlığa maruz kalan amelenin gıdaî kuvettli ve dayamklı yapmak bir müddet için tahammül etmeğe hükumet, her türlü hosnutsuzluğa için, Türk halkımn hasret çek maddelere hücum ve yağmaya kalkış hazır bulunmadığını v e ateş bir defa rağmen, hâlâ kuvvetli görünüyor. tutuşursa nerede söndürülebileceğiması ufukta beliren ciddî tehlikeler tiği irfan nurunu herke.se en bü Avusturya'ya gelince: Doktor Schomahiyetindedir. Avusturya ve Macaris ni kim söyliyebilir? ber'in kabineden uzaklaştırılması v e vük kolayhkla yaymak, muhAsya ve Garbî Avrupa mesailile ta'nm elyevm zahirî olan sükun halsiyasî sahneye doktor Seipel'in tektaç oldağu içtimai yardımı her leri ve her iki hükumetin asayiş ve kiyas edilirse / vusturya ve Macarisrar çıkması mühim vakayiden ma ferde ayrı ayrı vermek için inzibatı muhafazaya muktedir ol tan ahvali ni»bc';en o kadar haîzî e duttur. duklarını müeyyit teminat vaziyetin hemmiyet görüînıiyebüirse d e ; kreTürk köylüsünün ufknna med Doktor Schober'in siyasî muvaf • ciddiyetile mütenasip değildir. Ha • dit anştalmın iflâsı medyun bil • niyettn tşığını ve gonlüne. mü kikati halde, kuvvetli bir liderin ademi cümle memleketlerden ecnebi serma fakiyetsizliği her n e olursa olsun sağ nevver gençlirin kardes sev Fırkada yapilan dünkü mevcudiyetini alâkasızlık ve ümitsiz yesinin kacmasına nasıl bir işaret tes v e sol cenah fırkalarının müfritleri 4isini götfirmek irîn çalt arasında bir muvazene temini husuHalkevî'nin küşadı için yapılan hazırkil ettise, Tuna boyundaki siyasî teşliktir ki Avusturya ve Macaristan asunda gösterdiği büyük kîyaset ve dt•'i&rasmah istivenlerin büyük lıklar devam etmektedir. Dün bu miinahalisini tutuyor Harbi umumiden 14 kilâtı haziranın inhidamı kolayhk • la bütün Avrupa'yı altüst edecek hâ rayet her veçhile şayanî takdirdir. sene sonra bu defa kendi kendine kusebetle Halk Fırakası binesında bir içkarareâhı Halkevi'dir. UUabadi 6 vncı sahifede) rulan bir abluka bu memleketleri i disata sebebiyet verebileeeğine d e tiraa aktolunmustur. lsmet Pş. Hz. trenden iner in mez yaver Celâl Beye Reisicumhtır Hz. nîn sıhhatlerini sormuş • lar ve kendilerini istıkbale gelen zevatın birer birer dlerini ıık • mışlardır. Meydan muharebesi mi? Altınlar Çin ve Japon orduları büyük bir mu Jahlil ^ediliyor harebe için hazırlık yapıyorlar Paramızın karşıhğî yüzde 21,5 a çıktı I Bir bakkal dükkânında şeker köşesi şünmedik. Bundan sonra da böyle bir sey ne yapacağız, ne de düşüneceğiz. Biz her şeyden evvel millî bir müessezeyiz. Kontenjan usulü vazedil • diği zaman, bu hâkim vaziyetimizi her hangi bir ihtikâra karşı koyduk. Muamele yaptığımız mutavassıt tüccarlara kat'î emirler verdik. Fiatları en küçük mikyasta yükselttikleri takdirde muamelemizi derhal kesmek le tehdit ettik. Geçen seneki defterlerimizi açtık. Ayni aylarda muta vassıt tüccara verdiğimiz şeker mik • tarını tesbit ettik ve fazla talepleri asla nazari itibara almıyarak, ihtiyaç nisbetinde, geçen sene verdiğimiz miktarı verdik. Bu sayede üç aydanberi şeker fiatlannın en küçük bir (Mabadi 4 üncü sahifede) nınıııııımıtıııııttnn ıtıııııııımtMiıiııiTiııııııı IIIMIIIMII ıiiinıiıtt* Halkevi nasıl açılacak? Dün Fırkada yapılan içtimada küşat merasimine ait program hazırlandı Gençlik! J içtlmadan bir intîba İçtimada Güzel San'atlar Birliği azalarile Halkevi Hars şubesine iltihak Halk Bilgisi Derneği azaları haztr H [Lutfen sahifeyi çevi'inil
