6 Şubat 1932 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

SEKİZİNCİ SENE No. 2786 Sahlp ve Başmuharriri VUIMVJ8 NADİ \ İDAREHANESİ: 3 «Vâyunuoıuuıniye kanH&iRda 4airri »ahsusa | ^Telgraf: İstanbuJ Cumhuriyet 1 Posta kutusu: N° 246 Başmuharrlr : 22366 :2323e T a h r i r m O dora tdare müdürü 22365. Matbae ' 20472 Cu m h u ri Dün bütün camiler hıncahınc dolmuş, halk türkce Kur'an dinlemistir CUMARTESi 6 ŞUBAT 1932 ABONE ŞERAİTİ fclODDET: JTÜRKİYEİcfiNİ HARİÇ İÇİN î"T Seneli&i : 14OO K r . 1 2700 Kr. t 6 Aylığı : 1 Ayhfeı l 750 Kr. 150 Kr. 1450 Sr.' 3 Aylıgı : 400 800Kr.t Nlishası her yerde = 5 Kuruştur = llk TUrkçe Hutbe Dün Okundu nıııifinıııifimiHiıııı) ıı.MimııııiMiııııımıııııııiMiııııııııııımııııııııııııııııiıımiııımıııııınmıııııııınıı Türk tütüncülüğünü Kurtarmak için... tkî üç senedenberi bazı banka • îarm depolarında bekliyen tütünler gittikçe artan malî yiiklerin altında ezilecek hale gelmiş olduğundan ge çen sene bunların bazı şerait altında İnhisar İdaresine mal edilmesi rauvafık görülmüştü. Haber aldığımıza göre esasen pek te intizam ile yü rütülmemîş olan bu muamelenin henuz arkası alınmış değildir. Fakat tütünün bu sene maruz kaldığı vaziyet bize eski stokları unutturdu. Bu sene bilhassa Ege iktisadî mıntaka • mızda mebzuliyeti ile beraber em • salsiz nefasette yetişen tütünlerîmi • zin değer fîatile satılmasına imkân bulunmadı. Bununla da anlaşılmış oldu ki artık Türkiye îçin de bir tütün mes'elesi vardır. Şimdi tütüncüler den müteşekkil bir kongre Anka • ra'da bu mes'eleyi tetkik ediyor. Kongrenin ruznamesinde ziraatin tahdidi ve saire gibi muhtelif mad • deler vardır, ve tabiî bunların hepsi îçin bazı esaslar tesbit olunacaktır. Ancak bir madde vardır ki ruzna « mede onun yerini bulamadık: Mevcut tütünlerünizin ne olacağı maddesi. Filhakika mevcut tütünler ancak umutnî arz ve talep kaidesine tâbi ölmak vaziyetinde bulunabilerek o • nun haricinde her hangi muamele büyük bir mes'ele teşkil edecek gibi görünür. Hele kongre ruznamesinin tesbitine hükumetin f ikri de katılmış olunca hükumetin külf eti kadar mes'uliyeti de büyük görünecek böyle bir tnevzua temas etmekten çekinmiş olmasını tabiî görmek lâzımdır, ve bu da sebepsiz değildir. Mevcut tütün leri mevzuu bahsetmek her şeyden evvel az çok bir para işidir, bir de teşkilât işL Paraca umumî darlıktan hükumetin dahi hariç bulunmadığı malum. Teşkilâta gelince tktisat Vekili Mustafa Şeref Beyefendi kon • greyi açarken irat eylediği nutukta bu noktaya taalluk etmek üzere ezcümle şunları söylemiştir: I < Devletin iktisadi vazifeleri günden giine arttığt halde devletin iktîsadî teşekkül yolunda inkişafı henüz başlamamış denecek bir halde bultmuyor. Bunun içindir ki devlet iktisadm amelî hayattaki tecellilerile karşılaşttği zaman bu hayatı yastyan ve yasatanlarla istişare zararetini duyuyor.» Demek tütüncülüğümüzün gerek îsthisal ve gerek satış vaziyetlerinde hükumet te kendisine terettüp eden vazifeleri yapmak zaruretini bütün ehemmîyetile hissetmekte bulunu • yor. Ancak müstahsil ile devleti müşterek bir yolda yürütecek olan bu teşkilât bugün îçin henüz yok deni lecek haldedir. Bu teşkilâtın ciddî tetkiklerle esaslı olarak vücut bul ması hepitnizin temenni ettiğimiz bir şeydir. Ancak biz öyle zannediyoruz ki bu temenni mevcut tütünlerle meşgul olmağa mâni değildi. Hatta aksî ileri sürülerek denilebilir ki mevcut tütünlere gösterilecek alâka tütüncülük yolunda ilerisi için yapmak istediğimizi takviye edecek ilk âmil bile olabilirdi. Bu mevzuda tatbik olunabilecek usulün simdilik yalnız bu seneye münhasır bir muamele olmak üzere mevcut tütünleri sahipleri namma depo ederek îşletmekten ve onlar namına dahi satmaktan ibaret olduğunu ve olacağını bugün burada bir da^a tekrar etmek mecburiyetini hissedîyoruz Bir kere ortadaki tütünler sahiple • rinin elinden çıkmalı ve gene onların malı olmak üzere başında Tütün İnhisar İdaremizin bulunacağı bir te şekküliin idaresinde işlenmelidir. Bu halile tütünler ilk çıkacak müsteri . lere satılacak halde hazır bulunur, ve temin ederiz ki satılır da, hem de öldukça değer pahasile. Tütünlerin kıymetini çok düsüren bir âmil de onların hep ihtiyaç içinde bulunan müstahsiller elinde mütemadiyen ve adeta her ne pahasına olursa şeklile satllığa arzedilmiş halde bulunmasıdır.' Bu esas doğru îse şimdi kalır onun malî cihetini temin etmek mes'elesi. Tütünleri sahpilerinden tesellüm e derek ambarlara koymak ve oralarda işletmek tabiî masrafla olur, ve bu az buz bir şey de değildir. Eğer mevcut tütünler beş altı milyon kiloyu bu • lursa işletme masrafı da hiç olmazsa bîr milyon lira tutar diye hesap olunmak doğrudur. Tütünlere mahsuben sahîplerine bîrer miktar avans ver mek mümkün olvr mu acaba? Mu • amelenin esasına karar verilince sa Süleymaniye'de tükçe hutbe j~ Harp devam ediyor Cami lebalep dolmuştu,hutbe okunur ken bir taraftan da tekbir alınıyordu Japon'lar Çapey'i bombardıman ediyor Devletler bir teşebbüs yapacak Şanghay S (A.A.) Şehir halkı bu sabah putluk toplarla Çapey istikametinde yapılan bombardtman gürültüsile tffantnışttr, Bombardımaritn fiddetine rağmen Çin'liler saat 16AS te hâlâ istasyon ctvarında makavemet göstermekte ve Japon'ların hücümlannt püskartmekte idiler. Japon'lar Şanghay • Woo • Saung demiryolundan daha sîmale ileriemeğe muvaffak ol • muşlardır. Saat 6 da Woo Soung'ta sükân hüküm sürmekte idi. Londra 5 (A.A.) Resmi mahafilde beyan edildiğine göre İngiliz, Amerika, Fransa ve Hal ya hükumetlerî dört büyük devletin tekliflerine Japonya tara~ fından dün verilen cevap üze rine yapdacak yeni teşebbüs hakkında müzakerede bulunmaktadırlar. Roma S (A.A.) Trento kruvazörü ile Espere torpito muhribi dün saat 23,30 da Gaete'den hareket ve Şanghay'a mateveccihen yola çıkmıslardır. Yeni bir teşebbfls italyan torpitoları Dün sabahki yangın Ğalata'dald yangında bir otel, üç dükkân yandı, dört ağır yaralı var! camünde türkçe hutbeyt Ğirdiyen haüc ve Kalfp Hafız Saddettin Bey Dün ramtzanm son cuması olduğu için camiler her günkünden daha kalabalıktı. Bu ramazan, halkın türkçe Kur'ana karsı gösterdiği büyük alâka ve tahassüsü yüzünden mabet • lerimizde hâsıl olan izdiham dünkü cuma namazında Ayasofya, Beya • zıt, Fatih, Süleymaniye gibi camilermizde en azamî şeklini almış bulu • nuyordu. Bilhassa Süleymaniye camisinde sesinin güzelliği ile de maruf olan Hafız Sadettin Bey tara J fından türkçe hutbe okunaca ğını haber alanlar cuma namaı zından çok evvel camiyi dol i durmuslardır. Namaz saati geldiği zaman izdiham öyle bir hal almıştı ki camiye namaz, kılmak için girenlerin, hatta kıpırdamalarına imkân kalma • mış ve yüzlerce kişi de içeri gi remiyerek avlularda kaimışl. r. (Mabadi 3 üncü sahifedey Bir otel ve İM dukkânın yanmasüe neticelerien yangından sonra yangm mahalhnin. manzarası: *Sol taraftaki kadrn, yangından kaçarken ağtr surette yaralanan Müzeyyen Hanımdm. Tütüncülüğümüzün ıslah ve inkişafı Tütün kongresi dün son içtimainı yaparak dağıldı Hükumetçe tetkik edilmek üzere temenni mahiyetinde kararlar verildi Tütüncülük Bankası Tesisi fikrL. İktisat VeMli Mustafa Şeref Bey Reisicumhur Hz. Reisicumhur Hz. dm Saraydaki mesai bürolarında meşgul olmuş* lar, hiç bir yere çıkmamışlardır. * Evvelki gece Maksim salonla rında verilen Darülâceze balosunun çok muvaffak olduğunu ve baloda millî danslarımızın büyük bir takdir kazandığını yazmıştık. Darülâceze balosu, Reisicumhurj Hz. nin huzurlarile de şereflen mistir. Gazi Hz., geceyarısından sonra refakatlerinde Başvekil tsmet Pasa Hz. ve maiyyetleri erkâni olduğu halde baloyu teşrif buyurmuşlar, geç vakte kadar baloda kalmıslardır. Evvelki gece sabaha karsı Ga • Iata'da Necatibey caddesinde Ka • rakuş otelinden yangın çıkmıs, ne ticede otel ile beraber biri matbaa olan iki dükkân yanmış, dört kişi de muhtelif mahallerinden ağır surette yaralanmıstır. Yangın saat dört buçuk sularında çıkmıstır. Ateşi evvelâ Yangınkulesi görmüs, İtfaiyeye haber vermiştir. Beyoğlu Itfaiyesi derakap yangın yerine gelmis, bir müddet sonra da İstanbul ttfaiye grupu yetişmiştir. Fakat o sırada gayet siddetli bir fırtına hüküm sürdüğünden ateşi hemen söndürmek imkânı bulunama* mıştır. Ateş, büyük bir dalga halinde bütün Galata muhitini tehdit etmeğe baslamıs, kıvılcımlar civar binalara sirayet etmistir. Itfaiyenin bütün gayretine rağmen Karakuş oteli, altmdaki iki dükkân kâmilen ve arka tarafta bulunan bir dükkân da kısmen yandıktan sonra ateş söndürülebilmiştir. Karakuş otelinin üçüncü katında oturan Müzeyyen Hanım ile Madam Rita ve Madam Nadya ve Arif Hamdi Efendi pencereden kendilerini sekağa atmak suretile kurtulmuşlarsa da bu sukut neticesinde mumtelif mahallerinden yaralanmışlardır. MüzeyOSdbadi 2 ind sahttede) Tayyareciİik derslerı Dün Aero kulüpte başladı, ilk dersi tayyareci Nuri Bey verdi. Ankara 5 (Telefonla) Tütün Kongresi bugün saat 10,30 da top • landı ve mukarreratını ittiha7 ede « rek dağıldı. Kongre açılınca tktisat Vekili Mustafa Seref Bey evvelâ komisyonların verdiği kararlarm okunmasını teklif etti. Mukarreratı Ha • riciye ticarnt müdürü Avni Bey o • kudu. Birinci madde okunduktan sonra sabık İstanbul meb'usu Hüseyin Bey tütüncülüğün mahdut zürra tara fından yap'lması lâzım geldiğini, bunun bir ihtisas işi olduğunu, îhtisası olmıyanlarm tam manasile tü tüncü olamıyacaklarını söyledi. Manisa meb'usu Turgut Bey, Hüseyin Beye cevap vererek, Hüseyin Beyin hiplerine tayînvediFe<*ek*vasatî veya asgarî fiat üzerinden hiç olmazsa %25 nisbetinde bir avans ver mek te mümkün olur. Biz bu imkânı şundan dolayı derpiş ediyoruz: Devlet, müstahsiller hesabına yapılacak bu ise binnef is kendisi para koymıyarak işin malî cihe • tinî basında Ziraat Bankası buluna cak bir bankacılar gruDuna ehven bir faizle yaptırmahdır. Bu tak dirde bir sene zarfmda tasfiye edil • lecek olan bu işe bankalarm koymuş olacakları para nihayet 3 milyon rad İsmet Pş. Hz. Dün gittiler Başvekil Pş. merasimle teşyi edildiler Bir kaç gündenberi şehrimîzde misafir bulunan Başvekil îsmet Pş. Hz. dün akşam Ankara'ya avdet etmişlerdir. İsmet Pş. Hz., dün akşama ka • . İktisat Vekili Mustafa Şeref B. f ertlerin hakkını tahditetmek*«iye • darJDoImabahçe Sarayında. kal» nnşlar, akşam üzeri Sakarya mö' , 7 (Hfaöadf 3 İnpü şahijfeSS) ıruiJBiMiııiMiııııımiiJiîtfiı'Hifiııııııınııııijıııı'İHuııııo ferâe Haydarpaşa'ya geçmîşlordesinde bir şey olîteaktrr. Bu müddet zarfında tütünler işlenir, satılır, bankalar paralarını alırlar, mütebaki kısım da müstahsillere verilir, olur bıter. Devletin bu işte oynamış olacağı rol millî. iktisat namına ve herkesin hayrına kefaleti dahi tazammun e den bir pişvalık rolü olacaktır, ve muamelede bundan sonra tahakku kunu istediğimiz kooperatifçiliğm zarurî ve f ilî bir baslangıcım temin etmiş bulunacaktır. YUNUS NADt Başvekilimizi Haydarpasa ga rında B. M. Meclisi Reisi Kâzım Pş. Hz., Sıhhiye Vekili Refik B. ile Vali, Vali muavini, Polis Müdürü, şehrimizde bulunan meb'uslar, müessesatı resmiye ve hususiye erkânı teşyi etmişlerdir. Başvekilimize istasyonda bir polis müfrezesi taraf ından ihti • ram vazifesi ifa edilmiştir. Dün Aero Kvlüjfte ilk nazarî tayyarecilik dersi verüirken Dün saat on birde Aero kulüpte nazarî olarak tayyarecüik derslerine baslanmıstır. llk ders tayyareci Nori B. tarafindan (Aero dinamik) mevzuu üzerinden verilmistir. Şimdiden sonra haftada üç gun mun tazaman seyrüseferi havaî, topoğrafya, tayyare insaatı, nazarî amelî motör, fotoğrafçılık, rasadatı havaiye, aero dî • namik dersleri verilecektir. Çok yakında amelî derslere de basIanacajc Fransız ve ttalyan nakliyab ha