6 Kasım 1931 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1
SEKiZİNG SENE No. Z694 Sahip VJ Basmuharriri y~.~~.«~ .»~~..~~~. ? İDAREHANESİ: } DuyauDiınıaıniye larjısiııda 4airei aahsasa : İ Telgraf: İstanbul Cumhuriyet P o s t a k u t u s u : N» 2 4 6 VUNUS NADİ Başmuharıir : 22366 rahrir mudUru : 23236 Idare müdürü 22365. Matbaa 20472 Cumh CUMA 6 TEŞRiNiSANi 1931 ABONE ŞERAİTİ fîfüDDET: j TÜRKİYE İÇİN HARİÇ İÇİN : Sçncligi f 1400Xr. 2700 1450 Aylığı : 750 Kr. 800 î 3 Aylığı : 400 Kr. NOshası her yerde ^5 Cihan buhranının Bizdeki tesirleri Ankara: 4 teşrinisani (Başmnharrimizden) Cihan buhranının bizim memleketimiz üzerine olan tesirlerini tetkik ederken her şeyden cvvel bugün bütün dünya memleketleri iktisadiyatınm yekdiğerlerile alâkasmı göz önünde bulundurmak Iâzımdır. Faraza Almanya'nm geçen yaz esnasında başlıyan fevks'âde fena vaziyeti bizim için de bir çok endişe membaı olmuştu dersek bunda ne hata vardır, ne de mubalâğa. Çünkü Almanya bizim istihsalâtımıza müşteri ve mahreç olan memleketlerden bhidir. Almanya Türkiye'mizden her şey alır, ve ezcümle her sene vasatî 6 milyon kilo tütün alır. Böyle bir memleketin malî ve iktisadî vaziyetinin bozulmasından elbette biz müteessir oluruz. Ankara Hukuk Fakültesinde.. Selim İsmet Pş.nutuklarında hukuk inkılâbımızın büyük manasmı anlattı, devletin siyasetine dair izahat verdi 30 güzide arasında bir anket: 2 Sırrı Bey cıplak İsmet Pş. mezunlara diplomalarını gezmeye muhalif değil!.. verirken mühim bir nutuk söylediler ((Müsaade edilse sokağa çıplak çıkacaklarm birincisiyim» diyor Selim Sırrı Bey, söz aramızda, yaşı altmışa yaklaşmakla beraber kolay kolay ele geçmiyen genç bir söylediler. Perihan Hanımın nutku sopurcudur. Maarif müfettişi umu hazırunu çok mütehassis etti. misi Selim Sırrı Bey, beden terbiye Daha sonra Başvekil Hz. alkışcîsi Selim Sırrı Bey, muharrir Selim Iarla sık sık inkıtaa uğrıyan mühim Sırrı Bey günün 24 saatinde, belki bir nutuk irat buyurdular. yirmi dört yerde yirmi dört işle meşBaşvekilin nutka gul olur. Başvekil Hz. fakültenin eher Kendisini bir hüsnü tesadüf neticeyetinden ve muvaffakiyetinde: si «Cumhuriyet» te buldum. zunların hayatta karşılaşacaL : Üstat çok yaşamanın, çok gör müşkülleri nasıl iktiham edecekk menin, çok bilmenin verdiği tevazü rinden, inkılâpta hukuka millî müıadelenin başındanberi ne büyük e içinde, her zamanki tatlı tebessümü ile «peki» dedi. On suallik matbu lishemmivet verildiğinden ve Büyük Gazi'nin hukuk mezunlarını yetişmiş teyi önüne koydum. Uzun uzun dügörmekten, vazifelerini ne suretle ifa şnmedi. Cevap vereceklerini seçti ve edeceklerine, Cumhuriyete ne şekilde söze başladı. hizmet eyliyeceklerine dair verdikIMdbaul 3 uncu sahifede) leri teminattan nasıl inşirah duya • caklarından bahisle bilhassa ilim, tecrübe ve karakter üzerinde durdular. Türk inkılâbtnm bellibaşlı harika larından bahsederken bunların en mühimminin hakikatleri çıplak görmekve lâzım olan tedbirleri vaktinde cesaretle alarak tereddütsüz tatbik etmek olduğunu anlattıktan sonra bu harikanın inkılâbımıza Gazi'nin karakterinden geldiğini söylediler. Başvekil Hz. dahilî ve haricî siyasete de temas ederek haricî siyasette Türkiye Cumhuriyetinin sulh, em niyet ve hakka riayet esasları üze rinde uyandırdığı mütekabil itima dın ehemmiyetinden ve son seya • hatlerindeki intibalarından bah • Ankara 5 (Telefonla) Elyevm settiler. Ankara'da bulunan şehircilik müte İMabadi 4 üncu sahifede] hassısı profesör Yansen ha'kkında bazı gazetelerde görülen neşrîyat hu rada teessür ve asabiyetle karşılanmıştır. «Hâkimiyeti Milliye» gazetesi bugünkü nüshasmda bu mes'ele hakktn da «Ayıptır» serlevhası ile bir fıkra neşretmektedir. Bu fıkrada îstanbul mühendislerinden bazılarının profesör hakkında yaptıkları tenkitlere hücum edilmekte, şiddetli bir lisan kullanılmaktadır. Fıkranın nihayetinde deniyor ki: Bu defa Ankara'da profesör Yansen'den bir yarış yeri plânı is Ankara 5 (Telefonla) Milli Mü tendiği zaman profesör bu teklifi Ankara 5 (Hususî) Bugün Ankara Hukuk Fakülte8İnin diploma verme merasimi yapılmış, merasimde Başvekil tsmet Pasa Hz. mezun • ların diplomalarını bizzat tevzi et mişlerdir. Merasim Heyeti Vekile azasın Bu teessürün ifadesi şöyledir: 6 dan, meb'uslardan, büyük memur milyon kilo tütünümüzün sağlam lardan ve mektebin eski mezunla müşteriinde iştira kabiliyeti kal rtndan müteşekkil büyük bir kalamazsa biz o kadar tütünümüzü sa bahk huzurunda fakülte tedris heyeti tamamıs olmakla kalmayız. Satılmıreis vekili Cemil Beyin nutku ile açılyan o kadar tütünün kalışı tütün dı. mahsulünün diğer aksamı üzerinde Cemil Beyin nutka dahi fiatı fena haîde düşürebilir ve Cemil Bey nutkunda Başvekil Panetice olarak bundan daha büyük şaya ve merasime gelenlere teşek fenalıklar çıkar. Dünya buhranının muhtelif memleketlere nisbetle bi kürde bulunduktan sonra Başvekil Paşaya hitap etti. Diplomalan her zim üzerimizde i*te bu vadide deresene kendisinin vermesini mektep, ce derece tesirleri olmak tabiidir, ve memleket ve gençlik namına neden bu tesirler görülmüştür ve görülü lüzumlu gördüğünü anlatarak Paşayor. nın hayatındaki ismete ve muvaf Dünya buhranı herkesin tahmm fakiyete temas ettikten sonra Büyük lerini geçen tezahürlerle olmıyacak Gazi'nin İnönü zaferi münasebetile yerlerde hâd şekiller arzederken kendisine «eiz orada yalnız düşmanı beynelmilc' krediyi ihtiyata ve kendi değil, milletin makus talihini de yenkabuğunun içine çekilmeğe icbar ediniz» dediğini hatırlattı, Paşanın divor. Bundan dahi Türkiye'mizin BalLan siyasetindeki son muvaffa bir teessür hissesi olacağını kabulde kiyetini Moris Bernol'dan aldığı bir hata yoktur. fıkra ile tebarüz ettirdi ve son se Dünyayı saran bu iktisadî buhran yahatinde gösterilen tezahüratın badiresi icinde Türk parasının kıy manasına işaret eyledi. Müteakıben metini korumak bizim için en mühim fakültenin açıhşını niçin Türk hukuk mes'elelerin başında bulunsa yeridir. mkılâbının mebdei olarak göster Hususile para kıymetinin bozulması mek lâzım geldiğini, hukuk inkılâ ihtimalini bir an için filiyatile dahi bının mevkiini ve Lozan müzakera • görmüş bulunduktan sonra. Vaktintının bir safhasını anlatarak devlet de bunun için alınmış olan mecburî, kurtarmış ve devlet kurmuş olan Büsıkı ve ciddî tedbirleri hep hatırlarız. Osmanh borçları mes'elesinde 1928 mukavelesi şeklinin tatbikî kabiliyetten mahrum olduğu dahi bu meyanda anlaşılmış hakikatlerdend Ondan sonra her geçen zaman hükumetimizin bu borçlar mes'elesinde aldısn vaTİvetin isp^st'ni teyit edegeldi. Ne hacet, Mr. Hoover bile hükumetten hükumete olan borçla nn bir sene için tehirini talepte muztar kaldı. Kendi memleketimiz itibarile bir cüzünü teşkil ettiğimiz dünya ikti sadiyatı karışık olmakta devam ediyor, ve Gazi Hz. buhranın gelecek sene dahi nihayete ermemiş olaca ğını açık söylüyor. Binaenaleyh geçirilen imtihan devresinin ifa olu • nan ve olunacak vazifeler itibarile henüz hitama ermekten uzak bulunduğunu kabul etmek Iâzımdır. Buhranın bizim memleketimizdeki tezahür ve cereyanı şekline gelince bunun daha ziyade ziraî sahada tahakkuk ettiğine dikkat ediyoruz. Ziraî mahsulâtımızın kıymetlerindeki tıoksan bizde müşkülâtın bellibaşlı sebebidir. Hububat fiatlanndaki noksan cihanşümuldür. Hububatın her yerde fiatı düşüktür. Avusturalya buçdaylannın İngiltere'deki fiatı kiloda vasatî 5 kuruştur. Konya buğdaylarının îstanbul'daki fiatı da böyle bir şey olursa buna şaşılma mak icap eder. Bizde gümrük himayesi buğday fiatını bir dereceye kadar muhafaza edegeliyor. Yoksa Dün sabah şehrimize ge. gümrüksüz olarak millî mahsulden len Dahiliye Veküi Şükdaha ucuz buğday tedarik olunabirü Kaya Beyin HaydarIeceğinde şüphe yoktur. paşa istasyonunda istikVaziyetin imkân derecesinde ıslahı hesabma bizde teşekkür olunacak nokta şurasıdır ki esasen bir ziraat memleketi olan Türkiye'miz yalnız hububat istihsal eden bir memleket değildir. Ziraî mahsulâtın her çeşidi buhrandan aynî derecede müteessir bulunmuyor. Meselâ bu sene üzütnümüz pek iyi f iatlarla satıldı, inciri • mizin fiatı da fena değildi. Yalnız Ingiliz lirasının nagehanî sukutu îzmir havalimiz için bir iki gün zar f mda bir iki milyon Türk lirası ziyanı mucip oldu. Biz buhrandan mümkün olduğu kadar az müteessir olmak için esasen çok ihtiyatlı hareket etmekle be raber ziraî sahada azamî dikkat ve itina sarfetmek mecburiyetindeyiz. Bunda muvaffak olduğumuz nisbette bütiip rHinyanın geçirmekte olduğu buluan imtihanını her yerden fazla b'ı muvaffakiyetle atlntmış oluruz. Türkiye Büyük Millet Meclisinin baline ait iki intiba Selim Sırrt Bep Prof. Yansen'i takdir! Ankara'da teessürle karşüandı Dtth Jtnkara Hukuk Fakültesinae mu • « bir nutuk irat eden tsmet Paşa Hz. İstanbul mühendislerinin tenkitleri yük Gazi'nin mektebi açarken duy duğu saadeti hiç bir teşebbüste görmediğrni söylemek suretile müesseseye verdiği büyük şerefi nakletti, şükranlannı bildirdi. Cemil Bey çok alkışlanan nutkunu müteakıp mezunların isimlerini okumağa başladı. Başvekil İsmet Paşa Hz. mezunların ellerini sıkarak dip lomalarını verdile Bundan sonra talebe namına Nevzat Beyle Perihan H. birer nutuk tstanbul'un plânını da Prof. Yansen'in Yapması muhtemeldir Talebenin nutukları Vekillerin teftiş seyahati Şükrü Kaya B. dün geldi yarın cenuba gidiyor!.. Maarif Vekili de Garbî Anadolu ma'.' ifini teftiş için bugün Izmir'e gidiyor Tahtelbahirlerimiz Bugün merasimle sancak çekilecek Millî Müdafaa Vekili bu sabah şehrimize geliyor dafaa Vekili Zekai Bey, Ali Sait Pş. ve Bahriye Müsteşarı Mehmet Ali Bey tstanbul'a hareket ettiler. Ze kâi Bey, Ali Sait Pş. ve Mehmet Ali Bey yeni tahtelbahirİTİmiz'n sancak çekme merasiminde hazır buluna caklardır. (Mabadi 4 üncu sahifede) Yüksek bir şehircilik mütehassm olan Prof. Yansen ,n,ıııı.ıı.ı..ııı.ınmm»ı.ı.mınmu.ı ,m.nm.m nmmnn.n.nınnnııı.ınıııın.mııın Kıbns'ta isyan hareketı karakolları tahrip ediyorlar nH...ı....mıııııııııı.ııııınnııı..ıııı.Hiıı..m Asiler hükumete ait depolan yakıyor, Lunanımıza gelmek üzere Italya'dan hareket eden «Dumlupınar» ve «Sakarya» tahtelbahirlerimiz bugün öğleden sonra saat birde Dolmabahçe önünde bulunacaklardır. Sancak me rasimi için Hamidiye kruvazörümüz Dolmabahçe açıklarında demirlemişivr. Tahtelbahirlerimizi «Peykişev ket» karsılıyacak ve mutat merasim yapılacaktır. Erkânı askeriye ve mülkiye merasimde hazır bulunmak ü zere Ham'diye kruvazörüne davet edilmişlerdir. İnhisarlarda Birer mubayaa komisyo nu teşkil ediliyor şa'dan Seyrisefain idaresinm Çan • kaya motörile tstanbul'a geçmiştir. Şükrü Kaya Bey yarın saat üçte Toros ekspresile Cenup vilâyetlerimize gidecek ve bu tetkik seyahati esnasında Diyarbekir'e de uğrıyacaktır. (Mabadi 4 üncu sahifede) ıııııııııııııııııiHiııııııınııniHiııt ın Dahiliye Vekili Şükrü Kaya Bey dün sabahki trenle Ankara'dan şehrimize gelmiştir. Şükrü Kaya Bey Haydarpaşa istasyonunda Vali muavini Fazlı, Polis müdürü Ali Rıza, Seyrisefain umum müdürü Sadullah, Muhtelit Mübadele Ko misyonu Türk heyeti murahhasası müşavirlerinden Mithat Beylerle bir çok dostları tarafından istikbal e • dilmişlerdir. Vekil Bey Haydarpa iHiııııımııııiııımmıııı ııııtııııııını ıııııııııııııııııitnııııı ımıııtıııııııııııııııııııniıınmııııııııı açılmasile dahil olduğumuz yeni faaliyet devrinde bilhassa bu noktada alınacak tedbirlerle temayüz edeceğimize intizar olunabilir. Ezcümle buğdayı bu kadar kendi haline bı • rakmamalıyız. Bu madde bizim için çok mvhim bir tetkik mevzuu olduğu gibi memleketimizin yetistirdiği diğer mahsulâtrn dünya pazarlannda kıymetlenderilmesi için alacağımız tedbirler dahi Türk iktisadiya tında adeta yeni bir devir açacak kadar ehemmiyeti haiz olabilir. tşte cihan buhranına nisbetle bizhn vasiyetimiz. YUNUS NADİ Ankara 5 (Telefonla) Tütün ve Müskirat Inhisarlarının nizamna melerinde Vekiller Heyetince tadilât yapılmıştır. Bu tadilâta göre Tütün tnhisarında idarece intihap ve taym edilecek bir reis ve bir aza ile levazım müdüründen, makine mühen • disinden, muhasebe müdüründen mürekkep bir komisyon teşkil olu nacaktır. Bu komisyon Tütün înhi»arının mütedavil sermayesi haricinde kalan bütçeye müteallik mubayaat, imalât ve inşaat münakasa ve mü zayedelerini yapacaktır. Müskirat tnhisarındr. da aynen bu şekilde bir komüyon tejkil oluna • caktır. Atina gazetelerinden iktibas ettiğimiz resimler: Atina'da Kib.it isyanım tasvip eien miting ve nümayişlerden intibalar (Yukanda İngiUz sefaretanesini muhafaza eden polis ler) Lomt'ra 4 Lefkoşa'dan gelen son haberlere göre Kurıs adasındaki şehirlerde sükun varsa f?a '•rö; îrde vaTİyet tehlikelidh. Asiler 29 teşrinie velde Boğaz ve Fanogusta'da hü • (Lttt/en satııfeyi çeclrtniz)
