3 Kasım 1931 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

SEKîZîNG SENE No. ?691 Sthip *•£ Basmuhttrriri İ NADt İDARRHANESİ: tareı «ahsosa VTelgraf: İstanbul Cumhurivet ' Posta kutıısu: N° 246 Başmuharrir : 22366 rahrtr müdOrO • 23236 İdare müdürü 32365. Metbaa 30473 Cumhuri Münakaşalar oldu SALl 3 TEŞRiNîSANi 1931 ABONE ŞERAİTİ | M O D O E T : ITÜRKİYE İÇİNf HARİÇ İÇİN i Senehgi t 1400 Kr. j 2700 Kr. \ 6 Ayhğı İ 750 Kr. î 1450Zr..j • • | 3 Aylıgı j 400 Kr. İ* 800 Kr. « Nflshası her yerde ^ 5 Kurnştur miHiııniıımmıiııııııııımmııııınnnıııııını ıintıınııiıırnnııtiiımtuıınııııııuıııumıııııınııııııınııııııııııııiııııııııııııııııtııııııııtıııııiMiıı ıııınınıııııımııınıninınınmııınımnıınımnıııııııımnmınımııınıııınmmuım^^^ Başvekil, Pazartesi GUnU, Meclisle İzahat Verecek Meclis ve Fırka faaliyetî Ankara 2 teşrinisani (Başmuhar • ririmizden) Türkiye Büyük Millet Meclisi dünden itibaren faaliyetine başladı. Hatta buna evvelki günden itibaren de diyebilirsiniz. Çünkü evvelki gün içtima eden fırka grupu ekseriyet fırkasının fırka halinde ve meclis olarak takip edeceği faaliyetin umunaî hatlanna temas ile işe başlamıştı. Bizim ken • di nayatımızdan doğan ken di tesekküllerimize göre Mec Iis faaliyetlerinin fırka mesaisiie tamam olmakta bulunduğu malumdur. Demokrasinin Türkiye'deki tatbik şekli işte böyle makul ve disiplinli bir bürriyete istinat etmektedir. Türkiye'de basıboş siyasî hürriyetin a narsi demek olduğu ve olacağı an lasılmışttr. Buna care olmak üzere hürriyetin ilga edilmiş olmadığını bilirsiniz. O mevcut kanunlar daire sinde bizde dahi avnen ve tamamen mevcuttur. Ancak Türk hayatmm kendi iktizası hürriyete kanundan ziyade teskilStla nizam vermek tarafını iltizam etmistir ve ediyor. diyebiliriz. Kendiliğinden taayyün eden bu lü zum ve zaruret önünde Türkiye'de yeni hayatın mübdii olan ekseriyet fırk*sı kuvvetli bir t*«ekkül o'mak vazifesile mükellef olduğunu anlamış ve artık iyiden lyiye o yola dökül ir>üstür. Denebilir ki millet mukad deratınm sevk ve idaresinde fırka kendi mecÜM ve hükum*ti kadar manevî mes'uliyetler deruhde eylemis bulunuvor. Ankara'da faalivetin dünden itibaren meclis hayatile değil, c^velki sründen itibaren fırka havati'e baslamıs olduğunu sövlemekliğimiz iste bundendır. Ve eğer bu bir haki^at**» ki öyledî» bizde bu siyasî faalivetin evvelki günden daha evvel de inkitasız mevcut bulunmuş olduğunu soylemekte hata yoktur. Yeni içtima cumartesi günü Başvekil hükumetin dahilî ve haricîsiyasetini izah ve itimat talep edecek! nıınıiMiıııııııııııtıııııııııııııııınıııııımııınıııııııııııınıııııııınınnıııııııııııııııııııiıııııııııııııııııııııııımıııııııııııııııııııııınınu Sinemalarda dün Garip bir teftiş yapıldı Vergi memurları filim gösterilirken salonlara girip bilet aradılar Ayni gün encümenler intihap edilecektîr, Fırka Grupu Filim gösterilmedi, Gürültüler, aza namzetlerini intihap etmistir Dün Beyoğlu sinemalan Defterdarlık müfettiş ve memurları tara • fından âni olarak teftiş edilmiştir. Saat 18 de otuz kadar müfettiş ve memur bütün sinemalan birden teftişe başlamışlardır. Memurlar sinema gösterildiği esnada içeri girmişler ve seyircilerin biletlerini muayene etmişlerdir. Bu yüzden seyircilerle memurlar arasında münakaşalar olmuş ve teftiş bir hayli gürültülere sebebiyet ver miştir. Biletler esasen gişeden ahndıktan sonra kapıda müteaddit memurlar tarafından kontrol edilmiş olduğundan sinema gösterildiği esnada tekrar kontrol yapılması asabiyeti mucip olmuştur. Sinema dahilinde elektrik Istanbul Defterdan Şeffk Bep t'enerlerile yapılan bu teftiş pek te (Lutfen sahifeyi çeviriniz) Bu noktaya bilhassa i^aret edishnîz Türkiye'd» son senelerin tecrvbelerinden dahi kuvvet alarak fırka hayatınm «rittikoe daha eh«»mmivetli ve umumî hayatla daha al»kadar bir va ziyet a'acağ rai biîdiğ imizd«»n ve bunun efkân umumi"emizce de bövle bilinmesini istediğimizden ileri geliyor. Eğer anartive gitmek istemezse m<*d°nî m*P*da d«w»lcı*«îv<» tcmel tutnlan hurrivetin bir talom kavıt laria ancak di<i«lin altmda bir nimet olduğunu het> bil'riz. Bu disiplin derece ve sekillerinin mı'lletten millete cemivetlerin bunvelerine »öre de»istisrini de hep görüyoruz. Meselâ ln pîltere VraNık ve imnatorluk seklinde bir cumhuriyet, Fransa cum hurivet seklm»''» * » îm^^v^torluk •• ' tur. Alraanva 27 f ırkasile demokraside kendisine tayin edeceiH istikameti henüz tamamile kestiremiven oldukca karısık bir vazivette bulunuyor. Biz Türk camiasmda ferdin mnh terem olan h»kkına taraam»n riavet kâr olmakla beraber si^asî hava*m ancak disiolinli tesekküller kütMeri le yürüvebileceği neticesini vazihan görmüsüzdür, ve bunun kestirme yolu olarak ta memîeketin mukaddera tında rolü bulunan ekserivet fırka sının bu rolü mes'uliyetli bir îtina ve ihtimamla vürîHmesi lüzumuna kani olmusuzdur. Mecl'sin yan'ba şında, icinde, dısında fırka faaliyetinin bundan sonra her gün mütezayit bir varlık olarak taazzuv ve tekem mül edeceiH cümlenin ma'umu ol malı ve alâkadarlar bu bahisteki va zifelerinin ehemmivetini daha iyi an lamıs bulunmalılardır. Ankara 2 (Telefonla) Başvekil Ismet Pş. Hz. nin Meclisin önümüzde ki pazartesi içHmamda Atina ve Peşte seyahatleri hakkında izahat ve (1) Gazl Hz. senelik nviuKlannt söyler • lerken, (2) Ismet ve Kâzım PaşdUur, Heyeti Veküe erkâni GazPyi dinliyorlar, (3) Meclis Gazi'yi dmlerken... recekleri tahmin olunmaktadnr. Mecliste encümenler intihabatı cumartesi günü yapılacaktır. Pazartesi gününe kadar reis ve mazbata mu • harrırlerini seçecek olan encümenler derhaJ faaKyete başlıyacaklardır. Hemen hemen bütün encümenlerin ruznamelerinde geçen içtima dev • resinden kalma iâyihalar vardır. iMabadi 4 uncü sahifete) Acıklı bir netice 1913 te 2 milyon kilo şarap satan tzmir şimdi hariçten şarap alıyor tzmir, T. evvel Dünya mey • •a piyas&larında lezzet, renk ve tatIılığı ile cihanşümul bir şöhreti haiz olan Eğe iktisadî mıntakası üzüm leri, tzmir limanı umumî ihracatının yüzde 1720 sini teşkil eder. Uzüm ihracı yüzünden her sene mıntakaya 1215 mîlyon lira girer. Tanzim kılınan istatistiklere na zaran Eğe iktisadî mıntakasında 554,895 i çekirdeksiz, 67,514 ü razaki ve 68,741 i siyah olmak üzere 191,150 dönüm bağ mevcuttur. Bağlann temerküz ettiği mahaller: Iz mir merkez kazasile Urla, Karabu run, Çeşme, Kemalpaşa, Menemen, Bergama, Fuça, Manisa, Akhisar, Kasaba, Salihli ve Alaşehir'dir. Mıntakanın normal üzüm rekoltesi 45 bin ton kabul edilmiştir. Fakat 1931 senesi istihsalâtı tasavvurun r evkinde noksan olmuş, yani 25 bin toia tenezzül etmistir. Bu sene rekoltesinin az olmasına başlıca âmil; i'kbaharda havaların ılık ve sonradan soğuk geçmesi, mayıs ayında bağlara âriz olan Pronasporos has tahğı ve Kemalpaşa havalisine nüzul eden yumurta cesatnetindeki dohldur. Bu eebeplrrle 1931 senesi üzum istihsalâtı miktan müstahsil tarafından yapılmış olan masraflara tekjıbül etmemiştir. Uzümler her sene ağustor orta • larında Izmir piyasasına arzedil mektedir. Bu sene dahi ilk üzüm mahsulü 15 ağustos cumartesi günu tzmir borsasına gönderilmiştir. Çekirdeksiz üzümler borsada alelitlâk, alâ, birinci, ikinci ve üçüncü nevilerle karabuca ve yağmur yemiş namları altında satılmaktadır. 1930 senesi üzüm fiatlan rekoltenin azlığmdan dolayı diğer senelere nisbetle daha yüksek, ve beher okkası 3165 kuruş arasında cereyan etmistir. Geçen sene zarfmdaki fiatlar 16,548 kuruş ve evvelki sene fiatlan 2062 kuruştu. Izmir üzümler i hariç memleket piyasalarında ekstra Karaburun, ekstrisima, küp Karaburun, Auslese, Feine Auslese ve Nec plus Uldtra namlarile tanmmıştır. Bunlar arasında aşağı kalite ekstra Karaburun ve (Mabadi 4 uncu sahifede) Orman mektebi Rektörü cevap veriyor! Mektebin iyi talebe yetiştirmediği hakkmdaki iddia doğru değildir Halk Fırkasına rücn Orman m=»ktebinin kâfi derecede malu matı haiz talebe yetiştirmediği ve hatta Avru pa'ya ikmali tahsil için gönderilen bir talebenin malumatı kâfi görülme diğinden geriye iade edildiği, liselerden Or man mektebine Orman mektebi rekt u giden talebenin Mazhar Bey tahsillerinin nok*an görüldüğü ya zılmı^tı. Dün bu ^'isusta Orman mektebi âlisi rektörü Mazhar Bey bize şu izahatı vermistir: « Bektebimiz, paha biçümez ormanlarımızı hüsnü idare edecek şuurlu gençler yetistirmeğe çalısıyor. Gazetelerde mektebimiz aleyhinde Meselâ dün fırka grupunvm daha yapılan nesriyatı okudum. ilk içtimaında f ırkayı bir takım mes' Avrupa'ya gönderilen talebe hak elelerin tetkik ve intacma davet eden kındaki nesrivat esas itibarüe doğru, takrirler verildi. Bunlarm içinde ınıuıııııııııııııınıııııııııııııııınııııuıııııınııiHiıııııııııııiiiııııııııııııııııııııııııııııııııııııınııııııiııııııııııııııııııııııııııııııııııııiiitıııııuınııııııııııııt ra verilebilse iyi olacak. O zaman kilâtı esasiye kanununun sarih hükTürk çocuklarınıa ölümden vikaye hükumet Meclise iyi bir bütçe veremüne tevf ikan Meclise tevdi edilmiş sini, yani Türkiye'de çocuk ölümle olmakla beraber bu seneden itibaren bilecek ve o zaman Meclis te hakikî rinm behemehal azaltilmasını isti • esaelar üzerinde çahşabilecektir. BuMeclisin hayatmda bu mes'ele yü yen takrir bîlhassa zikre şayandrr. zünden bir değisiklik olacağı an'aşı na binaen simdi bütçenin Meclise tevMes'eleyi fırkanm idare heyeti tetdii tarihinin biraz tehir suretile ta • lıyor, ve bunda da hâdisatm gösterkik ederek yakm bir atide umumî diği hakikatlerden ilham alınmış ola dili tasavvur olunmakta ve meselâ yeheyete getirecektir. Bundan anlarsıni bütçenin malî sene iptidasmdan cafı görülüyor. Mes'ele şudur: nız ki Meclisin yanıbaşınd=>ki fırka hayatmda gösterişten azade bîr ça Bütce senesine haziran me^de itti dokuz ay sonra Meclise verilmesi dülışma esası vardır. Nitekim tatil eshaz edilmN olalı Meclise tevdi olunan sünülmektedir. Bunun Meclis hayatı nasmdaki müşahedelerini kaydetmis bütçelerin ilk sekillerinde daima bazı üzerinde, yani Mecîisin çalışma zamanları üzerinde de müessir olacağıbulunan meb'uslar memleket dertlenoksanlar bulunarak bunlar Meclisin na hükmedilebilir. rini teşrih ederek onlara çare buldur devamı müddetince peyderpey tadil Maamafih Meclis ve Fırka mesaimak üzere fırka içtimalarının teakup ve ikmal olunuyor. Sebebi su ki tatsine baslamıştır. önümüzdeki günlerve tevalisini bekliyip duruyorlar. Sikte olan bütçenin yalnız dört, dört de memleket mes'elelerinin ve bil Beyhude vakit geçirilmemek üzere o buçuk aylık tecrübesi veni bütçenin rada pisVilecek işlerin olgun şekille»i ^anzimine kâfi esash fikirler vermiş hassa malî ve iktisadî mes'elelerin ehemmiyetle ele alınmasını bekliyebirıcak bir kanun mahiyetini almak olamıyor. Yeni bütçe tatbikte olan üzere Meclise gelmiş olacaklardır. Iiriz. bütçenin htç olmazsa yaridan fazla 1932 bütçesi dünden itibaren teş» bir müddeti tecrübe olunduktan sonYUNUS NADl V Ankara 2 (Telefonla) Mefsuh Serbest Fırka Umumî Kâ • tibi Nuri Bey C. H. F. Kâtibi umumiliğine bir mektup yazmıstır. Nuri Bey, bu mektupta, S. F. kendi' andi fakat mahiyeti itibarüe yanlı?tır. ni feshettikten Filhakika böyle bir talebe gitmiş ve sonra, vaziyeti geri gelmiştir. Fakat bu talebe mekni tabiî bir sutebünizden sekiz sene evvel mezun rette C. H. Fır Mefsuh S. F. Umumî olmuştur. Binaenaleyh aradan sekiz kasına rücuu iKâtibi Nuri Bey sene geçtikten sonra tekrar tahsil (Mabadi 4 üncu sahifede) için Avrupa'ya gönderilen talebenin malumatını kaybetmiş bulunması tabiî telâkki edilmelîdir. Mektebimiz çok iyi talebe yetiş • tirmektedir. Bu zattan sonra Avru Camhariyet karileri, bapa'ya gönderdiğimiz talebelerden günden itibaren M. Ş. Be beyani menvnuniyet edilmekte ve yin hakikî hayattan altn 'tunlann lâyıkile yetişmekte oldukmtş, ve bütün manasile 'an ahnan raporlardan anlaşılmak«olduğu gibi yazılmış» gütadır. zel hikâyelerini okuyacak Liselerden gelen talebelerin ma lumatları kâfi olmadığı da doğru lardır. Bugün beşinci sahideğildir. Biz bu kanaatte değiliz. fede nesrettiğimiz ilk hi Bilâkis bu sene aldığımız talebenin kâye (Türbe) dir. Okuyu ma'umahnı geçen senskilerden daha nuz, çok beğeneceksiniz. iyi bulduk. Liselerde her sene geçen senelere nisbstle daha iyi talebe yetismektedir. Mektebimize bu sene 65 lise talebesi mıiracaat etti. Bun lardan 37 talebe aldık. Bu sene evvel\Mabadi 4 üncu sahifede F Askerî Tekaüt Şube tıııııcıııııııııınntııııııııııııııiHiııırıııııııııııııııııııııııııııiMiııııııııııtıııııııııııııııiHiıiHiıınnıırııııiHiııııiMinıııııııııııiMmmııııııııı Sekizinci ilk mektep yandı Açıkta kalan 450 talebeye yer aranıyor^ Yarinki nüshamızda: Avcı Sait B. Türkiye'nin en iyi ve maruf avcıst Sait Selâhattin B. Uşak'ta, kendisini davet eden Uşak avcılarile yaptığı müsabakayt anlatıyor. Sait B., ftrsat buldukça, Cumhuriyete avcılık yazdarı yazuart yazacakttr. Askerî Tekaüt Şube sinde muameleleri bitenler Yartnki nüshamızda yeni gelen listeler nesredilecektir. Sekizinci îlk Mektep, yangından sonra.Süleymaniye caddesindeki 8 inci sıra ve alâti tedrîsiye de yanmıştır. ilk mektep binası ve ittisalindeki Diğer mekteplerin kadrolan dolahşap bir ev evvelki gece sabaha kar gun bulunduğundan talebeleri diğer mekteplere yerleştirmek imkânı da şı çıkan bir yangm neticesinde yanyoktur. mıstır. Bu cihetle Maarif Müdiriyeti yeni Sekizinci ilk mektep binası Is bir bina tedarikine tevessül etüniştir. tanbul'un en büyük mektep binalaEn kısa bir müddet zarfında mek • rından biridir. Bu yangm dolayısile tebe yeni bir bina tedarikine (alışıla450 talebe açıkta kalmıs, ayni za cal 'r. manda 3500 lira kıymetinde bulunan