1 Eylül 1931 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

SEKİZİNCİ SENE No. 2629 "V|JIVlJS N A D İ »«« ........... t> İDAREHAJNESİ:^ j, ıumi)! kaı^iModa tlaireı maltsflsa : : tstanbul Cumhurivet«»Jj 1 |r T e l e f o n : &SrJSİ müdürü 22365. Matbaa V '3O472 Büyük zaferin Diğer bir dersi daha... İLMİN MEVKİİ Söylenmemiş değil dir ama açık ve kat'î Cu m hu riyet Ordular" 7 ttl SALI 1 EYLÛL 1931 ABO1VE Ş E R A İ T İ I MODDET ]TQRKJYE*^N jSeneligi { 1400 Xr. : HARİÇ İÇİN 2700 Kr. . 1450 Kr.. î 3 AyJığı ! 400 Kr. \ : 800 Kr. . Nflshası her yerde' ^5 " olarak ifade edilmemiş olduğu için tekrarında beis görmüyoruz ki büyük zaferden çıkmak lâzım gelen diğer büyük bir ders manası da gerek ferdî ve gerek içtimaî hayatta iltnin haiz olduğu ve olacağı çok vüksek mevkidir. Dünkü makalemizde 31 ağustos sabahı güneş, Anado idealin fertlere ve milletlere taktığı lu'nun dağlarını, ovalarını nurlan • zafer kanatlarmdan bahsetmiştik. dırırken şu manzarayı gördü. Bugün ilâve edeceğiz ki idealin zafer Dumlupmar etrafında beş düş kanatları dahi ancak ilimle, irfanla man fırkası Türk ordusunun topları, mücehhez olduğu kadar kuvvetle çarsüngüleri ve mızraklan altında can pabilir. Bu bedihî bir hakikatHr ki vermiştir. Uç piyade fırkası ile bir isbata ihtiyacı bile yoktur. Ancak süvari fırkası Uşak tzmir istika bazen öyle bedihî ve hatta basit hametinde muharebe ede ede kaç • kikatler vardır ki her fırsatta telrrar maktadır. Eskişehir önündeki düş edilmeleri asla lüzumsuz ve faydasız man kuvvetleri de ricate başlamış • bir külfet sayılmaz. Bilhassa ilmin tır. Kocaeli'deki düşman kuvvetleriferdî ve maşerî hayattaki mühim ve ni, kıtaatımız yakalamış, bırakma müessir mevkii işte bu bedihî, basit, maktadır. fakat zerre kadar ihmali caiz olmıTürk ordusuna düşen vazife, düşyacak kadar kat'î hakikatlerdendir, manın mütebaki kuvvetlerini, TrakjVe tereddütsüz söyliyelim ki aziz ya ve Yunanistan'dan imdat getirmememleketimizde hâlâ hallolunacak den ve tzmir ilerisinde yen bir hat • bmbir mes'ele vardır, ve biz hayatta tı müdafaa tutmadan evvel mütemaoldukça daima böyle mes'elelrlc diyen kovalamak ve tepelemek idi. karşı karşıya bulunacağız. Unutma31 ağustos günü, ordularımız taarmalıyiz ki onları halledecek en m« • ruzlarına devam ettiler. Nerede ye rifetli anahtar ilimden ibarettir, ve tiştilerse düşmana saldırdılar. Türk daima ilimden ibaret olacaktır. ordusu, bir met dalgası gibi önüne İlmin hayatta oynamağa daima çıkanı silip süpürerek yürüyordu. namzet bulunduğu hayırkâr rolün * * * kat'î ve yüksek mahiyetini anlamak 30 ağustos akşamı, güneş, muzaf, fer Türk süngülerinin parıltıları a rasında batarken Türk'ü esir etmek için, Anadolu'nun kalpgâhına kadar sokulmuş olan istilâ ordusu, kanlar içinde, perişan, yerlere serilmişti. Gazi Mustafa Kemal'in ordusu 26 ağus tos sabahı güneş doğarken başladığı işi 30 ağustos akşamı güneş batar ken bitirmişti. Tarihin Altın sahifesJ [30 Ağustos zaferinden sonra 1 eylul 922 de Gazi şu be yannameyi neşretti:] Türkiye B. M. Meclisi ordulart îçin nihayet Dumlupmar'da büyük 1 eylul günü, Başkumandan, ordulara hitaben bir beyanname neş bir zaferle hitam bulan Anadolu Isretti ve: tiklâl cidalinden daha iyi ve daha tmikemmel misal bulunamaz denilse Ordular, ilk hedefiniz, Akdeniz'dir. İleri! nata olmaz. Koca bir memleket üzerine yayılmıs ve bütün bir husumet Emrini verdi. cihanına karşı açılmif bu büyük ci Başkumandanın, içinde daha şimdalde muvaffakiyeti temin eder zan şekleri çakan mavi gözleri mesafe nolunan sebeplerin kâffesile muvaflerin üzerinden aşarak Akdeniz'in feaVkflacâk"«eDepIerîn kâffesi ortaya Başkumandanının emrini alınca.sema çıkmış ve karsı karşıya gelmişti. Yek ları yaran bir şimşek gibi ileri atıldı. diğerile çarpışan bütün bu zıt sebepDaha o gün düşman başkumandanı ler içmde muvaffakiyeti emniyetle ile erkânı harbiye reisini esir etti. düşünen ve onu nihayet elde etmiş (Mabadi 6 tncı sahifede) te olan en müessir âmil, ilim âmili dir, ve o bizim tarafta idi. Eğer harekâtımıza ilim âmil ve hâkim olmasaydı, yalnız başına ideal ve vatanperverlik bu karışık ve muazzam davayı kabil değil halletmiş olamazdı. Bir kaç defa kaydetmiş olmakla beraber yerinde bir ifade olarak burada^gene tekrar etmekten çekinmiyeceğiz: Sakarya muharebesinden mağlup dönen Ceneral Papulas bilâhare neşrettiği bir eserde bu mağlubiyetinin sebebini izah etmek üzere: Türk'ler ağır toplarile vazi yete hâkim olarak davayı kazandılar. Demişti. Bu ifadeyi kendisine naklettiğim zaman İsmet Pş. biraz dü şündü düşündü de: Hayır, dedi, bu top galibiyeti değil, fikir'musaraasının bir netice sidir. öyle ya, dünya ile alâkası kesilmiş mahsur Türkiye'nin ağır topları o lacağına, bütün denizler kendisine açık, bütün Avrupa fabrikalan kendi emrine amade, en kuvvetli devletlerin maddî ve manevî müzaheretlerine mazhar Yunanistan'ın istediği kadar ağır topları bulunması aklen ve mantıkan daha varit ve daha müm kün idi tabiî. Türkiye'nin Sakarya'yı kazanacak kadar ağır topu bulması değil, Yunanistan'ın Sakarya'yı kay . Dumlupmar'da Mehmetçîk abidesînâe evvelki gün yavüan merasimden tntiba betmiyecek kadar ağır top bulun Reisicumhur Gazi Mustafa Kemaî durmamıs olması daha ziyade şaşı Hz. ne Zafer bayramı münasebetile Başvekil İsmet ve B. E. H. Reisi Mülacak bir şey sayılmahdır. şür Fevzi Paşalar Hazaratmdan geMes'elenin esası ise böyle vakıa len tebrik telgrafları ile cevapları lara onltrın vukularından sonra seşunlardır: bepler izafe etmekten daha başka surette mihimdir. Mustafa Kemal A Reisicumhur Gazi Mustafa Kemal Hz i Türk tarihinde yeni ve pek mes'ut nadolu'ya geçerek Türkiye'nin is • tiklâl cidalni eline aldığı zaman bü bir devir açan ve yüksek dehalarının şaheser bir muvaffakiyeti olan bü tün hesaplamı yapmış ve onun en yük zaferin yıl dönümünü tes'it e son neticelerae kadar takip oluna derken bütün silâh arkadaşlarım nacak hattı haıeketi tesbit eylemişti. mına tebrike müsaraat eder. Cum Buna nazaranher neye malolursa olsun, her kime karşı olursa olsun, ne huriyet ordusunun sarsılmaz caer butiyet ve tazimlerini arzeylerim ekadar zaman iirecek olursa olsun fendim. bu dava behemdbal muvaff akiyetle, B. E. H. Reisi Müsür muzafferiyetle ntaç edilecekti. BüFEVZl yük adamın kafa.ında bu karar te bellür ettiği zamm bir tek fişeği • Büyük Erkânı Harbiye Reisi Muşur Fevzi miz, bir tek tüfeğiniz, bir tek topuPş Hz ne muz, bir tek askerimiz bile yoktu. Bugün olduğu gibi o gün de kıy YUNUSNADİ metli riyasetiniz altında bulunan I Ordu namına Fahrettin Pş. iradı (MabadiZ üncu sahifede) (Mabadi 3 uncu sahifede) I nutkederken Afyonkarahisar, Dumlupı nar büyük meydan muharebe sinde zalim ve mağrur bir or dunun anasırı asliyesini ina nılmıyacak kadar az bir za manda imha eyliyen büyük ve necip milletimizin fedakârlıklarına Iâyık olduğunuzu isbat ediyorsunuz. Sahibimiz olan büj yük Türk milleti istikbalinden emin olmağa haklıdır. Muhare1 be meydanındaki meharet ve ı fedakârlıklarımzı yakından mü ] şahede ve takip ediyorum. Milletimizin hakkınızdaki takdi ratına delâlet etmek vazifemi mütevaliyen ve mütemadiyen ifa edeceğim. Başkumandanhğa teklifatta bulunulmasım cephe kumandanlığına emrettim. Bütün arkadaşlarımm A nadolu'da daha başka meydan muharebeleri verileceğini na zari dikkate alarak ilerlemesini ve herkesin kuvayi aldiyesi eylemesini talep ı>A***n\ Ordular! İlk hedefiniz Ak 7Gazi Hz. Yalova'ya gittiler Gazi Hazretleri dün akşam saat sekizi on geçe Ertuğrul yatile Yalova'ya müteveccihen Dolmabahçe'den hareket etmişlerdir. Reisicumhur Hazretlerine Kâtibi u • mumileri Tevfik B. ve mutat zevat refakat etmektedir. deniz'dir. İleri!.. MUSTAFA KEMAL , Turkıye B. M. M Reısı Başkumandany 30 ağustos 9 uncu yıl dönümünde hatıralar... İsmet ve Kâzım Paşalar, zaferin büyük mübdiini tebrik ettiler Amerikanvari bir rakı fabrikası keşfedildi *.^.».<»ı. • Mutfağm ocağı otomatik hale getirilip koca bir inbikle ise baslanmıs! Şükrü Kaya B. Dün akşam ekspresle Ankara'ya gitti Şehrimizde bulunmakta olan Dai hiliye Vekili Şükrü Kaya Bey dünkü akşam trenile hareket etmiş, Haydarpaşa'da meb'uslar, Vali, Polis müdürü ve bir çok dostları tarafindan teşyi edilmiştir. Maliye Vekili Ankara'da \nkara 31 (Telefonla) Maliye V^ili Mustafa Abdülhalik Bey bu sabah îstanbul'a geldi. Istasyon'da Şu gorduğunuz mutjOK ocağı, oklafla gSsterilen şeKtıae açınyor ve meydana çikan Vekâlet erkânı tarafından karşılan methalden fabrıkaya gırılıyor (Koşede gorduğunuz mutfağın bulunduğu evın sahıbı , Hacı Ibrahım Beydır) dı. Vekil Bey burada da 15 gün is tirahatten sonra işe başhyacaktır. Dün Alemdar mahallesinde 20 I de kaçak rakı imal edilirken tanumarah seyyar kumusyoncu Ha harriyat yapılmış ve dört aydanfız İbrahim Hakkı Beye ait ev I (Lutfen sahıfeyı çevınnız) Müşiir Fevzi Pş. Hz. nin teşekkürîeri V nilMIIIIMIIIIIIIIIMIIIIIIIIIIIllMIIIIIIIIIIIIIIIIIMIIIIIIIIIIIIIIIIIIIin !ı IIIIIIMIIIIItllllllllllllllllllllllllllllllllUIIÜIHIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIMIIIIIIIIIIII Ankara 31 ( A.A. ) B. E. H. Reisi Müşür Fevzi Paşa Hazretleri zaferin yıl dönümü münasebetile Ordu namına resmî ve hususî gelen tebriklere ayrı ayrı cevap vermek mümkün olmadığından bilmukabele samimî teşekkürlerînin iblâğına Anadolu Ajansını tavsit buyurmuş lardır. Sanayi erbabı ihmal mi ediliyor? 5 inci sahifemizde Askerî terfi listesinin son kısımları... Dün içtima akteden fabrikatörler Yazısı ıkınei sahifede