17 Haziran 1931 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 2

Ctunhuriyet 17 Haziran ATTILA Muharriri: Marcel Brion Mütercimi: Mustafa Namık ( Sehir ve memleket haberleri j Siyasî icmal Sularyum plâj davası bitiyor Mübadillerîn müracaat müddeti bitiyor Tasfiye kanunu mucibince mübadillerin istihkak mazbatası almaları için kanunen verilen mühlet 11 gün sonra bitecektir. 28 haziran tarihine kadar mazbatalarını almıyanlar, haklannı kaybedecekler dir. Alâkadarlar 28 haziran tarihine kadar lskân Müdiriye • tine müracaat etmelidirler. Madalya ticareti yapanlar nerede? Işin içine Daniş Bey isminde biri de karıştı Ingiltere ile Rusya harbe hazırlanıyor Dünkü celsede müddeiu Orest, Odekon Kostantaniye sarayında Atülâ'nın yeni mumî iddiasını serdetü îstedikleri şeıjler tmparatorun kaçamaklı cevabı 9uncu fasıl Elçıler 43 Elçilerin tstanbul'a muvcualatı Attilâ'nın elçileri Odekon ve Orest, Kostantaniye'ye birlikte hareket ettiler. Vazifeleri, ikînci Teodos'a Attilâ'nın son matlaplarını, arzetmekti. Bu talepler, Tuna'nın sağ sahilini Hün hu dutları içine almak mes'elesine ve elçilerin teşrifatına ait iki kısımdan ibaretti. Tuna hududu mes'elesi Attilâ (441) senesi seferinde Hün ordusunun Tuna'nın sağ sahilinde ittilâ ettiği mahalle kadar isabet eden arazinin kendisine ait olduğunu iddia ediyordu. Bina enaleyh Naysus mevkiinden geçen bu hududu sıhhat ve kat'i yetle tetbit etmek lâzımdı. ö n ce, nehrin kenarında kurulan pazarlarm bu hatta kadar gerilemesi isteniliyordu. Bundan maada, bu mıntakayi haksız olarak ifgal eden Byzans halkının yerlerini tahliye etmesi de Attilâ'nın metalibi cümlesindendi. Attilâ, Byzans'ın Hün payitahtına gönderdiği sefaret heyetleri azasımn yüksek tabakaya mensup olmadığından da şikâyet e diyordu. Binaenalehy elçi olarak ancak Byzans idaresinin en yüksek devlet adamlarını kabul edebileceğini ilâve ediyordu. Aksi takdirde, elçilerin ° daha hududa gelmeden geri çevirile Dil Encümeni nasıl çalışıyor (Birinci Sahifeden mabait) netice verecek gayeye doğru gitmediği fikri tebellür etmiştir. Maruf romancı Reşat Nuri B.; Avrupa talebe müfettişliğine tayin edildiği için encümendeki vazfesinden ayrılmıştır. Reşat Nuri Bey encümenin mesaisi hakkında bize şu izahatı verdi: « Dil Encümeninin çalışnta prensibini ben çok doğru bulu • yorum. Lisanımızda işareti bulunmıyan medenî mefhumlara birer isaret koymağa çalışıyorlar. Bu isaretlerin bir listesini vücude getirmek için karşılarma F ransız'ların ki ciltlik Larus'unu aldılar. Diğer taraftan bir gnıp ta türkçede mevcut bulunan ke Iimelerin gene tam bir listesini çıkanyor. Larus'taki kelimelerle bu türkçe kelimeler karşılaştı rılacak; Fransız'larda bulundu ğu halde bizde bulunmıyan mefhumiar için yeni kelimeler te darik edilecek ve ileride vücude gelecek olan büyük Türk lugati de bunlarm yekunundan terekküp edecktir. Bu lugatteki keiime lerle hem kendi fikirlerimizi tamamile ifade edebileceğiz, hemde medniyet ve ilim dünyasın daki bütün fikirleri beyana imkân bulacağız. Fransızca'da 9 0 1 0 0 bin mefhum var. Bizimkiler 35 binden fazla tutmuyor. Bunların karşı Jığını bubnak için yaşıyan türkçe kelimeleri, beynelmilel keli • meleri, bugün Anadolu'da konu • şulan eski kelimeleri, nihayet Türkçe'leçmiş arabî ve farisî kelimeleri alacağız. Encümenin teşekkülü çeşitli dir. Azalar arasında Fadıl Ahmet, Yakup Kadri, Celâl Sahir, Rusen Esref Beyler gibi Garp edebiyatını bilenler ve eski Türk ede biyatile de uğraşmış olanlar; Hasan Fehmi, Hâmit Zübeyir, Besim Atalay, Ishak Rafet, Ve let Çelebi Beyler gibi lisan nazariyatı mütehassısları, Rağıp HuIusi, Ahmet Cevat, doktor Me saroş Beyler gibi umumî malu matı etraflı zevat var. Fakat esash bir şey yapmak istiyorsak bu tesekkülde azdır. Fazla fe c?akârlık yaparak faaliyeti ve Cihan sulhunü tehdit eden en mühim mes'ele Asya'daki tngîlte re Rusya rekabetidir. Bu rekabct yarım asırdanberi şiddetle devam ediyordu. Son zamanlarda vâsi miktkinci hukuk mahkemesi azasınLoranzetti isminde bir ftalyan'ın yasta harp istihzaratı şeklini al ceğini de bildiriyordu. dan Mithat ve başkâtip Macit Beyİstanbul'da bazı tiearethanelerle miştir. tngiltere Rusya rekabeti zâTheodos, Hün elçilerini hu • ler hakkında Sularyum plâj mes'esergi madalyaları celbettirmek ü hiren gürültüsüz, velvelesit oldu zura kabul etti, Bunlar da memur lesi dolayısile ikame olunan vazifezere muameleye giriştiği ve bu huğundan Almanya Fransa ihtilâfı, oldukları vazife hakkında izahat yi sui istimal davasının rüyetine dün susta bazı yolsuz hareketler yapılyahut Fransa İtalya rekabeti ka« ağırceza mahkemesinde devam e verdiler. Theodos, Rum milletine dığı hakkında geçenlerde verdiği dar cihanın nazari dikkatini eel • dildi. mensup olan Hün elçiıi Orest'i miz haberlere ilâveten dün bu mes' betmiyor. Fakat hakikati halde bu Hâkim Mithat Bey hâdis«nin büasker kaçaği ve vatan haini telâk tün safahatını etrafile izah ve hu • ele hakkında su mütemmim malumes'eleler Asya hâkimiyeti etrafınki ediyordu. Onun sözlerini dhv matı aldık: kukî sebepler zikrederek ortada da dönen Ingiliz • Rus mücadelesi • lerken, nefretini gizlemedi. El müddei şahsinin zararını mucip bir Loranzetti tstanbul polisi tara nin yanında ikinci, üçüncü derecede vaziyet olmadığını, kanunen ken • fmdan yapılan taharriyata rağmen r.îlerin izahatma cevap olarak, ehemmiyetsix kalıyor. disine tanınmış olan hakkı takdiri hâlâ bulunamamıştır. Ticaret Odası, Byzans İmparatoru, arzoiunan lngiliz gazeteleri Sovyet'Ierin asbilâkis iddia hilâfına müddei şah Loranzetti'nin hususî ve resmî ikamet'elelerin çok nazik oldukerî hazırlıklarının merkezi sık • sinin zararına mâni olacak şekilde metgâhı kanunisini sormuş ise de ğunu ve dikkatle tetkike Ietini kat'î surette Asya'ya ve bil • istimal ettiğini tafsil etmiştir. mumaileyhin nerede ikamet ettiği muhtaç bulunduğunu söyledi. hassa Orta Asya'ya naklettiğini haBaşkâtip Macit Bey hâdise hak Belediye bu sene deniz ha de anlaşılamamıştır. Gazetelerde yaFilvaki, yeni hududun tahdidi ko kındaki riyaset makamınm sualine ber veriyorlar. Her sene Rus'Iann mamlarını kiralamak üzere müpılan neşriyat üzerine, ahiren Ka yedi adillik vazifesini yaptığı, gaylay bir if değildi. Bunun için, yetiştirdiği askerî pilot ve tayyare dıköy'ünde iki kunduracı, Ticaret racaat edenlerden hamamiarın ri kanunî harekette bulunmadığı makinisti 30,000 ile 50,000 arasınehli hibre tayini, ittatistik n a cevabını verdi. ' tâbi olduğu şeraiti sıhhiye ve fen Odasına müracaat ederek Daniş B. da imiş. Yeni çıkan pilotlardan çolumata müracaat lâzımdı. Ayni isminde genç bir zatın kendilerine Müddei şahsî vekili Hayri Bey niyeye riayet edeceklerine dair ğu Hindistan'ın kapısı önündeki aszamanda Attilâ, Byzans arazisin bazı izahat vererek hukuklarının gelerek sergi için ikişer çift ayak • kerî üssülharekelere ve mevkii raüsbir taahhütname almaktadır. kabı aldığım ve bunların sergiye de bulunan Hün kaçaklarının izıyaa uğradığı noktasında ısrar ettahkemlere tayin edilmektedir. Bu sene deniz hamanolarınm gönderilip gönderilmediklerinin meçti. adesini de istiyordu. Bunların Buralarda Rus'lar birinci sınıfın Tarafeyn tevsii tahkikat talebinde kaymakamhklar tarafından ki hul kaldığım bildirmistir. Bunun üaranması, bulunup tesbiti de fevkinde olarak büyük tayyare ka bulunmadıklarından müddeiumu raya verilmesi kararlaşhrılmıştır. zerine, Ticaret Odası Daniş Beyi vakte mütevakkıftı. rargâhları tesis etmektedîrler. Türmî muavini Cemil Bey iddianame hayli aramış ise de ticarethanesini İmparatorun bu izahatinı dinle sini dermeyan ettî. Hamamiarın her türlü kontroiuda kistan'da tayyarelerin emniyet ve bulamamıştır. Evvelki gün Daniş dikten sonra Orest ve Odekon, sühuletle yere inmelerini temin eden Cemil Bey Mithat ve Macit Bey • kaymakaaılarca yapılacaktır. Beyin Şisli'de ikamet ettiği hane istasyonlardan mürekkep bir şebehuzurdan çıktılar. Hükümdarın Deniz hamamı açmak için nıü oğrenilmiş ve Oda tarafından iza Ier hakkında Kocaeli ağırceza mahke vücude getirilmiştir. (Taşkend)e kabul salonundan çıkarken, yan kemesinin lüzumu muhakeme ka • saade alanlar iki taraflı hamam hat alınmak üzere davet edilmiştir. gayet muazzam bir aerodrom, yani larına Vijilas isminde bir sefa rarında zikredilen sebepleri tesrih Daniş B., dün Odaya gelerek bazı yaptırmak mecburiyetinde tayyare karargâhı tesis edilmiştir. ret memuru yaklaştı. Kendileri ederek Mithat Beyin yedi adle yevdirler. Bunların biri kadmlara di şifahî izahat vermis ve bunun tah • Avrupa'nın haricinde dünyanın hiç miye dört lira ücret takdir etmekle ne, Kıhçtar'ı da ziyaret etmeleri riren tevsiki için kendisine resmen ğeri erkeklere mahsus olacaktır. bir tarafında bundan büyük aerodlâzım geldiğini söyledi. Sefirleri kanunun kendisine tanıttığı bir hakbir tezkere yazılmıştır. Kadınlar erkeklerin banyolarına rom yoktur. kı istimal ettiğini, ancak Macit Beonun yanına götürmeğe âmade Daniş Seyin de Loranzetti ile a girebileceklerse de erkekler kayin resmî vazifesi yedi adillik vaziBunun gibi gayet geniş ve mü • bulunduğunu ilâve etti. Krizafilâkadar olup olmadığı tetkik edi • fesini ifaya mâni teşkil ettiği için kemmel surette techiz edilraiş diğer dınların banyolarına giremiye" lecektir. us'un Kostantaniye'deki nüfu bunda Mithat Beyin ihmali mevcut bir aerodrom dahi (Semerkant) ta ceklerdir. zünü, oynadığı rolü bilen elçiler, olduğunu, plâji ahara hilâfi salâhitesis edilmektedir. Her iki karar Diğer taraftan deniz haınambu teklifi kabul ettiler. Kılıçtar, yet icarına müsaade etmesinin de gâhın hususî asekrî depoları vardır. Başharemağası Krizafius'un da ihmaiîne delâlet ettiğini, Macit B. in larında kazalara karşı da bazı Efganistan hududunda Terraez iresine varraak üzere sarayın iplâji eşkâli kanuniyeye riayet ettedbirler alınacaktır. Denizde tehve Duşambe şehirlerînde dahi ikinci meksizin ahara icara vermesi keyicinde yürümeğe başladılar. likeli yerler işaretlerle gösteri sınıf tayyare karargâhları tesis e Memleketimizde mektep binaları fiyetînin bir cürüm olamiyacağını (Mabadi var) dilmiştir. tran hududunda dahi bir lecektir. Bundan başka plâjlarda az olduğu halde tahsil çağına gir ve plâjin muhafazası için yaptığı çok Rus tayyare karargâhları vü miş çocuklar çoktur. Bu çocuklarm sarfiyatta yolsuzluk olmadığını söy denizin derin olan yerlerine telcude getirilmiştir. lerle manialar konacaktır. okumaktan mahrum kalmamalarını ledikten sonra: lngiliz'ler, haber aldıkları bu istemin için (yarım gün) mektepleri « Yalnız Macit Beyin yedi adll Her deniz hamamında sıhhî tihz«r«ta bakarak Asya,'da yuku ihdas edilmişti.. Yarım gün mektepp sıfatile idaresinî der'uhde ettiği bu yardım edevatı bulunacak ve Be tetkikatı tevsi etmelidir. Dil enbulacak muazzam harpte Ru*'lar»n leri için Maarif Vekâleti bir tali • plâjin başında bulunması lâzımgelediye müfettişleri bunları teftiş cümeni bazılarının zannettik tayyare kuvvetlerile kat'î bir rol icIrrdî. Bu suretle plâji bissat idare matname yapmıştır. Bu talimatnamera etmek istediklerine hükmediyorleri gibi lugat yapmakla değil, edeceklerdir. Bu şartlara riayet etmesi ihmal ve lâkaydî cUrmünü ye tevfikan yarım gün tedrisatını lar. lisan yapmakla mükelleftir. Mü teskil eder. Binaenaleyh her iki etmiyenlerin deniz hamamı aç tatbik eden mekteplere ilâve mu • tngiliz'lerin fikrine gore Sov nevverlerimiz ya garp lisanlanm maznun hakkında 230 uncu maddemalarına müsaade edilmiyecek allimleri verilmek suretile tedrisat yet'Ierin beş senelîk plâm ve bunu ye tevfikan tayini ceza olunmasını Silirler, veya garp lisanlarından tir. yapılacaktır. Bu mekteplerde mu takip edecek ikinci beş senelik plân talep ederim.» Demiştir. allimlik edenlere bundan sonra çifte tercüme edilmiş yazlarla fikir iktisadî olmaktan ziyade harp sa Müddei şahsi vekili müdafaasmı tedrisat natnile ayrıca maaş ve • ve terbiyelerini yapmışlard'r. nayiini hazırlamak ve ikmal etmek tahriren bildireceğini beyan ederek rilmesine lüzum görülmemiştir. Anöyle vaziyetler oluyor ki bun mahkemenin talikı talebinde bu gayesini takip ediyor ve muvaffak cak talimatnamenin tatbikmdan evoluyormuş. Bu fikir hakikate mu lar yazı yazarken, hatta düşünür lundu. Mahkeme Mithat Beyin adevel yarım gün tedrisatı yapan ve bu vafık olsun olmasın tngilizMerin kat'î mi huzurile devamı muhakemeye ken fikirlerini ifade edecek kesuretle muayyen mesai sarfederek kanaati budur. Bunun için İngiliz'ler karar vererek muhakemeyi 23 ha • lime bulamıyorlar. Işte encümen fazla hizmetleri sebkeyliyen mual • Maarif Vek&letinin daveti ü ı e • ziran sah günü saat 13,30 a talik dahi Akdeniz'den Japon denizine bu yoksuzluğu izaleye çalısacakIimlere barem kanununun beşinci rine Hukuk Fakülte.i reisi Tahir B. etti. kadar olan sahada askerî, bahrî, sitır.» maddesi mucibince ikî sülüs nisbe dün aksam Ankara'ya hareket et • yasî ve iktisadî büyük hazırlıklar tinde maaş verilmesi muvafık gö • Reşat Nuri Beye yeni harf lerin yapıoyrlar ve bunun müdafaa için mistir. İki gün evvel de Fen Fa rülmüş ve lâzım gelenlere de o yolkabulünden sonra lisanda tekâolduğunu iddia ediyorlar. kültesi reisi ve Darülfünun Emtni da hareket edilmesi için emir veril» mül görüp görmediğini sorduk: vekili Mustafa Hakkı B. Ankara'ya. Sessisz sadasız yapılan karşılıkh miştir. « Lisanda eskiden farklı hiç çağırılmıstı. Mustafa Hakkı ve Tabu hazırlık gelecek büyük harbi yakBelediye itfaiye için mütehassıs bir şey göremiyorum. Eski lisanı laştırmaktadır.* Kapitalizm ile kocelbinden sarfi nazar etmiştir. Son hir Beyler iki güne kadar bütçe enpekâlâ terkiplerile birlikte çevimünizm arasındaki kat'î ve nihaî zamanlarda iki mütehassısla uyuşul cümeninde müzakere edilecek olan rip yazıyorlar. Lisanı sadeleştirmüsademe Asya'da vuku bulacak nauş ise de bütçede tahsisat mevcut Bir hafta evvel limanımtzdan geDarülfünun baremi hakkında Daolmadığından vaz geçilmiştir. ve ihtimal iki rejimin akibeti buramek; Dil encümeninden ziyade çerek Odesa'ya giden Danimarka rülfünunun noktai nazarını müda • da taayyün edecektîr. neşriyat sahasına terettüp eden kruvazörü Niels Juel dün saat 17 de faa edecekler ve icap eden iıahatı bir vazifedir. Gazeteler, mec • MUHARREM FEYZt tekrar limanımıza gelerek Dani vereceklerdir. mualar, kitaplar ve saire...» Dedi. marka'nın Ankara ve Atina sefiri M. Schou ile Muhtelit Mübadele KoReşat Nuri Bey Encümen azası Daimî Encümen azasından Nakimisyonu bitaraf azasından M. An • arasındaki münakaşalar için de ye Hanımla Avni, Maarif Müdürü • »I» I dersen'i aldıktan sonra Pire'ye hafikrini şöyle hulâsa etti: Haydar ve Belediye Fen Heyeti Bir kaç gün evvel Kahire'den şehreket etmiştir. « Bir kısım zevat var ki baş Müdürü Ziya Beyler dün vilâyet da rimize gelerek Bükres'e giden MıM. Andersen burada olduğu gibi hilindeki mektep inşaatını teftişe kasının hakkı kelâmını kabul etsır'lı tayyareci Kemal UIvi B. dün Atina'da da Danimarka hakkında mezler.Mes'ele budur.Yoksa karşı başlamışlardır. Heyet dün Çatalca' tekrar îstanbul'a avdet etmiştir. bîr konferans verecektir. daki inşaatı teftişe gitmiştir. sındakinin cehaleti mes'elesi de Lise ve orta mekteplerden tsveç ğiL Seviye farkı da yoktur. Meusulü terbiyei bedeniyenin kaldırıselâ bir kısım, eski Türk kelimelacağı haberi raünasebetile Terbiyei leri lugate alınırsa yaşıyabile Bedeniye müfettişi umumisi Selim ceğine kanidir. Eceni kelimeleri Sırrı B. şu izahatı vertniştir: almak yerine Türk köklerinden « Mekteplerdeki beden terbiyeni kelimeler uydurmanın daha yesi sisteminin değişmesi şitndilik Üsküdar'da eski bir kin yüzün doğru olacağı fikrindedirler. mutasavver değildir. Çünkü yeni bir den polis Şükrü Ef. yi öldürmek sistemin tatbikı için yeni mütehasDiğer taraftan bir başka kısım maksadile cerhetmek maddesinden sıslar lâzımdır. Maamafih mektep • da; garp kelimelerini lisammıza suçlu ömer ve Arap Arif'in muhalerimizde tatbik edilmekte olan tsaynen alahm diyorlar. Bilhassa kemelerine dün Ağırceza'da devam veç usulü terbiyei bedeniyede tekeski arapça ıstılahlar yerine tama edildi. veç usulü terbiyei bedeniye de tekDünkü celsede 18 şahît dinlen • men Lâtin ve Yunan asıllarını oldirde matlup neticeyi verebilir. duğu gibi kabul etmek kanaatini miştir. Bunların kısmı azamı polis öyle zannediyorum ki, vekâlet bu Şükrü Ef. nin yaralandığı sırada: ileri sürüyorlar. eiheti nazari dikkate alarak önü • Nihayet gene bu zevat arasında «Beni Arap Arif vurdu» dediğine müzdeki seneden itibaren liselerde şehadet ettikleri gibi bir mektep tadaha başka müddeada bulunanterbiyei bedeniye ders saatlerini çolebesi de Arif'i elinde saldırma ile lar var. Bunlar; bugün yüzlerce ğaltacaktır. kaçarken gördüğünü söyledi. senedenberi kullanılmış, benimAyni zamanda mektep dahilinde Mahkeme gelmiyen şahitlerîn celsenilmiş ve tamamen türkçeleş Skol teşkilâtına mümasil spor te bi için talik edildi. miş kelimeleri atamıyız. Artık şekküllerinin kuvvetlenmesi için de Lâğvedilen Zonguldak Yüksek zam edileceklerdir. onlar hakikî türkçe oluşlardır. Maden mühendis mektebinin son Resmimiz bu gençleri son imti mektep idarelerinin yardım etmesi Menşeleri ve kökleri ne olursa oltemin edilecektir. hanlardan birinde gösteriyor. sınıf imtihanları hitam bulmuş sun bugün yaşıyan türkçeyi ar Mısır sefiri Abtülmelik Hamza B. öbür sınıflarm vaziyeti hak • Yoksa memleketimizde teessüs ve 25 kişi mezun olmuştur. tık değiştirmek doğru bir şey dün Ankara'dan şehrimize gelmif kında Iktisat Vekâletinden mü ve tekâmül etmiş olan mevcut be değildir, diyorlar. İşte ihtilâf de tir. Sefir yazı Yeniköy'de geçire Mezunlar stajlarını ikmal et temmim malumat beklenmekte • den terbiyesi sisteminin değişm«s.' cektir. nilen şeyler...» mek üzere yakında Avrupa'ya idir mevzuu bahis değildir.» Deniz hamamları Bu sene için bir takım takyidat vazedildi N l a a ı ı r B f t e v<a Yarım gün mektepleri Müderris Tahir B. Ankara'ya gitti Itfaiye mütehassısı Danimarka gemisi Mektep inşaatım teftiş Mısır'lı tayyareci Beden terbiyesi İsveç usulünün lağvi mevzuu bahis değildir ve Maden mühendis emktebi mezunları Polis şükrü Efendiyi yaralıyan Arif Mısır sefiri geldi