17 Haziran 1931 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

"SEKiZiNCi SENE No. 2553 'Ba9mul<srrlrl' VUNUS \ INJADİ İDAREHANESİ \ \ <laırn «abküsa j j^Telgraf: İstanbul Curohurivet^s |( *Posta kutusu: N° 246 ^ | • BMmuharrlr • 22366 • . Tahrlr müdUrü v 23236 \6v mUdürü 22365. Matbaa 20472 Cumhuri Dünkü Fırka Grupunda I l ÇARŞAMBA 17 HAZiRAN 1931 ABONE'ŞERAİTİ MODOET: İTORKJYEİÇlN HA8İÇ İÇİ1Iİ t Seneliği jtl400Xr.« 6 AyltğT 3 Ayiıği 7400KT.1 2700 Iİ4S0 INflshası herjyerde UIHIIIimilllMMIIinillllhlll Heyeti Vekilenin Tasarruf Kararı Reddedildi ^ ^ ^ . (HUMIHKIlHHtlHMIimtlHtlllH ı.,. ııı,ıuı,ı ,...ıı IIH.11I1IIIMIIIII1IIIIIIIIIIIIII1IIIII1IIIİİIII1IIII1I •lllIIlllillllllllJIIIIIIItlIllMIJIIIİIlitlllIlllJlllllllirillllllItllll IH Iftl •IHIIIİllllfII4Utllltlk4lllllItIllllllltllllltllİlltfllllllltllIltllllllltlllllllllllllllllllltllflltllttltl1tl llllltll lllllfllllltll IIIII tlltll lil llllltlllll •• 1 1 ıtl ııllıı ııı ıııı ımııııııı ııuıaıt tıtııı tııııı................. 1 . IIIIIIIIIMIHHIHIHIIHIIMIIIIIHIIHIHMMIIIIHIIIMIHIIIMIMIIIIimilllllllHHMI ntlHIHUUIIUIUll MtlilllHllllHtjHllltllMtHIIIHHHIttmiltUIIHlHllHtlH' İstihsal Kooperatifleri Dresden: Hazıran 1931 Son zamanlarda kooperatifler için yazılan yazırlarm içinde çok güzel olanları vardır. Fakat amelî hayat; ideal tahminlerden çok başka bir manzara gösterir. Onun için kooperatif lerden bahsederken bu e hemmiyetli noktayı gözden uzak tutmamak îcap cder. Bizde kooperatifçilik fikri, zannedildiği kadar yeni değildir. Muhtelif sebeplerle Vali ve Blediye reisi Muhitaz emsali derecesinde mükem Ankara 16 (Telefonla) Fırizi bile kaybolmu* kooperatifler oltin B. dün sabahki ekspres trenile mel bir halde vücut bulmustur. ka grubu bu sabah 10,5 ta Tekirduğu gibi bugün, hâlâ, yaşıyan koAnkara'dan şehrimize avdet etdağ meb'usu Cemil Beyin riya İktisat Vekâleti bu sene milli operatifler de vardır, ve biz bunu İ mistir. setinde toplandı. görmekle çok »evindiğimizi söyliyekereste sanayiimiz için yalnız Dün intişar eden bazı gazetebiliriz. Evvelâ üzüm ve incir mahsul 10,000 metre mik'ap derecsinde Kooperatif mes'elesi münakaşa lerde Dahiliye Vekili Şükrü Kalerimiz için kutu imalinde kul kabulü muvakkat ruhsatı verdiği edilirken bir çok şeyleri birlikte dü lanılmak üzere tzmir'e verilen kahalde geçen sene hernasılsa yan ya Beyin de şehrimize gelece fünmek icap eder. Bazı kooperatifAnkara 16 (Telefonla) # lışlıkla bir maddei kanuniyeden ğinden bahsolunuyordu. Bu habulü muvakkatli yani netice itileri tam bir nelice»izliğe sürükliyen Heyeti Vekile dün gece uzun * istifade suretile bu yoldaki keres berin doğru olup olmadığı tah barile gümrük resminden müs sebepler birinci derecede ehemmi bir içtima aktederek hazine J telerin ithaii biraz fazla olmuşkik edilememiş olacak ki, bir çok tesna ecnebi kerestelerinin gör yetlidir. Her şeyi yainız idare adamzevat Haydarpasa garında Dadüğü bu teshilâta mahal olmadı A masraflanndan tenzili mukar * tur. larının beceriksizliği ile tefsir et ğına ve yerli kereste sanayinin A rer 7 milyon küsur liralık mik ^ Maahaza o maddenin de hük hiliye Vekili B. in istikbaline gelmek, her vakit için, doğru değildir. mislerdi. Ekspresin muvasalatını fimdi bütün dahilî ihtiyaçları te A tarın vekâlet bütçelerine göre | mü mayıs ayı nihayetinde hitam Biz bunu daha yakından anlanaak müteakıp herkes Şükrü Kaya Bemin edecek halde bulunduğuna $ taksimi mes'elesini müzakere tybulmuş olduğundan şimdi ithal istersek, her şeyden evvel, Türk köyi ararlarken Vali Muhittin Bey dair Kastamonu meb'usu Hasan $ etmiştir. Umumî masraflardan % Dun Ankara'dan şehrimize avdet eden yündeki istihsal ve kıymet yaratma olunan keresteler hükumetin dikvagondan inmiştir. Vali ve Belediye reisi Muhittin B Fehmi Beyin takriri etrafında $ yüzde on derecesinde bir tasar| hayatını gözden uzak tutmamak katli bir kontrolüne tâbi olarak ^ rufun mümkün olduğu netice I müzakere cereyan etti ve bu mecburiyetindeyiz. Bizim çok yakın yalnız görünce, o tarafa kosarak Şükrü Kaya Beyin gelmediğini sarfedilecek, yani hariçten geti(Mabadi 4 uncu sahifede) zamanlara kadar istihsal hayatı mes'ele hakkında bilhassa İktisat V si müşahede edilmiş, buna in f gören istikbalciler Muhittin Beyi rilen kerestelerin kutu imalâtınmız; bankadan evvel köy faizcisini ? zimamen mülhak bütçeli ida J Vekili Mustafa Şeref Beyin vertanimak felâketinde kalmıştır. Bu diği izahat dinlendi. î reler masarifatından da 1 bu 7 da değil de inşaatta kullanılan • Iarı olursa bunlar gümrük res gün bile bu tehlikeli insanların köy Son senelerde memleketin ke | çuk milyon lirayı bulacak bir î mine tâbi tutulacaktır. Bu sene Utihsalinde tesirli bir rolü olduğu reste sanayii filhakika terakki ve k tenkisatın yapılmasına lüzum fazla kereste ithal edilmis olduKU söyîemek son derecede fâzımdır. inkişaf halinde olup ezcümle Si & görülmüştür. Ilk görüste kooperatif mes'elesi ğuna göre artık geleeck sene için nop vilâyeti dahilinde Ayancık'ta ile hiç bir münasebeti olmadığını (Mabadi 4 üncu sahifede) sisatı cidden Avrupa'daki pek çahşan Zıngal orman şirketi te zannettiğimiz bu mes'eleyi biraz daha derinleftirirsek hakikî vazi yete daha ziytde yaklaşmış oluruz. Koy faizciligi, mütejrallibeiîk, Türk Cumhuriyetinin yıktığı feodal Os manlı devletinin öz yapısından doğmuş »eylerdir. Feodal köy hayah bazı kanunlarda ifade edildiği gibi umurai hayatta da âdetler yarat mıştır. Her içtimaî faaliyetin böyle netiYeni harflerin kabulünden sonceler vermesi pek tabiidir. Âşarın ra Ankara'da tesekkül eden Dil kaldırılması ile Türk köyü ağır yüEncümeni mesaisine devam et Alman hava teşkilâtı kâtibi kün büyük bir kısmından kurtul mektedir. Fakat hazırlanmakta mustur. Eski âsar hayatmın zarurî »ımumisi ve beynelmilel ha o'an yeni lugate alınan ketime bir neticesi olan ve borç vaziyetini va federasyonu ikinci reisi Fon ler; Dil Encümeni azaları ara idare eden kanunun yerine yeni bir Hüpner dün Romanya'nın Pren sında, kısmen matbuata da inkanun konulmuştur. Fakat bu ka cipesa Maria vapurile şehrimize tikal eden bir ihtilâf ve müna nun, muhtelif tenkitler uyandırdığı gelerek Perapalas oteline in kaşa ihdas etmiştir. için tekrar tadil edilmesi lüzumu mistir. Encümen azasmdan Çankırı doğmuştur. Ankara 16 (Telefonla) BütFon Hüpner İstanbul Tayyameb'usu Talât Beyle İshak Ra Şhndi, kendimizi aldatmamak içe Encümeni Reisi, Gümüsane f re Cemiyeti erkânı ve daha bazı çin, böyle bir vaziyet içinde koo meb'usu Hasan Fehmi B. yeni bütet Bey arasında hayli çetin bir zevat tarafından istikbal edil peratif faaliyetinin ne olabileceğini Dil Encumemmn sabık azalanndan şekil alan münakaşa hâlâ devam çe hakkında şu beyanatta bulunobjektif bir surette düşünebiliriz. mistir. Fon Hüpner Avrupa'da romancı Reşat Nuri B ediyor. Aksaray meb'usu Besim muştur: Kooperatif; köy faizciliği Ue köy her sene yapılmakta olan bey • Atalây Beyin mizahî bir mec lanan kelimelerin bizim dilden « Bütçe Encümeni varidat istihsalini tam bir çember içine alannelmilel hava turizmine iştirak muada çıkan mektubundaki im olmadığı kanaati ile aza arasınkanunlarile meşgul olmaktadır. lar için en ziyade nefret uyandıran edecek tayarelerinin gelecek lâ yanlışlarına da tariz edealer da sürüp giden bu münakaşalar; Bir taraftan da bütcenin varidat bir seydir. Bunu bütün açıkhğile sene İstanbul'dan geçmesi için •ncümenin lisan için müsmir bir ve masraf cetvellerini tetkik esavar. bilmeliyiz ki, bugün bile istihsal haButçe Encümeni Reıeı Hasan Fehmi Bey ( Mabadi 1 ıncı sahtfede > sını ihzar ediyor. Masraf bütçeBüyük türkçe lugat için top yatımızm büyük bir kısmı bunların <Gumusane> iHHiıınımıımnıunnııııiHiııııııııııınııııııııııııiHiıııınıııınııııııiHiuıınıııııiHiıınııiıııııııııiMiıınHrnıiHMiımııııiMNiımıııtnıiMiMiHinınıııiı leri üzerinde henüz bir karar veelindedir. Köylü bu velinimetlerin masraf bütçesine mukabil 931 • 32 tam manası ile tesiri altındadır. rilecek devreye gelinmedi. bütçesi için 182 milyon liralık Çünkü, başı sıkıldığı vakit bu eski Senenin hususiyeti ve umumî bir bütçe veriyor. baba dostlarından ( ! ) para alır, onkrizin Türkiye'ye de tahmil ettiAradaki büyük farkın masraf ların olgun nasihatlerinden, tecrü ği vaziyet hükumetçe ve encü bütçelerinden tenzili suretile tebelerinden ( ! ) sıksık istifade eder. mence mütalen olunarak çok eBir çok yerlerde köylüyü koopemini azmi de gösteriyor ki mütemin ve sene v nde açık vermi • ratif teşekküllerine karsı yabancıvazin bütçe esasında hükumetle yecek bir bütçe tanzim edilmesi Uştıran bu adamlar olmuştur. Bu encümen müttefiktir. Bu tasar lüzumuna kaniiz. İşte bu kanaat köy çekirgelerinin Anadolu köyle rufu temin için tevhit ve teadül mahsulüdür ki hükumet son tekrinde kooperatiflere karsı yaptık kanunlarının tayin ettiği maaşlifile, 930 bütçesinin munzam ve Iarı menfi propaganda çok büyüklardan bir şey tenzil etmek hiç mütehavvil tahsisatı da dahil oltür. (Mabadi 4 uncu sahifedC* Münevver geçinen iktisat zümremak üzere 230 milyon liralık sinde de kooperatifleri komünistlik NlirnillinlHIIIIIMMIIIIIIUIIIIItlMIIMIIMHMIIIIHnilllHMIIflllMIHnillllllllMIIIHIIIIIIiniMIMIMHItllMlllllllllllllMIIIHIIIIIIIIIIIIIIMIIIIIIIIMIIIHIIIIM Fon Hüpner ve kendtsmı karşütvan şeklinde anlıyanların miktarı az demayenin birikmesine yardım ede işi değildir ve düşünülecek çok başTayyare Cemıyett erkânt eildir. Kooperatif teşekküllerine cek, istihsalimizi düzgünleştirecek ka ehemmiyetli noktalar da vardır. şehrimizde tetkikatta bulunacak canlı bir toprak hazırlamak için, olan kooperatifler için de bu lâ Kooperatif serbest iktisadî hayat ve bu hususta Türk Tayyare Ceilkönce, köy faizciliğmi kuvvetli bir tan doğmuş bir seydir. Onun için zımdır. silindir gibi ezecek sert bir kanun kendisine serbest bir muhit arar. Bir hamlede bütün bir memle miyeti ile temas edecektir. Tayyare Cemiyeti muraaüeyh şe Köy faizcisinin borusu öten bir yerneşretmek icap eder. Çünkü, köy keti kooperatiflestirmege imkân efinebu akşam Perapalas'ta ^ir de kooperatif, bir çok arkadaşları yoktur. Onun için kooperatiflerden faizcîsi gene parası ile köylüyü tenın akibetine uğrıyabilîr. Borç kasiri altında bulunduracaktır. ziyafet verecektir. beklediğimiz neticelere göre tetkik. v nununda yenî yapılacak tadiller bu lerimizi yapmalı ve hazırlamahyız. Bundan başka köylerde en ideal itibarla çok ehemtniyetlidir. Bu gibi işlerde bütün vaziyeti kavkooperatifler tesekkül ettiği vakit Kooperatifler yalnız teskilât de radıktan sonra harekete geçmek dabile tehlikeler büsbütün ortadan ha doğrudur. Fakat unutmamalıyız kalkmış değildir. Köylü istihsal koo ğil, ayni zamanda ihtiyaçların ifaki feer şeyin başında''Türk köyünütv desi olmalı, yalnız kendi hedefleri peratiflerine meziyetli adam arar kö,y faijctisinden feurtarılacâk vaziiçin çalısmalıdır. Çünkü, yalnız "o ken köy faizcilerinin eline düşerse Bâfo imtbat mecHst ıçtima halinde yeti gelir. Henür fîlîz salmadan isbundan babadan kalma usulle isti vakit tesekkülün bîr manası olabiAka Gandaz'ün bu nefi* e*efade edecek kimdir? O vakit koo lir. Bundan başka, bflmeliyîz ki, ko tîhsalini faizciye kaptıarn yerlerde imzasile Baro riyasetine bir tak Yeni kazanç kanununun avu rini ük günden itibaren zevk ve kooperatif olamaz. Hür teaebbüsü peratiflerden beklenilen sey elde e operatifler her iktisadî derdin ilâcı rir verihniş ve heyetiiunumiyekatlara tahmil ettiği bazı mükelheyecanla okuyacakttmz. hür istihsal ister. dilmiş olur mu? Görülüyor kî koo değildir. Her teşeb'büsü zafere gö(Mabadi 3 iincü sahifede) lefiyetler üzerine yfiz on avukat türen sağlam temeldir. Canlı ser • M. NERMİ perntff mes'elesi yalnız bi kilât Vekâlet maaş ve otomobillerinin kaldırılması muvafık görülmedi Muhittin B. Ankara'dan memnunen avdet ettî! Şehir bütçesinin memur kadro ve maaşlarında tebeddül olmamıstır Grup bu kararı, devlet işlerinin salim görülmesi ve devlet serefinin muhafazası itibarile muvafık bulmamıştır 7 milyon lira 'Vekâletlerden ve mülhak büt** çelerden tenzil edilecek J j Alâettin Cemil Beye rey vermiyenler mes'elesi Dil Encümeni nasıl çalışıyor, jıeler yapıyor? R. Nuri B.e göre Encümenin faaliyeti iyidir, fakat tevsi etmek lâzımdır Münakaşaların sebepleri nedir? Bütçe Encümeni Reisinin Almanya hava teşkilâtı U. katibi çok mühim beyanatı şehrimize geldi ((Memur ve mütekait maaşlarmdan tenzilât hiç düşünülmemiştir)) Tasarruf, umumî masraflardan ve mülhak idarelerden yapılacak Tayyare Cemiyeti bu akşam bir ziyafet veriyor Avukatlar toplanamadı Dün Baro inzibat mecilsi toplanarak heyeti umumiyeyi davete karar verdi r Kokain Yann başhyor