13 Haziran 1931 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 2

r Cumhariyet 13 Sehir ve memleket haberleri Sinemacılar j Siyasî icmal Arap milleti ve İngiltere Mühim bir ihtilâs Muharriri: Marcel Brion Miitercimi: Mustafa Namık 39 Dimyata pirince Bir muhasibi mes'ul 70 bin lira çalarak kayboldu Çatalca'da vazife gören bir muhasibi mes'ulün 70 bin lira ihti lâs ederek tagayyüp ettiği haber verilmektedir. Bu adam, amirlerine mektup yazarak bu parayı Yenicami civarında çaldırdığını, ya intihar edeceğini veya kaçacağını bildirmiştir. İstanbul'da bulundugu anlaşılan muhasibin firarına meydan vermemek üzere bütün za • bıta teşkilâtına eşkâli tamim e dilmiş ve tevkif emri verilmiş tir. Polis muhtelisi şiddetle aramakta devam ediyor. Byzans tmparatorunun inadı Yetmiş şehir harap edildikten sonra korkıı ve telâş Sulh isteniyor Attilâ'nın ağır şartları tster istemez kabul Attilâ kendisine dünyanın en menfur adamı unvanı Lâtin ve Byzans mahfellerinde verilmesi hoşuna gitmiyor değildi. Bir gün (Gol) memleketinde dünyadan el çekmiş papaslardan biri, Hün Kralını tahkir maksadile yahut onun elile şehadet mertebesini ihraz etmek emelile (Attilâ) ya: Theodos'un aklı başına geldi. Byzans hükümdan bunun iizerine büyük bir korkuya düştü ve muhasamatın tatili için lâzım gelen tedbirleri ittihaz etmekte acele etti. Korku ve teslimiyet Attilâ, Byzans İmparatorunda bu kadar kavgacı bir ruh göre ceğine ihtimal vermemişti. Ancak, istediklerinİ kabul ettirmek ve Kostantaniye hükümdarını boyun eğmeğe meebur ettirmek icin, barbi, icap ettiği Ukdirdf ta İstanbul'un zaptına kadar ı"«rı götürmeğe azmetmieti, hazırlanmiftı. (Theodos) un sulh talebi Uzerine Attilâ durdu. Byıans teslimiyet gösteriyor ve düstüğü kor. ku ile, sulha, her neye mal olursa olsun talip bulunuyordu. Tabiî, Hün Krah, (Byzans) a, harbi uzatmış olduğundan, sulhü pahalıya mal edeeekti. Attilâ'nın şertlar ağır Eğer, Kostantaniye, her türlü zilUti kabul* b»*ır plmaeaydı, Theodos, Attilâ'nın şartların! reddederdi. Hün Krah, harp tazminatı olarak altı bin lira altın istiyordu. Koca bir eyaleti tah rip ettiren Attilâ değil miydi? Nasıl ve niçin tazminat istiyordu? Sorulan bu suale cevap o!»rak, Attilâ, harpte yaptığı masraflara mukabil tazminat istediğini bildirdi. Byzans, müzakere ve münakaşa bile etmedi. Bundan başka, Attilâ'ya verilen senevf ciyenin iki bin altına çıkanlmasmı da kabul etti. Hün memleketinden kaçan Roma esirleri için evvelce tayin edilen sekiz altın on iki altına çıkarıldı. Theodos bütün şartları kabul ve muahedeyi muka • vemet göstermeksizin imza etti. Byzans hükümdan kaygusuz, geniş meşrepli bir adamdı. O, yalnız günü gününe yaşamak usulünü bilirdi; yakın güçlüklerden ya kayı sıyırmaktan başka gayesi yoktu; istikbalin ne tarzda inkişaf edeceğini düşünerek bir takım üzüntülü tahminlerle endi şeye düşmezdi. Kabulden başka çare ytth Taahhüt ettiği tazminatı ve senevî cizveyi nasıl ödiyebileceğini düşünmemişti. Kıhçtar ve ayni zamanda Maliye Nazın olan Krisafius bunun çaresini bulacaktı. İmparatora göre en müstacei mes'ele, Hün'leri ana topraklardan uzaklaştırmaktı. Ondan sonra içki ve tğlence âlemlerine dalmaktı, derme çatma tetebbü ve eserlerile vakit geçirmekti. Eğer Attilâ bunun on misli fazla para isteseydi, Theodos ayni kaygusuzlukla kabul edecekti. Byzans hazinesinin o zamanki müzepzep haline göre, on milyon altın da vadedebilirdi. Çlinkü, malî vaziyet o kadar kötü ve karışık idi ki her hangi bir meblâğ için tediye kabiliyeti yoktu. Son vergiler tahsil edildiği halde, hazine gene bomboştu. Theodos muahedeyi imza ettikten sonra, tazminat akçesinin tedarikini Nazır Krisafius'a emretti. Va ziyetin vehametini düfünmeğe bile lüzum görmedi. Derme çatma yazılarına, bir takım köhne kanun metinlerini kopya etmeğe kuyuldu. Heyet Ankara'dan giderken, evdeki.. dün avdet etti Bir mahkumun parası da Hükumet sinemacıları haklı bulmuştur davacıya verilmiş! AlUhın belâsı! Unvanını vermişti. tşte Attilâ bu unvanı tevinç ve heyecan ile kabul etmişti. ÇUnkii, bu natnın, k*ndisine yeniden toplanacak yüı bin kişilik bir ordudan daha zi • yade muvaffakiyet temin edeceğine muhakkak nazarile bakı jrordu, Hün Kralı, 446 tarihinde Ti «alya'yi istilâ ettiği zaman (bü yük feth) için henüz hazır değildlrYegâne maksadı (Theodo6)tan para koparmaktı. Bu maksadın teminine medar olmak üzere Utilâya memur kuvvetleri en kor kunç «üvarilerden teşkil ederek onlara şu talimatı vermişti«Ham meşinden elbiselerinizi giyeceksiniz. Başlarımzdaki kürklü serpusları çıkarmıyacaksımz. Baldırlannızla atların kabaları arasında ısıttlmış çiğ etten başka bir şey yemiyeceksiniz. Geçtiğim*z yerlerde tutacağınız esirleri öldürürken *on derece vahşet göstereceksiniz. Işkenceleri müba • lâğalı surette hatta biraz ilâve ederek ortalığa işaa edeceksiniz.» Hün iüvarileri bu talimatı al • dıktan sonra Byzans arazisine s«ldırmıslardı. Theodos'un inadı Karısı Imparatoriçe Atenayis Ve kız kardeşi Pulşeri ile kıhçtar büyük hâdim Krisafius'un birbirini nakzeden telkin ve tazyikleri arasmda şaşkın bir halde kalan Byzans hükümdan Theodos, âcizlere, mahsus bir inat ile, Hün'lere mukavemet etmek istedi. Eğlence sofralarından ve yazrr?ağa çalıştıfı derme çatma eserlerden, muharebe sebebile uzaklaşmak mecburlyetinde bulundugu için canı »ıkılmış olan Theodot, harbe muktedir olduğunu göstermek iddtasına düşmüştü. Harp ka • rarını, vatanperverlik kaygusile dcğil, kibir yüzünden ve hele nefret ettiği Roma İmparatoruna karşı düfkiin bir vaziyette görünmemek hevesile vermişti. !hti • mal ki, beş yıl evvel, Tuna'dan beş günlük mesafeye kadar ileriledikleri halde tevakkuf ve ricat eden (Hün) lerin bu hareketini, Byzans hükümdan kendi hesa bına bir muvaffakiyet saymış ve buna samimiyetle inanmıştı. Hatta belki, Hün'leri mağlup ettiğine de kanaat etmişti. H^lbukı. Hün'ler, o zaman bütün Byzans tmparatorluğunu taraç edebilirlerdi. Theodos'un, güzel yazısı ile dünyayı te»hir ettikten ve (uefis hattat) unvanını kazandıktan sonra askerî muzafferiyetler elde etmek, büyük bir kumandan omak iıtemesi de muhtemeldi. Kendi sine harbe devam etmenin biitüc mahzurları açıkça ve birer btrer anlatıldığı halde o, gene kara rında ısrar ediyordu. Hün'ler, yetmişten fazla şehir tahrip ederek (Termopil) e geldikleri vakit, Berberlerin arzuhali İstanbul berberleri cuma tatili için Millet Mecliaine vermek uzere hazırladıkları mazbataya imza toplamaktadırlar. Pazar gunü bura daki imza isi tamam olacak, Cemi • yet Reisi Mustafa Efendi Izmir'e giderek ora esnafına da mazbatayı imıalatarak Ankara'ya götlire • cektir. üsküdar tramvayları Belediye, Evkaftan Usküdar hattını 500 bin liraya satın alarak şirkete ortak olmuştu. Evkaf para yerine hiate senedi almak suretile sermayedarlar meyamna dahil olmağa karar vermiştir. Ankara'da bu hu • susta müzakerat cereyan etmek • tedir. Köprüdeki bozukluk Tramvaylar köprünün üstündeki duba açılma ve kapanma mahaile • rinden müthiş sarsıntı ile geçmek tedir. Bu vaziyetin ı*lahı için ray • Iarın altını tamir etmek lâzım gel diği anlaşılarak belediye tarafın • dan tramvay şirketine müracaat edilmiş tramvay sirketi bu için kendine ait olmadığı cevabını vermiş tir. Belediye ise tamiratı şirketin yapması icap ettiğinde urar etmektedir. Galiba bu ihtilâf haJledüin ceye kadar, insanın içini dışına çı karan bu sarsıntıları çekraekte de • vam edeceğiz. Firarî bir Rum yakalandı tki sene evvel Asmaaltı tücca rından Hasan Ziya Beyin 12,000 lira kıymetindeki fasulyasını alıp, parasını ödemeden Yunanistan'a kaçan Vasil isminde bir Rum geçen lerde tstanbul'a gelmiş ve tevkif edilmiştir. Hasan Ziya B. kendisini dava edecektir. Katil Hakkı tutuldu Bir müddet evvel Bilecik'te ar kadası Hakkı'yı öldürdükten sonra İstanbul'a kaçan tbrahim Hurşit ismindeki katil, zabıta tarafından burada tevkif edilerek jandarma nezaretinde Bileciğ'e gbnderilmistir. Deniz inzıbat müdörlüğü Polis beşinci şube müdürlüğünün deniz inzibat müdürlüğü namını alacağı ve kadrosunun tevsi edileceği haber verilmektedir. Hindistan'ın müstakbel tarzı idaresi ve atisi hayli zamandanberi tngilir efkârı umumiyesîni işgal ediyor. Fakat tngiliı siyasiyMİni ifgal «d«n Asya m«s'ele< si bundan ibaret değil dir. Diğer bhmes'ele, bu mehafili HindistaB ka dar düşündürmektedir. Bu mes'eleGeçen sene Yeşilköy'de Madam de vasatî şark denilen v« nüfutü • Hayık Keresteciyan'ın evi bir gece nün ekseriyeti azimesi Arap olan baskınma uğramıştı. Madam Hayık bilahare failleri teşhis etmiş ve eür yerlerde gençler arasında zuhur eden intibah harekctidh. Filvaki »U mün failleri olan Mehmet Ali, Musmemleketlerde tngiltere'nin degrutafa, Hasan muhtelif cezalara mahdan doğruya idaresi ve isgali altında kum edilmişti. elan yarler Aden va Bahreyn gibi Unutulan bu mes'ele, mahkum • mahdut bir iki noktaya münhasırdır. lardan Mehmet Ali'nin Ağırceza Fakat hakikati halde bu yerlerin hemahkemesine verdiği bir istida He yeti umumiyesi yarım asırdanberi yeniden garip bir vaziyet almıstır. tnünhasıran Ingiliz nüfuıu ve muKararın kesbi kat'iyet etmesini rakabe*! altında bulundugu muhakmüteakip maznunların Uzerinde bu kaktır. lunan çalınmış eşyalar ve paralar Çiinkti bu yerlerin tngiliz trapaMadam Hayık'a iade edilmişti. Faratorluğu için hayati ehemmly«ti evvelki gün mahkumlardan Sinemacılar heyetinden Şadı ve Fahır B ler kat vardır. Şimali müstesna elarak A«Mehmet Ali bir istida vererek Eya'nın Avrupa ile muvasala v« ti Vilâyetin simanet dairesinde mahfuz ve kendi caret yolları buradan gaçer. tngilis nema seans sine ait olan 110 liranın iadesini istmparatorluğunun ana yolu bura • larını tahdit temiştir. Halbuki bu para diğer eşdadtr. Svvkulceyş yollar burada t«ve takyit eyalarla birlikte daha evvel Madam marküır eder. Son «amanlarda asden malum ka Hayiğ'e verilmiş bulunmaktadır. kerî ve tiearî hava yolları dabi bu rarı üzerine ha Ağırceza mahkemesi vaziyeti tet yerlerde birleştnistir. sıl olan ihtilâf kik ederek Emanet dairesindeki Eski Roma ve tran Imparator • Mehmet Ali'nin parasının da Ma halledilme luklarmın «ukutlarında başhca âdama verildiğini tesblt etmiş ve mil bu devletlerin Aarap diyarına miş ve sinemaMehmet Ali'nin Madam aleyhine karşı tuttukları siyasetin yanlış ve cıları n seçtiği hukuk mahkemesine müraeaatte gafilâne olmasıdır. İngiltere bu taŞadi, Fahir ve rihi derslerden ibret almış oldu • muhtariyetine karar vermiştir. Cevat Beylerğundan vasati şark siyasetin* ziyaMehmet Ali bu hiditeden bah den mürekkep Cevat Bey desile itlna edegelmiştir. İngütz'ler sederken: 3 kişilik heyet Ankara'ya giderek bu sahada gayet kıskançtırlar. Ken« Dimyata pirince giderken evdilerine rakip çıkmasına kat'iyyan al&kadar vekillerle temaslarda deki bulgurdan da olduk » de • tahammtil «demesler. bulunmuştu. mektedir. Alman Kayserliği Bagdat D* Dün avdet eden heyet azasınmiryolu vasıtasiU buralara sark • dan Ferah sineması sahibi san'at1 mak istemişti. Bu hareketile tngi kâr Şadi B. Ankara temasları lis'lerin derin husumetini celb«tti. hakkında şunları söylemişti: Harbi umuminin mühim âmillarin * « Biz Ankara'ya şu veya bu den biri de budur. Harbi umumide makamları şikâyet için gitme Arabistan'daki mevkiimizi takviye Hükumetin gayrimübadillere is etmek için ciddî çalıştığımızı gören dik. Böyle bir telâkki varsa evtihkakları nisbetinde vereceği bonoIngiliı'Ier bütün Arap âlemini aleyvelâ bunu tashih etmek lâzımdır. Iarın yüzde 25 ve 45 arasında ola himize tahrik ettiler. tlk cephe bozSonra, bizim senelerdenberi din cağı, ayrıca % 2 nisbetinde de para ğunluğu burada oldu. letmek veya rica etmek istediğiverileceği haber verilmektedir. YuBu işlerde fngiiiz'lerin elinde amiz bazı mes'eleler vardır ki bunu nanistan'da bulunan Takdiri kıymet let olan Şerif Hüseyin Hicaz Emirret veya terviç edecek makamlar komisyonlarının avdetine intisar eliği ile iktifa etmiyerek umum Arap dilmektedir. Bundan sonra bu hu ancak Ankara'dadır. Mes'ele ile hükümdarlığını kurduğunu ve ecnesusa dair bir talimatnama hazırla alâkası olan Maliye, Dahiliye ve bi d«vletler ile temas ettiğini tngi nacaktır. '^s* ' ^ " ^ » liz'lere ihsas etmesi UıeHne felft • Iktisat Vekilleri beyefendilere ketini hazırladı. müracaat ettik. Görüıstük. Bu tehlîkelmri bertaraf •tmağe Maksadımızı izah ettik. Amuvaffak olan tngilizMer şimdi yeni lâkadar şube müdürlerini çaIhracat ofisi, tacirlerimizin hariç bir Uhlik* karşısında bulunuyorlar. ğırarak izahat aldılar. Talep Arap gcncliği uyanıyor. Vasatî Aslerimizin, İ6tirhamlanmızın ekse memleketler ve piyasalarını yakınya mamleketlerind* Arap gencliği dan tetkik edebilmelerine imkân risini çok haklı buldular. Mes'ele başka başka seviyede bulunduğu haddı zatında bir kanun mes'ele hazırlamak için 1 ağustostan itibagibi idar« ve hayat şeraiti dahi birren başlıyacak olan Triyeste, Layipsidir. Millet Meclisinde kazanç birinden çok farklıdır. Maahaza zig, Berlin, Hamburg, Lehistan, kanun müzakere edilirken si her yerde bu gençlik Arap milletinin Frakfort ve Munih şehirlerini do ittihat etmesi ve diğer mületler anema ve tiyatrolardan istihlâk lasacak bir seyahat tertip etmistir. rasında şerefli bir mevki işgal et • resminin cibayet tarzları kat'î bir Seyahate iştirak eden tacirler ve sa mesi mefkuresinde müttehittir. şekle raptolunacaktır.» nayi erbabı buralarda sanayi erbatngiltere bu tehlikeye karşı muhbile doğrudan doğruya temaa edetelif tedbirler alıyor. bileceklerdir. Bu tedbirler ile tngilizMer lahireı Arap gençliğinin gururunu okşı OTÖ yacak iseler de hakikati halde bu yerlerin daha esaslı nüfuz ve tesir Malîye Teftiş Heyeti, Kambiyo tstanbul Tevkifanesînde açlık gre murakabe heyeti, konsorsiyom re icra etmek gayesini takip edecek vi yapan ve bilahare yemek yemeğe isi ve esham ve tahvilât borsası ve lerdir. başlıyan idam mahkumu Rize'li MUHARREM *EYZI Mehmet oğlu Ali ve Rasih oğlu Ham Osmanlı Bankası Komiseri Âdil B., Bankanın umumt merkez içtimaında di'nin ölüm cezasına çarpılmaları hakkındaki evrak tasdik için Mec hazır bulunmak üzere haftaya Londra'ya gidecektir. lisc gitmiştir. Bono nisbeti Ticarî oir sayahat M 0 h k © m ü <m r cfl @ Idam mahkumlarının evrakı Londra seyahati Seylâp Etem Pertev ihtifali dün yapıldı Ankara'dan maada Yozgat'ta da oldu Ankara'da, devamlı yagmurlar yüzünden Bent deresinin tasarak civarındaki evleri istilâ ettiğini, suların alıp götürdüğü 9 1 0 kişinin bilahare yetişilerek kurtarıldığını yazmıştık. Sular üç gece evvel ani olarak bastımış ve Akköprü üzerin den aşıp etrafı tamamen kaplı yan sel evlere dolmuştur. Halk korku içinde feryada başlamış, 200 den fazla polis ve itfaiye efradı yardıma gönderilmistir. Seylâp yüzünden bir çok evler yı • kılmıştır. Çubuk çayı da taşarak köylerde tahribat yapmıştır. " Istanbul dilencisi „ Ertuğrul Muhsin Bey Ipekçi kardesler hesabına bu namla bir sesli film çevirmeğe baslamıstır. Filmin ilk kısımları Mısır'da geçtiği için Muhsin Bey simdi Mısır'dadır. Bu radan Atina'ya gidecek ve son kı sım tstanbul'da çevrilecektir. Devairin tatili ve vapurlar Bir çok devair, akşam tatilile vapur saatlerinin uymadığından şikâyetçidir. Bu husus için vapur idarelerine müracaat edilmiştir. Kariye camisinin hali Tarihin bize en kıymetli yadi gârlarından biri olan Ka'riye camii maalesef pek bakımsız bir halde dir. Tamir için alınan kum kireç ve saire camiin içine atılıvermiş, güzel mabet bir mezbeleye çevrilmiştir. Kapıları kilitsiz, rezesiz, eski kale kapıları gibi içeriden bir defa ka pandı mı açıp ta çıkmak imkânı olmıyan bir haldedir. Her giln seyyahların ziyaret ettiği bu yerde su da yoktur. Kuyusunun tulumbası bo • zulduğu için hademesinin kendi parasile sakalara su getirttiği haber verilmektedir. Bu san'at ve tarih abidesini bu vaziyette bırakmak günah değilse bile her halde çok ayıptır. İhtifalden bir ıntiba ((Ermni celladi)) ismi verilen Nazım Pş. nın hatıratı «Yeni Gün)) de başladı «Yeni Gün» bugünden itibaren eski Zaptiye Nazın Nazım Pş. nın hatıratını derce başlamıştır. Her tarafta büyük bir he yecan uyandıracak olan bu hatıratın ilk faslı (Ermeni patırdısı) dır. O zamanki Avrupa matbuatının «Ermeni celladi» unvanını verdikleri Nazım Pş. Ermeni kıyamının en esrarengiz noktalarını anlatmaktadır. Dün eczacı Etem Pertev Beyin vefatınm yıldönümü münasebe tile merhumun kabri her sene olduğu gibi meslektaşları ile dostları tarafından ziyaret edilmiştir. Merhumun kabrine Türkiye ec zacıları cemiyeti ile diğer zevat tarafından çelenkler vazedilmiş ve merhumun hayatında meslepine ve memleketine yaptığı hizmetler, ezcümle Hilâliahmer müessisliği ve uzun müddet mües sese veznedarlığını ifa ve harbi umumide devletin kinin ihtiya • cını temin ettiğinden stayişle bah' sedlimiş ve Türkiye eczacıları cemiyeti riyasetinde uzun sene ler bulunarak ifa ettiği hizmet • lerile, memleketimizde ilk defa olarak tesis ettiği sınaî müessiselerile iktisadiyatımıza yaptığı büyük hizmetler sayılarak Türk eczacıhğının merhumun isrine ik tifa etmesi lâzım geldiği beyan edilerek ruhu taziz edilmiş ve bundan sonra merhumun ruhu na fatihalar ithaf olunarak me rasüne nihayet verilmiş tir. Yozgat'ta Yozgat'ta şiddetli yağmurlar yağmış, Çiçek dağından gelen seller istasyondaki dükkânları basarak bir kısmını tahrip etmiş ve içindeki malları sürüklemiştir. Tütün Inhisarımn tütünleri, istasyondaki buğdaylar hay • li hasar görmüştür. Yozgat köylerinde de hayvan telefatı olduğu lmber verilmiştir.