8 Mayıs 1931 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

YEDiNCi SENE No. 2504 Başmuharrlrl VUNUS İDAREHANESİ: Diivıınuuıııuıniu' kaı>ısın<ia tlaim mahsu&a 1 Telgraf: tstaabul Cumhuriyet Posta k u t u s u : N° 2 4 6 Başmuharrlr : 22366 Tahrir müdürü .: 23236 Idare müdürü 22365. Matbaa ^ 20472 m hu riye Miiııııııııııııa CUMA 8 MAYIS 1931 O1ME Ş E R A İ T İ : • • • • • • • • • • : İTÜRKİYEİÇİNİ HAÇİÇ İÇİM liği j 1400 Xr. | 2700 Kl. 750 Kr. | 1450 Kr.. 3 Aylığ! İ 400 Kr. İ 800 Kr. * * * * * * * * * * »....!•,,„,„,(,,,,,, Nflshası her yerde IM«nntlMlllt«' IIMIIIIIIIIIIIIUUllilllUUİUllllMllllllllimill Heyeti Vekile Dün de Içtima Akdetti •ımmmııtmi HİIUIHIIIIflUllltniMIIIIIII = 5 Kurustnr Meclisteki Münakaşa Nasıl oldu?.. Halil Beyin ortaya attığı me8 ele ile Recep Beyin verdiği cevabın metinleri [Meclisin son fevkalâde içtimaınm ilk celsesinde Reisicumhur intihabma geçileceği sırada İzmir meb'usu Halil Beyin ortaya attığı bir mes'ele üzerine meb'uslardan ilmî salâhiyeti haiz bazı zatların mütalealarını neşretmekte olduğumuz malumdur. Karilerimizce mes'ele daha iyi kavranılarak takip edilmek üzere Halil Beyin vazettiği mes'ele ile Cumhuriyet Halk Fırkası u mumî kâtibi Recep Beyin ken disne vermş olduğu cevabı Meclis zabıtlarından nakil suretile aynen dercediyoruz: ] Reis Efendim, Reiıicumhur intihabı içîn reylerinizi istimal buyurunuz. Halil B. (İzmir) Reis Pş. Kz. müsaade buyurur musunuz? Reisicumhur intihabı hakkında bazı maruzatta bulunacağınm. (Kürsüye seslerî). Reîs Kürsüye buyurun söyle yîn. Halil B. (devamla)Bendeniz teşkilâtı esasiye kanununu tetkik et tim. Şu kanaati hasıl ettîm ki Reisicumhurun intihabı B. M. Meclisinin devrei intihabiyesinin sonu olan teşrinisani bidayetinde yapılmak za ruridir. Mes'ele çok mühim olduğu için müsaade buyurulursa kanaat • lerimi arzedeyim. Reis Buyurun, söyleyin. Halil B. (İzmir) Efendim dün Reis Pş. Hz. den bir teşkilâtı esasiye kanunu istirham etmiştim. Lut fettiler. Kanunu tetkik ettim. Bendenizce kanunun maddeleri çok sarihtir. Kanaatimin istinat ettiği maddeleri müsaade buyurursanız oku yayım. (7) inci madde: «Meclis icra salâhiyeti kendi tarafından müntahap Reisîcumhur ve onun tayin edeceği bir icra vekilleri heyeti marifetile istimal eder. Meclis hükumeti her vakit murakabe ve iskat edebilir.» Bu demektir ki icra mss'elesinde îlk söz hükumetin, son söz Meclisindir. Hükumet, icrayi yapar, Meclis murakabe eder. Son söz onundur. îcrayı beğenirse tasvip eder, beğenmezse tasvip etmez. Reisicumhurun intihabma tealluk eden maddeye gelince, 31 inci madde şöyledir: «Türkiye Reisicumhuru B. M. Meclisinin heyeti umumiyesi tarafından ve kendi azası meyanından bir intihap devresi için intihap olunur. Vazifei riyaset yeni Reisi cumhurun intihabma kadar devam eder. Tekrar intihap olunmak caizdir.» (Gürültüler). Efendim, müsaade buyurursanız, çok mühim olan bu mes'elede eğer içtihadında hata varsa ben de ekseriyetin reyine elbette iltihak ede • rim. Fakat mes'eleyi çok müphem telâkki ettiğim için şimdi arzede • ceğim izahatla Meclisi âlinizi ra • hatsız edeceğim. Sükunetle dinlen mesini rica ediyorum. Meclisin devrei intiha'ıiyesine ait olan madde de sarihtir, bunu oku mağa lüzum görmüyorum, bütün aza büirler. Müddet dört senedir. Şündiki intihap ta fevkalâde intihaptır. (Fevkalâde değil sesleri) şimdiki içtima fevkalâde içtimadır ve Mec lisin dört senelik devresi teşrinisaniden iptidar etmek lâzım gelir. Reisicumhur Hz. için maddenin sarahaten taayyün ettiği müddet dört se nedir. Bu müddet yüksek makamın ve yüksek salâhiyetin haiz olması lâzım gelen kuvvet ve istikrarın teminatıdır. Binaenaleyh bugün o dört sene ikmal edilmemiştir. Eğer şimdi intihap yapacak olursak teşkilâtı e (Mabadi 4 üncü sahifede) y »IIIIİIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIMMIIIIIIIIII ^^^^^^^^h~ ~^^^k^ ^^H^k ^l^k^. ^^^k ^^b. IIIIIIIIIIIIIIIIIMI HllllllllllllllllllllllllllinilHllllllllllltllllllllllllllllllllllllMIIIIIIIIIIMIIIIIMIIIIIMIIIIIIIIimilMIMIMIIMnil jMemur kadrolarınm yüzde otuz nis Süt meselesi esaslı betinde azaltılacağı doğru değildir surette halledilmelidir! • ı > ı \m>* Yeni Meclis en ziyade nelerle meşgul olacak ? Çocuklarınız ne ile besleniyor ? [Yalnız Mecliste bazı vergi kanunları tadil edilecektir. Hükumet yeni münhalâta memur tayin etmiyecek [Dün bir akşam gazetesi hüku ' metin bütün vergilerde yüzde 20 nzilât ve bütün memur kadrolarında yüzde 30 tenkisat yapma ğa karar verdiği mealinde bir Ankara haberi neşretmisti. Heyeti umumiyeye tesiri itibarile oldukça ehemmiyetli ve şayani dikkat olan bu haber üzerine Ankara'da salâhiyettar makamlarda tahkikat yaptık. Aldığımız netice şudur:] Şehir Meclisinde Darülâcezenin vaziyeti için hararetli münakaşalar oldu Şehir Meclisi dün toplanmıştır. Azadân Salâh Cimcoz, Vasfi Raşit ve Karamustafa zade Ahmet Beylerin yerlerine azalığa davet edilen Azmi, Dr. İhsan Arif ve Ahmet Ha!im Beyler azaya takdim edilmiştir. Belediye memurları hakkında eski tekaüt kanununun tatbikına dair verilen takrir Kavanin encümenine havale olunmuştur. Müteakıben Darülâcezenin ıslahı için teşkil edilen muhtelit encü menin hazırladığı rapor okunmuş tur. Rapor büyük bir tetkik mah sulüdür. Rapora göre Darülâcezenin umumî vaziyeti eskisine nazaran çok iyidir. V»fiyat nisbeti gittikçe azalmaktadır. Bu hususta mütehassıs Ali Şükrü B. faaliyetinden dolayı tebrik edilmektedir. Vefiyat evvelce Şehir Meclisindeki beyanatı umumi takdiri yüzde seksen iken bugün yüzde o • oelbeden Nakiye Hantmefendi tuz yediye kadar indirilmiştir. Yaltedir şivester celbi linmdır. Bir dc nız Kreşte izdiham vardır. Bir ya çocuk bakıcı yetiştirmek için tec takta bazan iki çocuk yatırılmak tadır. Çocukların adedi 135 tir. On kilât yapılmah ve bir himaye ko çocuğa bir kadın bakmaktadır. Muk(Mabadi 4 üncü sahifede) Ankara 7 (Telefonla) Bu haberler doğru değildir. Doğru olan cihet vergilerde yalnız ta dilât yapılacağıdır. Buna dair ta doğru değildir. Vakıa hüku projeler kısmen meclistedir, met tsarruf maksadile bir senekısmen de hükumetin elinde ve denberi münhalâta memur ta hazırlanmaktadır. Zaten mec yin etmemektedir ve bu şeklin lisin bu fevkalâde içtimada devamı mukarrerdir. Fakat umuj meşgul olacağı iki mühim mes'mî ve muayyen bir tenkisat meveleden birisi bu tadilât lâyihazuu bahis değildir. ları, diğeri de yeni bütçedir. Bundan sonra her yerde yeni Tadilât yapılacak vergilerin münhal zuhur ettikçe ait olduğu ezcümle muamele, kazanç, vevekâletçe vaziyet tekik edile raset, müsakkafat ve arazi kacek ve lüzum görülmezse yeni nunları olduğu malumdur. memur tayin olunmıyacaktır. Memur miktarında tenkisat Hakikat bundan ibarettir. Meb'usların anketimize cevapları Yusuf Kemal Beyin şayani dikkat beyanatı Halil B. in noktai nazarı niçin hatalıdır? Ankara 7 (Telefonla) Meclisin açıl dığı gün İz mir meb'usu Halil B. in Reisicumhur in • tihabı hakkında ortaya attığı mütalea etra f ında meb'us ların fikirle rini almağa devam ettim. Adliye Vekili Adliye Vekili ve Sinop Yusuf Kemal, Meclisin inti habı dört senede bir ke re icra olu nur» diye yazılı olan fık rasından çı kan dört senelik bir devredir. Bu devreye ayni mad denin dör düncü fıkras «içtima dev resi» de diyor. Diğeri «intiEdirne meb'usu Mushap devresinin tafa Şeref B. hitamından evvel Meclis adedi müret tebinin ekseriyeti mutlakasile intihabat tecdit olunursa yeni içtima eden Meclisin intihap dqwesi ilk teşrinisaniden başlar. Teşrinisaniden evvel vaki olan içtima, fevkalâde bir içtima addolunur» diye yazılı bulunan yirmi beşinci maddeden çıkan in tihap devresidir. Bu intihap devresinin müddeti muayyen değildir, tecdidi intihap kararının verildiği seneye tâbidir. Yani tecdidi intihap kararı, alelâde içtimaın birinci, ikinci, üçüncü, dördüncü senesinde verilmiş olmasına göre intihabı tahdit olunan Meclisin intihap devresi kısalır, uzanır. (Mabadi 3 üncü sahifede) Polis teşkilâtı İstanbul'da şimdilik değişiklik olmıyacak Ankara 7 (Telefonla) Emniyeti u mumiye mii dürü Tevfik Hadi Beyi gördüm. Bana dedi ki; « Emni yeti umumi • yede bazı şubelerin birleş tirileceği doğTevfik Hadi B. ru değildir. Esasen bu şubeler uzun tecrübelerden sonra ihdas edilmiştir. Yeni polis teşkilâtı kanunu Meclisten 931 bütçesile beraber çıkacak ve tatbika konacaktır. O zaman vilâyetlerde de tasavvur edilen ıs lahat yapılacaktır. İstanbul'da şimdilik hiç bir de ğişiklik olmıyacaktır.» Polis teşkilât ve polis vazifeleri kanun lâyihaları Heyeti Vekilededir. Makhuzlu dolandırıcılar! «Büyük Salname» müellifliği namile esnafı soyan bir şebeke bulundu Son gün lerde İstan bul'da yeni bir para tuzağı kurulmuştur . Bu tuzağı ku ranlar «Tica ret ve Sanayi büyük salna • me müellif mes'ullüğü » unvanını ta şıyan kâğıtla ra yazılı mektuplarla tüc cara ve esnafa müracaat et • mekte ve bun Sahtekârlann uydurma resmi mühürle ve 510 kuruş mukabilinde esnafa verdikleri makbuziardan birisi.. lardan 510 kuruş almakta, ellerine bir de mak ' mülhak bir daire veya şube imiş buz vermektedirler. Bu makbuz, gibi gösterilmesi için garp br tarzSalname müellifi mes'ullüğü | da tertip ve tabettirilmiştir ki ele nün ( ? ) Ticaret ve Sanayi Odsına' (Mabadi 3 üncü sahifede) llllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllltlllllllllllllllllllMIIIIIIIIIIIIIIIMIIIIIIIIIIIIIIIIIIIMIIIIIIHHIIIIIIIIII meb'usu Yusuf Edirne meb'usu Kemal B. Şerof Bey lerin cevaplarını bildiriyorum. Mütaleasını sorduğum Sinop meb'usu (Adliye Vekili) Yusuf Kemal B. dedi ki: « Teşkilâtı esasiye kanununun otuzbirinci maddesine göre, Tür kiye Reisicumhuru B. M. Meclisi heyeti umumiyesi tarafından ve kendi azası meyanından bir intihap dev resi için intihap olunur. Bu maddenin Reisicumhurluk için tayin ettiği müddet «bir intihap devresi» dir. Şu veya bu kadar sene değildir. İntihap devresinin ne olduğunu gene teşkilâtı esasiye kanununda aradığımız vakit iki türlü intihap devresi buluyoruz: Biri on üçüncü maddenin «B. M. Izmir'deki dedikodu İstanbul Lisesi mezunları Cemiyeti dün hararetli bir toplanma yaptı ((Kocatepe)) 43 mil giderken Cenevo'da Ausaldo tezkâhlarında yapılan iki muhribimizden Kocatepe'nin sür'at tecrübeleri esnasında ahnmış bir resmi. Kocatepe, sür'at tecrübesinde azamî kuvvetle seyrederken 43,10 mil kat'ına muvaffak olmuştur. Tecrübeler esnasındaki vasatî sür'ati ise 41,27 mile baliğ olmuştur. Muhripler, mayıs nihayetinde Istanbul'a geleceklerdir. v 1 Mezunlardan cemiyetin dünkü içtimama iştirak edenler Hafize Suzan Hanım Yazısı ikinci sahifede İstanblu Erkek lisesi mezunları cemiyeti dün öğleden sonra lise konferans salonunda eğlenceli bir toplantı yapmışlardır. Toplantıya mektebin eski ve yeni bir çok me zunları iştirak etmişlerdir. Evvelâ Feyziati lisesi müdürü ve mektebin eski mezunlanndan Hıfzı Tevfik Bey mezunlara hi Lutfen Sayfeyi çevlrlnlz