20 Nisan 1931 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 3

20 Nisan 1931 SON TELGRAFLAR Demirci Efe mahkemede hesap veriyor! Mrn. Hüget Düflo I ^f Cumhuriyet SEYAHAT NOTLAR1 * Paris'te bir kaduı tarafından yaralandı Kılıbık Aslan Bey! Cilveli Maymun Hanım! Korkmak istiyen kadın! Kahire'de güzel ve büyük bir hayvanat bahçesi vardır. Burası, Marsilya ve Paris hayvanat bah • : çeler nden hem daha büyük, hem, daha güzel, hem de hayvanları daha bol ve daha mütenevvidir.. Kahîre hayvanat bahçesi, ağaçları itibarile de çok gÜ7eI ve zcn gmdir. Yerlere doğru uzanan er guvan renkli binlerce çı^ekle kocaman kırmızı yeşil bir şemsiyeye benziyen bir sıcak memlekct ağacı var ki Mısır'hlar buna her nedense Cehennemiye diyorlar. Gözalıcı man zarası cidden seyrine doyulmıya cak kadar güzel olan bu süslü ağaç, Cehennemiye olursa Cennetiyele rin nasıl olacağını, artık siz tahayyül buyurun. Korkmak istiyen kadtn Mısır'm hayvanat bahçesîndekî aslanlar ve kapianlar da çok gü sordular: zel hayvanlar. Hele yeşil gözlü, Korktun mu? simsiyah bir kaplan var ki Avrupa Evet, hayvanat bahçelerinm hiç birînde Iyice korktun mu? gormemiştim. Kocaman bir kara Bilmem, o, sonra belli olur! kediye benziyen bu sîyah kaplan o Bu garip sözlerin manası ne olyeşil gözlerile insana o kadar vahduğunu sonra anladım. Bu kadının şi ve hain bakıyordu ki artık yeşil çocuğu olmuyormuş. Cahil tabaka gÖz gördükçe, mutlaka, bu gece giarasında yaşıyan batıl bir itikada bi siyah hayvanın korkunç gözlerini göre, korkarsa çocuğu olurmuş. Bu hatırlıyacağım. genç kadın da korkup çocuk sahibi Ortasından müteharrik bir ka olmak için hayvanat bahçesine gelpakla ayrılmış büyük bir kafeste miş. Fakat «velfecri; okuyan gözbiri dişi, biri erkek iki aslan vardı. leri, bütün korkusunun yalancık Bunların gardiyanı ortadakî kapağı tan ve bağrışmalarının bir işvebazIıktan îbaret olduğunu gösterryorkaldırdı ve erkek aslan dişisinin yadu. Onun hiç bîr şeyden korktu nına girdi. Höcresinin yüksek se • ğu yoktu. Ne yılandan, ne de yeşil dirinde bir Kleopatra azametile yagözlü siyah kaplandan: çünkü o tan aslan hanım, beyinin hareme sürmeli siyah gozleri ve ateşli bagirdiğîni görünce boğuk bir sayha kışları, çarşafınm içinde kıvrılan ihSle fırhyarak üzerine saldırdı. tiraslı vücudile asıl kendisi korku Aslan bey de, korkunç bir nara lacak bîr yılan, bir kaplandı. attı. Cilve mi, kavga mı olduğunu anlıyamadığım bir savletle birbirine sanldılar, sonra o heybetli yelesile Bahçe, maymun itibarile de çok erkek aslan, sahibinin ayaklarma zengindir. trîli ufakh, hatta aile yatan bir köpek yavrusu gibi, kenteşkil etmiş, çoluk çocuk sahibi ol dini yere, dişisinin ayaklarının altırauş bir sürü maymun var. Kimisi na attı. Gardiyanın söylediğine güzel, kimisi çirkin, kimisi şirin, kigöre, ismi galiba Feride olan aslan mUi nemrut! hanım, kocasının boynundan öptü Fakat bütün bu hayvanların en mü, ısırdı mı pek anlıyamadım şîrini ve insana en çok benziyeni ama, ağzında bir tutam yele kaldı. büyük bir dişi şempanze idi. Bu, Erkek aslan bütün heybet ve amaymun hanım elindekî portakalı zametine rağmen, dişisinin ayak kabuğunu soyduktan, çekirdeklerinî ları altında mazlumane inleyip duçıkardıktan sonra afiyetle yedi ve ruyordu. Vaziyetten anladım ki asgeldi, kafesinin yanında du lanın da kılıbığı varmış! ran gardiyanla cilve etmeğe Kahire hayvanat bahçesinin kuşbaşladı. Mısırh gardiyan, meları da sayılamıyacak kadar çok melerini tutmak istediği zaman şemtur. Bunların içinde harikulâde gü panze hanımın mahçup bir köylü zel renklileri var; bunlar kuş de • kızı gibi öyle cilveli cilveli bir kırığil, âdeta birer alâimisema... tışı, bu erkek elinin temasına mâni Kocaman iki papağan karşı karolurken öyle bir kırılıp dökülüsü ştya geçmiş, cıyak cıyak birbirlerhte vardı kî... bağınp duruyorlardi. Bunların biri Nihayet, gardiyan yüzünü okşıtarı kırmızı, öteki sarı lâcivert renkyarak, arkasını kaşıyarak gönlünü li idi. Burada, Kahire hayvanat etti, fakat memesinî fazlaca sıkmış bahçesinde bile Galatasaray Fe olmah ki«Tuh!» Diye adamın yü nerbahçe rekabet ve mücadelesi... züne ağızdolusu tükürdü. Fakat biraz sonra gardiyan kendisine bir Ya yılanların bolluğu!.. En irî portakal daha gösterince tıpkı sevsinden en ufağına, en zararsızından gilisi veya kocasile kavga edip te en zehirlisine kadar binlerce yılan. hediye mukabilinde barışan bir kaYılanları seyrederken mısırh genç dın gibi, o da hemen barıştı. Par bir kadın, ayağını sıkan iskarpin • makhğın arasından kocaman kara lerini eline almış, pembe çoraplaridudaklarını uzatarak, eskiden kenIe yerlere basarak bizimle beraber di neslinden olduğu iddia edilen bu geziyor, yılanlara bakıp bakıp koradam oğlunun ağzından öptü; hem kuyormuş gibi ikide birde «ay!i dide sinema artistleri gibi uzun ve aye bağırıyor, fakat peçesinin arasın teşli bir buse ile... Yanımda bu mandan görünen sürmeli siyah gözle zarayı seyreden çirkin bir Ameri rinde şimşekler çakıyordu. Kork ka'h kadın hasretle içini çekerek tuğu filân yoktu! gayrühtiyari söylendi! Yılanhaneden dışarı çıktığımız Oh! Ne güzel öpüşüyorlar! zaman, onu bekliyen arkadaşları ABİDİN DAVER İHEM NALINA, MIHINA! Bu eski şaki Gazi'nin aleyhinde bulunmuş! Vaktile Denizli'yi kana boyayan Demirci,Menemen mürtecilerini haklı görüyor dinlendi. Lutfi Bey dedi ki: Izmir 19 (Hu. Mu.) Yunan iş« Nazilli'deki müskirat bayii gali zamanında Nazilli'de kuvayi Mehmet Efendinin dükkânında otutnilliye kumandanlığı yapan Demirruyorduk. Hatta Fahri ve Salâhattin ci Mehmet Efe Ankara'ya gitmek Beyler isminde ikî zat daha vardı. üzere iken yakalanmıştı. Efe Gazi Salâhattin Bey gittikten sonra Mehve hükumet aleyhinde tefevvühatta met Efe bize hitaben Gazi ve hü • bulunmak, ayni zamanda Mene kumet aleyhinde tefevvühatta bu • men'deki irtica ve şakavet hâdisesi lundu. Kendisile hususiyetim yok • faillerine hak vermekle maznun tur.» dur. Efe'nin Nazilli'de muhakeme Franstz arhstlerınden Madam sine başlanmış ve reisin ilk sualine Mehmet Efe bu şehadete uzun | Huget Düflo cevabı şu olmuştur: boylu itirazda bulundu ve muha ' Anadolu Ajansının verdiği bir « Akıl ve idrak sahibiyim. Bun keme bazı şahitlerin dinlenilmesi i« habere göre Fransız artistlerinden dan evvelki hükumetin tazyikı yüçin başka giine kaldı. Maznun MehHüget Düflo Paris'te bir sui kaszünden her şeye girdim, hayatımı met Efe vaktile Aydn, Bozdoğan te uğramıştır. Artist elyevm temfeda ettim. Gazi Hz. hakkımda hüs havalisinde uzun müddet şekavet siller verdiği tiyatronun yanında nü teveccüh gösterdi. Bu hükumet yapmış, hatta bir gece Bozdoğan bir kadının biçakla hücumuna beni istirdattan sonra mal sahibi kasabasım bir ucundan ateşlemîşti. maruz kalmıştır. Madam Hüget yaptı. Hususiyetim olmıyan kimse Kuvayi milliye zamanında da ar lerin yanında böyle saçma sapan kadaşı Söke'li Ali Efenîn Denizli'de Düflo kendini müdafaa etmiş ise sözler söyler mîyim?» öldürülmesi üzerme Denizli'ye gi • de elinden ağır surette yaralanmışBundan sonra şahit Lutfi Bey derek orada bir sürü kital yapmıştı. tır. Carih yakalanmıştır. Ihraç kooperatifleri îktisat Vekâleti bu yolda çıkan haberleri sureti kat'iyede tekzip ediyor Ankara 19 (A.A.) İktisat Vekâleti kalemi mahsus müdürlüğünden tebliğ olunmuştur: Bazı ecnebi gazetelerin memle • ketimizdeki rauhabirleri gazetele rine çektikleri telgraflarda haricî ticaretin devlet inhisarına alınma • sının düşünüldüğünü yazmışlar ve son zamanlarda memleketimizde hasıl olan kooperatifçilik cereyanına bakarak harici ticaretin yalnız kooperatifler vasıtasile tanzim olunması tasavvur edildiğini de buna i • lâve etmişlerdir. Harici ticaretin ne doğrudan doğruya ve ne de bilvasıta devlet inhisarı altına ahnması hükumet tarafından hiç bahse mevzu edilmemiş ve hatta düşünülmemiştir. Iktisadiyatımızın kooperatiflesti • rilmesi kooperatifçiliğin zatında serbest iştirak ve teşekkül esas ve za • rureti mündemiç olduğundan bir inhisar çerçevesi vucude getirmek neticesine varamaz. Kooperatifçilik sisteminde esasında mutavasst çokluğunu kaldırmak bulunmakla be raber bir asrı geçen bir zamandan beri bu sistem üzerinde hummalı faaliyetle çalışan Ingiltere, Almanya, Belçika ve Fransa gibi müterakki memleketlerde haricî ticaret serbest ellerde yeniden yeniye inkişaf ve terakki eserleri kaydetmekten geri kalmamıştır. Kooperatifçiliğin di • ğer memleketlerde verdiği bu neticelerin müşahedesi bu sistemin ha ricî ticareti kaldıracağı yolundaki endişelerin derin bir hatadan başka bir şey olmadığını gösterir. Haricî ticaretin gerek doğrudan doğruya ve gerek bilvasıta ve muaddel şekilde devlet inhisarına almacağı şayiası tekzip ve kooperatifçiliğin ha > ricî ticaret inhisarı viicude getir • mesi varit olmadığı bey an olunur. Fikir mücadelesi Izmir'de «Hizmet» le F. Muhittin B. arasında açılan münakaşa! tzmir (Hu. Mu.) Doktor Faik Muhittin Bey Hürriyet gazetesinde, müstakillen namzetliğini koyduğunu tekzip etti. Bunun üzerine kendin • den evvlce beyanat alan «Hizmet» muharrirlerinden Adnan Bey «Hizmet» te verdiği cevapta beyanatın iki şahitle isbat edileceğini iddia etti. Hizmet gazetesi, Faik Muhittin Beye verdiği cevapta aynen şöyle diyor: « Terbiyesiz ve yalancı Faik Muhittin Bey! Hizmet hakkında terbiyeni takın, Hudaalim senin varlığını sokaklara sererîz. Etrafa insan avlamağa çıkmış marifet seni!..*> Faik Beyin dönekliğinden, na muslu adamlara, «Hizmet» gazete sine iftira ettiğînden bahsedildikten sonra da: < Tekrar ederîz, sen bir ter • biyesiz ve yalancısın denilmekte • dir. Biz, gazeteciler, herkesin kusurlarını görür, ve her sabh, elâlemin önünde yüzlerine vururuz; fakat kendi kusurlarımızı görmeyiz. Bakınız; bu memleketin ce sur ve ihtiyar bir müşürii hayata gözlerini kapadı, bu meşhur askerin ölümünü beş liralık vefat ilânları nev'inden beş on satırhk alelâde «müessif bir irti hal» haberile geçiştiriverdik. Yüz sene yaşamıs, ordumuzda kumandanlık etmiş, Âyan azası olmuş bir insanın gazetelerimiz, ne bir tercümei halini, hatta nc de bir resmini dercettiler. Yalnız Cumhuriyet, ihtiyar müşürün hayatına dair eski bir muharrir arkadaşımızın hatırasında kal • mış bir az malumat ile onun bir resmini dercetti. O kadar .. Fransız mareşalları Foch ile Joffre öldüğü zaman, sütunlar dolusu yazı yazan ve resimler neşreden Türk matbuatının, ihtiyar bir Türk müşürü vefat ettiği vakit, beş satır yazı ile iktifa etmesi, teessüfe şayan bir lâkaydî ve affedilmez bir kadir bil memezliktir. Memlekete hizmet etmiş bir mü. şüre karşı Türk matbuatının son hürmet vazifesini yapmaması ayıptır. Kendi kusurlarımızı da bilelim, itirai#ve tashih edelim. Merhum Fuat Paşaya yapılan dünkü cenaze merasimi de, bir askere yaraşır şekilde değildi. Onun tabutunu insanların omuzunda değil; bir top arabasının üstünde taşımak lâzımdı. Dün yanın her yerinde askerlerin cenaze merasimi sivillerinkine ben zemez, top arabası, her askerin binmeği temenni ettiği son gerdunedir. Türkiye'nin en ihtiyar müşürünün naşını da bir top arabası mezarına götürmeliydi. Çocuk haftası Program dün Fırkada tetkik olundu 23 nîsanda başlıyacak Çocuk haftası îçin hazırlıklar devam ediyor. Himayeietfal bu husuaia azaraî jÇayretle çahşmaktadır. Türk Ocakları H. Fırkasma iltihak etts^i için bu sene bu işle daha zi/ade Fırka a lakacar olmaktadır Dün Fırka beyeti toplanarak »azırlanan programı tetkik etmiştir. Çocuk haftası her halde çok parlak olması için bütün tedabir almmaktadır. 23 nisan perşembe günü için Himayeietfal Gülhane parkında bir çocuk bayramı tertip etmiştir. Bu, çocuklar için parasız büyük eğlence günüdür. O gün parkta bandomuzika, mehterhane takımı çalacak, hokkabaz, kukla oynıyacak, zeybek rakısları, talebe tarafından resmi geçit, harekâtı bedeniye, koşu ya pılacak, küçükler atlı karıncaya bindirilecektir. Eminönü şubesi bu eğlence için çok geniş ve zengin bir program hazırlamıştır. 1931 bütcesi Adana seylâbı durdu Adana 19 (A.A.) Seyhan nehri eski vaziyetmi almıştır. Ceyhan da iki gündenberi mmekte devam ediyor. Su basan köylerde tarlalar elân su altındadır. Bu vaziyete na • zaran çiftçinin ektiği buğday ve kozalar zayi •Imuş demektir. Su bas • tnadan evvel bir çok ekilmemiş tarlalav yeniden ekilîyor. Adana 19 (A.A.) Seylâpze . delere Hilâliahmer tnerkezi tara • fından 100 çadır, 200 kat çamaşır dağıtılacak ve naktî yardım yapılacaktır. Ispanya'da Din ve devlet işleri bvrbirinden ayrıldı Roma 18 (A.A.) Ispanya'da kilise ile devlet işlerinin birbirinden ayrıldığının ilân edildiğine daîr olaft haber dinî mahafilde hak ikî bir hayret hissi uyandırmıştır. Bu mahafil, Madrit'teki Papa vekilinin yeni İspanya hükumeti heyetini ziyaret etmiş olmasını kilise île devlet arasındaki münasebatın, ye ni esaslara dayanmakla beraber, çok îyi olmakta devam edeceğine delîl olarak telâkki edilmektedir. Papahk makamının şîmdilik ihtiyatkâr bir vaziyet almış olması evvelce tasarlanmış bir düşmanlık manasını tazammmun etmez. Cebelüttank 18 (A.A.) Algesîras valii umumisinin düşmanlarından mürekkep bir halk kütlesi dün ak • şam mumaileyhin ikametgâhmı taşlamışlardır. 180190 milyon lira arasmda olacak Ankara 19 Maliye Vekâleti yeni Meclisin ilk içtimalarında mü zakere edilmek üzere iki ayhk mu vakkat bütçeyi hazırlamağa başla rruştır. Geçen seneki varidat tahsilâtının 190 milyon lira tuttğu görül müştür. Hükumet bazı tasarruflar yaptığı için 930 bütçesi tevzin edilebilmişti. Hükumet yeni bütçeyi yaparken geçen seneki tahsilâtı nazari itibare alarak bütçeyi 180190 milyon lira arasmda tanzim edecektir. Kılıçzadenin evini soyanlar yakalandı Hâlâ inanıyor mıyız? Terkos suyu düzelecekmiş! Ankara 19 Terkos şirketi Nafıa Vekâletile temasa geçmiş ve suyu içilebilir hale getirmek üzere icap eden tedabiri alacağını bil dirmîştir. Rıhtım şirketinin cevabile mukavelenamesi hukuk müşavirlerince tetkik ediliyor. Ayni zamanda Musseria valii umumisi de tevkif edilerek sivil muhaf ızların nezareti altında otomobilAnkara 19 Devlet demiryollale Seville'e götürülmüştür. rı inşaat işlerinin Nafıaya devri ve Yeni İspanya'yı tamyorlar Devlet demiryolları idarei umumi Londra 18 Fransa ve Şili'den başyesine yeni bir şekil verilmesi hakkında hazırlanan proje yakında He ka Meksiko ve Uruguvay hükumetyeti Vekilede müzakere edilecek, Ieri de yeni İspanya hükumetini tanımışlardır. Bu hükumetin Büyük müşkülün tasvibini müteakıp müdiBritanya hükumetleri tarafından tariyeti umumiyeye bir zat tayin edinınması hakkında İngiltere ile do • lecektir. minyonlar arasında müzakerat ce İzmir varidat müdürii reyan etmektedir. Karar ancak bu İzmir 19 (Hu. Mu.) Varidat müzakerelerin hitamından sonra vemüdürü Sabri Beyin mühim sui is > rileektir. Madrit 17 Hükumet, Kral Altimali çıktığı hakkında bir rivayet vardır. Mülkiye müfettişi ademi ma fons'un çok yüksek kıymeti haiz olumat beyan etmiştir. lan emval ve emlâkine 1 sürühnemesini tamim etmiştir. Sıkı bir muhaf aFüc'eten vefat za altına alınan bu eşya Kralm ta • Ankara 14 (Telefonla) Şurayin edeceği bir vekile aynen teslîm yı Devlet azasından Asım Beyin reedilecektir. Saray memur ve müs fikası bugün füceten vefat etmisti. Demiryolu işıeri İzmir 19 (Hu. Mu.) İki ay evvel Kocaeli meb'uslarından Kıhç oğlu Hakkı Beyin İstanbul cadde sindeki evini geceliyin soyanlar hakkmda ehemmiyetli takibat yapılmış ve hırsızhğın Bartm'h Mehmet, Bilecik'Ii çingene Mustafa ve Girit'li Ankara 19 (Telefonla) He Zekeriyya oğlu Tahsin namlarmda yeti Vekile saat 6 da İsmet Pş. nın üç kişiden teşekkül eden bir çete riyasetînde toplanarak Vekâletlere tarafından yapıldığını ve merkumların daha başka yerlerde yapılan ait bazı evrakı müzakere etti. hırsızhkların da faili olduklarını tesbit etmişlerdir. Tevkif olunarak buraya getirilen hırsızlar suçlarını İzmir 18 Tire'nin Subaşı, Tubütün safahatile itiraf ederek çalIum, Naime, Arapçı köyleri su aldıkları eşyayı İstanbul'da sattıklatındadır. Halk muavenete muhtaç rını söylemişlerdir. bir vaziyettedir. Hilâliahmer mer • kezinden yardım istenecektir. Celtahdemleri ise kendilerine başka lât gölü de taşıp tren hattını istilâ bir iş bulununcıya kadar şimdiki ettiğinden Aydın postası su içinden maaşlartnı aiacaklardır. geçmektedir. Bugün sağnak halinKralm cesareti! de dolu ve yağmur yağdı, şehir su Marsilya 17 Kral Alfons bu • lar içinde kaldı. rada trene bînerken memleketinden ayrılmasının korkaklığa hamledil memesi için maiyeti erkânma de • İzmir 18 İzmir'e ne kadar Rus miştir ki: ithalâtı ve ne ryktar ihracat olduğu «Benim bu hareketimi yapabilmek Vekâletin istimzacma cevaben Anîçin lâzım olan cesaret muharebede kara'ya bildirîldi. Ticaret müdürü bir süvari alaymın başında düşmaRus'laraı Izmir'de damping yap na hücum için lâzım olan eesaretten madıklarını söylemektedîr. fazladır.» Beyrut'ta hâdiseler Adana 19 (A.A.) Beyrut'ta halk tarafından tramvay ve elektrik şîrketine karşı yapılmış olan boykot en şiddetli devresine girmiştir. Binlerce halk hükumet konağı önünde nümayiş yapmışlardır. Nümayişçilerle zabıta arasında möcadele olmuştur. Talebe ve ahalîden 65 kişi tevkif edilmiştir. Suriye hükumeti aleyhine neşri yatta bulunan Elahval, Errasıt ga zeteleri kapatılmıştır. Heyeti Vekilede Sanayiin himayesi Ankara 19 Hükumet sanayıîn tamamile himayesine karar verdi ğinden sanayi kanunu tadil edile cektir. İktisat Vekâletinin sanayi kısmında mütehassıslardan mürekkep bir heyeti fenniye teşekkül e decektir. Vekâlet fabrika açmak istiyenlerin arzu ettikleri tetkikatı bedava yaparak, rapor, fikir vererek müteşebbislere önayak olacaktır. İzmir havalisinde seller Yeni bir ziraat mekfebi Ankara 19 (Hu. Mu.) 160 bin lira sarfile Bornuva'da ikînci bir ziraat mektebi yaptırılması karar Iaştırılmış ve inşaata başlanmıştır. Erzincan'da bir facia Erzincan 19 (Hususî) Bir kadın ile dört çocuğu esrarengiz surette balta ile parçalanmıştır. İzmir'in atlı tramvayları İzmir 18 Rıhtım tramvaylarının elektrikliye tahvili için şirket, yeni konacak sermayenin faiz ve amortismanına karşılık olmak üzere ihracat emtiası tarifesine zam yapılmasmı teklif etmiş, Nafıa Vekâleti bunu reddetmiştir. Ath tramvayları CBHİSİ ^>vf Bttmı İzmir'de damping yok İzmir bağlarınm zararı İzmir 18 Son krağılardan İzmir bağları % 20, Manisa bağları % 70 zarar görmüştür. Maahaza bu za • rar, asmaların erken açılan gözle • rinde olmuştur. Diğer gözler henüz açılmadığmdan bu tahminler kat'î değildir.