19 Nisan 1931 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

YEDİNCİ SENE No. 2497 « nrrlrl YUNUS NADİ İnAREHA!\ESİ; Dihuıııııııııuıımc larsiMDild tlairrı utah.sasa Telgraf: Istanbul Cumhurivet Posta kutıısu: N° 2 4 6 Başmuharrlr : 22366 Tahrir mUdürU 23236 Idare müdürü 22365. Matbaa 20472 . mhurı Irak tayyareleri Dün akşam şereflerine bir ziyafet verildi • PAZAR 19 NiSAN 1931 ABONE ŞERAİTİ : {TÜRKİYE ÎÇTNT*HARlÇT : Seneliği j 1400 Kr. j 2700 Kr. | 6 Ayhğı : 750 Kr. : 1450 Kr.. } 3 Ayl1ğı { 400 Kr. j 800 Kr. j NOshası her yerde lllıılimmıııııııııııııımııııuıııııııınıım*n'i»nın"iı Maziden istikbale: bir tarih sahifesiL • • • » !»•» •• Intihabat 23 Nisanda lcra Edilecek •••(•••••••••••IIMIIMIIMIIMIIUMMIIIIMIMIMMMIIMIIIIMIIMII 5 Kurnştar * Liste dün gece hazırlandı ııııııııııııııiMiıııııııın, Gazi nin Türk çocuğuna bir dersi Ankara: 17 nisan (Başmuharririmiz den) Dün akşam Reisicumhur Gazi Hz. Türkiye B. M. Meclisi Reisi Kâzım Pş. nın evlerini teşrif ettiler. Bu ziyarette diğer bazı arkadaş larla beraber ben de faazır bulundum ve orada ömrümün ilelebet unutulmıyacak en saadetli bir kaç saatini yaşamış bulundum. Gazî Pş. Hz. evin kendilerini istikbal ederek ellerini öpen çocukları ile saatlerce meşgul B. M. Meclisi Reisi Kâzım Pş. nm yavrulan: oldular. Bunlar KâSağda: Güner, solda: Teoman zım Pş. nın henüz yedi yaşında buîlter'e söyledikleri tarih safhasını lunan kızı Güner ile henüz altısına telhis ederek hep gene çocuğa hitap basmış olan oğlu llter'dir. Her iki şeklinde şu suretle yazdırdılar. çocuk okuyorlar, güzel kitaplarına çok bağhdırlar. Bu bahtiyar yavrulann eski harflerden haberleri yoktur. Onlar yeni harflerin bütün fe yizleri icinde gümrah bir irfan âleBu Türk Imparatorluğunun teesmine ilk adımlarını atmışlardır. süs tarihi Çin'de İmparatorluk te • Şevkle, şetaretle öğreniyor ve yaşlaessüsünün tarihile başlar. Çin'in mirile nisbet kabul etmiyecek bir benlâttan evvel on üçüncü asra ait ve • liğin ilk sağlam eserlerini sanki büsihaları bunu müeyyittir. Ancak, bu büyük Türk İmparatorluğunun bizyüdükten sonra tekrar ufalmıs dece malum olabilen İmparatoru nilecek küçük şahsiyetlerinde gos Teoman'dır. Teoman milâttan ev • teriyorlar. vel üçüncü asır başında yaşamış büGazi çocuklarla uzun uzun ko yük bir kahraman'dır. Çin'lUer bu nustu. Şimdi kendisi de guya bir çokahramamn Çin'de İmparatorluk cuk olmuştu. Çocukların dili ile kotesis etmiş olan büyük Türk kahranusuyor ve böylelikle bilhassa onlamanlarımn neslinden geldiğini id • rı konusturuyordu. Gazi'nin tevecdia ederler. Teoman'ın oğlu Türk cüh ettiği her sahada teferrüt edeİmparatoru Mete meşhurdur. O rek temayüz eylediğini hep biliriz. Şark'ta Kadirgan dağlartndan Garp'Büyük Reis ve rehber eğer çocuk te Hazer denizine kadar; Şimal'de hocahğı yapsa bunda da mutlaka Sibirya'dan Cenup'ta Himalâya ebirinci ve en yüksek mevkii işgal eteklerine kadar geniş hudutlar içindeceğini dün akşam kendilerini Kâde büyük İmparatorluk teşkil etmiş olan yüksek bir Türk hakanıdır. zım Pş. nın çocukları ile meşgul Mete Çin İmparatoru ordulartnı 6üolurken görenler bilittifak ve teredyük meydan muharebelerinde mağ dütsüz tasdik eylemişlerdir. Bu parlup etmiş, Çin İmparatorunu iltica lak sahnede çocuklar kitaplarının ettiği kalede muhasara etmiş, an muhtelif parçalarını okudular, okucak karısının şefaatile ve fakat dukları mevzular üzerinde kendileri kendisine vergi vererek tabiiyetini ile enikonu hasbıhalller yapıldı. Yekabul eylemesi şartile azat eylemiş ni harflerin marşlarını terennüm etbir Türk İmparatorudur. tiler. Kendileri hiç farkında olmakŞimdi, çocuğum bu satırları oku, sızın müthiş karakter imtihanı geve kendin için bir unvan ararken çirdiler. Her iki yavru bütün bu imTeoman veya onun çocuğu Mete'yi tihanlardan muvaffak çıktılar. Reidüşün!., Bu ikisinden birinin adını sicumhur Hz. yaşının küçüklüğüne ad edin. rağmen bilhassa kuvvetli karakterin Bence Mete çok büyüktür. Bütün parlak misallerini veren îlter ile biTürk tarihinde Oğuz efsanesinin raz daha fazla meşgul oldular. Baatf ve isnat olunabileceği adam bu husus îsminden dolayı. dur. Fakat, düşünülürse Teoman eltlter'in bir Türk hakamnın ismi bette ondan daha büyüktür. Çünkü, olduğunu her hangi bir kitap yazı her şeyi hazırhyan odur. Nitekim, yormuş. Son zamanlarda Türk tariMakedonya'lı İskender büyük lâkahini derinliklerinde uyuduğu karanbile anıldı. Fakat, hakikaten, ondan büyük olan Filip'tir. Çünkü, İsken hklardan çekip çıkarmakla uğraşan der'in muvaffakiyeti için lâzım olan Gazi Hz. bu isimde muhakkak bir siyasî zemin ve askerî vasıtaları hayanlışhk olacağını beyan ederek eğer maksat Türk tarihinden bir i zırhyan odur. Eyüp oğullarından Salâhattin haçlılardan Kudüs'ü kur sim almaksa o tarihin hakikî büvük tarmış olmakla büyük tanmmış bir adamlarla dolu olduğunu söyledüer ve bu tarihin mebdelerine temas e Türk'tür. Fakat, ondan daha büyük olan bizzat Salâhatti'ni ve onu derek Kâzım Pş. nın küçük yavrumuvaffak eden orduları ve vasıtaları suna şöyle hitap ettiler: hazırladıktan sonra ölen büyük Bu senin adını ben pek beğenTürk Nurettin'dir. Ve bütün beşer medim. Ben senin yerinde olsam tarihinde silinmez satırlarla mevcuadımı ya Teoman koyardım, ya Mete. diyetini yazdırmış olan odur. Şimdi, Sen bunlarm kim olduğunu bilmezçocuğum, sen bu babalar ile oğul sin tabiî. , larını mukayese et te kendin icin seÇocuk Büyük Gazi'ye büyük a« vebileceğin bir ismi aytrt et. Ondan çılmış gözleri ile bakıyordu, ve Reisonra, kendi ktymetinîn maddî ve sicumhurun: manevi şahsiyetjnî ifade edecek o Bak ben sana anlatayım, lan bu unvan içinde yükseleb^eceMukaddemesile muazzam tarih hâ ğini senden da:ma daha yüksek o diselerini çocuğun anlıyacaği en balan ve onun vüksekh'ğ' îçinde ken dini daima hiç sayacağın milletine sit şekilleri ile anlatan sözlerini adegöster. , v ta içiyordu. Çocuk yavaş yavaş g'âzünün önünde canlanan büyük ata/JîŞr 16/4/931 ların cazibesine kapıhyordu. fzahat ' GAZİ MUSTAFA KEMAL bittiği zaman o kararını çoktan Yazdırdıkları Büyük Gazi'ye imvermisti. Tereddütsüz: za ettlrildikten sonra Teoman is Ben Teoman olacağım. mini kabul etmiş,olan İlter'in heyeDedi. Reisicumhur Hz. etraftan canları da gene Gazi Hz. tarafından bu parlak sahnenin tesbiti için izdikte edilmek suretile yukarıkî ya har olunan arzulara mumaşat edezının altma şu şekilde yazıldı: rek şimdi artık Teoman olmuş olan ( Mdbadi 2 inci sahife<*e ) Ismet Pş. ve Recep B.dün akşam Gazi Hz. nin neztlerinde içtima ettiler Gazi Hz.nin beyannamesi de H. Fırkası müntehibi sanilerinin müstakil namzetlere bütün bir serbestî ile rey vermeleri telkin edilmektedir Irak'lı tayyarecüer Tayyare Cemiyeıi merkezi önünde Müdür Hasan Fehmi Beyle beraber Asya Türk Hun Imparatorluğu Evvelki giin şehrimize gelmiş olan Irak tayyarecileri bu sabah hava müsait olduğu takdirde Yeşilköy'den hareketle Konya ve Halep tarikile Bağdad'a gideceklerdir. Türk Tayyare cemiyeti dün gece saat 9 da Irak tayyarecileri şerefine Perapalâs'ta 50 kişilik bir ziyafet vermiçtir. Tayyarecile dün Tayyare cemiyetini ve Merkez kumandanlığını ziyaret etmişlerdir. Tayyare ce miyeti Irak misafirlere birer rozet hediye etmiştir. Ziyafet saat 12 ye kadar devam etmiş ve çok samimî olmuştur. Zi • yafette Nakiye Hanım Tayyare Cemiyeti namına bir nutuk söylemiş, Irak sefareti başkâtibi de bu nutka mukabelede bulunmuştur. Tayyarecüer saat bire doğru Maksime gelmişler, sabaha kadar eğlenmişlerdir. Dun gece içtima ve namzetler listesi ile beyannameyi son bir defa tetkik eden C. Halk Ftrkası Umuml Riyaset Divant Başvekll İsmei Pş. Ankara 18 (Başmuharririmizden' telefonla) Bu akşam Başvekil tsmet Pş. Fırka kâtibi umumisi Recep Bey, Umumî Reis Gazi Hz. nin nezdine giderek ilân olunacak namzetler listesi ile be raber Gazi Hz. tarafından neşrolunacak beyanname üzerinde son tetkiklere iştirak edeceklerdir. Dün de haber verdiğimiz veç hile beyannamenin neşrü ilânı bir gün mes'elesidir. Müstakil meb'uslar için açık bırakılacak namzetlik yerleri için daha evvel bir tebliğ ile efkâri umumiye haberdar edilmiş olduğu için o yolda ahaliye göstere bilecekleri namzetler için zaman verilmiş olduğu kanaati vardır. ııııı EII ıırııııı ıt ı ıı [i 1111 m ıı ı ıı: 1 M MI T 11 ıı 11! m 111 ıı rmı n ııiMiııııı nti 1 Reisicamhur Gazi Hz. Tekrarı pek faydasız sayıla maz ki açık bırakılacak 30 kadar yere namzetliklerini koyacak müstakillerin cumhuriyetçi ve milliyetçi olmalan, ortaya Cumhuriyet Halk Fırkası progra mından başka bir programla çıkmaları lâzımdır. Umumî Reisin beyannamesinde müntehibi sanilerin bu müsîakil namzetlere bütün bir serbestî ile rey vermeleri için kâfi ve kanaatbahş izahat ta bulunulacaktır. Maksat memleketin siyasî terbiyesinde bir tekâmül temin etmekle beraber Cumhuriyet Halk Fırkası mesa isinin millet önünde alenî mü nakaşasile daha ziyade tebarüzüne hizmet etmektir. Kâtibi amurru Recep Bey Umumî Reis Hz. kendi fırka > • sına mensup müntehibi sanilere onu bir vazife olarak ifa etme leri lüzumunu açık ve kat'î ifade eyliyeceklerdir. Bu vazifenin müntehibi sanilerimiz tarafından büyük bir dikkat ve isabetle ifa olunacağına tam ve kâmil bir kanaat vardır. Elverir ki întihap olunmak salâhiyetini hafz müsta kil namzetler programlarını ilân ederek kendilerini intihaba ar zetsinler. Mefsuh Serbest Fırkanın bu münasebetle tekrar serbest sahasına çıkacağı etrafındaki şayia • Iardan artık eser kalmamıştır, denilebilir. (Mabad* 4 üncit sahifede) Beynelmilel şöhreti Merhumun cenaze merahaiz bir mason! simi bugün yapılacak Dün intişar eden bütün ga zeteler sabık âyan azasmdan müşir Fuat Pş. nın haberi vefatını kısaca kaydetmekle ik tifa eylemişler di. Müşir Fuat Pş. merhum tarihi askerimiz de ismi başlıbaşına yer tutan eski ricali as keriyemizden idi. Fuat Pş. 120 yaşına kadar Müşir Fuat Pş. yaşıyan İncir merhumun eski köylü müşir bir resmi Hüsnü Pş. nınoğludur. Fuat Pş. nm vefatı anında kaç yaşında bulunduğunu pek iyi bilmiyorsak ta her halde çok yaşamakta babasına yaklaşmış gibidir. ( Mdbadi 6 ıncı sahifede ) Müsür Fuat Ps. M. Grosye şehrimize geldi Yunan Darülfünunluları Dün Tıp fakültesini, müzeleri ziyaret ettiler Öğleden sonra da Yunan konsolosanesinde bir çay ziyafeti verildi Dün M. Grosye ATTJLA Büyük Türk kahramanının hayatı En sağlam ve sahih mertba Iardan alınmış, tarihî hakikatIerden çıkarılmış bir eser Pek yakında neşre başhyoruz Fransa meclisi meb'usanı reisle rinden ve Fransa'nın büyük Mason üstatlanndan sabrk Fransız üstadı azamı M. Grosye dünkü semplon trenile şehrimize gelmiştir. M. Grosye istasyonda bir çok zevat tarafından istikbal edilmiş ve kendisine tstanbul mahfilleri üstatları birer birer takdim olunmuştur. M. Grosye bir muharrimize kendisine karşı gösterilen misafirperverIikten son derecede memnun oldu • ğunu beyan ederek demiştir ki: « Türkiye'ye sırf seyahat mak sadile geliyorum. fstanbul şehrini görmek ve aziz arkadaslarımızla gorüşmek fırsatını kazandığımdan dolayı pek bahtiyanm.» (Mabad 4 üncü sahfede) Yunan Darülfünunlularından bir grup Darülfünun önünde Bir kaç gündenberi şehrimizde bulunan Yunan profesör ve talebeleri dün tıp fakültesini ziyaret etmişlerdir. Talebeler dün sabah mihmandarlarile birlikte saat onda Haydarpaşa tarikile doğruca Tıp fakültesine gitmişlerdir. Misafirler Tıp fakültesi talebesi tarafından samimiyetle istik bal edilmişler ve misafirler Fa külte meclisi salonuna kabul edilmişlerdir. Salonda, müderrisler, profe sörlerle ilmî ve samimî hasbihl lerde bulunmuşlardır. Bundan sonra müderrisler ve derslere girmişlerdir. talebeler Evvelâ üçüncü sınıfa girerek nisaiye müderrisi Kenan Tevfik Beyin takririni dinlemişlerdir. Kenan Tevfik Bey misafirlere bir cemile olmak üzere dersi Fransızca olarak vermiştir. Yunan profesör ve talebeleri Kenan Beyin takririni alâka ile dinlemiş ve alkışlamışlardır. Ehesten sonra profesörler ilmî kudretinden dolayı Kenan Beyi tebrik etmişlerdir. Misafirler bundan sonra fizi • yoloji dersine girerek Kemal