19 Nisan 1931 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 4

Cumhuriyet 19 Nisan 1931 Liste dün gece hazırlandı ; f ...... İsmet Pş. ve Recep B. dün akşam Gazi Hz. nin neztlerinde içtîma ettiler yafetile kabulünü istemektedir. Hasan Efendi elli yaşlarında HavAnkara haricindeki bazı mu za'nın çok eski bir amelesidir. hitlerde 15 20 gündenberi guya Kendisinin namzetliğe kabulü sabık Serbest Fırka erkânından muhtemeldir. bazılarının müstakillen namzet Müntehibi sani mazbataları likleri koydurulmak şartile tek İntihabı meb'usan heyeti teftirar meb'usluğa getirileceği hak şiyesine ye.ıiden müstakil nam kında bazı rivayetler deveran ettiriliyordu. Cumhuriyet Halk Fır zetlik i:in kimse müracaat etmemiştir. Şimdiye kadar müracaat kası asla böyle bir şey düşünmeedenler muallim Arif Feyzi, dokmiş olduğuna göre bu şayialann tor Hasan Rıza ve konsilitçî Asaf menbalarını başka yerlerde ve Beylerdir. Heyeti teftişiye meb'us başka kimselerde aramak lâzım geldiğine hükmedilmek zaruridir. intihabı için bütün hazırlıkları ikCumhuriyet Halk Fırkasının ken mal etmiştir. Müntehibi sani mazbataları bir iki güne kadar tevzi di namzetleri haricinde hiç bir edilmiş olacaktır. kimse için bir surette temayül veFabrikaların mebu'usluk için ya taahhüdü yoktur. MüntehipleFırkaya müracaatleri re kendilerini beğendirebilecekAnkara 18 tstanbul Sanayi lerini tasavvur eden cumhuriyetBirliği yüzleVce kişi tarafından çi ve milliyetçi herkes Cumhuriimzalanmış bir mazbata ile Halk yet Halk Fırkasınmkinden gayrî Fırkası umumî merkezine mü bir programla ortaya çıkabilh* racaat ederek yeni mediste sa Ier, onların muvaffakiyetleri ihnayi erbabının da temsil edil timali tamamen kendilerinin emniyet şeraitile müntehibi sanilerin melerini istemişlerdir. Sanayi erbabı mazbatalarında sanayi mü takdir ve temyizleri arasında fettişi Vasfı Beyi namzet gösterhallolunacak bir mes'eledir. mektedir. Sabık Serbest Fırka reisi Ali Tahakkuk etmiyen bir haber Fethi Bey siyasî hayattan çekil Dün bir sabah refikimiz An diğini ve namzetliğini koyma kara'dan aldığı kaydile şu haberi makta musır bulunduğunu ifade etmiş olduğuna göre Serbest Fır vermiştir: kanın her hangi bir suretle ihya Ankara 18 Burada iyi haber sına ait rivayetlerin asılsızlığı bu alan mehaf ilde tebellür eden kasuretle de teeyyüt etmiş oluyor naate göre efkârı umumiyeyi tatdemektir. Filhakika Serbest Fırmin ve memnun edecek mühim ka yanlış yürümeleri neticesinde ve dikkate şayan kararlarm te bir çıkmaza müntehi olan faali zahürü arifesindeyiz. yetleri sonunda kendi kendini Dün bu haber üzerine «Yeni feshetmekten ibaret bir akametle Gün» refikimiz Ankara muhabitarihe karışmış olduğundan onun rinden malumat talep etmiş ve her hangi bir suretle yeniden muhabirinin yaptığı tahkikat nesahneye çıkması umum için ol ticesi şu malumatı vermiştir: duğu kadar müdürleri ve erkânı «Yapılacak şeyler malumdur. hesabına da hayli garip bir şey Ankara mehafilinde fazla maolurdu. lumat yoktur.» Cumhuriyet Halk Fırkası memlzmir intihabatı hitam bulda Ieket işlerinde şimdiye kadar talzmir 17 (A.A.) lzmir merkip ettiği siyaseti bu yeni inti kezinde yapılan müntehibi sani haptan sonra daha teşkilâtlı ve daha canlı faaliyetlerle idame ey intihabatı bugün saat 17 de hi tam bulmuştur. Yapılan tasnifte Iemek azmindedir. tnkılâpçı Fır43 bin müntehibi evvelden 35 bika Umumî Reîsi Büyük Gazi'nin işaret ettiği yollarda yeni ham ni reylerini istimal ve Cumhuriyet Halk Fırkasma vermişlerdir. Münlelerle yürümeğe hazırlanıyor. tehibi sanilere mazbataları şîmdi Bütün bu mesai ve faaliyetlerin millet nazarında alenî münaka verilmiş olduğundan lzmir Vilâşalarla müdafaası ise Halk Ftr • yetinde intihabat filen hitam bulkasının tahakkukunu emel edin muştur. miş olduğu gayelerden biridir. Bu Namzetlık şayiaları suretle harekette memleketin milEsbak Şehremini Cemil Pş. ile let işlerinde münakaşah hayata Dr. Abdullah Cevdet, terbiye müalışması faydası da vardır. İşte derrisi İsmail Hakkı, sabık îstanmüstakil namzetlere meb'usluk bul meb'usu Haydar Beylerin yeri bırakılmasmda Fırkanın bu müstakil olarak meb'usluğa namdefa da istihdaf ettiği samimî zetliklerini koyacaklarından bahmaksatlar bunlardır. Evvelce sedilmişse de Cemil Pş. ve Ab böyle bir tecrübenin muvaffak dullah Cevdet B. böyle bir şeyi olamamasında Cumhuriyet Halk düşünmediklerini söylemişlerdir. Fırkasının zerre kadar mes'uliDiğer taraf tan İsmail Hakkı B. de yeti yoktur. derslerile meşgul olduğunu ve Umit ve temenni olunur ki bu meb'usluğu düşünmediğini söy defa açık bırakılan imkân ka lemiştir. pısı memleketin hayrina hizmet edecek yeni uzuvlarla bu mak M. Grosye sadın husulünü temin etmiş olsun. YUNUS NADİ {Birinci sahifeden mabait) * ** M. Grosye rükubuna tahsîs editntihabat 23 nisanda Ien bir otomobil ile ikametine tah • Ânkara 18 (Telefonla) Mün sis edilen otele kadar götürülmüş ve tehibi sani intihabatı her tarafta İstanbul'da kaldığı müddetçe isti • bitmiştir. Yalnız Teltik ve Kigi' rahatinin temini için icap eden tcdaden intihabatın ikmaline dair ma bir alınmıştır. lumat bekleniyor. Meb'us intihaM. Grosye'yi karşılıyanlar arasınbatına ayın 23 ünde başlanacak da muallim operatör M. Kemal, Nove namzetler de ayın 22 sinde i ter Servet Yesari, Ferit Aseo, Reslân edilecektir. ne'li Osman, Dr. Osman Şerafettin Zonğuldak'tan bir işçi namzet Beyler de bulunmuşlardır. liğini koyuyor Dün akşam Türkiye Maşrıkı ÂZonguldak 18 Burada amele zamı tarafından M. Grosye şerefi teşkilâtını tetkike memur Cevat ne bîr resmi kabul yapılmış ve kenAbbas Bey tetkikatına devam etdisine tstanbul mabfiline mensup zevat takdim edilmiştir. Müteakıben mektedir. Merkez ve mülhakatta Tokatlıyan'da mükellef bir ziyafet fırka heyetleri toplanarak hal kın ihtiyaçlarını tetkik etmekete keşide olunmuştur. dirler. Heyetler halkm canla başIa ve emniyetle siyasî mukadderatını bilâkaydü şart Gazi Hz. ne Yalova'da ucuz paviyonlar tevdi ettikleri kanaatine vasıl olSeyrisefain idaresi Yalova kaplımuştur. calarından fakir halkın da istifadeCevat Abbas Bey bunu Gazi sini temin için ucuz pavyonlar inşa Hz. ne telgrafla arzetmiştir. A • ettirmekte idi. Büyük otel ile Çı mele başçavuşlarından Hasan E naraltı otelleri arasında yapılmakta fendi amele namzetliği için mü • olan pavyonların inşası bitmiştir. racaatta bulunmuştur. Hasan EYalova kaphcalan 1 mayıstan itibaren umuma açık bulundurulacaktır. fendi meclise şimdiki amele kı (Birinci sahifeden mabit) Türk Temaşası Meddah Karagöz Orta oyunu Muharriri: Selim Nüzhet B. Istanbal • Matbaai Ebüzziya 1930 Heyecanb İcat! NESTLE kehaneti Her kesi haytan edecek bit oyunl Bîr Orta oyununda bir çene yarışı. Ali B. ve Sefer Ef Selim Nüz het B. în «Türk Temaşası» unvanlı eserini bü yük bir merak ve keyfiyetle okumıyacak bir Türk tasavvur etmem. Med dah, Karagöz ve Ortaoyunu gibi, temaşa mızın, millî üç şeklinden bah seden bu eser, memnuniyetle Hayal oyununda Cezair tasviri Gel muabir eyle tabir var mı derde çareler. Selim Nüzhet Beyin «Karagöz» e, bu millî kahramanımıza ait kıymetli yazılarmı yüreğim çarpa çarpa okudum. Karagöz, ne kuvvetli bir timsal imiş ki, insanda, velev Garp harsile az çok meluf dahi olsa, bu derece büyük bir bediî heyecan uyandırı Yarın ayni sütundaki izahatı okuyunuz. yor. Gölge oyunu, temaşa, sözüne lâ yıktır. Küçük perdesi, sahnesi ve eşhasın tenevvüü itibarile minyatür halinde bir tiyatro demektir. Hayal oyunu, eski zamanlarda, Çin'de başIamış, oradan Mogol'lar vasıtasile Orta Asya'ya ve nihayet Iran ve Arap ülkelerine yayılmıştır. Müsteş söylüyorum • Hayal oyununda rik doktor (Yakop) hayal oyununun Mısır tasviri ciddî bir tetebon üçüncü asırda Türkistan'da mevbü, hakikî bir bilgi mahsulüdür. cut olduğunu söylüyor. Selim Nüz Resimleri de muntazam ve yenidir; Dünkü bulmacanın halledilmiş het Bey Arap'larda, buna dair ilk seçmedir. Bunlardan bir iki tanesini kayda (580) tarihinde tesadüf edilşekli naklen dercetmekten kendimi me diğini işaret ederek bize hayal oyu1 2 3 4 5 6 7 8 9 1011 nedemedim. nunun Arap ve Fars'lardan geçmiş Selim Nüzhet Bey, (1308) de ts • olması faraziyesini akla daha yakin Karagümrük'te Kariye camiinîn buluyor. tanbul'da doğmuştur. Namık Ke • yanındaki dar sokakta evvelki gece mal'in arkadaşlarından, «Hazinei Bizde hayal oyunu, en evvel Buryarısı çırıl çıplak bir adamın yat evrak» mecmuası müessisi Mahmut sa'da Şeyh Küsteri tarafından oynamakta olduğu görülerek keyfiyet Celâlettin Beyin oğludur. Bütün tah tılmıştır. Bu zatın Bursa'daki kabzabıtaya haber verilmiştir. Muayenc silini Galatasaray lisesinde yaptık rinde vefat tarihi (802) gösterilmisneticesinde bu adamın bıçakla bir tan sonra, üç sene müddetle, (Ce • tir. Küsteri İran'da doğmuş geze kaç yerinden vurulduktan sonra ölnevre) Darülfünunu Edebiyat Fa • geze Bursa'ya gelmiş, tran'da gördUrüIdüğü anlaşılmıştır. kültesinde edebiyat tahsil etmiştir. düğü (Gölge oyununu) Bursa'da oyTahkikat neticesinde maktulün Mütareke senelerinde (tleri) gazenatmağa başlamıştır. Bursa'da Kaçamur Şevket namile maruf bir satesinde muharrirlik eden Selim Nüzragöz'ün kabri, malum olduğu veçhet Bey, şimdi (Robert Kollej) de hile Çekirge'ye giden yolun sağ tabıkalı olduğu anlaşılmıştır. EdirneTürkçe muallimidir. Mumaileyhin, rafındadır. Yunan'lılar, bunu tah • kapı'da kahvecilik eden Alâettin isyukarıkı eserinden maada, İkbal kü rîp ettiler. Bugün, kabir olarak, BUGÜNKÜ BULMACA minde birile kavga etmiş ve bu kavtüpanesinde «Salıncak Safası» isimboynu bükük, kınk ve adi bir mega hayatına malolmuştur. 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 li hayal oyunu, gene ayni naşir nezzartaşmdan başka bir şey yoktur. Katil Alâettin hali firarda olup dinde «Gülme Komşuna...» unvanlı Etrafı harap ve kâmilen açıktır. Ne zabıta tarafından aranmaktadır. bir ortaoyunu (1931) de intişar etacınacak hal!.. Bursa Belediyesi, butiği gibi, iki perdelik (Aman ha • nu, küçük bir himmetle, merak er nım biraz sus!) muthikesi de Darülbabının ziyaretgâhı haline koyamaz bedayi tarafından muvaffakiyetle mı ? Metruk, namü nişandan ari kalGalata'da bir dögüşme oynanmıştır. «Gülme Komşuna...j> ması millî şiara yakışır mı? Galata'da oturan Mehmet Refik oyununun havaları Rauf Yekta Bey (Hacivat) a gelince: Nerede metve Koço isminde îki şahıs bir mes'etarafından tertip edilmiştir. Görülüfun olduğunu bilmiyorum. Ancak leden dolayı kavgaya başlamışlar • yor ki, Selim Nüzhet Bey, tiyatro ya Bursa ovasında, (Hacı Hayvat çiftlidır. Koço, Mehmet Refiğ'i adamakılzıcılığında mütemayiz bir Türk muği) namile bir çiftlik vardır. Belkî h dövdükten sonra yere düşürmek harriridir. (Salıncak Safası) îsminHacivat orada defnedilmiştir. Onun maksadile itmiş, Mehmet Refik te deki hayal oyununu kahkahalarla da kabrinin inşası millî bir borçtur. okuduğumu söylersem, muharririn bir kahvenin camları üzerine düştüBursa Belediyesinden bu gayreti bekyalnız hayal perdesinde temaşa su ğünden camlar kırılmıştir. Kırılan leriz. retile değil, hatta sadece kıraat şekcamlar bileğini kesmistir. Koço bu Soldan sağa ve yukarıdan aşağıya: Kitapta, (Karagöz) ün oynatıhş linde de okuyucu üzerinde muvaf • 1 Can (3), Müstesna (3). sırada Mehmet Refiğ'i kurtarmağa tarzlarına, muhtelif oyunlarına, ma2 Çalgı (2J, Kısmet (5), Nota (2). fakiyetli bir tesir yaptığı anlaşılır. gelen Margrit ismindeki kadını da zide ve hali hazırdaki hayalci san'3 Cahillik (7). **# döverek kaçmıştır. at'kârlarmıza ait malumat çok me 4 Örtü (3), Piyano taberi (3). 5 Nida (2), Bir şark vüâyetimiz rak ve zevk verici mahiyettedir. KaMeddah (3), Edat (2). ragöz, niçin, hepimizin ruhunda, taSelim Nüzhet Bey «Türk Temaşa6 Bir vilâyetimiz (5), Bir nakil biî olarak saf bir sevinç uyandırı Ortaköy'de üç kulübe sı» eserine temaşamızın eski ipti vasıtası (5). yor? Selim Nüzhet Bey bakınız, bu7 Bir aza (2), Bir meyva (3), Nodaî şekli olan meddahlıkla başlı yandı nu ne kadar güzel izah ediyor: ta (2). yor. Malum olduğuna göre meddah, Ortaköy'de Fıstıkh mahalde Ha«... Karagöz kafası, suratı, hareketleri, 8 İade (3), Gece (3). perdesiz, sahnesiz bir nevi temaşa 9 Kadınlann derdi (7). san çavuşun oturmakta olduğu kudüşünüşü ve söyliyişi itibarile tamamile addolunabilir. Bunda, bütün vazife, 10 Bağışlama (2), Gençlik (5), lübeden yangın çıkmış ve etraftaki Türk'tür... Karagöz her Türk gibi saftır... temsil ve taklit rolü, yalnız meddaNota (2). kulübelere de sirayet ederek İhsan Dost bildiği herkese evinin kaptsı gibi, 11 Tahmin (3). Bir spor tabiri hın şahsına bırakılmıştır. Muvaffa ruhunun her koşesini açar...* ve Recep Ef.Ierin kulübelerini de (3). kiyet onun şahsî kabiliyetine bağ yaktıktan sonra söndürülmüştür. Müellifin bütün mütalealarını ayIıdır. Meddahın muavin ve aletleri nen, hiç olmazsa hulâsaten dercedeYangın Hasan çavuşun karısı, sokaomzuna asılı bir mendilden ibaret mediğimden müteessirim. Makalenin Çiçekçilik sergisi ğa çıkarken evde yalnız bıraktığı tir. Meddahlığı Şark'ta intişar etti hacmi buna müsait değildir. Iktisat Vekâleti tstanbul Ziraat beş yaşındaki çocuğu Hüsamettin'in ren âmil, Şark'lıların (dinlemek) «Hacivat» a gelince: O, Türk mil Odasına gönderdiği bir tezkerede mangalı devirmesinden çıkmıştır. kabiliyetidir. Meddah, islâm âle letinin başka bir timsalidir: YabanTaksim bahçesinde bir çiçekçilik minde çok eskidir. Acem'ler bunlara cı harslar temessül etmiş, sun'ileş sergisi tesisinden dolayı beyanı (Kıssahan) derlerdi. Mazide, med Bir çocuk otomobil altında miş bir tiptir. Onun mustalah ve memnuniyet ederek serginin muntadahlar. halkın bediî ihtiyacını tat • kaldı tumturaklı lisanını Karagöz bir türlü zam olacağı ümidinî izhar etmiştir. min ediyor ve hatta saraylara bile Defterdar caddesinde oturan Hü> anlıyamaz; hulâsa! Hacivat, bir Osçağrılıyorlardı. seyin Ef. nin kızı 4 yaşında Şaziye manh'dır. Hayal oyununun diğer uSelim Nüzhet Bey, bu noktada ecsokakta oynarken şoför Hasan Tahmum tipleri de hakikate fevkalâde Şoförler intihabatı nebi menabiile beraber, Türk men sin Ef. nin idaresinde bulunan otouygundur. Karagöz'ün otuz kadar Şoförler Cemiyeti heyeti idare inbalarından da istifade etmiş ve esemobilin altında kalmıştır. Çocuk o < oyunu vardır. Bu bahsi, perdeye ait tihabı bugün de devam edecek ve rini külliyetli vesikalarla kuvvet tomobille birlikte bir kaç metre süşu güzel bir iki sözle kapıyacağım: sandıklar bu akşam kapanacaktır. lendirmiştir. Zamanımızdaki med • rüklenmiş, muhtelif yerlerinden ağır Şem'ai şadi yantnca cilvezadır perdemiz dahlara gelince: Bunlara hasredil eşhasile millî ve hakikî Türk mutsurette yaralanarak hastaneye kalPertevi feyzi safala rusinadır perdemiz miş sahifelerde de mühim malumat hikesidir. dırılmıştır. Şoför yakalanmıştır. vardır; bugünkü meşhur meddahlacGelse ol çeşmi siyahım handeler peyda * ** olur. rımızın isimleri ve resimleri mün • Selim Nüzhet Bey, millî Türk tederiçtir. Meddahların hikâyeye baş«Cüveguht, şahidi zevkü safadır perdemiz maşasının, Karagöz ve orta oyunu * *# lamadan, mukaddeme kılıklı okuYirmi beş nisan, önümüzdeki cu gibi çok güzel şekillerinin metruk dukları kıt'alardan bir tanesini buOrta oyunu martesi günü saat 6,30 Matmazel bırakılmamasım, san'atkârlarının raya naklederek, onlara ait olan bu Odile Dandoria tarafından bir piyaEserin, orta oyununa ait üçüncü teşvik ve himaye edilmesinî temensözlere nihayet vereceğim: no konseri verilecektir. kısmı da, mükemmeldir. Türk'ün ni ediyor ve Şehremanetinin, bu huAşinamı gördüm bu şep manada giymlş Biletler Matmazelin piyano hocanükteperdazlığına, cinaslı sözlerine, susta, muavenetini istiyor ki, bu tesı M. Adinolfi'den tedarik edilebilir. hareler şuh ve şakrak ruhuna inkişaf meymenniye biz de, canla, başla iştirak 4 mayısta da M. Adinolfi'nin bütün Ol dihen içre dizümiş lülüü sehvareler danı olan orta oyunu; (Pişekâr), ederiz. talebeleri senelik konserini verecekLâl renk olmuş kızarmış ol sefit ruhsareler (Kavuklu), (Zenne), (Cüce) ve sair YUSUF OSMAN lerdir. Karagöz Günün eğlencesi Boş vakitleriniz için Bir sabıkalı Sokakta ölü olarak bulundu V!iıey®tt@ Bir piyano konseri