1 Nisan 1931 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1
YED SE^E N 2479 NADİ VUIUS UREHANESİ: ni'mııımııııuıı LMMmia 'iuircı malısusa T«lgraf:stanbul Cumhnrivel P o s i k u t ı i 8 u : N° 2 4 6 Başmuharrir rahrir mUdUrU idare müdüru'2365. Matbaa 22366 23236 20472 m h u r ıv Kaç yeni rrıeb'us alınacak ? ÇARŞAATBA 1 NiS£N J9 2 İ ABO\E ŞERAİTİ "TÜRKİYE IÇİNJ HARİÇ İÇİN Seneliği 1 400 Kr. | 2700 Kr. 6 Ayhğı : 750 Kr. : 1450 Kr.. Î 3 Ayhğı \ 400 Kr. : 800 Kr. d IMUshası her yerde 5 Kurnştur Hükumethizin Pek yerine Ve pek güel bir hareketi Bir kaç sesdir tütün ticaretinin oldukça lyiik bir buhran geçirdiği maluıdur. Tütün ahşverişile meşgul ohak üzere Türkiye'de müesses b çok ticarethaneler az zamanda lerini tasfiye ede rek kapılarınkapadılar. Tütün ticaretile me^ul bir çok Türk evAnkara 31 (Telefonla) Yeni Meclise iltihak edecek yeni meb'usIerinin pek bjrük zorlukîarla karların altmışı geçmiyeceği hakkmda îstanbul gazetelerinde intişar eden şılaşmış oldularından haberdarız. Zamanlanda yapılan tenkit habcler Fırka ntehafilinde ne tekzip, ne de teyit edilmektedir. Esasen lerde bu netelerin biraz da bu yeni meb'usların 150 ye baliğ olacağına dair olan neşriyat bir tahminticaretin meıleketimizde hüku den ibaret olduğu gibi (60) dan ibaret olacağı yolundaki malumat ta metten gördçü müşkülâttan ile rivayete müstenittir. Yalnız bu rivayetin hakikate pek yakın olduğunu iddia edenler pek çcktur. Mükerreren de söylendiği üzere ri geldiği idta olunuyordu. Fa kuvvetle ; kat müşkülân büyüklüğü ve u hak kati şimdiden kat'iyetle bilmeğe imkân yoktur. Kat'î vaziyet anmumiliği sösermekte gecikmedi cak Fırka Reisi umumisi listeyi ilân ettiği gün anlaşılabilecektir. ki bu müşkültın sebeplerini daha başka yerleıie aramak lâzımdır. Umumî harrher şeyde oîduğu gibi tütün zirat ve ticaretinde dabi büyük büyü tahavvüller husule getirmiştir. îmumî harpten sonra ise tütün ticreti daha büyük te • merküzîere doğru sürüklenerek bu işte dahi >üyük sermaye ve geniş mikyastahareket şekilleri kaim olmuştur.Bu şekillere göre tütün ticaretime binnisbe küçük ve müteferrik çlışmalar artık kolay koîay tuîunanazlardı. Tütün bell başlı ihracat metalarımızdan bri ve belki de birincisi olduğu i«n onun ziraat ve tiTekrar Darulfununa Tekrar Darulfununa H. F. sına gfmek için Şayani dikkat bir caretinde biam de kendi kusurlagelecek olan gelecek olan muracanttta bu'nnan vıakale neşreden rımız olup omadığı mes'elesini Falih Rıfkı B. Nurettin Aîi B. Refik B. TaJât B. ceffplkalem îeçivermek isteme kalmaları daha muvafık olacağmın Ankara 31 (Telefonla) Fırka yiz. !* < işte a: çok bizim de kusur merkezine meb'us namzetliği için nazari dikkate alınması kuvvetle larımız vars, onların ıslahında muhtemeldir. müracaatler tevali ediyor. Talepnadakika fevtememek lâzım geldime sahiplerinin çoğunu Surayı DevFalih Rıfkı B. in bir makalesi let, Temyiz azaîârîle vekâletler mîiAnkara 31 (Telefonla) Fal?h ğine şüphe pktur. Fakat bugün diranı teşkil etmektedir. Mecliste Rıfkı B. bugün Hakimiyeti Milliye'mevzuu balsetmek istediğimiz de sınıf kavgası ismile neşrettiği bir bulunan idare adamlarından bir çovaziyetteki nüşkülât sebebi daha makalede gazetelerin Fırkanın 4 ğunun gene îdare hayatına döne ziyade haricive umumidir. grupa ayrılacağı havadislerinden cekleri şayi olduğuna göre müra Eskiden jelen bir itiyat ile bahisle «bizden olmıyanların geçen caatçıların mühimmini teşkil eden memleketimkde az çok tütün ti(Mabad 4 üncü saMede) memurların şimdiki vazifelerinde careti yapanTürk vatandaşları bilhassa son ki üç sene zarfında ellerindeki malın bir kısmını satamamışlardıı. Bu da bilhassa tütün ziraat ve ticaretinin geçirdiği tahavvüllerden ileri gelmiştir. Satılamıyan tütünler ekseriya bankalara merhundur.Bankaların depolarında bulundukça bu tü tünlerin faizve kumusyon oiarak kendi kendilerini yiyerek nihayet onların sahioleri olan kendi ta cirlerimizi srfrülyet bırakacakları derkâr idi. İki üç sene zarfında bu iş kısmenböyle olmuş ve eğer kendi halinebırakılırsa az zaman sonra tamamen o dediğimiz feci akibette karar kılacağı şüphesiz bulunmuş idi. Bu va zivette buluıan ve âdetleri yetmiş seksene varan tacirlerimizin muhakkak bir Felâketten kurtulmaları için son günlerde Ankara'da yapılan müzakerelerin müsbet bir neticeye vâal olmuş olduğunu memnuniyetle öğrenmiş bulunu yoruz. .mmc Eshabınm müracaati üzerine hükumetimiz bu tütünlerin tütün Muhıetit takım oyuncuları fizmır) vapuru gövertesınde İnhisar idaremiz tarafından sa tın alınmasıiçin gösterilen komb* Sadî B. de dün vapura yetisemediği lstanbu! muhtelit talnmı dün sanezona münsaşat etmiş ve bu tarik bah «İzmir» vapurile Izmir'e hareiçin bugün Bandırma tarikile ha • reket edecek ve cuma günkü maça ket etmiştir. Muhtelit takım, bazı ile yetmiş seksen Türk tacirinin yet'secektir. kıymetli oyunculardan mahrum odaha fazla zarara uğramaktan larak yola çıkmıştır. Seyahate iştiBu on alti futbolcuya beş idareci kurtulmalarını temin eylemiştir. rak eden oyuncular şunlardır: refakat etme'ttedir. Kafil» reisi, Bankalarda merhun bulunan tü Zeki, Fikret, Muzaffer, Reşat, Futbol heyeti reisi Basri Beydir. tünler tabiî tayin olunacak bedelAvni, Bürhan, Cele>l, Rebii, Mehmet Futbol heyetinin diğer azları, Nüzleri üzerinden tütün İnhisarı üzeSalim, Hüsnü, Fahri, Hüsamettin, het, Salâhattin, Orhan ve Muhtar rine geçirilcektir. Tütün İnhisarı Saim, Hasan, Halü. Fenerbahce'li ı Mabadı 4 uvcu sahıjede > bu tütünleri derhal çekmekle ve lllliriMIIMIIllllllllllllllllirilllllllllllMltllllllMMMIMIinillllllllllllllllllllllllMIIII'IUIIIIIIllMlllllllllinîlMIIIMIIIIIIIIIIIIIHIIIIIIiril lllllllllllllllllll bedellerini de hemen tesviye et lî iktisat noktai nazarından hakitikal edecek tütünün vasatî beş mekle mükellef değildir. İnhisar katen teşekküre lâyık pek yerinde milyon kilo raddesinde bir şev oidaresi iki buçuk sene zarfında lacağı söyleniyor ki İnhisar idare ve pek güzel bir harekettir. peyderpey bu tütünleri kaldıra Memlekette çalışan yerli ve yasi gibi büyük bir müesseseye göre rak onların elden çıkarılmasını bancı malî müesseselerin dahi bu temin etmiş olacaktır. Muamele ne miktar itibarile, ne de bedeli işte hüsnü niyetle hareket etmeknoktasmdan büyük bir şey sayıdeki iyilik şudur ki başlarına bete olduklarını kezalik büyük memlamaz. Fakat bu muamele saye lâ olan tütünler yüzünden ne yanunivetle öğreniyoruz ve onların sinde yetmiş seksen Türk taciripacak'arını bilmiven tütün tacirbu hüsnü niyeti sonuna kadar gösnin muhakkak bir felâketten kurlerimiz işten şimdiye kadar ki zatermekten hali kalmıyacaklarıntarılmış olmalarr büyük bir şey rarla"i i'e çıkmış ve kurtulmuş oda hiç şüphe etmek istemiyoruz. dir. Hükumetimizin bu mes'elede le.caklardır. YUNUS NADİ gösterdiği basiret ve himmet milBu suretle Tütün İnhisarına in Hakikî vaziyeti hiç kimse tahmin edemez listeyi ilân edînce anlaşılacak | Kubilây abidesi ) h Teberrüat listesini * , yarından itibaren neşrediyoruz Gazetemizin teşebbüsile a ziz inkılâp şehidi Kubilây için yapılacak abidenin inşası Komite Reisi Kâzım Pş. Hz. nin dünkü beyannamesinden sonra ifası matlup ve mukarrer bir vazife oiarak Türk miîletine ve Türk gençliğine tevdi edildi. Reis Paşanın buyurdukları gibi abide Cumhuriyetçi hislerimizin maddî bir ifadesi halinde, irticam canlandığı ve can verdiği yerde yükselecektir. Abidenin meydana gelmesine medar olacak her hizmet doğrudan doğruya millete terettüp etmektedir. Cumhuriyetin resanetini bütün cihana ilân edecek ve dün Menemen'de boğduğumuz kızıl haileyi yarınki nesillere bir intibah dersi oiarak naklede cek olan Kubilây abidesinin inşasına vasıta olmağı «Cum huriyet» en şerefli ve kudsî bir vazife saymıştır. BinaenaIeyh teşkil edilecek heyetler vazifeye başlarken bir taraftan da ayrı bir teberrüat listesi açarak çalışmağa karar verdik Hamiyetli Türk vatandaşlarından dünden itibaren inkılâp abidesine yardım için teber ruat gelmeğe başlamıştır. Listeyi yarından itibaren neşrede ceğiz. İnkılâp şehidi yerde kalmaz. Gençliğin hizmet zamanı gelmiştir. Teberrüat İş Ban kasına verilip idaremize bildirileceği gibi doğrudan doğru ya idarehanemize de gönde rilebilir. Almanya'da neler oluyor ? Alman Sefiri M. Nadolnt vaziyeti nasıl görüyor? Sosyalistîer, Hindenburg'un emirnameyi geri almasını talep edıyorlar Almanya Reisicumhuru Mareşal Hindenburg'un bir emirname neşrederek kantınu esasî ile verilmiş bütün hürriyetleri refettiğine dair Havas Ajansımn verdigi telgraf çok müheyyiç bir mahiyet arzediyordu. Vaziyet hakkındaki müphemiyeti izale ederek Almanya'da olup bitenleri öğrenmek üzere Almanya Bü yük EIçisi M. Nadolni Cenaplanndan malumat rica ettik. Sefir Cenapları kahul ettiği muharrimizin suallerine cevaben Havas Ajansımn telgrafnamesi bir sui tefehhüm mahsulü olduğu zannında olduğunu ve kendisi Berlin'de bulunduğu vakit Almanya'daki dahilî vaziyeti tam bir sükun içinde gördüğünü ve telgrafnamede beyan olunan e • mirnamenin istarım mucip bir vaziyet görmediğini söylemiştir. M. Nadolni İstanbul'a avdetinden Kat'î vaziyet ancak Gazi Hz. umumî Mtiracaatler tevali ediyor Alvıaiı Milliyetperverlerinın reısı Her Hitler sonra emirnameye ve vaziyete dair ' Mabadi 2 inci sahifede ) Günün adamı: ŞarloL Meşhur san'atkâr Viyana'da üç gün üç gece halkı pesinden kosturdu! Viyana 26 mart (Husu$î) On beş gündenberi Avrupa'da bulunan meşhur komik Şarlo Londra'da ve Berlin'de takdirkârlarını birbirine kattıktan sonra geçen hafta Viya na'ya geldi. Burada da üç gün üç gece gazetecileri ve halkı pesinden kosturdu ve sonra diğer şehirlerde de ayni alâkayı, ayni heyecanı u yandırmak üzere Venedik tarikile Paris'e doğru seyehatine devam etti. İki haftadanberi Avrupa'da gü • nün adamı Şarlo'dur. Her geçtiği yerde insan kütleleri görülmemiş, işidilmemiş bir tehalükle bu kah kahalar krahni alkıslama^a koşuşuyorlar. Kendisile bir mülâkat teminine muvaffak olabilen gazeteler bu» nu birinci sahifelerinde günün en mühim hâdisesi diye neşrediyorlar. Bir kaç sene evvel vatanı olan Londra'ya ilk defa geldiği zaman altı yüz bilmem şu kadar kisi Sarlo'nun akrabası olduklarını iddia etmişler. Bu defaki gelişinde bu muazzam (M"bad> 4 üncv sahifede) Muhtelitjtakım gitti Bursa'da tahkikat Fethi ve Fatin Beyler mes'elesi tahkikatı bitti İntihap esnasında Bursa Valisi Fatin Beyin halka hitaben Ser best Fırka lideri Fethi Bey aleyhinde ağır sözler söylediği ve Fethi Beyin bu mes'ele dolayısile mahkemei Temyize müracaat ettiği yazılmıştı. Mahkemei Temyizin Dahiliye Vekâletine vaki olan iş'arı üzerine mülkiye müfettiş leri tahkika memur edilmiş ve İstanbul mülkiye müfettişi Ali Server Bey Bursa'ya gtmişti. Mumaileyh tahkikatını ikmal ederek dün İstanbul'a avdet etmiştir. Aldığımız malumata nazaran Fatin Bey bu tarzda sözler söyle mediğini beyan etmiştir. Ekserisi Serbestçilerden olan şahitler de aksini iddia etmişlerdir. Tahkkat neticesi Dahiliye Vekâletine bil dirilmistir. îstanbul'u temsil eden takım kıymeîli iki üç oyuncudan mahrum bulunuyor Şarlo, gülduğu zaman, İngiliz'lere mahstu olan uzun dişleri tamamüe görunüyor.. İ ııııııııııınııııııııııııııııııııııııııııiMiııııııiıııııiMiıııııııııııııııııııııııııııııııııııııınıııııııiıııııııııııııııiııııııııııınıııııııııııııııııııııııııııııııııııniHtnH Eskî Reji Sirketinin tasfiyesi Muhtelit takım Atina'ya davet edildi İzmir vapuru 31 mart [Muhte lit takımla giden muhabirimiz den telsiz telgrafla] Muhtelit takım telsiz telgrafla Atina'ya davet edilmiştir. Kafile heyeti bu daveti müzakere etmektedir. Bu dakikada henüz bir karar veril memistir. İnhisar kadroları küçültülecek Ankara 31 (Telefonla) Bilu mum inhisarlarda yeniden memur tayin edilmemesi emrinden sonra ahiren hali hazır kadrolarınm da küçültülmesi idaıelere tebliğ edilmiştir. Dünkü heyeti umumiye içtimaından bir intiba Mefsuh Reji şirketi heyeti u mumiyesi dün Tütün inhisar idaresi binasında senelik içtimala rını aktetmişlerdir. Bu içtimada hükumet namına Ticaret müdürü Muhsin, Defterdarlık ikinci şube müdürü Hilmi Beyler bulunmuştur. Muvakkaten kâtip intihap edilen İzzet Melih Bey senelik raporu heyeti umumiyeye arzetmiş ve blânçolar tasdik olunmuştur. Geçen seneki tasfiye heyeti olan M. Veyl, M. Salem ve Uşşaki zade Halit Ziya Bey tekrar yeni heyete intihap edilmişlerdh.
