6 Kasım 1930 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

= N* 2335 Baçtnuhı YUNUS NADt İDAREHANESİ: MyMnomomiye karşısında dairei mahsns» Telgraf: tstanbul Cumhuriyet i Posta kntnsu: N° 2 4 6 i *ftttttfttllll>Hlllll...t..n>||l|lı' Başmuharrir : 2366 Tahrlr müdUrO : 3236 müdUrü 2365, Kitap kısmı 4 7 2 JllllltmillllllllllllllllUIIMIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIlül, Darülfünun Ve ecnebi Mütehassıslar 1 Ankara ;: : r Fırka Merkezlerinde Faafiyet da z : z rr: • r = = , "Z """"1"11"""11""" "»« "<»»'"'iiMiH.mMi.HUMi H.MiııiHi.iHi.UMi ıııııııııııımmn,,,,,,™,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, „...„.„ Cumh u riyet m u ı PERŞEMBE 6 TEŞRİNISANI 1930 ŞERAİTİ | MÜDDET: jTÜRKİYE İÇİNJ HARİÇ İÇJN Seneliğri İ 6 Aylığı 3 Ayhğı • 1400 Kr. 750 Kr. 2700 Kr. 1450 Kr. 400 Kr. | 800 Kr. NUshası her yerde J 5 Kuruştur = ,„„„„ ^ m m 1 Son zamanlarda ortaya Darülfünun mes'elesi diye bir mes'ele atıldı. Bizde hakikl âlim olup olmadığma dair bir tafcım makaleler de yazıldı; bazı beyanat intişar etti. Elhasü bu mes'ele umumiyetle nazan dikkati celbetmeğe başladı maksadunız muhtelif dedikodulara temas etmek değildir. Darülfünunumuzu, Cumhuriyet Darülfünununu nasıl bir flmü fen ocağı haline koymak kabil olduğunu izah eylemekten ibarettir. Askerlik ve tıptan başka fenn! müessesat ve teşkilâtın bizde pek eski olmadığı malumdur. Bu sebeple gördüçümüz noksanlan ne bu teşkilâtı vücude getirenlere ve ne de bu teşkilât dahilinde calışanlara atfetmek fikrinde değiüz. Fakat hiç birimiz de iddia edemeyiz ki S. F. erkânı da bir içtima hall hazırda fakültelerimiz, fen, edebiaktettiler yat, hatta tıp ve hukuk fakültemiz bile Avrupa fakülteleri derecesindedir. Arzumuz Ise bunlar gibi çahşacak, bunlar gibi Ankara 5 (Telefonla) B. M. ibrazı faaliyet edecek, bunlar gibi eser Meclisi, yarin 14 te toplanacaktır. ler neşredecek müessesatı fenniyeyl Ruznamede encümenler intihabatı meydana getirmek, bizde dahi bu faaliyet oeaklannı yaratmaktır. O halde vardır. Encümenler azasmın geçen bunu ne suretle yapmak kabil olabilecek seneden farklı olmıyacağı ve yalnız tir? S. Fırkaya intisap eden meb'uslarm İşte düşünmek ve hatta iyi düşdnmek yerine diğer zevatın seçileceği anlktiza eden mes'ele budur.Avrupa fenni laşıhyor. ni, ilmini memleketimize ithal etmek iSabık Iktisat Vekili Şakir Beyin çln ikl yol vardır: Biri Avnıpa'ya glderek onlann ne suretle çalıştığını görmek, bütçe encümeni riyasetine intihabı sonra ayni faaliyeti memleketimlzde kuvvetle muhtemeldîr. Serbest Fırkamn Ankara merkezi tatbik eylemektir. Bu suretle Avnıpa'ya Encümen intihabatınadn sonra S. sebile daha fazla nasıl çalısabile gider, ve oradan ilmi ve fenni memlekeFırka tarafından, beled'ye inîiha ceği müzakere edilmiştir. Teşekkül, timize getirmiş oluruz. İklnei usul ise Avrupa'dan mütehas batı etrafında verilen istizah takri riyaset divanına bağlı bir uzuv olsıslar celbederek onlardan burada ça ri okunacak, istizabın kabul edilip duğundan ve idare, teftis gibi bülıştırmak suretile istifade etmektir. edilmiyecegi reye konacaktır. Ka tün teşkilât işlerile umumî heyet ve Memleketimize getireceğlmlz bu zevat bul edilirse bir hafta sonra münagrup idare heyetlerinden ayrıca ayni faliyetl, ayni teknlğl buraya ithal kaşası yapılacak, edilmezse takrir meşgul olacağma göre, kendisine edeceklerdlr. Onlann varifesi bize roalumat vermekten ibaret kalmıyacaktır. hükümsüz addolunacaktn*. Maa «Teşkilât heyeti» adını vermiştir. Bildiklerini bize oğretmekle iktifa etml mafih takririn kabulü kuvvetle Müzakerat saat 17 ye kadar devam yeceklerdir. Bilâkis hayranı olduğumuz muhtemeldir. etmiştir. Avrupa faaliyeti fenniyesini memlekeC. H. F. mda içtima Heyete intihap edilen Memduh timize ithal edecekler, ayni usulti bizde dahi tatb^k eyüyecekler ve ayni fen maAnkara^ 5 (Telefonla) C. H. Şevket B. de Ankara'ya gelmiştir. Mfteslnl bizde dahi kuracakîafdır. asef dıvânînîn gSstercrrfTîtt QU4«rblweda çHhşacttkthv Her ne kadar Avnıpa'ya talebe ve ihS. Fırkc erkânı da toplandı tisas için muhtelif şubelerden faal genç zum üzerine grupça seçilen aza ile umumî merkez azası, bugün saat Ankara 5 (Telefonla) S. F. lerin gönderilmesine taraftar isek te asıl bizde fenn! bir muhit ve fenn! bir fa 14 buçukta İsmet Pş. nın riyasetin erkânı bugün Fethi Beyin riyase aliyet husule getirmek için Avrupa'dan de ilk içtirrını aktetti. Içtimada tinde bir içtima aktederek yarınki mütehassıs getirmek, Avrupa'dan ha muhtelif mevzular üzerinde görü Meclis müzakeratı hakkında mü kikl âlimler celbeylemek iktiza ettiği"üldü, yeni bir teşekkül olmak ha davelei efkâr etmislerdir. ne kanaat ve imanımız vardır. Fen ve ilim dalmi bir tahavvül ve terakki arzeder. Bir kaç sene zarfında her şubede, meselâ, hikmet, kimya, fiziyoloji ve sairede muhtelif taharriyat icra edilir. Avrupa'da gördüklerini memlekete getiren bir zat mutlaka her ikl üç senede bir gene bir defa harice giderek bu malumatım yenileştirmek mecburiyetfndedir. Halbuki bizde dahi bir muhiti fen teşekkül ederse bu zahmet ve külfet kalmaz. Bu fen mühiti ancak muhtelif fen şubelerinin faaliyet göstermesi ve terakkiyatı takip ve bu terakkiyata bizı zat iştiraki ile husule gelebilir. İşte Avrupa'dan getirilecek mütehassıslann da birinci vazifeleri bu olacaktır. Acaba buna nasıl muvaffak olacaklardır.? Burasını biraz tetkik edelim: Ewelâ bize bu işi başarabilecek mütehassıs Ankara 5 (Hususî Muhabirimizden) lâzımdır. Bu zat memleketinde ve fen Osmanlı borçlarının mucip olduğu ihâleminde bir mevki sahibi olmalıdır. Fennl faaliyeti, tetkikatı, taharriyatı tilâflara müteferri olarak Cumhuriyet herkes tarafından takdir edilmiş ve hükumetinin (şimendiferler de dahil) kabiliyet ve zekâsı memleketimizde bütün haricî borçlar üzerinde guya üç der'uhte edeceğl bu vazifeyi hakkile ifa te bir nisbeti ile tediyeyi tasavvur eden edecek bir derecede bulunmahdır. Yaşın müsavi bir muamele tatbik etmek iste40 ile 50 ara^ında olması münasiptir. diği hakkında bugünlerde bazı matbuBundan başka memleketimizde bulun atta yer bulmuş olan neşriyat üzerine duğu zamanlar vatanındaki mevkii fen salâhiyettar mehafilden tahkikat icra nisini kaybetmemeli ve avdetinde dahi ettim. Cumhuriyet hükumetinin böyle burada gecir»liği seneler ve tetkikatı bir tasavvur ve kararı mevcut olmadıait olduğu Darülfünun tarafından nazarı ğına yakin hasü ettim. Bana verilen dikkate alınmalıdır. malumata göre ortada eski Osmanlı İşte böyle zevat bize çahşmak ve bir eser meydana getirmek için gelir. Bunlar borçları için bulunacak makul ve adil vereceğimiz paraya tamah ederek ce tesviye tarzından başka hallolunmak Malıye Vekili Sar&coğlu Şukrü Bey bini doldurmağı ve burada uzun müd ihtiyacında ihtilâfü hiç bir malî mes'ele mumiye meclisi bu borçlara ait olarak det kalmağı düşünmez. O halde bu zevat yoktur. ( Mabadi 4 üncü sahifede ) i Uabadi 3 üncu sahifede Osmanlı borçlarına gelince dyunu u İstizah takrirlerî bugiin tebliğ edilecek IHeclısın bugunku ıçtımaı ı^« . m J ^^m lllllllllllllllllllllllllllllllttlllllltfllilllHIIHIIIIIIIIIIIIIMIIIIIIIIIIIIIIIIIIIirillltliUIHIII Heyeti murahhasamız gitti {Yeni «Umumî hıfztssıtıha kanuma bugünden itibaren bütun Türkfye'de tatbik edUecektir. Bu kanun memleket için çok faydalı bir çok ahkâmt havidir. Bu ahkâmdan bazüarmı ndklediyoruz:] İstizah kabul edilirse müzakere bir hafta sonra ya kalacaktır Tevfik Rüştü B. mühim beyanatta bulundıı H. Fırkası umumî idare heyeti dün içtima etti Bugünden itibaren 12 yaşın dan aşağı çocukların yanlarında ebeveyni ve ailesi dahi olsa mey hanelere girmeleri memnudur. 18 yaşından aşağı çocuklara|i| ispirtolu içki verilmez ve satıl maz. 12 yaşından aşağı çocuklarınl sinema ve tiyatro ve dans salonu, bar gibi mahallere götürülmeleri memnudur. 12 yaşından aşağı çocukarın fabrika ve imalâthane gibi her' türlü san'at müesseselerile ma ' den işlerinde amele veçırak ola,' rak istihdamlan memnudur. 6 veya altıdan fazla berhayatı çocuğu olan kadmlara devletçe mükâfah naktiye, arzu edenlerc de naktî mükâfat yerine bir ma dalya verilecektir. Terkİ teslihat ve biz Halya'da tevakkuf ihtimali Peşte ve Atina'yı zıyaret Mr, Klayn Amerîka tîcaret müsteşarı geldi Mr. Klayn ticarî mes'eleler hakkında hiikumetle temas etmek üzere Ankara'ya gidecektir Heyeti murahhasamız sabahleyin Haydarpaşa garında Bugün Cenevre'de toplanacak beynel ÇArtvin), Hariciye siyasî müşaviri Suphl milel tahdidi teslihat komisyonuna Işti Zlya ve kalemi mahsus müdiirü Kemal rak edecek heyete murahhasamız, dün Aziz Beylerden mürekkeptir. Şehrimizsabahkl ekspresleâftnkara'dan şehrimize de bolunan Şurayi Askerî azasından Cegelmiştir.. Heyet, %aıiciye Vekili Tevfik vat Paşa, heyete şehrimizde Otihak et• Rüştü Beyin rlyasetinde Rlyaseticumhur miştir. Paris Sefiri Münir Bey, Paris'tea kâtlbi umumisl Tevfik Beyle Mahmnt Cenevr«>e fflderek orada hayeti murah(Siirt), Necmettin Sadık (Sıvas), Asun ( Mdbadi 4 uncu sahifede ) Sehir Meclisi bugiin saat ikide açılıyor Meclis fırka grupu dün oğleden sonra bir içtima aktetti Haricî borçlara dair asılsız şayialar!.. Bütün borçlann müsavi muameleye tabi tutulacağı doğru değildir Salâhiyet sahibi mehaf il ne diyor? Mr. Klayn Amerika Ticaret Nezareti müsteşarı Mr. Klayn dunku ekspresle Sofya'dau şehrimize gelmiştir. Mr. Klayn Sirkeci istasyonunda Amerikan sefareti erkânile şehrimiz Amerikan ticarî müesseseleri ve Amerika ticaret odası erkânı tarafından istikbal edilmiştir. Mr.. Klayn dün kendisile görüşen bir muharrüimize şu beyanatta bulunmuştur: Şehir Meclisi Ftrha grupu içtima « Türkiye'yi esasen çok sever ve (Dünkü içtimaa iştirak eden hanrm aza: Baktye, Lâtife Bektr, Safiye Hüseytn H. lar) Türk'lerin her türlü terakkiyat ve inkişaflarmı her zaman büyük bir alâka Bundan sonra fırka grupu heyeti Yeni Şehir Meclisi fırka grupu ile takip ederim. Bundan dört dün C. H. Fırkası lstanbul merkezi idaresi intihap edilmiş ve bu maksene evvel de güzel sehrinize bir kere binasında ilk defa olarak toplan satla 10 kişi seçilmiştir. Grup hedaha »elmiş ve uzun müddet kalmıştım. mıştır. Dünkü içtima esasen azanın yetine her semtin ocak reisleri inBu münasebetle İstanbul'a pek yabancı birbirile tanışması için tetrtip edil tihap edilmiştir. Bu heyet, grup içdeğilim. Cuma günü Ankara'ya giderek hüku miş idi. Bu sebeple evvelâ azanın timalanm tanzim edecek ve halkıri met ricalinizle her iki memleketi alâ birer birer isimleri okunmuş ve bu mahallî ihtiyaçlarını Meclise bil kadar eden bazı ticari mes'eleler hak suretle ismi okunan aza ayağa kal direcektir. Bugün intihap edilecek kında temaslarda bulunacağım.» ( Lutfen sahifeyi çevtriniz ) karak kendini takdim etmiştir. ıııııntıııiMiıiıııııııııııııııııııııııiiiıııııııııııııııııııııııı mııııııııııııııııııııııııııııı ıııııııııiTiMfiıııııııııııııııı mt ı MIIIU'•MIUIÜIIIIMIIMMIIIIIIIIM IIMIIIMIIII ıtmıııııiımıımıııımıııınıııiMiıııınııııııın IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIMIIIIIIIIIIIIIIIIIIIII mııııııııııııımııııııumimmııu uıın ııııı MIIIIIMMII ıııııııiMiMMiırıtı ıı ııtı nı IM ıııırıı 1 IM ııı ıııı tıııı ı ıııtııııııııııııı ııııııııııııutııııııııııı :• ı IIÎIM : nı t: m n M uı n IIIMIIM nn FUII; n •; 1 O Taşralı Ne var, ne yok yahu?.. Istanbul'lu Söyliyeyim! Çeşme var, su yok!... Sokak var, kaldırım yok!. İhtikâr var, teftiş yok!. Tramvay var, yer yok!. ... Hulâsa azizim, meclisi de var, fakat belediye yok!...