9 Ekim 1930 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

YEDINCI SENE ~ N* 2 3 0 8 Baştnuharrlrl NADÎ İDAREHANESt ı IHyDflaumnmije karçısında dairei mahsns* Telgraf: tstanbul Cumhuriyet ; \ Pos^kutpan ; ^° 246 j Başmuharrlr : 2366 • Tahrlr müdUrO : 3236 müdUrü 2365, Kltap kısmı: 4 7 3 : Hararetli Mücadeleler Oluyor Silâhlı, pıçaklı adamlardan bazıları nezaret altına alındılar İki gün evvel Kuçükpazar'da rey verenler dün tekrar rey atmak istedilerse de menedildüer h u riyet PEBŞEMBE 9 TEŞRiNİEVVEL Î93O ABONE ŞERAİTİ • • • • • > • • • »•*«« V • • • • «• • • MÜDDET: JTÖRKİYE İÇİN| HARİÇ IÇİN Seneliği 1400 Kr. J 2700 Kr. 6 Aybğı 750 Kr. 1450 Kr. 3 Ayhğı { 400 Kr. 800 Kr. î = 5 Kuruştur = Nfishası her yerde belediye intihabatı Hasköy'de^ hâdjseler oldu •••••••••«•••••»••••'••••niHMnınniiHinnınınıııııııııınHinnnınııııııınııııniHiıınıııınniMiıiHinnıııınnılınılllııımııınııuıınnnınnıııııııınıııınııııınnnı ı ııııııırıııım Her tarafta belediye intihaplan yapılıyor. Sırf tesadüf eseri olarak bu intihaplar yeni bir fırkanm zuhuru zamanımı ı» na tesadüf etti. Ondan dolayı da onun etrafında fazla faaliyetlere şahit olmakta bulunuyoruz. Halkın samiml kanaatIerinden tevellüt etmek şartile ve böyle olduğu müddetçe fazla dediğimiz faaliyetlerin hiç bir zaman fazla görülemlyeceğinl açık söylemek isteriz. Herkes Istanbul'un kurtuluş bayramı nasebetile muhterem tstanbul halfikrinin sahibi olmakta hürdür. Hususile şehirler ve kasablar, içlerinde bulunan münasebetile çekilen tazimat tel kının sevincine bütün kalbimle işhalka nisbetle bir nevi mesken hükmünIgraflarına cevaben Reisicumhur tirak ederim. Hakkımda izhar bu dedlr. Her fert mensup olduğu şehrin yurulan hislerden de pek minnet [Gazi Hz. gerek İstanbul Valisi daha iyi ve daha güzel olmasile alâkadar tarım. Teşekkürlerimin ve selâm olmahdır. Sırf şehir veya kasabaya teluhittin Beye, gerek C. H. F. Mü ve muhabbetimin iblâğını rica veccüh etmek lâzım gelen bu alâkanm ifettişi Hakkı Şinasi Pş. ya şu ce ederim.» bizde dabi bir gün kemalile tecelli etti[vabî telgrafı göndermişlerdir: ğini görürsek medeniyet yolunda çok REİSİCUMHUR mühim bir merhale katetmiş olduğumuGAZİ M. KEMAL «Kurtuluş günü yıldönümü mü za hükümde tereddüt etmiyelim. Fakat oraya vanncıya kadar şimdilik şurasmı ltiraf edelim ki bu alâka bizde henüz hakkile mütecelli olmaktan uzaktır. Diyeceksiniz ki bu alâka bizde dahi hakkile tecelli etmekten henüz uzaktır da bu görülen faaliyetler ve onlar etrafında gazetelerde yapılan gurültüler nedir? Ne için H. F. gazeteleri belediye intihabatuıın her tarafta kendl fırkaları tarafından kazanılmakta olduğunu müftehirane yazıyorlar, ve neden yeni fırkaya tercümanlık eden matbuat bu intihabat için kendi fırkaları hesabına adeta ter ter tepiniyorlar? Bunun sebebi basittir. Dedik a, yeni fırkanm zuhuru bu belediye intihabatının yeni kanun mucibince icra edileceği zamana tesadüf ettL Yeni fırka belki bir çok şikâyetlerin, Osmanlı Düyunu Umumlyesi meslisi lntihabat intibaları: Gülcami'de rey veren yaşlı bir hanım, Şehzeadebabaşı'nda cetvellerde isimlerini ve fakat her halde bir o kadar da siyasî Paris'te şu tebliği neşretmiştir: arıyanlar... ihtirasların tebarüzüne vesile teşkil % «Eski Osmanlı tmparatorluğu taksim ettL tşte şimdi o siyasî cereyanlaedilmiş düyunu meclisi idaresi 10 hazirın sevk ve tahriki içindedir ki ran ve 8 temmuz 1930 tarihli tebliğlebelediye intihabatı yapıyonız. Umumi Hâmillerin evvelce Ankara'ya intihabata henüz bir sene gibi uzun zarlnde Türkiye hükumetinln tedlyat hugelen murahhaslan M. Vayt ve man var. Onu kim bekliyecek? Siyasî asusunda teshilât gösterilmesinl talep Dekloziyer lâkadarlar Işe şimdiden ateş vermeği ettiğlnden hamillerl haberdar etmlştl. kendi hislerine ve hırslarına daha ran 1830 tarihindenberi ancak mukaveBu hususta bir itilâf mevcut olmamamuvaiık buldular. Netice olarak ta gör Bazı dairelerde intihabat ( Lutfen sahifeyi çevirintz > sına rağmen Türkiye hükumeti 1 hazlmekte olduğumuz şeyler devam etmeğe bu hafta bitmiş olacakhr başladı. Olan şey siyasî bir yanştan başka bir şey değüdlr. Bu meyanda şehri ve Belediye intihabatı dün de her tarafkasabayı düşunen bir tek fert dahi buta devam etmiştir. İntihabat hararetini lunmadığını ellerimizi vicdanlarunızın üzerine koyarak hepimiz itiraf edebilirz. muhafaza etmektedir. İntihap sandıklaBize, gözlerimizin önünde bu kadar rının bulunduğu yerlerde dün H. F. mengarip bir ihtiras ile tevali etmekte olan supları ile S. F. mensupları arasmda haYalnız belediye intihapları bizans zamanları raretli mücadeleler olmuştur. sandık başlarında nutuk iratı gibi halkı nın mavi ve yeşillerini hatırlatıyor. Bu sözlerimizle olup biten şeylre uluorta iti tahrik eden harekât menedildiği için ra« ettiğimize hükmedilmemelidir. Yal intihap dün diğer günlere nazaran danız istlyoruz ki adeta gayrişuurî bir ha sakin geçmiştir. Fakat bu memnuc^reyanm içinde bucalıyan herkesin iyet sandık başlarma aittir. Hariçte geAnkara 8 (A.A.) Yeni Lehistan bü refyap olmuştum. O zaman her iki memeğer imkân bulurlarsa şu bizim gördü ne nutuklar devam etmektedir. Memnuiyete rağmen sandık başlarınyük elçisi M. Kazmir Olezevski, Mısır el leketin mazideki münasebetlerinin evsağümüz hakikati görüp teslün etmek inçisi Abdülmalik Bey ve Norveç elçisi M. fmı irae için bir kaç cümle arzına müsafını göstermelerini istiyoruz. Bu kada da nutuk okumak ve halkı tahrik etmek polisçe derhal mene Bonston bugün Çankaya'da Reisicumhur caseret ettim. Tarihin icabatınm ve dan da kârdır. Yoksa mahiyeti sırf siyasî istiyenler dilmiş ve haklannda takibata başlanmışHz. tarafından resmen kabul buyurula imî bir menafi müşareketinin siyasî isihtiraslardan ibaret olacak mücadeleletır. Bundan başka intihap yerlerinde rak itimatnamelerini takdim etmişler tiklâllerini kazanmalannı mütakıp iki rin er geç meş'um neticeler vermekte memleketi ebedî dostluk muahedesile tidir. karar kılacağmı muhakkak bilmeliyiz. taşkınlık yapan ve üzerlerinde memnu Haklkî siyasî terbiye hakikatle eşolarak silâh taşıyan bir çok kimseler merkezlere Lehistan büyük elçisi atideki nutku caret ve ikamet muahedeleri akdlne sevkeden amiller olduğunu arzettim. tkl yürümeğe itina eden bir hareket tarzı celbedilmiş ve haklarmda zabıt varakairat etmiştir: ları tanzim dilerek tahkikata başlandır. Reisicumhur Hazretleri; Lehistan Re memleket medeniyetin terakklslne yarmıştır. Bu meyanda pek fazla taşkınlık isicumhuru Hazretleri tarafından nezdi dım etmek hususundaki azimlerine ve Denebilir ki belediye intihabatında si yapan ve ağır sözler sarfeden kimseler devletlerine fevkalâde murahhas ve bü siyasî, iktisadî ve fikrî sahalarda münayasî düşüncelerin hissesi olmasın mı? de nezaret altına alınmışlarıdır. uk elçi sıfatile tayinimi müş'ir mektup sebetlerini teshil emrindeki emellerlnl Avrupa'nın ileri giden memleketlerinde Dün alelumum intihabatta altı yedi bu akitlerle isbat etmişlerdir. Zatı dvarı takdim ile kesbi şeref eylerim. Tak Ietlerinin Lehiilerin kalplerinde tannan siyasî fırkalar belediye intihaplanna ka binden fazla rey atılmıştır. Bu suretle riben 18 ay evvel fevkalâde murahhas akisler uyandıran cevaplarile şereflenen dar kanşmıyorlar mı? Hatta orada bele şimdiye kadar umum İstanbul'da atüan ve orta elçi sıfatile itimatnamelerimi zatı diye intihplarf umumî siyasetin tecelli reylerin mecmu miktarı 20 bine yaklaş( Mabadi 4 üncü sahifede ) riyasetpenahilerine takdim etmekle 5clerlne bile miyar tutulmuyor mu? Doğru. maktadır. ^yaseıpenanııerıne t<tK.uını cımcıut Orada bu işler hep böyle oluyor. Fakat ıııiMiıiHiıınııııııiNiıııııııııııııııııııııııııııııııııııı ıııııııınunıııııııııiHiıınııııııiMiııiHiıııııııııııııııııımı Hiıııı ıııııııııntnıiHiıunn Bazı dairelerde müntehiplerin adedi orada ne istediğini ve ne yapacağını bi ız olduğundan veya iştirak edenler fazla Hasköy'deki hadiselereait intibalar: len siyasî fırkalar vardır. Ve o siyasî fır ulunduğundan intihabm muayyen olan Yukarıda mücadele halinde bir halk kalabalığı, aşağıda «Halkçılar Yahudileri kalar belediye intihaplanna karışırken müddet zarfında biteceği anlaşılmakta kesecekler> dediği için tevkıf edılen Ilya veledi Bohor, sağda yuvarlakta vaktile yalnız siyaseti düşünmüyorlar, bu siyase dır. Bu suretle bazı daireler intihabatı Patrik Meletyos'a istikbal hazırlıyan ve dün bir hâdise yapan Ojalo David te nazaran önlerindeki şehir ve kasaba nın cumartesinden sonra temdidine lücaat etmiş ve Cemil hakkında tahkikada yapacakları işleri de beraber düşünü um görülemiyeceği zannedilmektedir. ta başlanmıştır. Valde camiinde de intiyorlar. Oraların belediye intihaplarının Sandık başlarında duran memurların habı H. F. kahir bir ekseriyetle kazanilk mevzuu şehir veya kasabadır. İnsaf ifadesine gdre şimdiye kadar S. F. lehine mıştır. ile söyliyelim, son günlerin asaba alabil atılan reyler vasatî olarak yüzde 20 deLâleli apartımanlarında yüksek mualdiğine gerginlik veren gürültülerine gö recesindedir. B.u miktar bazı semtlerde lim mektebi talebesinden 20 efendi reyre bizde de hal öyle mi? Başlarmdaki biraz artmakta ve bazı yerlerde tenakos lerini S. Fırkaya vermişler ve orada uzun müdürleri tarafından bile hakikî bir ta .•tmektedir. müddet tezahuratta bulunmuşlardır. rifi yapılamıyan yeni fırkanm fırka olaSerbçstçiler burada çok çalışmışlarsa da intihabat dairelerinde rak bile henüz manası anlaşılmamışken muvaffak olamamışlardır. İntihap buraDün de sandık başlarında tetkikatta arkasma taktığı ve ihtiraslarını körükda yediye kadar ufak tefek tezahürat ve lediğl halkın şehir veya kasaba için ha bulunan muharrirlerimiz her daireye hâdiselerle devam etmiştir. rekete geldiğini kabule imkân var mıdır? ait müşahedelerini şu suretle kaydetFatih dairennde Bu sözlerimiz ayni kuvvetle her iki fır mektedirler: Dün Fatih dairesinde sabahleyin Cikaya da müteveccih ve şamildir. Ancak, Eminönü (Beyaztt) dairennde bali'de ve öğleden sonra da KüçükmusHalk Fırkasının bari bu memlekette şu İntihap sandığı bu dairede dün saat tapaşa'da Gül camiinde yapılmıştır. Bunu ve bunu yapmış olmak itibarile daha 7 den bire kadar Şehzadebaşı muvakkitaraya Kasaptimurhan, Haraççıkaramehdün denilecek yakın bir zamanı dolduran nesinde bulunmuştur. Buraya Kalendemet, Muftüali, Haydar, Küçükmustapaparlak bir mazisi vardır. Ya S. C. Fırka rane, Mollahüsrev, Kırkçeşme, Kemalpasma ne diyeüm? Acaba bizim elimizden şa ve Babahasanalemi mahalleleri reyşa ve Abdisubaşı mahalleleri reylerini yalnız iktidarı ele geçirmek hesabına lerini vermişlerdir. Sandık U ten 16 ya atmışlardır. jalnız siyasî ihtiraslan körüklemek mi kadar Valde camiinde durmuş Gureba, Sabahleyin Cibali'de yapılan intihapgellr? Biz memleket işlerinde müsbet hüseyin, İnebey mahalleleri rey atmışta tütün fabrikası amelesinden 741 kişi düşüncelere müstenit sağlam hamleler lar ve 16 dan 19 a kadar da Lâleli aparkâmilen reylerini H. Fırkasına vermişyapamaz mıyız? lerdir. Gülcamiinde ise intihap daha hatımanlarmda durmuş ve Camcıali ile Şn belediye intihaplarımızm şekilleri Balabanağa mahalleleri reylerini atmış İntihap mahallinde rovelver çektiği raretli cereyan etmiştir. Üzeyr isminde ne bakarak insanın nydurma fırkalarm lardır. için polis tarafından yakalanan bir komünistlikle tanmmış olan biri ile CeIâl ve arpacı Halil isminde 3 kişi sandık Sandık Şehzadebaşı camlinde iken 25 imansız mücadelelerinden müteşekkil sabıkalı başında halkı tahrik edecek derecede kadar Kürt gelerek rey atmak istemişparlmantarizme harp ilân eden Sinyor haklannda klkata haşlanmıştır. S. Fırkadan Suat nutuklar söylediklerinden Musolini'ye hak vereceği gelir. Her halde lerdir. Fakat yapılan tetkikatta bunlarm Bey burada bir kaç söz söylemiş, fakat zabıt varakları tanzim edilmiştir. Hariciye Vekili Moskova'da Litvinof ve Karahan yoldaşlar arannda böyle yapan Musolini akılsız bir adam Küçükpazar'da reylerini istimal ettikBurada en şayanî dikkat olan nokta leri anlaşıldığından kendjlerine rey ve kendisinin bazı eski hesapları meydana değildir. Evvelki gün Rusya'dan avdet e kaç gündenberi meml ' timizde intihaba kadınların erkeklerden ziyade Olup biten işlerde saf halkı mazur gö remiyecekleri tebliğ olunmuştur. Fakat vurularak iskât edilmiştir. bulunan İngiltere*hin Irak fevkalâBir aralık Melâhat Suat Hanım ismin iştirak etmesidir. Grup grup kadmla den Haricİye Vekili Tevfik Rüştü rtirüz. Bu hamuru bir arap çorbası haline bunlar kızarak bağırmışlardır. Içlerinden de bir kadın H. Fırkasına rey verirken dün buraya gelerek reylerini H. Fırkası B. dün akşamki ekspresle Anka de Komiseri M. Hemprys dün saat çeviren guya akıllı ve dirayetli müdürler biri demiştir ki: 11 de Hariciye Vekili Tevfik Rüştü ra'ya gitmiştir. de bu takdirlerimizden dolayı lutfen bizi Bizi ihtilâl çıkarmağa mı mecbur Cemil isminde biri elinden reyini almış na vermişlerdir. Beyi ziyaret etmişlerdir. ve cebren S. Fırka reyini cebine koymuşmazur görsünler. lngiliz sef iri M. Corc Klark ve bir ediyorsunuz? ( Mdbadi 4 üncü sahifede Bittabi bu taşkın adam hakkında tah tur. Bunun üzerine kadın polise müraYUNUS NAD1 Gazi Hz. nin Istanbul halkına cevapları Büyük Halâskâr kurtuluş bayramı sevincine iştirak ettiklerini bîldirdiler ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^^B^^^ ^ ^ ^ ^ ^ ^•KVMIMIIIIIII^^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ™ Hamiller taksitlerin tediyesini ıstiyorlar Paris'te bir tebliğ neşrettiler! Borçlar mes'elesi Reylerin mıktan ',0000 e yakın laştı Mısır, Polonya, Norvec Sefirleri Dün itimatnamelerini merasimle Reisicumhur Hz. ne takdim ettiler Tevfik Rüştü Bey dün Akşam Ankar'ya gitti