10 Ekim 1930 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

YEDINCI SENE N* 2309 başmuharrlrl •"»•«•ı YUNU8 NADİ | T T , ım»>mı IIITIITIH. İDAREHANESİ: DByannunıumiye karşısında dairei mahsnsa Telgraf: İstanbul Cumhuriyet Posta kutusu: N° 2 4 6 • Ba?muharrlr : 2366 . jahrlr müdürü : 3236 mUdUrO 2365, Kitap kısmı. 472 umhurîyet iMiıımiHiııiMiiMiıımııııııımMiHiıııııımiMimımHIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIHIIIIIIIIIIIIMIIIINIII! CUMÂ 10 TEŞRİNİEVVEL 193O ABONE ŞERAİTÎ jjODDET: jTÛRKİYE İÇİNJ HARİÇ IÇİN Seneliği : 1400 Kr. { 2700 Kr7 Aybğı 750 Kr. Sr. | 3 Ayhğı 400 Kr. Kr, •••••••••••• ••••• NOshası her yerde 5 Kuruştur '•'••••«•«••«••••illılllfllllllllllllllllllllllll 128 Şehirde Intihabat Bitti Dün sakin geçti Osmanlı borçları Merkezi Paris'te bulunan Osmanlı borçlan meclisi ahiren bir tebliğ neşrederek hükumetimizi mukavele mucibince taksitlerin tediyesine davet etmiştir. Dünkü nüshamıza dercolunan bu tebliğte Osmanlı borçlan meclisi hükumeti mize taksitlerin muntazam tediyesine mâni olan sebeplerin zail olduğunu anlatmak istemiştir. Bu sebeplerin başında geçen kış paramızın kıyraetine anz olan dehşetli sukut tehlikesi bulunuyor imiş. Ankara 9 (Telefonla) Bundan dolayı tediye teahhur etmiş. . liye Vekâleti Devlet Bankasınınf Ondan sonra Mösyö Rist bir rapor versin [teşkili etrafinda hazırlıklara dede vazlyet tekrar tetkik olunsun denilvam etmektedir Buradaki me miş. Mösyö Rist'in bu raporu da eylulün [murların bir çoğu şimdiden his15 inde hükumetimize tevdi olunmuş. Meclis diyor ki para kıymetine anz olan ,8e senedi alarak kaydolunmakfstanbul Belediye intihabatı başbuhran geçti, Mösyö Rist te raporunu jtadırlar. Millî müesseselerden ladığı günd enberi S. C. Fırkasınm tevdi etti, o halde ver paraları!.. ıdahil olacak hisse senedi mikta şu şikâyeti işidiliyor: Acaba paramız kıymetine anz olan rı da tesbit edilmek üzeredir. Fırkamıza rey vermek istiyenbuhran hakikaten geçti mi? Eğer öyle [Bugünlerde bankamn 15 milyon lere H. Fırkası heyeti ihtiyariyeise meclis bütün bütün haksız görülmefliralık sermayesi temin edilerek leri tarafmdan mümanaat edili mek lâzım gelir: 1928 mukavelesi mucibince vermeli paraları. Fakat meclis teskil olunacaktır. yor. Isimleriniz defterde yoktur, son tebliginde bu neticeye varmak için deniliyor. Bu, ne haksızhk? paramızın kıymetinden mütevellit buhHalbuki bütün bu itirazlar ve ranın geçtiğini iddia ediyor. Biz bu iddiayı bir tarafa bırakarak meclisin evvelce sikâyetler hakikatte ya vaktile İtiparamız kıymetine anz olan buhrandan raz edilmemiş olmasından, yahut dolayı tediyede teahhuru kabul eylemek ta intihap kanununun bilinmemeyolundaki teshilâta muvafakat etmiş olsinden ileri gelmektedir. duğunu kaydedeceğiz ki bu cihet son Maalesef, bizzat S. C. Fırkası tebliğde dahi teyit edilmektedir. Demek ki taksitlerin tediyesinde teahhuru kabul Reisi Fethi B. bile intihap kanu • etmek için meclisce de muvafık gö nundan haberdar olmadıklarî rülmüş meşru ve cidd! sebepler varmış. Recep Beyin intihabat ve meydana çıkmıştn*. Çok kanunperAcaba şimdi taksitlerin tamamı istenilver bir zat mek için bu sebepler tamamen zail olmuhalefet münasebeti ile ka Reisinin olarak tanılan S. FırBelediye kanunundan muş sayılabilir mi? Öyle zannolunur ki şayanı dikkat beyanatı haberdar olmadığını gösteren hâbu clheti meclisle beraber tetkik etmekSabık Nafıa Veliğimiz lâzımdır. Eger meclis buhranın Yenikoy kaymakamt ve intihap dise şudur: Eyüpte cami içinde intihabat yapuırken kili Recep B. düntamamen geçtiğine kani ve bu hususta enctimeni reisi Hüdayi B. Büyükdere'de Necmettin Molla Şehir Meclisi intihabatı bize teminat vermeğe hazırsa biz de takkü trenle Ankara* Fakat intihap encümeni ve SarıBeyin evinde ikamet eden S. Fırka sitlerin tediyesinde tereddüde mahal dün hararetini kaybetmişdan şehrimize gelReisi Fethi B. evrelki gün Büyükde yer kaymakamı Hüdai B. kendisine] görmeyiz. Amma bunun için meclis bize tir. Hemen her tarafta inmiştir Recep B. re'de de bulunan Yeniköy intihap isminin defterde yazıh olmadığını teminat vermeli ve paramız kıymetine tihap dün sakin geçmiş ve dün C. H. Fırkasıartık bundan sonra her hangi sebeple ve diğer günlere nisbetle az sandığı başına giderek rey vermek zannettiğini kemali nezaketle söy müfetezcümle Osmanlı b6*¥'t,*Rimnır r E aiüou^tif. ^Dün muhMf i&temiştir. • • ;>+ • ^mç^ • • • ' ŞfnasF den dolayı hiç bir zarar gelmiyeceğini telif yerlerde atılan reymiktarı tahminen açık söyliyerek şayet gelirse bu zararı lerin Paşa ile görfiş ben telâfi ederim demeli. Meclis bunu di 5000 kadardır. Bu suretle müştür. Recep B. yebilir mi?... Zannetmiyoruz. O halde 9 dairei belediyede dün kendisile gdrüşen mes'ele eski halinde bulunuyor demek akşama kadar atılan reybir muharririmize tir. Bizce bu hususta başlanılan işleri lerin miktarı 25,000 rad demistir ki: takip ve intaca gitmekten başka yapı desindedir. Ben çocuklacak bir şey olmasa gerektir. Bugiin cuma olduğu için Osmanlı borçlan meclisinin son tebliği her tarafta sandıklara dilarnnı mektebe biraz damdan düşer bir mahiyet arzet ğer günlere nazaran daha yerleştirmek için mektedir. Mösyö Rist raporunu verdik fazla rey atılacağı tah Maarif Vekili Esat Bey dün Ankara'dan geldim, Bir hafta ten sonra mes'ele meclisle hükumetimiz min olunmaktadır. İntişehrimize gelmiş, fakat Pendik'te ikaburada kaldıktan arasında tekrar konuşulacaktı. Mösyö haba yann da muhtelif met ettiğinden, orada trenden inerek sonra Ankara'ya Beyoğlu kaymakamt tntthap mafıaUtnde* Rist'in 15 eylulde raporunu vermiş oldu yerlerde devam edilecek ve Haydarpaşa'ya ?elmemiştir. Esat Beyi gideeeğim, Recep B. gu anlaşılıyor. O halde evvelce verilmiş bundan sonra bir haftalık müddet nihaistikbal etmek özere Haydarpaşa ista * Eminönti (Beyazıt) karar mucibince şimdi Osmanlı borç yet bulacaktır. Fakat ekser dairelerde Cumhuriyet Halk fırkasınm yeni teş yonuna çiden Maarif Emini Muzaffer dairesinde lan meclisi murahhasalarınm gelip hü ekseriyet temin edilemiyeceği için müdkilâtı nakkmda malumat verecek vaad Beyle sair maarif erkânı Vekil Beyin Bu dairenin intihap sandığı dün saat yette değilim. Ayni zamanda tstanbul Pendik'te trenden indiğini haber alarak kumetimizle vaziyeti tetkik ve müzakere det bir hafta daha temdit edilecektir. etmelerine intizar olunabilirdi. Bunun Bu müddet zarfmda her sandık mensup 7 den ona kadar Firuzağa camiinde Intihabatını takip ettiğim de doğrn de avdet etmişlerdir. yerine meclisin tebliği ile karşılaşıyoraz. olduğu dairede duracak ve şimdiye ka durmuş ve Alemdar, Binbirdirek mahal ğildir. İşe başlamış olduğum yazılmış olHaber aldığımıza göre Maarif Vekili Ne için acaba? dar reylerini vermemiş olanlar istedikleri leleri reylerini atnuşlardır. İntihaba bu masma rağmen ben Saffet Beyin yerine Esat Beyefendinin İstanbuPa gelmele Enformasyon gazetesinde gördüğümüz zaman dairelere giderek reylerini isti rada leylî Tıp talebe yurduna mensup, Cumhuriyet Halk fırkası umumî kâtipli rindeki esbaptan biri de Ortaköy'deki 40 kadar talebe de iştirak etmiştir. ğine tayin edilmiş degillm. Bu vazife es Gazipaşa Ka şehir yatı mektebinin Ebir fıkra bilmiyoruz ki bizi bu hususta mal edeceklerdir. Bunlar reylerini kâmilen Serbest Cum kisi gibi Saffet Bey tarafmdan ifa edfl dirne'ye ve Galatasaray Lisesi iptidat biraz tenvir edebilir mi? Bu fıkraya naAdalar dairesinin ve Bakırköy'ün ek huriyet fırkasına vermişlerdir. Bunlarmektedir. Ben de bu İşe memur edildiği kısımlarının da Ortaköy'e nakli mes'elezaran yeni İsmet Paşa hükumetinin sini yakından tetkik ve takip etmektir. programmda Osmanlı borçlan için eda seriyet bulacağı tahmin olunmaktadır. dan bazılarının isimlerl defterde olma mi sizin gibi gazetelerde okudum. Esat Beyefendinin, Büyük Gazi'nin kabüiyetimizle mütenasip bir hallü tes dairesinin ve Bakırköy'ün ekseriyet bu dığı için bittabi rey attınlmamıştır. FaYalnız Hakkı Şinasi Paşayı ziyarete. kat talebe bundan müteessir olmuşlar viye şekli bulunacağı fıkrası kaydedil lacağı tahmin olunmaktadır. f eldim, Kendisile vaki olan mülâkatım büyük ismini taşımakla mübahi olan ve bağırmış çağırmışlardır, dikten sonra: Serbest fırkacıların dün akşama ka fendilerin evvelce listeleri tetkik ede » da İstanbul intihabatmı sordum. Fırka bir mektebin ifnası gibi eüm bir netiee mızın lehine çok iyi bir safhada de vereceğine. nazarı dikkati celbettiğimiz Fethi Beyin muhalefetine rağmen Talebe burada halkın rey am ettiğini söylediler.» bu mes'eleyi esaslı surette tetkik etmehükumet itimat reyi aldı. lerini Serbest fırkaya vermeleri için çaRecep. Bey bu sırada Halk fırkası İs eri . kendilerinden beklenen şayanı teDeniliyor. 1'ş.mışlardır. Defterde isimleri olmadı tanbul erkânı ile görüşmüş ve onlara da şekkür bir harekettir. Fethi Beyin muhalefeti malum ise de ğına inanmıyarak bizzat kendileri tet junu söylemiştir: Gene tekrar edelim ki Osman Ferit bu muhalefet Osmanlı borçlarının behekikatta bulunduktan sonra buna kani < İntihabatm böyle mücadeleli oluşu Bey gibi bu mektebi ihya etmiş olan kıymehal tesviyesi lüzumunu tazammun etolmuşlardır. çok iyi olmuştur. Halkın ekseriyetinin bi metli bir müdürü teessüründen tekaütmiyordu. Öyle anlaşılıyor ki Paris mehaBazı cahil kimseler Serbest Fırkaya zjm tarafımızda olduğunda şüphe yok lüğünü istemeğe sevkeden bu nakil key Dün şehrimize gelen Maarif. Vekili fili Fethi Beyin bu iddiada bulunacağını rey vermezlerse 25 lira ceza alınacak tur. Bir kaç kişi dahi olsa gizli ve sinsi fiyeti çok yanlış düşünülmüş bir iştir. . Esat Bey timit etmişler ve Ankara'da cereyan eden diye iğfal edihnişlerdir. Bunlardan ba muhalefet daha muzırdır. Böyle bir kaç Filhakika Galatasaray Lisesi ikiye ayahvalden hakkile haberdar olmaksızın zılan isimleri defterde olmadığı halde kişi çıkar söyler, nihayet hakikat karşı rüacak, idaresi güçleşecek ve Gazi paşa Yoksa gtizel ve emsakiz bir mektebi İs, yanlış bir yola gitmişlerdir. Filhakika zorla rey atmak istemişler ve cezadan sında sesleri kısılır, dururlar. Kız şehir yatı mektebi de Edirne'ye na tabul'dan kaldırıp Edirne'ye gönderme, nin manası yoktur.,İşin en fenası EdirFethi Bey Osmanlı borçları mev korktuklarını söylemişlerdir. Muhaliflerin şikâyete hakları yoktur. kil değil, mahvedilmiş olacaktır. zuunda da söz söylemeğe mecbur Edirne'nin mektebe ihtiyacı varsa, bu ne'de, hazır bina mevcut değildir. . Bn\ Sandık bilâhare 10 dan 14 e kadar İntihap mes'elesinde dünyanın en ser ( Mapadi 3 üncü sdfıifede olduğu zaman Paris'in beyhude ümit Akbıyık camiinde durmuş ve buraya best memleketi olan Fransa'da bile hiç ihtiyacı orada tatmin etmek lâzundır. leri hilâfında idarei kelâm etmiş Sultan Ahmet, Cankurtaran mahalle bir muhalif fırkanın bu kadar nümayiş, \ ve hatta Osmanlı borçlarının ayleri reylerini atmışlardır. Burada en tecavüz ve propaganda yapmasına münen mukavele mucibince tediye şayanı dikkat olan nokta kadınların in saade edilmemiştir.» Demiştir. sinden bahsetmenin bir mecnun tihaba fazla miktarda iştirak etme luk olacağım tasrih eylemiştir. leridir. Bütün kadmlar Gazi'nin san O halde evvelce başlanan temaslara dedığını sormuşlar ve oraya rey atacak vam etmekten başka çare olmadığının larını söylemişlerdir. 70 yaşında bir kadın koltukla gelmiş ve Gazi'nin sankabulü bir zarurettir, ve zaten maslâbadığını sormuş ve Halk fırkası reyi alatın lcabı da bundan ibarettir. Ankara 9 (Telefonla) Hari Paramız kıymetine buhran anz olarak Halıcıoğlu'nda "bir kadın «yaşasra Halk rak sandığa atmıştır, Bir ana Ue kız da intihaba gelmiş ciye Vekİlİ Tevfik Rüştü B. bu sa diğer zarurî tedbirler meyanında taksitFtrkast* dıye bağırıyor lerdir. Kızı Halk fırkasına ve anası da bah ekspresle şehrimize avdet etti lerin tehiri de bir zaruret gibi göründüğü Ankara 9 (Telefonla) Sinop, ve İsparta merkezinde de H. Fır zaman Osmanlı borçlan meclisi namma dar aidıkları rey miktarı azamî yüzde Serbest fırkaya rey atmışlardır. Sebebi ve istasyonda Başvekil İsmet Pş. ile IZafranbolu, Korkuteli, Bozkır, kakasımn kaEanacağı muhakkak ad sorulunca valde hanım demistir ki: vekil ve murahhas olarak Mosyö Vayt ile 15 tahmin edilmektedir. Hariciye erkânı tarafmdan istik [vaklı Buldan, Sungurlu, ösman dedilmektedir. İsparta intihabatı Artık ihtiyarlar serbesttir. GençMösyö Dekloziyer iki defa Ankara'ya gelSerbestçiler dün de sandıklar yanmbal edildi. Tevfik Rüştü B. İsmet [cık Belediye intihabatında C. H. yann bitecektir. S. Fırka şubesîndiler. İkinci defa geldikleri zaman birda çahşmışlarsa da rey vermeğe gelen lerde halkçıdır da ondan... ş. ile uzun bir mülâkat yaptı. HeSandık 14 ten 16 ya kadar Küçük atakım kararlar almarak bir nevi itilâf ler çok az olduğu için faaliyet olmamış namzetleri kazanmışlarıdır. de istifalar başlanmıştnr. neticesine vanlmıştı. Buna nazaran sa ve ufak tefek ağız kavgaları yatıştırıl yasofya camiinde ve saat 16 dan 19 a yetî Vekilede Rusya seyahati hak\ Şimdiye kadar 14 vilâyet, 114 ka Sungurlu 8 (Hususî) Kadın lâhiyettar bir mütehassıs ki Mösyö mıştır. Serbest fırkacıların halkı ken kadar da Atik Ali paşa camiinde dur kında bir izahat verecektir. ı, 20 nahiyede intihabat ikmal erkek bütün halkın iştirakile ya ı muştur. Rist Türkiye'nin malî vaziyetini tetkik dilerine imale için yaptıkları propa ederek bir rapor verecek ve bu rapor üedilmiştir. 350 kaza ve vilâyette Dilan belediye intihabatı netiee Buralarda bir hâdise olmamış ve pek gandalar devam etmiştir. zerine tekrar konuşularak ittihaz olunaaz rey atıldığı gibi intihap ta sakin geç' intihabata devam olunmaktadır. lenmiş ve C. H. Fırkası namzetleri Muhtelif dairelerde tetkikatta bulu miştir. Mektebi Mülkiye'liler Halk fırcak hakikl hattı hareket tesbit ve takrir İsparta 9 (Hu. Mu.) İspar müttefikan kazanmışlardır. olunacaktı. Bu meyanda biz taksitleri nan muharrirlerimizin müşahede ve in kasına rey vermişlerdir. 17 yaşında bir Fethiye 9 (Hususî) Serbestjfta'nın Keçiborlu, Yalvac'ın Su mizin yalnız bir sülüsünü batıkaya tev tibalan şu merkezdedir: çocuk ta listede, ismi olmadığı halde hiAi edecektik. Bizim tarafımızdan iş böyle miUIIIIIIIIIIIIIMIIIIIIİIIIIIMIIIIIIIMIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIMIMIIIIIIIIIIIIIIIIIIll le ile sandığa Serbest fırkanın reyini afcullu merkezlerinde belediye in çilerin bütün muannidane mesaiBir kaç gündenberi muhalefeti yap»ldı ve yapılıyor. Öbür tarafa gelince, bu murahhasları bekliyorlar. Meclis on tarken yakalanmıştır. havadan dolayı şehrimize gelmesi ftihabatı hitam bulmuş ve C. H. F. sine rağmen intihabatta C. H. madenıki Mösyö Rist raporunu vermiştir, ları bir an evvel göndermekle gidilecek Bu dairede de tahminen 500 kadar Fırkası mühim bir ekseriyetle o halde şimdi meclisin murahhaslarını hakikî ve yegâne yoldan yürümüş ola rey toplanmıştır. Serbestçiler yüzde beş geciken «G 38 Yunksrs» tayyaresi Inamzetlerinin kahir ekseriyetile Bugün saat 1 3 te Bükreş'ten Yeşil fneticelenmiştir. Diğer kazalarda kazanmışlardır. Ankara'ya göndermesine intizar olunur. caktır. derecesinde kazanmısiardır. i Mabadi 2 ind sahijede \ cöy'e muvasalat edecektir. Öyle zannediyoruz ki Ankara'da şimdi YUNUS NADİ Düne kadar 25 bin rey atıldığı anlaşıldı Devlet Bankası S. F. Reisinin reyi! ""••""••'•••••"•ııııııııııiııııııııifiıifUIIHIIUIIIIIIIIIIlllllllllllllllllllII Onbeşmİİyonli Ira sermaye teminj [edilmek üzeredir) Fethi Beyi asabileştiren bir hadise oldu! Fethi Bey, evvelld gün Y^nikoyde sandık başına giderek' rey vermek istemiş fâk&t • • • • • Dün bütün intihap daireferini gezen muharrirlerimizin müşahedeleri Recep B. Sabık Nafıa Vekili İstanbul'a geldi Maarif Vekili gelıcii Esat Bey, Gazipaşa mektebi mes'elesini de yakmdan tetkik Hariciye Vekili Ankara'ya vardı Vilâyet 114 Kazada intihabat bitmiştir 350merkezde intihabat devam ediyor "G38,, Yunkers bugün geliyor