12 Eylül 1930 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

YED1KCI SF.NE N* 2 2 8 1 Haşmulıarrlri YIJNU8 NADt İDAREHANEsİ: f IMi)iu»noınuıııije karşısmda dairei mahsnsa ! lelgraf: tstanbul Cumhurîyet | Posta kutusu: N° 2 4 6 f Başmuharrir ; 2366 • Tahrlr müdürO : 3236 «lare müdürü 2365, Kltap kısmı 472 »»»f »•* * * • • • • • • • • « • * » • • • • • • • • • • • • • * •• ••• • • » » • Cu m h u riyet """"»»ılMlimilllllllllllllllllllillllllllllllllllllltlllltlllllliHllllMmın,,, ""•"••«»«»>»ııwmi»HII||||||||||mil||||||||||||iniin«IIHIIIIIIIUMIHHHnı.nN)ı»..n«.» CUMA 12 EYLÛL 1930 ABONE ŞERAİTİ | MÛDDET: İTORKİYE İ Ç İ N | HARİÇ İÇİN Seneliği : 1400 Kr. { 6 Aylığı | 750 Kr. \ 3 Ayhğı ! 400 Kr. ] 2700 Kr. 1450 Kr. 800 Kr. = 5 Knruştnr = = Nfishası her yerde Dün Akşamki Mühim Tevkifat Memleketin mlaî şerefile oynıyan mühim bir Borsa acentası ve beş alh şeriki dün akşam geç vakit zabıta tarafından tevkif edildiler Dün akşam geç vakit esham ve kambiyo borsasının en mühim kıhp bırakılmad.klarını anlamağa muvaffak olamadık. Gece «eç memleket aleyhine netice ve ren gayri meşru ve mühim acentalarından maliye ve bankalar mehafilinin tanmmış simaların vakit yaptığımız tahkikata nazaran bu tevkif hâdisesi Borsa ve Maliye mikyasta istifadeler temin etmişlerdir. dan M. Miç, Borsa Komiserliği ta rafından görülen lüzum üzerine mehafilinde pek mühim bir tesir yapacak mahiyettedir. Alâkadarlar, mes'ele hakkmda çok ketum davranmakta oldukla zabıta marifetile tevkif edilmiştir. M. Miç ile beraber kendisile iş rından fazla tafsilât almak mümkü n olamamıştır. Adliye, Borsa Ko Tevkif edilen tüccar ve borsacılar, memleketin malî yapan tüccardan ve borsacılardan beş altı kişi de tahtı tevkife alınmiserliği ve kambiyo murakabe hey'eti bu hâdiseye azamî ehemmiyeti şeref ve menfaatini kesredec ek şekilde ve mevzuatı kanu vermiştir. Tahkikat neticesinde ço k mühim vekayi ile karşılamlacağı mıştır. Tevkiften evvel bu zevatın yazıhanelerinde taharriyat yapıl kuvvetle tahmin edilmektedir. mış, taharriyatın müsbet netice ver mesi üzerine tavkiflerine lüzum niye ve ahiren neşredilen kararnanıelerlealay edercesine TÖrülmüstür. İsticvaptan sonra tevkif edilenlerin tekrar serbest bırakanunî muamelâta tevessül etmişler ve bu suretle l * " "** Marklık İstikraz "65 M milyon Fethi Bey Balıkesir'e geldi Fethi Beyin Alman grupu ile yapılaıı inşaat mukavelenamesini buııdan tamamen ayrı bir şey olan mali mukavelename ile karıştırarak hükumetin Izmir 11 (Sureti inşaata faiz ve kumusyon olmak üzere % 35 vermekte olduğu ve bu paranın mahsUsada giden tamamen grupun elinde kaldığı yolun muharririmizden ) daki sözlerini dün tahlil etmiş, mali Fethi B. bu sabah mukavelenamenin tamamen ayrı bir istikraz muamelesi olduğunu ve inşaat saat yedi buçukta şirketine ayrı bir mukavelename ile Basmane istasyo masraf ve kâr mukabili olarak yalnız nundan trenle Ba% 15 He 25 arasında bir miktar kabul lıkesir'e hareket edilmiş bulunduğunu yazmıştık. % 25 etti. Istasyonda yeinşaat şirketine bırakılan masraf ve kâr ni fırka erkânı tahfcsesinin azamisidir. rafından teşyi e • Tamamen ayrı bir iş olan mali mu kaveleye gelince bu Alman Bankaları dildi. grupu ile yapılmış mali bir mukavele Fethi B. tzmir'den den ibarettir. Bu mukaveleye nazaran ayrıltrken neler Alman bankaları grupu hükumetin emtöylediT' rine 65 milyon altın mark tevdi etmeği •ve bu paralar hükumetçe sarf ve isti Izmir 11 (Sureti mal edilmediği müddetçe hükumetimiz mahsusada giden lehine % 5 te faiz yürütmeği kabul et muharririmizden ) mislerdir. İstikrazın faizi % 8 ve altı Fethi Bey bu sa • Fethi Beyin muvasalat ettiği Balıkesir avâa bir kumusyon ise de para bankada « Izmir'e ayak bastığım da bulunduğu müddetçe hükumet lehine bah trenle Balıkesir'e hareket e yürütülecek % 5 faizin bu miktar üze derken sunlan söyledi: ' kikadan itibaren tzmir ve cıvar rinden tarh ve tenzil olunması lâzım gelmektedir. Bu tarh ve tenzil ameliyesi de yapıldıktan sonra 65 milyon altın marklık istikrazın ilk senesi için % 6 ve küsur, ikinci senesi için % 7 ve kü sur ve üçüncü ile dördüncü seneler için % 8 ve küsu~ f iz verilmiş ve verilecek olduğunu dün jazmıştık. Umumî bir hesap tahmini ile hükumet lehine yürü tülecek faizlerden dolayı hükumetin üç milyon liraya kadar çıkan bir faide temin etmiş olacağı anlaşılır, ki hiç te istisgar olunabilir bir menfaat değildir. Fakat 65 milyon altın marklık istikrazın faideleri yalnız binnetice parayı bizim lehimize uzuclatan bu mütekabil Çorum'da mukim karilerimizBen de kendi imzamla tekrar faiz muamelesinden ibaret değildir. Hükumeti böyle bir istikraz aktine sevkeden 1den Kadir Bey oğlu Mustafa Ef. 29 mayısta Başvekil Pş. Hz. nej sebeplerin biri derhal çok masraf et \diyor ki: bir telgraf çektim. (Muhterem meksizin inşaatı tesri etmek ise, bir di«Bizde bir sulh hâkimi var. Is Paşam dedim. Çorum sulh hu I ğeri de ileride ecnebi parasile vuku buhuk hâkiminin pek çok yolsuzluk, lacak tediyat yüzünden müskülâta uğ \ Lmi Şükrü Beydir. Bu zat hakkınramamak endisesidir. Filhakika hüku fda şikâyet etmedik makam bırak ları hakkında her makama müral metin emrine bankaya tevdi olunan al Lmadık. Hakkında tahkikat yapıl caattan sonra 13 mayıs tarihinde, tın marklar mukabilinde hükumet ken [dı. Halbuki Adliye Vekili, bu a de Teşkilâtı Esasiye kanununa is' di tediyatmı Türk parasile icra etmiş ve |damı yerinde tutmakta ısrar edi tinaden halimizi size arzetmiş , kendi emrindeki ecnebi parasile de pitim. Neticeyi bekledim. Siz de ceyasanın ve kendisinin döviz ihtiyacatı fyor. vap vermediniz. Biz, zengin eş , m karşılıyarak paramız kıymetinin ge4 haziranda (Battal oğlu Hacı raftan değiliz. Fakat eşraftan baçirdiği buhran da bu altın markların Rifat) imzasile Başvekâlete bir zılarının esiriyiz. Cumhuriyet dev1 yardımından pek ziyade istifade etmiş ftelgraf çekildi ve: rindeyiz. Bizim de hürriyet haktir. Paramızın kıymetine âriz olan sükut (Çorum sulh hukuk hâkimi kımız vardır. Başkalarınm tavası lstidadmdan mütevellit buhranı halle den çareler arasında Alman bankaları fŞükrü Bey hakkında dört aydır sutunu istemiyoruz. Derdimizi nın emrimize amade bulundurdukları Lmütemadiyen şikâyet ettik, din doğrudan doğruya size anlatıyoj bu altın marklar kuvvetli bir destek rletemedik. Müştekiler iftira edi ruz. Bütün memleket bu hâkim rolü oynamış ve denilebilir ki eğer bu Lyorlarsa cezalan verilsin. Mem den şikâyetçidir. Feryadımızı hiç | buhran ile beraber şimendifer inşaatı tevkif olunmamış ise onun esrar ve es rleket, tnillet sizden imdat bekli kimse ışitmiyor, dedim.) Gene babının mühimlerinden biri de bu altın ^yor) denildi. Tesiri olmadı.* tesiri olmadı. markların temin ettiği yeni kuvvet ve 13 mayısta (Şahin oğlu MustaPek sevdiğimiz İsmet Pş. Hazimkândan ibaret bulunmuştur. kfa) imzasile gene Başvekâlete bir retlerinin bu şikâyetleri nazarıj Hatırlardadır ki para buhranı tahad ftelgraf çekildi ve: dikkate alarak Adliye Vekâletine düs ettiği zaman hükumet hariçten mu(Çorum sulh hâkimi Şükrü Bey havale buyurdukları muhakkak| bayaayı ve harice tediyeyi mütezam mın bütün işlerini tevkif etmiş olduğu [hakkında bir çok yolsuzluklarm tır. Fakat anlaşılıyor ki Adliye halde Nafıa inşaatını durdurmamıştır. kdan dolayı müteaddit şikâyetle • Vekâleti bu şikâyetleri hasıraltıl Bunları durdurmak haddi, zatında çok [rimiz âli makamatın ve Adliye etmiştir. Onun içindir ki nihayet müşkul bir şey idi. Çünkü bu inşaat da IVekâletinin dosyasını doldurmuş ilk intişar ettiği gündenberij hili ve haricî pek çok mukavelât ile [tur. Fakat hâlâ bir faidesi görül her türlü yolsuzluklarla mübağlı idi. Onlarm durdurulması daha 1 medi. Bu şikâyetler yalan da iftira cadele eden (Cumhuriyet) ga' büyük buhranlara sebep olarak belki Lediyorsak müfteri sıfatile ceza • zetesine baş vuruyoruz. Adaleti, mevcut buhranı da ayrıca arttırır ve rmızı görmeğe razıyız. Şikâyetle köylünün ayağına kadar getirdi' vahim kılabilirdi. 65 milyonluk altın mark istikrazı bütün bu tehlikeleri hüs Lnmize Adliye Vekâletinin ehem ğini iddia eden Adliye Vekâleti , nü suretle bertaraf etmekte hükumete fmiyet vermediğine hayretler edi nin bir kere de siz nazari dikka' kuvvetli bir istinatgâh olmuş ve bu sa jvoruz. Bu hal busünkü idare pren tini celbediniz!» yededir ki buhranm içinden muvaffa fsiplerine muhaliftir. Siz de bu • Kariimin ba acıklı feryatlartmy kiyetle gecmeğe imkân elvermiştir. Bu hakikat Alman grupu ile yapılacak şi punla alâkadar olmazsanız kime okuduktan sonra ktsaca «Şikâyet j mendifer inşaatına mütenazır olarak [şikâyet edelim) denildi, gene te dinliyen yok mu?» Der ve; Alman bankaları grupu ile ayrıca malî ri olmadı. Bu suale cevap isteriz! , • * S. F. lideri bugün öğleden sonra Balıkesir'de bir nutuk söyliyecek Vilâyetler hal kının şahsıma ve f ırkama gösterdikleri yüksek alâka ve tezahürden, mille • tin rüştünü is bat etmesi iti • barile, Cumhuriyet hesabına da iftihar etmemek mümkün değildir. Her uğradığım yerde gordüğüm heyecan ve muhabbet, fırka mızın ne büyük bir ihtiyacı ifa Güzellik kraliçeliği Bu sene emsatsiz bir güzel intihap edelim Güzelfer şimdiden resimlerinizi gondermiye başlıyınız istasyonu de ettiğini göstermiştir. Müşahede ( Mabadi 4 üncu sahifede Gazi Hz. Dün Sakarya moEvlenen Belçika Kraliçesi Amerikaya giden Belçika Kratiçeü Cumhuriyet'in tertip ettiği müsaba torile bir tenezzüh kalarda Türkiye Güzellik Kraliçesi in eden hanım kızların azlığı, güzellerimi zin tevazu, mahviyet ve içtinabı beyneltihap edilen Feriha Tevfik ve Mübeccel milel müsabakalara Türkiye'den hari yaptılar Namık Hanımlar, eğer diğer şehirlere Reisicumhur Hz. dün Dolmabahçe sarayında meşgul olmuşlar ve akşama doğru refakatlerinde bazı zevat bulunduğu halde Sakarya motörile bir deniz tenezzühü icra buyurmuşlar, Maltepe önlerine kadar giderek saraya avdet eylemişlerdir. kulâde güzeller gitmesine mâni ohnoşgitmezler veya filim kumpanyaları ta tur. Buna rağmen, resimlerinde de gr6rafından artist olmağa davet edilmez rüldüğü üzere Kraliçelerimiz, Avrupaiı lerse yakında Türkiye'ye avdet edecek rakibelerüe aşağı yukan ayni güzelliği lerdir. Her iki güzel de, yaptıkları o haiz idfler. Müsabakaya iştirak edecek enfes seyahatleri rüyalarmda görseler inanmazlardı. Halbuki bu seyahatler, kadar güzel olan hanımlarımızın bir çovvelce yazdığımız gibi bir hakikat ol ğu da,Avrupa ve Amerika'daki beynelmlmuştur. Her iki Kraliçe de, belki de hiç lel müsabakalara on para sarfetmeden iş bir Türk kızının ayak basmadığı Gal tirak edebilecekleri hakkındald neşriyaveston ve Riyo dö Janeyro şehirlerine gi tımızı bir propagandadan ibaret tel&kM düşerek müsaderlerken bir çok memleketler halkına etmek hatasma girmemişlerdi. Fa Türk güzelliğini tanıtmışlardır. Feriha bakalarımıza gazetemizin tertip ettiği Tevfik ve Mübeccel Namık Hanımlar kat müsabakalarında intihap müsabakalarda kazanamamışlarsa bu güzellik nun kabahati ne kendilerinde, ne biz edilen 1929 ve 1930 seneleri kraliçeleridedir. İlk senelerde, memleketimizde nin, ancak milyonerlerin yapabileceği yeni bir şey olan müsabakalara iştirak ( Lutfen sahifeyi çeviriniz ) ıımniMiiHiıııımnıuMuıınııııııııııııiııınıııntııtiMiııtiMiıııııııiHiıııııııınıınıııiııııııııııııııııııınnıiMiıııııııııııııııınıııııııııiMiııııımıınnııiHiv Çorumluların feryadı Ar'aleti koylünün ayağına kadar gotürdüğünii iddia eden Adliye vekâleti nerede?,. f Hilmi B. H ı . .. Dahiliye Vekâleti müsteşarı geldi Tevhtt dola^ısile şikâyetirız varsa gidip müracaat ediniz Dahiliye müs teşarı Hilmi ve belediye memurin müdürü Samih Beyler dünkü konvansiyonelle Ankara'dan şeh rimize gelmişlerdir. Vali muavini Fazlı , Emanet muavinlerinden Hâmit, Dahiliye Vekâleti mahallî Hilmi B. işler umum müdürü Nafiz ( Mabadi 3 üncu sahifede Beyler Piyanko Dan kazanan numaralttr nraya konulmuştur. Üçüncü »ahifemizdedir. Bak, ekmek on kuruşa indi! Fethi B. hayatı ucuzlatıyor da ondan!... ( Mabadi 3 üncu sahifede