3 Ağustos 1930 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

YEDINCI SENE N* 2241 NADt •••••••••••#••••••••••#•••• tDAREHANESİ: | DöyuflDiuıınmije karşısmda daireiraahsnsaŞ Telgraf: İstanbul C u m h u r i y e t % Posta kntnsu: N° 246 • Başmuharrlr : 2366 . Tahrlr mudürü î 3236 Idare müdürü 2365, Kitap kısmı: 472 | umhuri Ağrı da kıtlık! İbrahim Tali B. PAZAR 3 AOUSTOS Î93O ABONE^ ŞE R AIT t \ MÜDDET: j TÜRKİYE I Ç İ N T ' H A R İ ^ I ^ N J İ Seneliği : 1400 Kr. ! 2700 Kr. 1 | 750 Kr. | 1450 Kr. | İ 3 Aylığı İ 400 Kr. f 800 Kr. \ ***« Muhtelit Mübadelede Bir Ihtilâf îtilâftan sonra Türk Tunan itilâfından sonra mübadeleye müteallik işlerin sur'atle tasfiye ve ikmal edilecegi ümit olunmuştu. Ezcümle Türk gayrimübadillerinin seneler ve senelerdir mahnım kalâıklan haklarına kavuşacak olmaları hassaten memnun olunacak bir nokta idi. Itilâftan sonra bonlara kısmen nakti tediyat yapılacağı, kısmen ise bono tevzi olunacağı söyleniyordu. Bütün hesaplar, kitaplar muamelelerin alacağı bu cereyan iizerinde idi. Ba muameleler ise artık bugün ve yarın mes'elesi sayılıyordu... Karaköse 2 (Hu. Mu.) Eşkiya Halbuki MaUye Vekilimlz Ankara'dan arasında açlık başlamıştır. Muhaİstanbul'a geldiğinde gazetelere vaki sara hattı bunların hariçle her beyanatı ile bu tahminlerin tamamen doğrn olmadığını, gayrimübadilleri biz :ürlü alâkasını kesmiş bulunduğu zarure bir müddet daha bekletecek yeni için şakiler çok müşkül vaziyete bir vaziyet tahaddüs etmiş bulunduğunu düşmüşlerdir. söyledl. Adeta pişmiş aşa soğuk su katar Ağrı zirvelerinde kar ve fırttnagibi bir şey. nın hükütn sürmesi, tayyare bom Maliye Vekilimiz diyor ki: „ Gayrimübadillere bono verilebil bardımanlarının bilâinkıta deva • mek için kendilerinin Yunanistan'da bı mı, ihata hattının şiddeti son günrakmış. oldukları musakkafatın dahi lerde bir çok eşkiyanın kuvvetle • krymetlerini takdir etmeğe ihtiyaç hasıl rimize teslim olmasını icap ettir • olmuştor. Evvelce musakkafat sahiplerine kalacak diye bunların kıymetlerini miştir. Dehalet«denlerin miktarı takdire lüzum görülmemişti. Halbuki günden güne artıyor. Şiddetle tazson itilâfta musakkafat dahi Yunanis yik icra etmeğe başlıyan sefaletin ğ şy tan'a bırakılmıştır. Bono muamelesi yaşakileri top yekun arzı teslimiyete îrem Hariciye Nazırı Furugi Han pılabilmek için bunların dahi kıymetlesevketmesi de muhtemeldir. rini bllmeğe lüzum vardır. metnuldür. Gayrimübadlller bekliye bekliye çok Furuği Han ne diyormuş? Tashihi hudut muztarip ve perişan zamanlar geçirmiş Son notamız, Tahran'da Mem Verilen malumata nazaran Türoldukları için eğer musakkafatın kıy duh Şevket B. vasıtasile İran Harikiye İran hudut tashihi komisyometlerini dahi takdir için meydana çıkan bu lüzum onların işlerini alabildi ciye Nazınna tevdi edildiği zaman nu riyasetine İran'ın büyük hariciğine bir daha uzatacaksa bu biçarelerin sabık Ankara sefiri olan Furugi ye memurlarından Refiülmülk ta şu yeni vaziyetten cidden meyus olacak Han bermutat samimî sözleri tek yin edilmiştir. Heyet Türk murahlarına şüphe yoktur. Zaten bu gayrimürarlamıştır. haslarının iştirakile Tebriz'de topbadiller bunca zamandır haklarından lanarak tahdidi hudut mesaisine İran Vüzera Meclisi toplanarak mahnım olmak suretile çok çektiler. İçlerinden bu intizar devresinde sefaletin notamız iizerinde müzakereler başhyacaktır. envaı ile perişan ve muzmahil olanlar Irak sefiri tekzip edi; yapmaktadır. İran'ın ceya,p hazıraz deeldir. Ne hacet. hu vavallılardan Irak sefiri Rauf B. Cenup7 mihnet ve müşkülât içinde ölenleri biz laraalcta olduğu anlaşılıyor. Ya [Mabadi 3 üncu sahifede] biliyoruz. 0nun için ortaya çıkan yeni kında mukabil notanın gelmesi intizar ihtimalinin geride kalan gayrimübadiller için cidden tahammülsüz olduğunu hepimiz pek kolay anlıyabiliriz. Ba intizan kısa kesmek ve arayerde gayrimübadillerin yaşamalarını temin etmek lâzımdır. Maliye Vekili Bey musakkafat kıymetIerinin takdiri binnisbe kolay olduğunu ve binaenaleyh bono tevziatının bu yüzden pek fazla gecikmiyeceğini söylemiştir. Bunun böyle olması cidden pek ziyade arzu olunacak bir şeydir. Fakat bu böyle olmak için acaba bu yeni kıymet takdiri işinin tertibi alındı ve icabına tevessül edildi mi? Edilmedi ise ki biz öyle olduğunu zannediyoruz ne zaman edilecek? Bunun için Maliye Vekilimiztn Avrupa seyahatinden avdetine mi intizar olunacak? Yeni takdirin talimatla' rı filân o zaman mı yapılacak? Öyle ise biz ortaya çıkan bu yeni kıymet takdiri işinin hiç olmazsa bir sene daha sürebileceğine hükmetmekte tereddüt etmeyiz. O zamana kadar ise geriye kalan gayrimübadillerden bir yansınm daha kırılacağını biz temin edebiliriz. Kırılmıyanların ise kendilerine gelecek hakları yavaş yavaş yok pahasına elden çıkararak bono tevzii zamanını eli boş olarak idrak etmeleri ihtimlden hariç değildir. Son deminde bu isin böyle bir facia şeklini almak suretile bitmesine Cumhuriyet hükumetinin rahmü şefkati mâni olmahdır. Eğer kat'iyyen zaruri ise kıymet takdiri işinin çok tesrii lâzımdır. Bu Dünkii resmi kii şatta bulunanlar işi acele bitirecek tedbirler bulunamaz Güzel San'atlar Birliği resim şuâeğildir. Herkesin nerede ne gibi musakkafatı olduğu malum ve mazbuttur. besi her sene olduğu gibi dün de Namusuna itimat olunur bir adamı o 14 üncü resim sergisini açmıştır. emlâkin listesile yola çıkararak: Sergide 200 e yakın tablo ve portre Karşılarına kıymetlerini yaz da gel! teşhir edilmiştir. Demek bile kâfidir. Ressam Şevket Bey ziyaretçilere Çok acele olması lâzım gelen bu iş teşekkür ederek davetliler arasında yapüıncıya kadar da gayrimübadilleri artık sefaletleri ile başbasa bırakmıya bulunan İstanbul meb'usu Yusuf rak kendllerine yardım etmelidir. Yu Akçura Beyden resmi küşadı yapnanistan'ın nakten vereceği 425 bin İn masını rica etmiştir. giliz liralık farktan zannediyoruz ki Yusuf Akçura Bey ressamlarımı bunların hissesine düşen bir miktar vardır. Bu paradan gayrimübadillere ala za muvaffakiyet temenni etmiş ve caklarına mahsuben birer miktar a salon kapısındaki kurdelâyı kesmişvans verilmek suretile sefaletlerinin a tİr. zaltılmasına himmet olunmalıdır. Sergide ilk nazarda Namık İsmaBize sorulsa musakkafata takdir olu il B.in çok muvaffak olduğu fantazi nacak kıymetten dolayı bono tevziatının «Genç kız» portresi, Sami Beyin tehirine mahal olmadığmı bile söyliyeŞakayık günleri ve Yıldız çiçekleri biliriz. Gerçi bu takdirde bonoların parça parça ele geçmesinden bir kısmma çok beğenilmiş, Ahmet Beyin bin Maliye Vekilimizin de işaret ettiği bazı portresi, Arslanyan Efendinin Rüs Namık Ismail Beyin çok güzel bir mahzurlar çıkabilir. Fakat eğer intizar tempaşa camii kapısı ve Ayasofya eseri: «Fantazi Genç kız» devrl uzarsa biz çıkacak mahzurların camii, Halil Paşanın Natürmortu, Ii resimleri üle Güzin Hanımın dedaha çok olacağını tahmin ederiz. Onun için gayrimübadillerin haklarını Çallı İbrahim Beyin çiçek resmi ve ri işleri, Bari Hanımın iki büstü, Düşünen kadın ihkak edecek tedbirlerin en kısalan biz deniz banyosu, Ruhi Beyin Bebek Rezan Hanımın ce onların en muvafık ve en muhik olan koyu ve Haliç'te gurup, Sabiha Rüş heykeli takdir edilmiştir. larını teşkil edecektir. tü H. m Natürmortu, Şevket Beyin = 5 Kıırııştur = = NOshası her yerde » « ~ *rımı ııııı..^* M Enkiya arasında açlık ve sefalet başladı Umumî Müfettiş dün geldi İbrahim Tali B.intebdili doğru değildir Müba. komisyonunda Bitaraf aza emri vaki yapmak istiyorlar Kat'î karar verilmeden tebliğ neşri siyasînezakete muh i)if addedilîvor İran cevap hazırhyor. Irak Sefiri Rauf B. cenup hâdiseleri hakkmda ne diyor? Güzel San'atlar Birliğinin resim sergisi açıldı 14 üncü sergide muhtelif ressamiarın çok güzel eserleri teşhir ediliyor Mübadele Komisyonu bitaraf a zası M. Rivas A. Enderson ve M.Holstat Birinci Müfettişi umumî İbrahim Taİstanbul tâli mübadele komisyo raflı olacağı anlaşıldığından tevzili Bey dün Ankara'dan şehrimize gel nu dün İstanbul Rumlarına gayri af işinin polis memurları vasıtasile IMabadi 3 üncü sahifede] mübadillik vesikası tevzi edilece icrası teklif edilmişti. Bitaraf aza ğine dair bir tebliğ neşretmiştir. bunu kabul edip etmediklerine dair Aşağıya aynen dercettiğimiz bu hiç bir iş'arda bulunmamışlardır. tebliğ muhtelit mübadele komisyo Yalnız etabli tevziatının kendileri nundaki Türk heyeti murahhasası tarafınaan yapılmasını istemişler dir. Bu mes'ele hakkında henüz arasında hayret uyandırmıştır. kat'î bir karar ittihaz edilmemiş olYunan itilâfı mucibince etabli masına rağmen tâli mübadele ko ' vesikası tevzii mübadele komisyo misyonu tarafından İstanbul Rumj Ankara 2(Tenuna bırakılmış ve bu hususta bita larının vesika almak üzere komis raf azaya vâsi salâhiyet verilmiştir. yona müracaat etmelerihe d'air resMübadele komisyonu bu vesikaları mî bir tebliğ neşredilmesi, her türmandanı Kâzım tevzi etmek için üçer kişiden mü lü siyasî nezakete muhalif addedilPş. nın Umunj rekkep ekipler teşkiline karar ver mktdir. Jandarma Kt» mişti. Fakat bu teşkilâtm pek mas4 uncü sahifede1 mandanlığma tayini tasdild âliye iktiraq etmiştir. Kâzım Paşa ... Kâzım Paşa evvelce Büyük Erkânı Harbiye tkinci Reisi iken Ef gan or dusunu tensik ve ıslah etmek üzere Efgan'a gönderilmiş, isyan çıktık tan sonra avdet etmisti. Yalovafya gitmek üzere şehrimize gelen tbrahim Tali Bey Kâzım Pş. Uraum Jandarma komandanı oldu Üstat Fehim Büyük komediyen dün vefat etti Fehim'in ölümüile, Tüik tiyatro artistlerinin pirini kaybediyoi uz Feriha Tevfık H. Amerika'da Galveston'da 1929 güzelleri arasında yapılacak müsabakava dün baslandı (YUNUS NADİ [Mabadi 4 ünücü sahifede] Feriha Tevfik H. Bu sene beynelmilel cihan gü zellik müsabakasmın Rio de Ja Kimin arabasına binerse onun türküsünü söyliyen İran'a şiddetli bir neiro'da icrası takarrür etmesi ü nota verdik... zerine her sene beynelmilel güzellik müsabakası icra edilmekte o lan Şimalî Amerika'nın Galveston şehrinde de 1929 senesi güzellik kraliçeleri arasında da ikinci bir müsabaka tertibi takarrür etmiş idi. Bu müsabakaya iştirak etmek üzere Türkiye 1929 güzellik Kraliçesi olan Feriha Tevfik H. da vaki olan davet üzerine Amerika'ya gitmiş idi. Bu hususta ajans şu haberi tebliğ etmektedir: Galveston «Texas» 1 (A.A.) Türkiye, Almanya, Avusturya, Fransa, Macar, Romanya, ve Rusya güzellik kraliçeleri bugün Galveston'a gelmişler ve çok hararetli tezahürat ile karşılanmışlardır. Dünya güzeli kraliçeliği için ya Bana bak dadaş, şu notayı al da Acemaşiran dururken Kürdiden Resmi küşatta bulunanlara büfe pılacak müsabaka yarın başlıya Büyük çarşı ve Kuyumcular, işim de ikram edilmiştir. başlayıp ahengi bozmaJ caktır. Dün üstat Fehim'i de kaybettik. Mahmut Sadık'tan sonra tiyatro artistlerinin pirini de kaybetmek çifte bir matem oldu. Fehim sahnemizin elli senelik bir kudreti idi, ilk Turk artistini onun müteceddit şahsiyetinde selâmlamıştık. Temaşa denince, Türk olmıyan unsurların mukallitlik yaptığı ve kantocu kızlartn göbek attığı bir yerin hatıra geldiği kötü zamanlarda ilk defa sahneye çıkıp san'atin temiz ruhunu temsil eden büyük Fehim, değerli bir inkılâbın karanlığı devirdiği dönüm yerinde parlıyan ilk yıldızdır. Onu toprağa terkederken Türk tiyatrosunu yetim addetsek yeridir. Üstat Fehim 1857 senesinde Üsküdar'da doğmuştur. Babası Kadri Efendi isminde bir zattır. 53 sene evvel 20 yaşında olduğu halde Gedikpaşa tiyatrosunda sahneye çıkmıştır. O vakte kadar hiç bir Türk san'atkârı temaşa hayatına intisap Merhum üstat Fehim etmemişti. Fehim merhum bu yolun ilk yolcusudur. Bundan sonra muhtelif teşekkullerle çalışarak yanm asırdan fazla bir zaman sahneye hizmet etti. San'at tarihinde bilhassa yuksek bir komediyen olarak temayüz eder. İlk zamanlarda Gedikpaşa'da Fasulyaciyan heyetile, Osmanlı komedi ve vodvil kumpanyasile çalıştı. Kudretinin olgunluğuna rağmen tefahüre kapılmak mütevazı san'atkârm hiç hatırına gelmiyordu, sanki Türk san'atinin yüksel