2 Ağustos 1930 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1
YEOINCI SENE N* 2 2 4 0 Başmuharrlrl YUNU8 NADt f """ ÎDAREHAISESİ: " " | İ Mynnnnngmiye karşmnda dairei nahsnsa | I Telgraf: İstanbul Cumhuriyet | % ? Posta kutusu: N° 246 | ••mtumıınıııııiiHmtuıııııimınıııır 'i : 2366 Tahrir mUdurO : 3236 ktere mQdQrü 2365, Kltap kıcmı: 473 Cu m h u riy et Irak'a îhtar! Gazi Hz. Dün Yalova'ya avdet ettîler Reisicumhur Hz. evvelki akşamı Fethi B. in evinde geçirdi Reisicumhur Hz. evvelki gece, refakatlerinde B. M. Meclisi Reisi Kâzım Pş. Hz. ve diğer mutat zevat blundukları halde saat 21 bu çukta Paris Sefiri Fethi Beyin Büyükdere'deki köşklerini teçrif buyurmuşlardır. Gazi Hz. akşam ye meğini Fethi Beyin köşkünde ye mişler ve gece 2,5 a kadar orada istirahat buyurduktan sonra Er tuğrul yatile Yalova'ya avdet eylemiçlerdir. CUMARTESI 2 AĞUSTOS 1ft3O ABONE ŞERAİTİ j MODDET: jTÛRKİYE İÇİNJ HARİÇ İ'çİT Seneliği : 1400 Kr. 6 Aylığı j 750 Kr. Kr Mflshası her yerde :I 2700 Kr. 1450 Kr. 800 Paramız ve borçlarımız 5 Kuruştur Başvekfl Hazretleri Huknk mektebi nutkunda paramıza ve borçlarımıza da temas etmiştlr. Geçen sene paramız kıymetinin geçirdiği tehlikenin icap ettirdiği tedbirler meyanında haricî alacaklüanmızın murahhaslan ile konaşula rak bn borçlann tesviyesi için tetkikat icrası lüzumunda ittifak edilmiş olduğu malumdar. Ba maksatla memleketimize gelen M. Rist'in raporunu ağustosun on beşine doğru vereceğini ise daha evvel Maliye Velrili söylemişti. Başvekilimiz nntkunda şu esaslara îstinat ve onlan teşrih etmiştir: 1: Parammn kıymeti halde ve istikbalde her hangi blr tehlikeye maruz olmıyacak veçhile sağlam olmalı ve sağlam kalmalıdır. 2: Memleketln en zarurî hnar ve Ihyası teşebbüslerinden geri kalmağa imkân yoktur. Bu ihtiyaçların kafiyyen hayatî olan kısunlarını ihmal edemeyiz. 3: Borçlarımıza ait taahhütlerimize sedakatten feragat etmeği hatınmıza getirmiş değiliz. Ancak borcu ödeyecek olan memleketln iktisadî kudretidir. Binaenaleyh tediye mes'elesini bu yoldaki inkişaflarunızla telif etmek lâzımdır. tsmet Paşanın birinci madde üzerindeU lzahatı ba yolda alınmış olan müsmlr ve müessir tedbirlerin hikâyesinden ibarettir. Paranm kıymetini totabilmek lçtn harlce vukn bnlan tediyatta imsak göstermek birinci şart idi. Hükumetln aldığı tedbirler hep ba nokta etrafında temerküz etmiş ve başta devlet ihtiyaSSKSK catı üzerinde büyük tasarraflara kat Ianmak lâzrm gelmiştir. Filhakika ge Tensik edilen tran ordusundan miimtaz bir kıt'c çen sene zarfında resmi devlet, vilâyet ve belediye bütçeleri üzerinde çok dik Ankara 1 (Telefonla) İran hüku ferrik çetelerin bu hareketi dolayısüe katli hareket olanarak bunlarm harice metine verdiğimiz notaya pazartesi gü hükumetimizin Irak nezdinde teşebbüspara göndermelerini icap edecek işlerin nüne kadar cevap geleceği tahmin edi te bulunarak vaziyetin nezaketini ihtar pek çoğn durdurnlmuştnr. Esası bu ola liyor. ile nazan dikkati celbettiği soylenmekrak alınan diğer tedbirler sayesmde Cenup'tan hududa taarruz eden müteIMabadi 3 üncü sahifede] paramızın kıymeti. ew*lâ tevkif olu nabilmlş ve zaman ile adeta filî tesbit denilecek bir netice alınmıştır. Harice para göndermek hnsusunda bundan sonrası için de dikkatli davranılmakta devam olunacaktır. Fakat baştanbaşa imar ve Ihyaya muhtaç olan memleketin bu nam ve heşaba hariçten getireceği pek çok şeyler vardır. Ba mübrem ihtiyaçlar üzerinde en mühim olanların tercihi suretile tasftye yapıla yapıla hariçten vuku bu» Iacak mubayaatımız en asgari haddine indirihniş bulunmaktadır. tsmet Paşa memleket ihtiyacatı üzerinden yapılan ba tenkihatı büyük bir fedakârlık olarak zikrediyor. Paramızın kıymetini muhafaza etmek hesabına ihtiyar olunmuş bir fedakârlık. Başvekil Hazretleri, hükumetçe yapılan işler meyanında takip olunan şimendifer siyasetinin davet ettiği bazı itirazları da mevzuu bahsederek onlan açıkça münakaşa etmiştir. Filhakika şimendiferlere yapılan masrafların ötedenberi bazı tenkitleri davet edegeldiği malumdur. Ezcümle inşa olunan şimendiferlerimize askerî hatlar denilerek oraya giden paralarımızı gayrimüsmir yerlere yapılmış masarif gibi telâkki etmek lstiyen zihniyetlere tesadüf edilmiştir. Başvekil yapılan şimendiferlerin dedikleri gibi münhasıran askerî hatlar olmadığmı isbat etmekte hiç güçlük çekmemiştir. Dünyada münhasıran askeri mahiyeti haiz şimendifer yapıldığı yok değildir. Fakat Türkiye'nin şimendifersiz yerlerini asrî hayatın en basit icabı olan ba nimetten müstefit ederek binnetice ortaya muvasalası kolay yekpare bir vatan çıkarmanın her şeyden evvel iktisadî olan mahiyeti çok meydanda bir hakikattir. Ve demiryollarının her geçtiği yerde ihyakâr roller oynıyacağı şüphe götürmez bir mes'eledir. Anuna esası iktisadl olan şimendiferler icabmda asker ve mühimmat ta nakledemezler mi? Ba ihtimal vardır, fakat İsmet Paşaya göre şimendiferlerin görecekleri hizmetin yüzde ancak birine muadildir. Her hangi bir araba günün birinde gülle de taşıyabilir diye nasıl her araba askerî vesait cümlesinden sayılmazsa günün birinde asker de nakledebileceklerini düşünerek şimendiferlerimize askerî hatlar demek öylece caiz olamaz. Nihayet Başvekil Paşa şimendiferlerimizin askerlik. yani memleketin siyaseti vahdeti noktasından olacak faidelerini de inkâra lüzum görmiyerek bu suretle hasule gelecek kuvvetin bizi iftiharlarla karşılatacak ehemmiyette olduğunn da kudretli ve susturucu bir mantıkla ileriye sürmüş bulunuyor. İşte azamî fedakârlıklarla yapılan bu kabil işlerîmize itiraz olunmamak lâzımdır. Memleketin terakki ve inkişaf kabiliyeti tenmiye olunmak bizim için çok hayatt blr maddedir. Haricî borçlann tediyesinde bulunacak formül bütün bu şeraiti nazan itibare almış olan bir formül olmalıdır. Biz Uâve edelim ki ciddiyet ve samimiyetle tetkik otanduğu zaman bn formülün bulunması zor olmıyacaktır. Her halde biz haricî borçlarımızın tediyesinden müçtenip değiliz. bu esastır. Cenup komşusunun nazarı dikkatini celbettik Bahriyemizde inkişaf Ağrı'da sükun İ. Tali B. üı beyanatıHüsrevB.15 gün sonra Tahran'a gidecek Gölcük'te büyük bir tersane tesis ediyoruz Yavuz'un 4 ağustos top tecrübeleri iyi netice verirse tesellüm edilecek Matbuat hey'eti Varna^ya hareket etti Türk gazetecilerini Varna'da Bulgar Ziraat Nazırı istikbal edecektir. B. M. Meclisi Reisi Kâzım Pş. Hz. Büyükdere'den Gazi Hz. ile Büyük bir tersane yapılmast mukarrer olan Gölcük'ten bir man avdet etmişler ve Dolmabahçe ö zara: Gölcük'te tamiranelerin nnra mi manzaran, Havazla Yavuz da nünde Reisicumhur Hz. inden ayn retmin ortannda görülmektedir. larak saraydaki dairelerine gitmisYavuz dritnotumuzun tamiratı lerdir. Pş. Hz. öğleye kadar istirahat etraişler, öğleden sonra Veli e ikmal edilmiş ve «Sen Nazer» şirfendiye giderek at koşularını takip ketinin Gölcük'te vücude getirmiş olduğu tesisatın hükumetimize deetmişlerdir. vh* ve teslimine başlanmıştır. Bu Fethi Bey Fethi B. şehrimizde kalmıştır. tesisat, bir tersanenin başlıca ihtiMüşarünileyhin bugün Ankara'ya yaçlarını temine kâfidir. Hükumet, gideceği yazılmışsa da doğru ol Gölcük'te büyük bir tersane vücu madığı ve bir müddet İstanbul'da de getirmek niyetindedir. Bu ter kaldıktan sonra Paris'e doneceği sane için Tütün Inhisar idaresine satılan Haliç'teki eski tersanenin öğrenilmişth*. bedeli olarak alınacak 3 milyon K Suriye Dahiliye Nazîrînin ra sarfedilecektir. Gazi ve îsmet Pş. ya dair Gölcük'teki tesisatın idaresi için hatıraları bir «Bahriye fabrikalan Umum Suriye Dahiliye Nazırı Cemil B. Müdürlüğü» ihdas edilmiştir. Diğer taraftan tamiratı biten YaOsmanlı ordusunda Erkânı harp binbaşısı imiş. Ordu Şam'dan çe vuz, pazartesi günü Marmara'ya akildikten sonra orada kalan Cemil çılarak top tecrübeleri yapacak, B. beyanatta bulunarak Çanakka • bu tecrübeier de muvaffakiyetle hele'de Gazi Hz. nin maiyetlerinde tkelenirse gemi Fransız sîrketin Havuz ve Yavuz bulunduğunu, Gazi'nin şef olmak den tesellüm edilecektir. (Baştan görünüsü) Tecrübelerde Millî Müdafaa Veiçin yaratılmış olduğunu söylemiş, İsmet Pş. Hz. nin sınıf arkadaşı bu kili ile Deniz Müsteşarı Mehmet A Bir kaç gün devamı mukarrer o[Mabadi 3 üncü sahifede} lunduğunu, onun kadar zeki kimse li Beyin bulunmaları muhtemeldir. yi tammadığını ve Pş. nin bütün talebeye ve hatta hocalarma tefevvuk etmekte bulunduğunu ilâve etmiştir. Kâzım Pş. Hz. Malî vaziyetimiz Güzellik Dünya Kraliçesi Mis Küba mı olacak ? Mütehassıs M. Müller raporunda ne diyor? Ankara 1 (A.A.) Malî vazi metimize bir rapor vermiştir. Metyetimizi tetkik için geçen sene M. nini neşrettiğimiz bu rapordaki fiŞaht'ın memleketimize gönderdiği kirler tamamen kendisine aittir. M. malî mütehassıs M. Müller hüku [Lutfen sahifeyi çeviriniz] IIIIIIIIIIIIMIIIIIIIIIIIMMIIIIIIIIIIIHIIMIIMIIIIIIIIIHIIMIIMIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIMIIIIIIIIIIIIIIII ııtııııııııııııııııııu Türk Matbuat heyeti Giyanikola vapurunda teşyi edenlerle bir arada Bulgaristan Matbuat Federasyonu Vali muavini Fazlı, Şehremaneti muavinun daveti üzerine Türk matbnatı na ni Hâmit Beylerle gazeteci arkadaşlar tamına Bulgaristan'a gitmekte olan Hak rafından teşyi edilmiştir. kı Tarık, Necmettin Sadık, Falih Rrfkı, Heyet, yarın Varna'ya vasıl olacak, Ahmet Şükrii ve Kemal Salih B. Ierden Bulgar Ziraat Nazırı ve Matbuatı mü mürekkep heyet, dün saat 16 da Giyani messilleri tarafmdan istikbal edilecekkola vapurile Varna'ya hareket etmiş, tir. Heyetin on güne kadar avdeti muhtemeldir. mmıııııııııımıııınııııiHiıııııııııııııııııııiMHiıııııııı ^ ^ ^ Dünkü koşulardan heyecanlı bir safha Yarışları takip eden Kâzım Pş. Hz. [Tafsilât 4 üncü sahife de] Dunkü at yarışları 1IIIIIİIIIIHIIIIIIIIIİIMIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIH1IIIIIIIIIIII1IIIIIIIIIIIIIIIIIIIMIIIIIIIM • """•'•ııııııııııiMIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIII YUNUS NADİ Mis Küba Rio de Janeiro şehrinde yapîlacak Güzellik müsabakasına iştirak edecek olan Avrupa güzelleri dün Havr limanından Cenubî Ameri ka'ya hareket etmişlerdir. Bu güzeller kafilesi içinde Mü beccel H. da vardır, Mübeccel H. Paris'ten sonra Dovil'e gitmiştir. Kralîçemiz seyahati esnasında o kadar zayıflamıştır ki Dovil'e geldiği zaman evvelce kendisi ile görüşenler bu sef er Türk güzelini tanımamışlardır. Mübeccel H. daha da zayıf Iamak niyetindedir. Bunun için de Dovilde mütemadiyen alaturka hamam yapmıştır. Mübeccel H. zayıflamak husu sunda alaturka hamamın çok faydasını gördüğünü söylemektedir. [Mabadi 2 inci sahifede] Atarlar senki tarizi drahti meyvedar üzre, desem; hakkım yok mu?
