8 Aralık 1906 Tarihli Balkan (Filibe) Gazetesi Sayfa 2
böyle bir şayia ile efkar-ı umumiyede şimdilik hasıl olan ye's ve inkisarı tahfife çalışmak ve bu suretle halkı avutmak pek boş bir tedbir ad edilmelidir. Herhalde bu şayia şayan-ı dikkatdir. - - -⫷O⫸ - - - BASİRET-İ SİYASİYE Rusya Millet Meclisi'ne bir nice vekil, ehl-i İslamdan gönderildigi ve Rusya Müslümanlarında şu aralık görülen bazı harekat-ı hasene, alem-i insana tesir ettigi anlaşılıyor. Geçen hafta İngiltere'nin "Cemiyet-i Şarkiye"sinde memalik-i şarkiye seyahati ve Tayms (Times) gazetesinin seyyah muharriri Mister Hyrol(?), ittihad-ı İslamiye dair haber ve mülahazalarını kıraat etmiş idi. Muharririn dedigine göre Sultan Abdülhamid Han'ın memalik-i İslamiyede nüfuzu pek kavi olub, İran'da hürriyet ve ıslah-ı idare yolunda bulunan mücahidin, matlublarına nail olmamış olsalar Halife'ye müraca'at ideceklermiş. Hindistan Müslümanlarına, Sultan'ın nüfuzu daha ziyade işlemekde. Bu da İngilizler içün mucib-i endişe olmakda imiş. Cenab muharrir, Rusya Müslümanlarına verilmiş olan hukuku misal gösterdi. Mezkur cem'iyetde bulunan Müslümanlar, hatibe beyan-ı teşekkür ettiler. Ve ba'dehu birçok yerden teşekkür telgrafları alındı. Afgan Emiri Habibullah Han Hindistan'a misafir davet olunuyor. Bu büyük misafirin kabulü şerefine İngiliz hükumeti büyük tedarikat yapıyor. Cenab Emir'i, otuz bin asker Agra'da selamlayacakdır. Ve Hindistan'da bulunduğu müddetce Kabil ile Hind hududu arasında heva telgrafı işleyecekdir. Şarkdan, magrib-i aksaya göz geçirilecek olursa, Fas'ın harabatı görülecekdir. İntizamsız magrib hükumeti, kabilelerin ita'atini ve ülkesi rahatını muhafazasını te'min idemediginden misafir ve tacir Avrupalıların malı ve ticareti selamet olmayub, bunların muhafazasına İspanya'nın iki harb gemisi ile beş yüz kişilik bir fırka-yı bahriye askeri Tanca'ya sevk olundu. İspanya'ya bu işde Fransa dahi refakat idiyor ve İngiltere de bunların işine müsaid bulunuyor. Magrib Müslümanları hala köhne halde ve cahil kaldıkları başlarına bu belalar musallat olmakdadır. Karadağ Prensi, teba'sına hürriyet-i kamile ve hukuk verüb birinci def'a açılmış olan Millet Meclisi'nde şu sözleri söyledi: "Millete hürrriyet verdim. Nasıl lazım ise öyle çalışınız. Kendi aranızdan intihab ideceginizi, minister kabul idecegim. Milletime verilmiş olan bu hukuku ben de veliahtım Prens Danil de (Danilo Aleksandar Petrović-Njegoš) muhafaza idecegiz. Buna asla endişe itmeyiniz." Meclis nutk-u prensiye "Yaşa, yaşa" nidalarıyla cevab verdi. Germanya hükumetinin Rusya işlerine asla karışmayacağını nüshamızda yazmıştık. Germanya'nın Baş Ministırı Fon Bülof'un (Bernhard von Bülow) nutk-u ahirinde İngiltere'ye dair zirdeki sözleri dahi pek ehemmiyetlidir: "Germanya bahriyesinin bün günden artması İngiltere efkar-ı umumiyesini ara sıra rahatsız ettigi malumdur. Bu rahatsızlığa sebeb görmüyorum. Çünkü Germanya'ya İngiltere bahrşyesi mikdarında bahriye yetişmeyecekdir. Ancak müstemlekatımızı ve bahren ticaret-i milliyemizi müdafa'aya kafi kuvvet bulundurmak muradındayız. Bu da borcumuzdur ki, İngiltere
