8 Mart 1941 Tarihli Anadolu Gazetesi Sayfa 4

Sahife 4 FİKİRLER | Tanzimat ve 93 ana kanunu ( BAŞTARAFI 1 NCİ SAHİFEDE ) Yeniçeriliğ'n ilga ve imhası ve ye- rine (nizamı cedid) İn ikamesi, ala- ni hazırlamış ve bütün yenilik h:rşıv ah ketlerine mani engeli ortadan dırmıştı. Fakat ne olursa olsun, bunu takip eden tanzimat, Osmanlı tarih'nde vukua getirilen yeniliklerin en radi- kallerinden idir. Son — Atatürk ihtilâli bir yana konmak tartiyle imat, en büyük — hareketlerden idir. Tanzimatçılar hareketlerinde çok samimi idiler. Eserlerini gösteriş ol sun diye (leri sürmediler. Onlar Or- manlı imparatorluğunun kurtuluşunu modern devlet zihniyetiyle, modern devlet esaslarını mutlak surette be- nimsemekte görüyorlardı. Rus Çarlığı bundan, fazla telâşa düşüyordu. Osmanlı — imparatorluğunun - ileri büyük hamlelar atması, Çarlığın emellerini hurdehaş edecek mahiyet- te idi. H istikbalin! bile tehdid ede- bilirı Çarlık, Avrupada mütemadi pro- pagandalar yapıyordu. Tanzimatin Avrupanın gözünü bo- yamaktan başka bir şey aımıdmmı; i ortalığa yayıyordu. Doğru değildi. O vakitler, Fransa hükümetinin emriyle, Türkiyede tet. kik seyahati yapmış olan memur, hükümet'ne verdiği raporda tanzi matın büyüklüğünü ve samimi tat katmı bütün tebaa arazındaki savatı anlata anlata bitiremez. Tanzimata iç bakımdan softalar, dış bakımdari Çarlık düşman kesi mıoıı Softalar Koca Reşide (Gâvur Re- #d!) Çarlar da (Gözbağcısı!) yorlardı. Softalarla, Çarlar Koca karşı sanki ittifak etm'şlerdi. Diğer bir. yönden, bu iki kuvvet, iç ve dış bakımdan vatan düşmanları idi!. Koca Reşid, bu her iki merdane meydan okudu. f Ve eseri olan tanzimat, talebesi Âli Paşa elinde, Kırım savaş'yle Rus- lara galebe çaldı. Koca Reşidin tanzimatı hazırladı gı sırada, ne kadar samimiyetle ça- ağını ve heyecanla ba- şardığını, tarihçi Lütfü, aşağı yuka- rı bize şu suretle nakletmektedir. «Gülhane hattıj hümayunu okun - mazdan bir gün önce, Reşid Paşa gece yarısından sonra, elinde şam- danla harem d ne geçiyormuş.. Yaveri Salih Bey konağa aid hususi bir iş için bu vaziyeti fırsat bilerek yanına sokulmuş; çünkü hafta! dır Paşaya tek kelime söylemek kânını bulamamış. Reşide düşmana Paşa efendimiz der demez, Paşa | işin ne olduğunu anlamış ve - Sal'h Beye: «Efendim nerde, ben nerde? Ya- rın şu fermanı okudüktan sonra sağ çıkıp çıkmıyacağımı bilmiyorum. Va- siyetimi yazdım, çekmededir. Öldü- rürlerse çocuklarıma okursunı — de- miş ve yürümüş gitmiş! Koca Reşid eserini can pahasına hazırlamıştı. Türktü ve Türkler va- tanını bu kadar seviyordu. Canın dan üstün tutuyordu. 93—1878 ana kanununu da Mit- hat Paşa bundan aşağı olmiyan bir. feragatle hazırladı. Bakınız nasıl? 93 ana kanununa şöyle bir de konmuştı «Padişah tandaşı hudud haricine lir.» Şâir Ziya Paşa ile Namık Kemal, Mithat Paşaya böyle bir maddenin kanunu esasiye konması ve Abdül- hamid H! nm'n eline verilmesi, çok tehlikeli olacağını ve önce kendi hâkkında tatbik edileceğini yana ya. kıla anlatmışlardı. Paşa, zararı yok, hakkımda tatbik memleket kanunu e alışsın., Yi kalkar, ce İstanbul konferansı Tersanede top. landığı b'r sırada toplar atılır ve ka- nunu esasi ilân olunurken hariciye nazırı Saffet Paşa keyfiyeti riyases tinde toplanan elçilere bildirmişti. Çarın elçisi bu harekete sadace fMıyıııuııİuk) diye mukabele etmiş- mad- terse her hangi bi çıkartabi- benim in. Yoter l ile yaşamağa Bir müddet sonra Abdülhamid ll ile, Mithat Paşa arasında ihtilâf çık- t Mithat Paşa mektup yazdı celâdetin med. letin tar'hinde Abdülhamide — bir millet severliğin, cesaretin her mil. ir örneğidir. dene- bile, değil bir eli mülstebide, fakat alelâde bir bile yazılır şeylerden değildir. Mithat Paşa Abdülhamide kısaca şunları söylüyor: *S'n memlekete ihanet ediyorsun. Bir gün bu millet mukadderatının hesaplarını senden soracaktır. - Sen senin mizacına uygun bir. dalkavuk bul ve onunla memleketi idare et!» Bu p Üzerine Mithat Paşa İzzettin vapuruna bindirildi, İtalya- v Vatandaş! di İjtatbik ederek yaşarsan, İİmilyonluk kaymetler ziyan olmak -| va-| satırlı | âmire tan maksad, Namık Kemallerin yü- ız çu güh. Türk büyüğünün hey-| 131519 ,baki yekön S Dikkatle oku!. YURDDAŞ! Türkiye, içinde, en az, memlekettir| bu harp harp sıkıntısı çeken Bunun kıymetini bil. Sıkıntıya düşmemek — ist'yorsan, İbir harp dünyası içinde yaşadığımı zı, dhima düşün. Tasarruflu yaşa, Nerelerden, na- sil ve ne kadar tasarruf edebilece: #ini dalma hesapla, Meseli — Önüne yiyebileceğinden fazla akmek alma. Kuruyan ve atılan bir okma ekmeğin bile, bugün her za- mandan daha büyük bir haram ol- Juğuna inan — Lokantalarda önüne y'yebil. seğ Adaima korlar - hemen gı fır, daha küçük bir porsiyo: — Çayına üç şekor yerine iki şe- İker at. — Fazla yağlı yemeklerden sa -| kan. Mide, karaciğer, bağırsak, manlık hastalıkları hep, bu yağlı yemeklerimizden /leri geliyor.| nanmazsan doktora da bir sor. — Boş yere ve lüzumundan fazla slektrik yakma, — Pabucun delinirse, pençelet; sıkılma, — Elbisan lekelenirse, temizlat; utanma, YURDDAŞI Bunlar ve bunlar gibi tasarruf im| kânlarını her gün, düşünerek neticede| ve tan kurtulur. Hiç sıkıntıya düşme- z. Bir dilim ekmekten ne çıkar, bir şekerin, biy kaşık yağın sözü mü) olur, diye hovardalık etme: «Damlaya, damlaya göl olur.» Unutma! ULUSAL EKONOMİ VE ARTTIRMA KURUMU Askeri vaziyet ( BASTARAFI 1 NCİ SAHİFEDE ) taarruz hazırlıklarındadırlı Somalideki hağrekât, — Habeşistana |doğru inkişafdadir. 935 senesinde ordusuna karşı Vehip Pa- a olan Tiran da zapte- görmüş olan — Habeş kuvvetleri en mühim İtalyan müstahkem — mevkü Çolan Buryeyi zaptetmşilerdir. İtal - İyanlar Mav' nil boğazında da tutu- namazlarsa artık Adisababanın da sukutunu beklemek lâzımdır. HAVALARDA: İngilizler, vaktiyle - Almanlarin tatbik ed'p de muvaffak olamayın- ca geceye bıraktıkları gündüz hava taarruzlarını, bugün, hava hi tüni tedricen elde ederek tati n lim ve terbiye kuvveti ile mı etmektedirler. Şimdi de bu gündüz taarruzlarının daha mütekâmil, da- ha verimli bir şekil almasını araştıra- kakları şüphesizdir. Maltaya vuku- | bulan son taarruzda Almanların 16 tayyaresi düşürlümüş, bir da hasara uğratılmıştır. Buna muk bil, lııç(ılııler ancak bir tayyara betmişlerdir. KAPATILMASI İSTENEN BAZI ITALYAN KONSO- LOSHANELERİ Vaşington, T (AA) hükümeti, İtaly roit konsaoloslı femistir. Bu, iyanın — Palermo Napol d Amerikan konsoloslukları ni kapatmasına bir,mukabeledir. Tütün sıtışları Ankara, 7 (Iusülü) berlere yöre Taşovada tüt açıl 60-70 kuruş arasındadır. açılmıştır. Fint- iir da Brendi Kanunu esasi mucil rici yapılmış oluyordu!. Sonra affedildi vatana kat Abdülhamid Mithat s: hat edemedi. Abdülazizin mahküm ettird'. İdam cezası kendisine tebliğ edil diği vakit, Mithat Paşa şu verdi imanına çıkarıldı. 'nce hudud ha. öndü, Fa ili diye Yıldızda sun!.» Bu satırları şuracığa karalamak- züncü yılını bayramladı lerde, bü (l kellerini Türk gençl'ğinin unutma masıdır. Vakıa bunların heykelleri' kalbi. mizdedir. Gönüller da da görelim. 7/3/941 MAHMUD ESAD BOZKURT den fazla ekmek korlarsa- kil| | CBAŞTARAFI 1 NCİ SAHİFEDE ) Herini dir. Amerika| tır. k ve Dit- | Orsa ilen ha- | n piyasası | iken ra- İftiralar uydurdu. Onu cevabı « Ne çıkar!? Türk milleti sağel” er ki, bunları karşımız- CANADOLU ) ğ İtalyanlar İki harp gemisine, üç vaptıra isabetten dem vuruyorlar İtalya ada bir mahal, 7 (A umumi kar resmi tebliği |halinde b lunan düyen İker t Düşmanın ahrip edilm anılmıştır Bi Alman tayya li bir düzm, hücüm etmiştir. Bir km bti zub civarında d rdedilmistir. A/nka cephesinde taraf iki liva Şimdi Adi t mühim ndan tel örgül miş, üzerinde Markostur. gar! razesi yan «omalisinde miştir e d Hert 160 kilol Hab tleri Habeşistanda ric e bulunan İtalyan mektadi Kah nlwnu'rn uzAa; Yunanistan bütün ener- jisini muhafaza ctmekte ( BAŞTARAFI 1 NCİ SAHİFEDE ) kartaran Y dü. bir devlete gün ise bu -milletin olduğunu herkes bi Katirhöri arılmıştır Nelere kabiliyet hirlik k.ıx—ı*ııv lııı ktur.» bütün 'ı'mmn manlanın ki n e Mu € ile millet, tek vücud alindedir ve muhtemel caktır. Yü i en kiymetli $ ölmesini bildik- ir köre daha isbat edi I.nuwl |tanda a Tz EN G A SS K.S. K. S 8. Süleymanoviç 20 t-|temin de; 8 MART 1941 CUMARTESİ —ati Z—IRS İA zi RLE Toprak ofis Değirmencilerle muka- zıe!e yaptı nla) Hariciye Vekilimiz Salı günüParti grubunda harici vâ ziyeti izah Vedec_ek Toprah (6 HOLL|NDAL| İDAMA MAHKÜM dim, 7 (AA.) — D.N ah, asköri im ölüme mahküm < lar casusluk ve Alman Bi tü lilmiştir Amster 16 Ho MİLLI PİYANGO Dün Ankarada - se sergievinde büyük llll' ıalaııaıık llllİllE GIİIIIİŞİİI' 76896 834853 kerleri-| Istanbula çivi geldi latanbul, T vi g nisboetinde ıı.ı statın İistesi hazırlanıyor Mcbus tetkıklerı sari usları, halkin zöre $e )*.A'Hıv Zi ği ser bin liralık ikramiyeler Taymise göre ( BAŞTARAFI 1 NCİ SAHİFEDE ) , Bul 8042 fımıls—ı £ 1 291706. 5 şer bin liralık ikramiyeler 164747 1 1 biletl a| şmüştür. l şer bın lira kazananlar 8943 TÜ3IT 107394 l 214 269811 numaralı r ikişer bin Jira kazanmıştır. | Biner lira kazananlar |* T 29107 !ılFı' ile nihüyet yüz Hira, son döl , 1991 Ve bul de; iştirak nümaraya 01 n n 60 bin num#” iselerin s1 unorti düşmütür. 1, harbin. genişlemesir ji fikrinde musırdı son hâ sında mükâfat kazanmışlardır. GRANDİ CEPHEYE GİDİYOR. 7 (AA.) — İtalyan .Mhi , ordudaki vazife: randi ördud Mihverciler BAŞTARAFI'1 NCİ su—ılFEor ) bunda da bildi gibi Jı»ı ıhte ed Irak Hariciyecisi Kahirede re, 'T ALAY — Trak )ırıı(ınlımm nazaran İrak hariciye zırı Tevfik Suudi bey dün akşam | yare 'ile Rajrdaddan Kahireye gelif lerdir. g Pol, başvekil ve haric'ye vek AT V İkti abul ve kendileriyle uzun dekildirler. Teknik bakımdan vir £ K:urı,,..“("'î'.:,î.î'rd"" EZUN m harp sahası olması ih V €. rın ofya eleisi Milâ Hırvat lideri v çek ile devle Ralkanl aa — İstanbul manifaturad" larının satış yeri bul, 1 KZelefonla) — “",, vrn)! © suretiyle kan he e a bulunmuşlardır, lınh!mulm n n Idhalât birlikleri - Hemiştir. n mümessilleri |Arnavudluk cephesinde | İstaribul, 7 (Teleforia) — Tdbiğ ( BAŞTARAFI 1 NCİ SAHİFEDE ) b h olmuştur a da nn müs 44v.—w mi: lardır. arafından kabul — Popof izahat vermvi Snfn TÖAML) . DIN. B olmuştu e| kKetini a | kerin -maney dann bugünkü —İçt azırlar hazır bulünmüştü çtimada hariciye nazırı Popof V ta bulunmuş: . |Selâniğe bir Kan: râç edildiğine dair bir ln benzin istihlâki tahdid e- | tesinde neşrolunan haber, dilmiştir. Vaktiyle buğday ihrac « lirken şimdi Romanyada buğda: Yü u ktadır. BT N Ce MA “i| Hindistan, Bulgaristaf' tieç - düşman ilân ettî iDelhi, tİ neş ile Balgaristi telâkki Eden Kahirede Kahire, T (A.A.) — Eden VEğ neral Sir Con Dili, Ankara ve  müt' T rde müvaff'akiyetle v lenen topçu faaliyeti olmustur. AL 7T (A.A.) -— Emniyet neaa 6 gibi netie an göstereceki Bilinen şimdilik Bulgaristanın ha- mdan / zarar - mış olmasıdır. İngil kesmekle kalmamı: toprağı saydığımı il Memiekette sükün vardır. lıııl"rı HIZIİEİIII'İ Londra n—hıırııı ttirerek Yunani k hudüdünün hücuntdan ziyade | a erişli olduğunu, İngi-| in 'ııılnk n olan her yardımı İNCIR, IGP M. H *l'ı!h tgir I! Mizrahi 131608 U7 vekân Zeytinyağı 5000 kilo ŞaniPE 510*C. , darı 10 ton #usamı 211R. pamük İgirmek aklarını yazma ra hücum plânının mda yaptığı v-xııLıılı Londra, TÜMA.) — Bahriye ,.:' reti, İtalyan e yapılâl 3k nediği neşretmiştir? Sahildeki mevziler, — donaf” Mensup cüzütamlar tarafından Bi '.l Kalıve bollaşıyor İstanbul, 7 (Telefanla) — gümrükteki bardı bilhassa mu Mogzadiayoda 6800 tonluk bir petrol gentisi batırdmıstı N!!f",u hic-birinde gemilerimiz-hasar V Blü uğramamıstir. gl Bu suretle açık — denizde dÜ inin sığındıkları ” l n elimize geçmişt isyoda müttefik iı"mıcılcrl" m |pishanelerde bulunması, korstn, * 16 da in bu limanlardan istifa c' ıK..rşı ıkn (Hakem Atıf kutlunklu). Bi göstermiştir. çıkarılmıslardır göre, | $ bula; v b yle