1 Eylül 1939 Tarihli Anadolu Gazetesi Sayfa 15

İ EYLÜL 1989 CUMA Politik a î,—larpter;df::ğil har- bin mesuliyetin- den korku Harp için lâzımgelen bütün un- surlar tamamdır. Seferberlik, san- sür, hududların hapanması, iaşenin vesikaya binmesi, tahşidat, trenlerin işlememesi, ecnebi tebaaların muka- bil taraf topraklarını terketmesi ve saire, Eksik olan bir tek şey var: Ül- timatom ve harp! Emellerine kavuş-| mak için her tehlikeyi ve battâ o Mmüthiş harp faciasını bile gözlerine alanlar ancak bir tek şeyden çekini- yorlar: harbin mesuliyeti, Cebir ve şiddet ve cebir pölitikacılarının bile korktukları yegâne nokta budur. Dün gelen haberlere bakılırsa iyi niyet ve ayni zamanda nufus sahibi Ansanların yaptıkları bütün yatıştır- Ma ve uzlaşma teşebbüsleri akim kal| Mıştır. Ruzveltin, Kanada Başvekilinin Alman devlet reisine gönderdikleri mesajlardan sonra, Fransız Başveki- li Daladiyenin yaptığı teşebbüs kııl t| red cevabiyle karşılanmış rin, Fransanın Berlin bü; M. Coulondre. vasıtasiyle Fransız başvekiline gönderdiği cevap, aşağı yukarı şu şekilde hülâsa edilebilir: «Polonya ile anlaşmak mümkündür. Fakat eğer İngiltere ve Fransa hü- Polonyaya Danzigi ve Almanyaya vermesi için bir tavsiyede bulunuylar. Ve Polon- ya da bunu kabul ederse...» Hitler bu sefer Danzig serbest şe- atmıştır. Koridor! Bu suret- le Almanya, «Milletlerin kendi mu- kadderatını kendi tayin etmeleri> ne dair ileri sürdüğü prensibi Cekoala- vakyadan sonra ikinci bir defa daha bozmak kararında olduğunu açıkça ilân etmiş bulunuyor. Koridor nedir? Koridor, Danzig- le Almanya arasında bulunan ve Po- Morze, yani «deniz kenarı memle- keti» nâmiyle anılan yerdir. 1921 da yapılan istatistiklere nazaran burada 758.000 Polonyalıya mukabil 175| bin Alman vardır. Pömörze mınta- kasının tarihi tetkik edilecek olursa, burasının, kısa istilâ devreleri müs- tesna olmak üzere hiç bir zaman, Uzun müddet Almanların elinde bu-| Tunduğu görülmemiştir. Almanyanın Koridoru istemekle takip ettiği gaye meydandadır. Asıl Almanyayı, Koridor ve Danzig vası- tasiyle şarki Prusyaya bağlamak, İngiltere ve Fransaya izafe edilen Çemberleme siyasetini kendisi Po- lonyada tatbik ederek Lehistana bü- tün Baltık denizini kapamaktır. Peki, Koridor ve Danzig Alman- Yaya verilirse, ihtiras burada bitecek mi? Daha Polonya ile halledilecek bir çok meseleleri vardır: Bir tanesi de meselâ; yukarı Silezyadır. Daha Danzig meselesi açık bir SU meydana konmadan - evvel, Alman gazeteleri yukari Silezya hâk kında neşriyata başlamışlar, ve eğer *bu mıntaka Almanyanın elinde bu- lunsaydı, biz bu kadar kömür sıkın- tısı çekmezdik !» diye tmanşetler koy- Tuşlardı. Maksad açıktır: Almanya- nin istediği yukarı Silezyadaki 30 Milyon ton kömür değildir; maksat, 'olonyayı parçalamak ve 1914 hu- dudlarına kadar gidip onu kendi ar- Zusuna tamettikten sonra Varşova ükümetini emuhtar Slovakyas şek- line sokmaktır. Evveke komünizmin ezeli düş- Mmanı olarak ilân olunan Nasyomal) * osyalizmin «Mein Kampf» mukad-| des kitabındaki şimdiye kâdar vâ- bütün akideler bu maksatla in imiş, komünizmle bu maksat-| İa, yeni Polonya cephesinde serbest alabilmek için anlaşılmıştır. Almanyada yeni bir iddianın, bu-| Bün bitaraflığı garanti olunan Bel- $ikadaki Eupen - Malmedy'yi, Da- nimarkadaki Şlezvig - Holstein'i is-| temiyeceğini kim temin edebilir? ayeye evasıl olabilmek için» ken- kidelerinden bile fedakârlık ya- Pabilenlerin, imzalarını ve garantile- Tini tutacağına inanmak mümkün Müdür? Alman devlet reisinin Daladiye- Ye verdiği cevap çok elâstikidir. Eğer — Devamı 6 ncı Sahifede (ANADOLU) SON HABEERLE R Almanyada halkın kuvvet manevi- yesi şimdiden sarsılmış bulunuyor Almanyanın, şimdi bir harbe giriştiği takdirde 1918 de maruz kal: dığı âkibete uğramasından endişe ediliyor Londra, 31 (Radyo) — Gazeteler, | kaydetmektedirler, man milletinin kuvvei — maneviyesi Polonyaya karşı taâhhüde girişmiş| - Alman millet ve hükümetinin; son|çok. sarsılmıştır. Almanyanın şimdilahali mübadelesi meselesinin —itah ASA eçi SA vaziyet sebebiyle büyük huzurauz -|bir harbe giriştiği takdirde memle- olan Fransa ve ingilteredeki süküne-| ) 4x içinde bulunduğu görülmektedir. | ketin 1918 deki gibi bir harabeye te ve soğukkanlılığa mukabil Alm yadaki heyecan arasındaki -| Almanya, eski dostlarını kaybetmek | dönmesi endişesi umumidir. hlikesine maruz — bul 'or. Al-| Deyli Meyi gazetesi, haksızlıkla- Dıploması faaliyet dur- madan devam ediyor Dün, Londra, Berlin, Varşova, Roma ve Vatikan- da mükerrer konuşmalar cereyan etti Londra, 81 (A.A,) — Bu sabah — Londra, 81 (Radyo) — Kral altın- | bildirmiştir. Çemberlaya ile bir saatten fazla gö-|cı jorj, bugün har! sazırı lord| — Roma, 31 (Radyo) — Kont Cia- rüşmüş olan haric'ye nazırı lord Ha-| Hlifaksı kabnl etmiş ve umumi va-|no, bugün İngiliz sefiri ile uzüun müd lifaks ve hariciye nezareti daimi sek| ziyet hak at almıştır. det konuşmuş ve müteakiben Polon- reteri Cadogan öğleden sonra tekrar| - Londru, 81 (Radyo) — Başvekil|ya sefirini kabul eylemiştir. başvekili ziyaret etmişlerdi | Çemberlayn, bugün iki defa harici- | Londra, 31. (Radyo) — Başwekiliye nazırı lord Hlifaksla konuşmuş| pransız sefirişle konuşmuştur. Çemberlayn, Fransız sefiri Korbeni ve akşam üzeri tekrar hariciye na- » e$a kabul etmiş ve uzun müddet konuş- zırı ile hariciye müsteşarı sir Alek Atina, 81 (Radyo) —- Baştekil| müştür, sandr Kandegani telefonla nezdine | Metaksas, bugün İngiliz sefirini ka- Paris, 31 (Radyo) — Akşam ga- çağırarak, geç vakte kadar müzake- | bul etmiş ve uzun müddet konuşmuş. zeteleri; siyasi temasların, durma -|rede bulunmuştur. tur. dan devam ettiğini ve barışın kurlul| — Londra, 31 (Radyo) — Papa 12| —& ması için beslenen üm'dlem henüz |inci Piyu, bugün Amerika Cumhur- zail olmadığın! roisi Ruzvelte bir mesaj göndermiş Berlin, 81 [Rıdyo) — Moskova -İve Polonya cumhurreisi Musiskinin, dan gelen haberlere göre, Sövyet| Almanya İle müzakereyi kabul etti. adı vlemektedir. leceğini işaret Denizyolları idares. Akdenize çıkacak va- purlar için tertibat aldı nizyolları emretmiştir. ——k—— Kades Marmarada tecrübe edildi Kont Ciano, üğleden sonra da| bit olunmuştur. sine hareket edecektir. Von Papeanin Al- manlara nutku ir, bu arada İngilterenin yeni Atina ataşemiliterini takdim etmiş- tir. Varşova, 81 (Radyo) — Harlı nazırı Kolonel Bek, bugün İngiliz se- Rusya ile Almanya arasında sulh i -| ğini, barışı korumak için başlanan|firini kabul etmiş ve uzun müddet Almanyanın hakiki gin siyasi temaslara devam olunmak-| teşebbüse devam edilmesi Jüzumunu | konuşmuştu! maksadı nelermis? tadır. | ; Berlin, 81 (Radyo) — Hitler, bu-| İstanbul, 8 (Telefon raya hareketinden evvel yaz iyle Alman koloanisini büyük elç Von Papen, söylediği bir nutukta mevzuü olan gün ilalya sefiri Atolikoyu iki defa| kabul etmiş ve uzun müddet konuş-| muştur, Roma, 31 (Radyo) — Papa 12 ci Püyu, bugün Kastel dolgodak! köşkünde ingiliz, Fransı Alman, italyan ve Polonya sefirlerini kabul etmiştir. Roma, 31 (Radyo) — Papa, bu - gün hariciye nazırı Magliyoneyi ka- bul etmiş ve Avrupa devletleri nez - dindeki papalık — mümessillerinden gelen raporlar hakkında hariciye na zırının verdiği izahatı dinlemiştir. Papa, bundan sonru kardinallar meelisini toplamış ve uzun müddet konuşmuştur. — Son Dakika: Danzigte ansızın ihti- İâĞI baş gösterdi Polonya tehdidreltır- da bulunuyor 'Polonya, Bekin teklifleri dairesinde|»» mukssderannı ai dir. Sulh ve refah için de ta müzakereye hazırdır : ortasında, ke Vaşington, 31 (A.A.) — Polon-| manyanın taleplerinden ve Slovak-İkuvvetli bir Almanyanın, ya sefiri hükümetinin bir tebliğini| yada alınan tedbirlerden sonra Po -|dünya imparatorluğunun ,ımbum- lonyanın tehdid altında bulunduğu| da, yaşamak hakkımı haiz olup olma- dığını tayindir...» Demiştir. tevdi etmiştir. Bu tebliğde şöyle denilmektedir: | aşikârdır 1 — Polonyanın müdafaa tedbir-| 3 — Polonya sulh istemektedir ve leri alması zaruridir. Bek tarafından yapılan teklifler dai- 2 — Danzig hâdiselerinden Al -'yesinde müzakereye hazırdır. Ilâ n DOYÇE ORYENTBANK DRESDNERBANK ŞUBESİ EMLÂK VE EYTAM BAN - KASI ESNAF ve AHALİ BANKASI TÜRKİYE İŞ BANKASI KOMERÇYALE İTALYANA! BANKASI OSMANLI BANKASI ROMA BANKASI Ayan veisi Grayzer, Naziler lideri Forster ZİRAAT BANKASI aleyhin? saikasd tertip etti ZILI BANKALARIN 4 EYLÜLİ ; b ğ 939 TARİHİNDEN İTİBAREN Varşova, 31 (Radyo) — Polon-|deri Forstere Almanlarca suikasd ter Varşova, 31 (Radyo) — Transi GİŞELERİNİN AŞAĞIDA ya matbuatının yazdığına göre, Al-| tip edilmii | Kontinantal Pres, Forstere suaikasd|8 GÖSTERİLEN SAATLARDA' manyanın Gestapo teşkilâtı, Dan -| — Bu hâdise üzerine çarpışmalar| yapmak — istiyen şebekenin, ayan|İİ MÜŞTERİLERİNE AÇIK BU-| zigde bulunan Polonya demiryolları idaresi emrindeki istasyon binasını işgal etmiş, binaya Alman bayrağı çekmiştir. İstansyon memurları ev- Jerinde alıkonulmuşlardır. Atina, 31 (Radyo) — Varşer dan alınan haberlere göre, Danz de ihtilâl baş göstermiş ve naziler li- Müzakere zemini hazırlandı Polonya ile Almanya arasında doğrudan doğruya konuşulması kararlaştırıldı LUNDURULACAĞI İLAN O- 9.30 dan 12.00 4.30 dan 16.00 olmuş ve 50 kişi ölmüştür. Polon-| meclisi reisi Grazier tarafından tertip) yalılardan geniş mikyasta tevkifat|edildiğini haber vermektedir. Ayni | yapılmıştır. membadan verilen haberlere göre Danzigde anarşi hüküm sürüyor Paris, 31 (Radyo) — Danzig na- ziler teşkilâtı lideri Forster, tayyare ile Berline gitmiştir. Varşova siyasi mehafili, nazilerin |Danzigdeki Polonyalıları kaçırmak için her gün bin bir tazyik yaptıkla- rımı bildirmektedir. İnci 1âj ve gaz Londra, 31 (Radyo) — Son da- kikada alınan habarlere * göre, Al- manya ile Polonya arasında doğru- dan doğruya müzakerelere başlan- mak İçin zemin hazırlanmıştır. Şim-|manya, müzakerelerin — bitaraf bir di, müzakerelerin cereyan edeceği| memlekette başlamasını jleri sürmüş- | şehrin tayini meselesi kalmıştır. Al-|tür. İ İstanbul, 31 (Telefonla) — De- idaresi, Akdenize çıka- cak gemilerin salon ve kamaraların- da ışık sızmama tertibatı almalarını lstanbul, 31 (Telefonla) — Ka- deş vapuru, Marmarada tecrübe edil.-. miştir. Tecrübeler esnasında vapu - run saatta on dört mil katettiği tes- Kades, yarın sabah buradan Mer- Fuar münasebetile lara kadar açıktır. Temizlik, ucuzluk, yiyecek ve içeceklerde nefaset en müşkülpe- sentleri dahi tatmin edecek şekilde tmin olunmuştur. (SAHİFE 3) — I Düşündüklerim l Bulgaristanın vazi" yetini bilmeliyiz! Orhan Rahmi GÖKÇE Avrupa devletleri, kendi kuruluş. larının ve coğrafi şartlarının icapla.- rına göre, muayyen bir veçhe almağa asetlerini tasrihe doğru gitmek- tedirler, Bitaraflık bugün için olsa olsa yalnız Baltık sahilindeki bazı devletlere yakışabilen bir hâdisedir. Diğer bütün devletler kendileri ne kadar uğraşırlarsa uğraşsınlar ve ne kadar mukavemet ederlerse etsinler, rın tamiri meselesine temas ederek|coğrafyanın icbar ve tazyiki. altın- da, iki cepheden birine geçmek mee- buriyetindedirler. Bir harp başladığı yada petrol için yapıldığı gibi Po -| gün, Baltık devletlerinin vaz'yeti bi. lonyadaki Almanlar için de yapılabi- le kendi iradelerinin çerçevesinden çıkabilir. Bütün "deoloji meseleleri , |ortadan kalkmış, menfaat ve coğraf- yanın tabii hâkimiyeti tecssüs etmiş- tir. Hâdiseler, normal, fakat seri ola- rak bu inkişafı gösterirken, Balkan- lar da oturup senelerdenberi maske- sini indirmek istemeyen Bulgarista- ni da hesaplamak lâzımdır. - Bu lü- zum, hem Balkanların selâmeti, hem de umumi bir Avrupa harbi nokta- sından ileri gelmektedir. Bulgaristanın bitaraflığı da ne de- mek oluyor? Aralarında bulunduğu dört dev- letin Balkan mevzuundaki müşterek siyasetleri malüm olduğu halde, bu asetten kaçarak bitaraflık çatısı altına sığınmak, ancak «fırsat bu- lunca külâh kapmak istemek» şek- Bnde mütalea edilebilir.. Bulgaristanın gerek bizimle, ge- rekse Yugoslavya ve Yunanistanla dostluk muahedesi aktetmiş bulun- duüğünü — unutmuyoruz. Fakat bu dostluğun tatbikat sahasında hiçbir |fili netice ve tezahürü olmadığına göre, itiraf edel'm ki, ona kıymet ve. İrip vermemekte serbestiz ve daima da serbest kalacağız. Meselenin en mühim suali şudur: Bitaraflık... Fakat niçin? Balkanların — mukadderatı, artık i|tahakkuk etmiştir. Atcş Balkanlara rayet ettiği gün, Bulgaristan, kafa- sında gizlediği emellerinden hiçbiri. ni tahakkuk ettiremiyecek, belki de |daha çok şeylor kaybedecektir. Bulgar milletinin ağzı, yavaş ya- Mt ”mı İvas konuşmağa başlamıştır: vazifesini görmek üzere Avrupa Hem Dobriceyi istiyorlar, hem de * |Akdenizden bir mahreç.. Bu dileklerin, eski metaları oldu- gunu biliriz. Fakat Bulgarların ağzın da Akden'zde mahreç meselesinin w lanmış bir bakla gibi büyüyerek ni- hayet bir Trakya davası şekline isti- hale ettiğini de duymağa başladık. Bulgaristanın fırsatcı siyaseti ve zamiri işte bu teranelerde mündemiç. tir. Balkanlarda ahvalin nezaket kes. betmesinden istifadeye yeltenen Bul. , kendisinin Balkan misa. pahalıya satmak ve bu girişi mukabilinde milli efsanesi- ne karışan bazı emelleri tahakkuk ettirmek hülyası peşindedir. Totaliterler homurdandıkça ona uyarak horoya kalkmak belki Bul- gar idea! inin hoşuna gidebilir.. Ancak şunu da unutmamak gerektir ki, bu oyunun sonu başka bir oyuna da çıkabilir.. Bulgat ya Balkanlıdır ve bi- naenaleyh, diğer dört devletin kabul ettiği Balkan statükosunu kabul e- derek kendisine siyasi veçhesini ve- rir, yahud da mihverciler safındadır ve binaenaleyh ona göre bir netice bekliyebilir. — Devamı 7 inci sahifede — raltı inosu sabah