6 Temmuz 1939 Tarihli Anadolu Gazetesi Sayfa 8

(SAMİFE 6 ) Ha büyük muatm-L> renüblik oe-zetesinden: eee ü$Rl üüti ğği lekdl ni RDİŞ Ü. 'Roma - Berlin mihveri a mey-| Tabiat ifede — md: dır. bi e güle, lunatı topraklarda tesadüf edilmez. Bilâkis, bu lerde yera! yok demektir. Bizini adâlardaki çami b mükabil! su bulunman göstermiyor m ler, sik ağaçlı na rağmen, yıldırım tehlike: dukça uzak bulunuyorlar. Bintenaleyh ağaçlık yerlete YA dırım düştüğü her zaman için doğtu değildir. Yalmız, ağa yerlere yıl- dırım, eğer o yerin âltındân su geçi: yorsa düşer. Yer âltından tü geçmiyen yerler tamamiyle yıldırım tehlikesirden u - zak mdır? Hayir. Ba gibi mıntaka « larda yıldırım bilhasta toprakta ya- n - inden öl- öeee Pat hakı bti ne mMhakı bu nt Berlin mihtı Di n e müt | ddeti his- anyanın Akdehizi tiih i man memleketler üde yapılan| Fakat Tüt z cephesime aları sfıra ir- iştir. İrâan, Fiye, Pilistin, şarki Erden şimdi kuvvetli birer ha - sınm ardında kelmiştir. Üç — te direğinin mevkii bütün vaziyete h kiyenin Fransi giriği bütün bu çah rık Ve patlak bülunan yerlere düşer. Küşlüra hiç yıldırım üüşmez der - ler, doğrü mu? Döğrüdür, ilim de bunü kabul ve izah ediyor. Kuşlar kendilerinin Bir Yukarda söylediğimiz gi li Köylüler, yer altında su bulunat yan yerleri, orularda yetişen nebat- lardan nasıl anlıyorlarsa, kuşlar da bu yerleri, hisleri ile keşfediyorlar. Kırlangıçların poncerelerden girerek bazı evlerin işine yuva yaptıklarını görürsünüz, O eylerin altında su bulunmadığı pıa ve şimşeğe karşı nisbeten sigor - talı olduğu ımin olabilitsiniz. Esa- €en, ötedenberi halk, kırlangiç yuva- Bu bulunan evlerin yıldırım tohlike « «indea uzak bulunduğunu bilir ve bu dun, kırlangıçların uğurlu hayvanlar Olmasından ileri geldiğini zanneder. der. Kırlangıç yüvasını bozmanın fe- a olduğu kanaati de her halde bu - radan gelmiştir. Yıldırımın, aİtından su geçen yer- Tere düşmesinin sebebi basittir; Yu- kardâ da gördüğümüz gibi, toplu dü Yan su menbar elektrik ceryanı hüsıl ymektedir. Bulutlardaki sular boşa- hp arkalarında müsbet elektrik cer- şanı birakınca bü cereyâanı — mülsbet tereyanı havi olan yer kendine doğ) ru çekiyor, Yer altındaki sularda bu cereyan bulunduğu yıldırıtatnı düşmek için başka bir yar araması- na şüphesiz hacot kalmaz. Fakat, hangi yerin altından su ge- JŞiyor, hangi yerden geçmiyor, tabil Be rzaman bilemeyiz. Onun için, yer altından su geçtiğini katiyetle bilme diğimiz yerlerde, yıldırımlı havalar- da , ağıçlara yakın bulunmaktan ka- çınmalı, Sonra, yıldırimli havalarda insan- ların biribirinden ayrı durmaları 1â- zıradır. Meselâ, ordularda asker müm kün olduğu kadar biribirinden uzak etrafa dağıtılır. Zira, bir arada dür dukları taktirde, bir yıldırım düşer. 80 hepsinin birden mahvolmak teh - likesi vardır. Tabiatın bu göz kamaştıran ve göz korkütan Afeti ayni zamanda in- sanlar için faydalıdır dersek inanır Musınız? Yıldırmin faydası yer yüzünde meyvaların, sebzelerin yetişmesine yaramasıdır. Bunu, havada hasıl et- tiği asid nitrik ile temin etmektedir. rögen, idrogen ve oksigenin birleş - mesinden hüsule gelen bu asit nebat-' ların büyümesi için çok yararlı bir maddedir ve bunu nebat kendisi ha- vadan alıp terkip edemez. Ancak bu bususta şimşeklerin yardımına muh- taçtır. Alimlerin yaptığı bir hesaba göre, şimşeklerin husule getirdiği asit nit rik senede 100 milyon ton kadardır ki bu miktar, insanların lâboratuar. larda istihsal ettiklerinden daha fazladır. O hâlde, şimşek çaktığı vaklt, bu kinidir, bunlar da Türkiyo, Sovyetler birliği ve Mısırdır. Gerçi petrolleri büyük vir kızmı itibariyle İagiliz ve Fransız olan şir- ketler tarafından işlet Almanyaya belki — yaı tankldrı, tayyâreleri Ve tü topça küvvetlerini besi şeklinde geri dönecek olan vermektedir. petro ini pet beslemektedir. l ) patladığı takdirde, geçen harbin hai salini hatırlıyan Romaüya ve Rusya petrollerini vermiyeceklerdir. Bunun, daha uzak olan Rus petro- lünden mabrum kalinca Romen pet- rolünü ele geçirmek için Almanyaya bir vesile Olacağı mı söylenecek? Belki, fakâat harb halinde ordu, do nanma ve hava kuvv dik edeceği petrol mi ı göz önüne getirelim. Her büyük devlet 25 ilâ 30 milyon tonluk bir istihlâki göze almak lüzımdır. Halbuki Ât manya 1.700.000 tön sentetik pet - rol imal eder, bu miktar üç haftalık harb jhtiyacını karşılamıya — ancak yeter. Stokları olduğunu biliyorum, fakat bu stoklar Almanyayı uzun zaman idare edemez, bahusus ki İtalyaya ve belki Macaristana da petrol vermesi icabedecektir. Almanya Romten petrollerine gü venebilir mi ?Evvelâü, bunları feth| etmek Tâzımdır. Bü - petroller tabii Römenler fakat belki de Ruslar v 'Türkler tarafından müdafaa edile- cektir, Sonra kuyuların tutuşturul - ması mümkündür. Nihayet bütün bu petroller yalmz Almanyayı üç ilâ dört ay, Almanya ile müttefiklerini seki zon hafta idare debilir. Meseleyi her ucundan çevirip tet- kik edebiliriz. Mihver, harp halinde (İngiltere ile Fransa da ayni vaziyet tedir) harbetmek için lüzumlu pet - rolü bulunduğu yerden slmak mee- buriyetindedir. Amerikadan — Pele-| menk Hindistanından,Rusyadan, ve ya yakın şarktan (İran ve Irak), İm- di birinci kaynafa ancak atlas ok- yanosunu aşarak varmak mümkür", halbuki İngiltere Süveyşe hâkimdi: Rusya Almanyaya ve Hitler politika sına düşman kaldıkça Rus petrolle- rihe güvenmek kabil değildir. Dör - düncü petrol sahasının önünde ise Türk seddi vardı Türkiye yakın şarkın petrol kay- naklarına götüren yolu kapamakta, dır; kismen Baküyü ve Rus petrolle- rini de örtmektedir; Ayni zamanda Musiri da örtmektedir. Türk ve ldı-a sır orduları arasında başlamış bulu- man dostane münasebetlerin ittifak müncer olması muhtemeldir. Alman « İtalyan hezimet mulünü dahaâ iy ile Berlinin plânlarını kâfidir. Bvvelâ Danzigi ele geçirmek. Teh ©X altında fakat harpsiz olarak Po- gu- lçmek İçin, Roma tasarlamak | iâdise İle meyvaların mebzul olaca- ğını düşünerek biraz da sevinmemiz Tâzım! vrarcamAKARRZ Tozgganın - teslimiyetin| elde — etmek, O zamtân koridor meselesini ortaya n sulhperverler cephesine ticeyi tahakküuk ettirdi İcak (ANADOLU) Ne oluyoruz? Dünkü Anadölü dâm edilen bir kadının fotografı gö - züme ilişti Bu kadın, İkodasımı öldürmüş. Dişlezimin arasından bir Jânet sa- vürdüm, Yazının altında başka bir |hâber vâardı. Onada baktım : Bu da tersine: Bir adam karısını ve bir erkeği öl- dörmüş.. Bittâbi ona da lânet; savurdum. Ne olayöruz, kadının kocasını, er - SİN' İkeğin de karisını öldürmesi moda mı “İsluyor yoksa!.. Yakın şarkta büyük hezimete üğradı sülunlarında i - oryamın deft boyu elde et Muahedelerin yırtılması, — verilen özlerin tutulmaması Eski zamanlarda, sözün, muaheden |biz haysiyet ve kıymeti vardı. Sözü tutmak, ahidde vefa kılmak, merdlik icabı, erkeklik ve ahlâk şartı olarak kabul edilirdi!.. Şimdi, borcusu inkâr için yemin e- | |denlarden tatunuz, büyük devletlere varimcaye kadâr mutlak şekilde bir tükürük yalama ve döneklik başladı. Bu moda, umumi harbde İtalyanlar devre: etmek. Buradı Rommâtiyanın teslimiy mek, hududlarimi Mada tadil ve siyasetin! A yeti altına köymak, Üçüney de Yagoslarye Gzerinde de aynf şekilde hürekete ge çilecekti. Bulgaristânla Anlaşarak burada en büyük ra y dakti. Bü Büretle Yi de | tarafından icad edilmtişti. Kokusu hâlı ü nesne, insanlı keklik hasletinin ifl: teriyor yoksa, ne oluyoruz? senliğei arnunu. döşüran bu n Ve Türki kader “riden bir İtülyasi - Alman , hai âsıran Alman hayat sah Sicaklar insanları çileden çıkarma- K dt Aündtli . eee Yiğre, söküli, gökakili larda, sırtlardu, bacaklarda, koltuk | ter, ra üç ürür gibi taşan adenizin şimal Dişmiş kafalarla sondelayip duruyo- mür ve petrole; nizin Ceti -İhiz., bunda, yakımn şarkın petrol ve pa-| — Bakiden yaz, zamanında girerdi ve uklarma, Misirdü Söreyge ve Mi-| Xet bir dövirle iHevsinlin — ööür veundan çıkar, giderdi. Şimdi yaz mevsiminde, şmeekler, yağmurlar fırtınalarla boğuşuyoruz. Yakamız yal zamanda, denizalti fitolarını|'dân yakalayıp biz; süründüren poy- ve Kruüvazörle, azami haddinde çoğdltacakldr , bunlarla Atlas ökya nüsiyle “Akdeniz yöllüfımı kakari râz arasında, ceviz kadar tolu yağt yor. Kış mevsiminde babarlar sey - rediyorüz. İlkbahar ise, artik tamır miyle ortadan kalktı. Ne oluyoruz. ları pettöl mahram e Plân muhteş Ff gilterenin silâklanminlür şeklik dolayisiyle 1938 de mani ol! yoksa tâbiat da muvâzenosini böz- GüükĞL du mu?., Bizita radyo spikori olan etvvelki gün ajans haberlerini gatip ir şekilde okuyordu. Bir cümleyi öküyor, sonra durüyordu. Bu hal, haberlerin okunup bitmesine kadat devam etti. Bayan da ise bu işi ancak Türkiyenin en mü him rolü oymyacağı bir set yaratarak başarmak mümkündü. Bu set gimdi yerinde yükselmiştir. Ve her gün da ha kuvvetlenmektedir. Şimdilik Almanya ve İtalya Ka - derin maküs c hoş karşılamı- çalışıyorlur. Romada Tü: Ne oluyoruz: Haberlerin berbadlığına bakarak bizim spikerin de hafakanı mı tutu- lüyor yoksal ÇİMDİK K€«00>5v— — Dış Politika — Baştarafı 3 ncü Sahifede — ti taahhüde girişmiş bulunüyor. B- hemiyetli bir fark şudar: Geçen se- çirmekten ibarettir, Türkiyenin tem di ettiği şey Bulgaristandan bam - başka bir şeydir. Türkiye, Rusyayı örter ; Romanya ile Yunanistanı bi. maye eder; Boğazların - bekçisidir; şarkf Akdenize hâkimdir, yakın Şar-İne Almafya Çekoslovukya ile kafy: kı örter, petroltin Iki kâra yolundan| laşıyordu. Bötün dönyamın bu millet birini keser. Onun içindir ki Türki-|hakkında düydüğu sempâtiye rağ- çişi Roma ile Berlin için vahim bir|defa da geçen martta göstermişler - hezimet teşkil eder. dir ki, istiklâlllerinin müdafaası fçin kanlarını akıtmıya hazır değillermiş. 'e . Berlındekı silâhlariyle müdafaaya hazır — olan gerefli bir millettirler. Bir de bu Danzig bahsinde unutul- y : Çin-Japon harbinin | ” kkikatte Danzir meselesi ddi ihinci yıldönümünü İtimiz dava, bir Danzig meselesi de- ğil, bundan çok geniş olan bir Avru- kutlayacaklar Berlin, & (A.A) — Berlinde bu-|üzerine yaptığı tazyikler, sulh cep - kunan Çin kolenisi 7 temmuzda Çin-|hesini dağıtacağını ümit ediyor. Fil- Japon harbinin ikinci yıl dönümü-|hakika eğer bu cephe her hangi bir hatırasını tebeil edecektir. koruyamazsa, dağılır . Ve o zaman Çin sefiri bir nutuk söyliyecektir.|otoriter devletler, Avrupada istedik- Bu münasebetle yeni Çin mecmuası|leri hegemonyayı kurarlı Bunun Muada harbe ait birçok — resimler,|vet , bugün kurulup ta tedricen kuv- Mili Çinin manzaraları ve maliye na-| vetleşmekte olan sulh ve mukavemet ziri Kungun makaleleri verdir. — İcephesidir. Hitler, Danzig üzerine Polonyuya değil, bütün cepheye kar. M. ŞEVKİ ULUR $t meydan okumaktadır. Bu meydan Dahili hastalıklar mütehassin — | okuma ile, tecavüz ve sulh cepheleri İkinci Beyler sokak No. 82 tayin edecek derecede ehemmiyetli Hastalarını Sabahtan itibaren ve İ bir mücadele başlamış bulunuvor. A, $. ESMER ymak . Göne harpsis olurak Po - V bnür H — d1 | yenin fagiliz - Fransız cephesine ge-| mon çekler bir defa geçen eylülde Halbüki Polonyalılar, — topraklafığı Çinliler maması lâzım gelen bir nokta şudur, pa politikasıdır: Almanya, Danziz nü kutlayacak ve harbde ölenlerin sebeble, Polonyayı Almanyaya karşı hususi bir nüsha neşretmiştir. Mec-|önüne geçebilecek olan yegâne kuv- apmıya başladığı tazyık İle yalnız ya Arasında Ayrupanın mukadderatını Telefem Na 3286 sanlA vlğa devrindeyiz. || il, garpta gördükleri yaya oezeli bir düşman gözü jle bakı-| üaatlı diyordu, Bu meyanda Lehistanın de- © TEMMUZ 1939 Perşembe | ÇİMDİKLER | Âmerika bayrağında yıldızlar 49 a çıkıyor Amerika, Al askayı kalabalıklaştırıyor, buna müdafaa düşüncesi de âmildir 4 Temmüz 1776 da Amerika is- tiklâlini ilân ettiği zaman — Birleşik Arnetika devletlerinin baytağında ön üç yıldız. vardı. diz, Amatik. olan bir devleti gösteriyordu. Son federasyon birliği asrın niha yetlerinde olmuştur. Ve o zaman danberi Birleşik Amerika devletleri- nin bayrağıi üzerinde, federasyona, il devl, sayısı kadar, yani syonuna dahil d An ulunan Alas doktüzuncu yikirz: kanın şimal garbisin ka arazisi de pek yakın bir âtide A merikan federasyonuna iltihak ede- cektir. Bu suretle Amerikan büyra- gındaki yıldızlar bir fazlalaşacak.sa-| yıları kırk dokuza çıkacaktır: Alaska, bugün yalnız kanla de- çil, ayni zamanda para ile de Birle- şik Amerika devletlerine bağlı bir memlekettir. Alaskayı 1867 de, 7 milyon 200 bin dolara, Amerika Bir- eşik devletleri n Amerikani amıma nazırlarından Seward Çardan satın| sii aldı Amerikalılar, samlarına satın alınmasına van olmadilar, «buz ovalarır erilen paraya acıdılar, Bununla beraber Sewardın haklı Runu zaman gösterdi: Son kırk de Alaska, altı milyar frank- g ve bakır ihraç etmiştir Burası senede bir Duçuk mi franklık Ren geyi mem- diye, İyar ği konservesi, dok- burasının - kendi|v san milyon frank değerinde mavi til. bi, kerk milyonluk başka hay- ki derisi van kürkü, bir milyar franklık balık - könservesi ihraç eder. Alaska, harnen hemen gayri mes- cün bir arazi olarak - telâkki edilir. Hakikaten de, düşünülecek olursa, v memleketin büyük bir kisrhı buz. 1 mintaka dahilindedir. Halbuki, böyle zannetmek yanlıştır. - Vakıâ Alaskanın ortalarıtda soğuklak erfı- ın altında 40 - 45 kadar lüşer; fakat Alaskanım sahil mıntâ Jarece sıhın sebebi, bu sal rodsiyov denen sıcak nm tesiğdir iaponyadan gelir. Golfi vdtak su cereyamı Atlas denizinde ne | oynarsa, bt sicak su akıntisi da ük Okyanusta ayni rı labalıklaştırmak isteme- ke- adi noktadan olan ehemi tten dolayı değil, ayni zamanda afaa noktasındandır da.. Federalin harbiye nezareti, andır Alaskanın müstemlekeleş- İtiritmesine çalışmaktadır. Bunun, nilit müdafaadan faydası vardır, A- merika ik devletleri Alaskaya, Kanada içinden büyü olostrat |yaptırmak için plân bazırlamıstır. Paris - MİD! pzon bir 900 4r000. Versayda müdafaa edi- len tez neydi? X/""’ fataiyişa " D T . .Sonun pre:s.Dı yerine IN ıpo vonun '| IKT fikti vür n harbinden evvdlki devirde ler arasında memleketlerinin iş- tiklâli için birbiriyle seryan vardı. Bu ceryanların böşin « çarpışan iki Sa, bir tarafta nasyonal demokrat - ların lideri olan profesör Demovski, diğer tarafta da ihtilâle; iareşil jan| Pileudeki bulunuyordu. | Nasyonal demokratlar, müstakbel | Leh devletinin inkişafını şarkta de « ön, Almnan -| yorlardı. Pilsudaki isa, Lehistanıi Rus tehdidi karşısında görüyordu. Vilson, Amorika senatosuma ver. diği 22 son kânun 1917 tarihli beyan sinde ve 8 son kânun 1918 ta - rihiyle neşredilen meşbur 14 madde eb, ön Üçüncü maddesinde Leh - liler istiklâlini tanıyor, fakat doğru- dan doğruya Leh olan topraklarda bu istiklâle kavuşmalarını derpiş e- | mek istetimiş nize mahreci olmasını göz önünde tu tuyordu. Lehlileria denize çıltabilme leri, Vistül nehrinin bir kusmının en- |ternasyonal bir vaziyete getirilemsi, |Danzigdeki sorbest limanlardan bi - rinin verilmesi suretiyle temin edili - yordu. Vilson Alman topraklarının Leh « ltre verilmesine kati surette muarız kaldı. Amerikâ Cumhurreisi, bü ka: daha 1918 ikinci teğrininde Amerika senatosunda müdafan et . mişti, Halbuki Klemenso ile Foş, Ver- sayda, Fransaya bağlı bir Lehi: nan, Almanyanın şark hududunda bir jandarina vazifesi göreceğini ve bü |suretle de Almanyayı devamlı — bir tazyik altında bulundurmak İmkânı olacağına dair, vaktiyle Napolyonun ileri sürdüğü b'r tez müdafaa ettiler. Fölkşer Beobahter MBOYİOO! Kütüphanelerin sayısı çoğaltılacak Günlük çalışma program.arı üzerinde değişmeler yapıldı Maarif Vekâletj kütüphanelerin-| mesi için, kütüphanelerin açılma ve kapanma saatlerine aid yeni bir p - rogram tesbit etmiş, ulânkadarlara bildirmiştir. Tesbit edilen yeni prog- rama göre: 1 — Elektrik işığı olan kütüpha- nelerin yaz, kış açık bulunacağı sa- Atlar şunlardır: Sabahları 10—14 Akşamları 165—19 2 — Elektrik ıpği bulunmıyan kü- tüphaneler muhtelif mevsimlere gö- re şu saatlerde açık bulunacaklardır: â) Haziran - eylül avlarında: Sabah 10—14 Akşâm 15—19 b) Birinci Ve Ikinci töşrinde, nf- den herkesin kolayca istifade edebil-|'san ve mayıs aylarında: Sabah 9—18 Akşam 14—18 İlkkânun - mart aylarında: Sabah 912 Öğleden sonra 13—17! günü saat 0n üçten başlıyarak pazar İzünü , diğer aylarda pazartesi günü Jsaat on Üçten başlamak üzere salı günleri yaypılacaktır, en fazla olan kütüp haneler haftanın her günü açık bu aktır. Yalnız cumartesi TA ve pazar © rla bir had «