1 Temmuz 1939 Tarihli Anadolu Gazetesi Sayfa 3

”A z 1 Tîmmuz 1939 Cumartesi DIŞ POLİTİKA Londra, Berlin,_ Moskova Bugünkü beynelmilel münase- betleri, iki cepheli bir kuvvetler mu- vazenesi olarak mülâhaza etmek yanlıştır. Hakikatte beynelmilel mü- nasebetlerin üç cephesi, daha doğ- Tusü üç kutbu vardır: Londra, Ber-| Hin ve Moskova. | — Londra, kapitalist, demok- Tat, doymüş emperyalist ve statü- kocudur, — * 2 — Berlin, faşist, otoriter, doy- mamış emperyalist ve statüko aleyh- tarı, 3 — Moskova, komünist, otoriter v& revolüsiyoner. Beynelmilel hayat dediğimiz hâ- dise, bu üç kutup ile menfaatlerini bunların biri veya diğeri ile teşrik eden devletler arasında karşılıklı bir mücadeleden ibarettir. Bu cepheler den her birinin harict politikası şöy- le hülâsa edilebilir. Londra ve buna tâbi olan peyk- ler, statükonun muhafazasına taraf- Bunu bir aralık — milletler vasıtasiyle —yapıyorlardı. Faşist tazyiki altında bu sistem za. yıfladıktan sonra başka yollar ara. dılar. Bu yolların biri, faşistlerle an, laşmaktı. Bunu yaparken, Moskova, yı gücendirdiler. Şimdi de <«Sulk cephesi> adı altında dairesi mah- dut fakat şüphesiz daha müessir bir nevi kollektif barış sistemi kur. mıya çalışıyorlar. Berlin mihveri, her ne Pahaya olursa olsun, statükoyu değiştirmiye çalışıyor. Bunu temin etmek için her şeyden önce Milletler cemiyeti, ni yıkmak lâzımdı. Bu sistemi zayıf- lattıktan sonra, ct politikasının hedeflerini, komünistlik — aleyhine bir mücadele perdesi a ksama sak- İadı. İspanyada kızıl tehlike gördü. Çekoslovakyayı eKızıls olduğu için mahvetti. Şurası kızıl, burası kızıl derken — karşısına demokrat cephe dikilince, derhal tâbiyesini değiştir- di Âvrupa - medeniyetini tehlikeder kurtarmak için girişilen mücahede kaynıyarak buhar olmuş ve kalan tortusu da mideye ve işkembeye ta- allük eden bir «hayat sahası> dâva- sından ibaret kalmıştır. Daha ga ribi, faşist cephe tükrüklerini yalı- yarak Moskova ile anlaşmıya çalışı- Yor! Artık medeniyet için karşısın- daki tehlike -bolşeviklik değildir. ıPf—mnkıııi ve kapitalist plütokra: sidir.> İki ay evvelisine kadar komü, ıuıı_l. n İşittiği azarı, şimdi demok- Çoti İtitiyor. Hitler evvelki gün eski talyan muhariplerine hitap eden 'hu!Jıanda şunları söylemintir: «Demokrotik ve kapitalisı plü- :;tr:l:ılır_hniıııdın işlerimize :»: el ::::nnızı ışyııı gün İtalyan Hükell, resmi mecmuası olan Yazdı: «Demokrat hin ve İtalyanın T i-liykoıl.ı_ı eh ka ri düğnüe 'îfr::'ıılanndı Sovyetle- bit neikereyi v 'anya ve İtalya, man telâkki h ler hakkında ğının hedefi ne övyetlerin antikomj Teceğini ümit :decı:kııezd:—h. Bi kat Swr "'df' devletler Almanya- inkişafına mani ol- lirler, İtatyanın leri B_uıı__unlı beraber, ?:i:tne" b“-iu-r' Yyüzünden ideoloji maakesi gürçinin ;lş op::ıı'ınînden ibaret olan mi' cephesi bütün liği, İ M sıplaklığiyle mey. Moskovanın — hedefine gelince; bunun — kapalı ” bir tarafı yokteç; Sovyetler, —dünya revolüsyonunu inanıyorlar. -Onların nâzarlarında krasi de düşman. imanlar arasında fark *'_ırdır. Sövyetler, bir aralık her iki- Sine karşı da vaziyet alırken, faşist- liğin muvaffakıyetli inkişafı karşı- tında demokrat cephe ile beraber Yürümekte fayda gördüler Fakat okrasi cephesiyle iş birliği Sov-|Mı yetleri hayal sukutuna uğratmıştır. “hassa Münihte, Sovyetler bun- '_: *Onfa son derece muhteriz dav- m;;'v" banlamışlardır. Filhakika n Sovyetlerin vaziyetleri eskiye kuvvetlidir. Bir defa kendi tetnazionali de şunları |/ SON Vaşington, 80 (ALA.) — Diploma- *i mehafil, Lord Halifaksın söylemiş olduğu nutkun ingilterenin Almanya tarafından Danzige karşı yapılacak mühtemel bir taarruz muvacehesin- de hattı hareketi ne olacağını tama- miyle izah ve tasrih etmiş olduğunu beyan etmektedirler. Lordun B. Daladiyenin beyanatın- dan ve reisicumhur Ruzveltin evvel- ki günkü azimkârane hitabesinden sonra söylemiş olduğu bu nutuk, de- mokratların totaliter memleketler tarafından yapılacak bir harp şan- tajına sorfuru endişelerini azaltmış- tır, Gazeteler, Lord Halifaksın nutku- (ANADOLU) HABERLE R Dünya Matbuatı İngiltere Hariciye Nazırı Lord Ha- lifaksın nutkunu tahlil ediyor İngiltere, Almanyanın Danzige karşı yapacağı muhtemel bir taarruza karşı hattı hareketinin ne olacağını tasrih etti nu büyük başlıklar altında neşret - * Bu meyanda şu başlık 'aks, dövüşmeye hazı- ız. İhtarında bulunuyor.> Nutkun, k edeki akisleri kuv- vetli olmuştur. Kongrede infiradeıla- rin bir nebze ricat ettikleri görül- müştür. İyi malümat almakta olan meha- fil, bitaraflık kanununun harp esna- sında esliha ve mühimmata ambargo| konulması maddesinin ortadan kal- dırılması suretindeki tadil teklifinin mümeessiller meelisince kabul edile- ceği zannolunmaktadır. İstilzam et- mekte olduğu muhataralara rağmen Amerika hükümeti ve meclis ekse- riyeti, bundan böyle bir harbe man! olacak yegüne siyasetin azimkârlık siyaseti olduğu mütaleasındadırlar. Berlin, 80 (A.A.) — Yarı remi Deutcher Dients yazıyor: Lord Halifaksın nutku, ingiliz dev let adamları için mühim olan şeyin ne olduğunu tipik bir sürette göster- mektedir: İyi tertip edilmiş cümleler ve umu- mi mahiyette mutalealarla ingiliz efkâr umumiyesin; gayesi ne sulhun ve ne de hukuku düvelin menfaati o- lan siyasi bir hattı hareket ile ünsi- yet ettirmektir. Şimdi Alman mille- tine ingiliz hariei siyasetini musliha- ne diye göstermek çin yapılacak her türlü teşebbüsten vazgeçmek icap e- der. Bilhassa Almanyayı çenber içine almak siyaseti için yeni bir arkadaş Hle yapılmakta olan Mmüzakerelerin neticelenmesinde ümid — edilmekte olduğu bu sırada. Londranın aylardanber; Almanya- ya karşı Yyapmakta olduğu şeyler, in- gilterenin bir korunma harbi yap- makta olduğunu göstermektedir. Paris, 80 (A.A.) — Bu &sabahki gazete tefsirleri: Bugün gazeteler, Halifaksın nut - kunu her türlü tereddüdü dağıtacak mahiyette telâkk; etmektedirler. — Devamı 4 üncü sahifede — (Pravda) gazetesi, Moskova müza- kereleri hakkında ne yazıyor: ? Müzakerelerin, yetmiş beş gün gibi bir sürüncemede kalmasından Sovyet Rusyanın mes'ul olmadığı kaydediliyor Moskova, 29 (ALA.) — — Yüksek Sövyet meclisi azasından mebus Ca- naf, Pravda gazetesinde yazdığı bir makalede, üçler muahedesinin akdi müzakerelerindeki betaatten — dola- yı ingiltere ve Fransayı ve bilhassa ingiltereyi şiddetle tenkit Sovyetler birliğinin mezkür muahe- denin süratle akdi için sarfettiği bü- tün gayretlere rağmen esaslı hiç bir terakki elde edilemiyeceğinden şikâ- Toptan ederek yet ediyor. Ve bu sini yaptıktarı «Bütün bunlar göste re ve Fransa Sov 'at esasına dayanan bir muahede| yapmak istemiyorlar. Onların istedi- ği, bütün taahhütlerin hammallığını Soyyetlerin yapacağı bir muakevele- dir. Kendi hesaplarına başkalarının mkerelerin bir tarihçes sonra |ellerini yakmalarını istiyen milletle- İrin avcında oyuncak olmak istemiyen tevkifat Viyanada dört yüz Çingene ya- kalanarak Viyana, 29 (AA.) Bugzü da'çingeneler arası op tevkifat yapılmıştır. Bunların el geri- $i Stovakyalı ve Bulgaristanlıdır. 400 hapse atılmıştır ün Vi-| kis yakalanmış ve Rossanbaürtde haplshanesine gönderilmiştir. Bir kıs mı da Dechn Tecemmu kampına sev- kolunmuştur. —DODYYOU Amiraller konferansı "İÇemberlaynın Avam kamarasında vu- kubulan bir suale verdiği cevap Londra, 29 (A.A.) — Avanp Ka- marasında bugün öğleden sonra be ilyanatta bulunan Çemberlayn, son günlerde Singapurda yapılan müza kerelerden memnuniyet verici bir surette neticelendiğini söylemiş ve demiştir ki: le ait olduğu hususat hakkında tafsi t vermek memleketin menfaatine uygun düşmez. İşçi mebus Hendersonun — «Bir benliğine hâkim hiç bir millet böy- le bir mushedeyi kabül edemez. Mosko' 30 (ALA.) Pravda Zetesi yüksek Sovyet meclisi a2- odan Canofun aşağıdaki maka- lesini neşretmektedir: «Taarruza karşı karşılıklı yardım hakkındaki ingiliz - Fransız -Sovyet görüşmeleri bir çıkmaza girmiştir. Anlaşmanın en çabuk bir zamanda akdi hakkındaki Soyyet hattı hare- ketinin vuzuhuna rağmen, görüşme- lerin seyrinde az çok mühim hiç bir; terakki görülmemektedir. Bu hal, şimdiki beynelmilel vazi- yet içinde, çok ehemmiy tearrızlarla bütün barış düşmanları- na ümid ve cesaret vererek yeni ta- arruzlara teşvik etmektedir. Bu va- ziyet karşısında şu sual ortaya çıkı- yor: Bütün pasifik milletlerin ve ba- rış dostlarının mesut neticesini sa- bırsizlikla beklediğ; görüşmedeki bu — Devamı 5 inci sahifede — Alman dostluğu Şangay Alman ticaret odasının neşrettiği rapor Berlin, 30 (A.A.) — «Japon is- tilâsı Çinin salim tekâmülünü sekte: ye uğratmıştır.» Şanghay Alman ti- caret odasının bugün neşredilen se- nelik raporu yukarıdaki ibare ile başlamaktadır. Bu rapor, janponla - tın Çindeki faaliyetlerini şiddetle ten kit etmektedir. Iktısadi bakımdan pek az netayiç elde edilmiştir. Şimdi ise merkezi Çinin işgal altında bulunan arazisi muhtariyeti haiz mıntakalara taksim edilmiş olup güya Çin memurlarına idare ettiriliyormuş gibi gösterilmek- tedir. japonyarıti Çine hululü hiç mesabesindedir. İktisadiyatın — nor- mal bir surette ilerlemesi artık mev- zuu bahis olamaz. İmar plânları an- cak kâğat üzerinde mevcuddur. ja- ponlar mütehassıs Çin ricalinin me- saf birliğini temin edememişlerdir. Bu esnada mukavemet kabiliyet ve zihniyetleri masun kalmış olan Çin- liler ırklarının irsi meziyetleri ile faa liyetlerine devam etmektedirler, OOYİTOOL harp takdirinde uzak şarkta Fransız ve İngiliz kuvvetleri arasında tam bir iş birliği yapılması için kararlar — Bütün genel kurmay temasla-|verilmiş olduğunu mu bu sözlerden rında olduğu gibi b mllznkerelerin' BO İ 1 eÜ L AMDİZAN emniyetlerinin asağlam olduğuna inanıyorlar, İkincisi, Londra ile Ber- lin arasındaki mücadele, Moskova- yı hakem vaziyetine getirmiştir. Harp sonrası devrinde Moskovanın harict politika bakımından bu dere- ce Küvvetli bir vaziyete geçtiği zar man olmamıştır. Bir taraftan İngil- tere sulh cephesine iştirakini temi- ne çalışıyor. Diğer taraftan Alman- ya, bitaraf kalması için yalvarıyor. loskovanın hareket hattı ne ola- caktır? Henüz sarih olarak malüm değildir. Fakat her halde görülü- yor ki bu vaziyetten kendi politika- sı namına Ââzami derecede istifade etmeğe çalışacaktır. A. $. ESMER anlıyacağız.» Demesi üzerinde Çemberlayn: — Bu da müzakerelerin hedefle - rinden biri idi. Demekle iktifa eylemiştir. —x Manalı bir karar Moskova, 29 (A.A.) — Kızıl ordu- nun bu sene büyük manevraları ey-| lülde Leningrad mıntakasında Bal- tık devletleri civarında yapılacaktır. 1988 de, bundan evvelki bütün ma- nevralar gibi Lkef mıntakasile Po- lonya ve Romanya hudutları civarın- da yapılmıştı. Fransız - ingiliz Rus müuahedesinin akdini geciktiren Bal- tık devletleri garantisi müzakerele- rinin cereyanı sırasında verilen bu karar çok manalı görülmektedir, İngiliz- Japon siya- si müzakereleri Müzakerelerde Japon Hariciye Na- zırı bulunmıyacak. Ümit azdır Londra, 80 Ç(A.A.) Ba sabah avam kamarasında amele fırkası me- buslarından B. Noel Baker japonya- nın cumartesi günü Tientsin imtiyaz. h mıntakasını tamamen kapamak ka. rarı ve Foochov Venchov limanları medhalinde barajlar vücude getirli. mesi keyfiyeti karşısında büyük Bri. Radyo haberleri- mizin devamı — 10 NCU SAHİFEMİZDE — tanyanın hattı hareketinin ne ola-i cağını sörmuştur, v B, Bütler şu cevabi vermiştir: Hükümet B. Bakerin izah ve teş: rih ettiği vaziyet hakkında reamen malümat almış değildir. Tientsine gelince, bu sabah Tokyoda müzake- relere başlanılmış olduğu kamaraça, malümdur. B. Baker, japonların Seistan ve Kouantung adındaki İngiliz gemile- rinin Svatov limanına girmelerini ve Tientsin ablukasının teşdit edilece- Bni ilân eylemiş oldukları haberleri-! S Düşündüklerim Harp Orhan Rahmi GÖKÇE Habeşistan, İspanya, Çekya, A« vusturya, uzak şark, Tien - Çin, Ar- navutluk, Danzig ve saire.. Her gün bir hâdise, her gün bir felâket dal- gan, zavallı insanlığın Üstünden korkunç gürültüler yaratarak — esip duruyor. Bu devamlı, bu asabı perişan eden vakıalar karşısında, insanlığın sabrı tükenmekte ve yavaş yavaş; — Harp mı, peki, fakat ne olacak- sa bir an evvel olmalıdır, Mırıltıları doğmaktadır. İçimizde bütün nefret ve isyanları ayağa kal- dıran harbın, bir gün gelip, bu şekil- de isteneceğine ve bekleneceğine ihe timal verilemezdi. Gazete sütunlarından kabara ka- bara taşan silâhlanma, tecavüz, ta- arruz, istilâ haberlerinin — yarattığı hava ve uyandırdığı ruh aksülâmeli, vihayet insanlığa bunu da söyletti. Ne olacak?.. Ne mi olacak, harp olacak!. Aklı selimin çöktüğü, insanlık ve medeniyet sevgisinin iflâs ettiği, hak ve adalet düşmanlığının bayrak kal- dırdığı bir devirden, daha başka ne bekliyebiliriz ki!.. Elbette harp ola- cak.. Ondan sonra ne olacak!. İşte, beşerin karşısına dikilen kor- kunç muamma, işte gözümüzün ö- nünde gittikçe büyüyen meçhulün düğümü.. Fakat onu biraz daha yakından, sinirlerimizi bir — tarafa bırakarak tetkik edecek olursak, görürüz ki, harp olunca da toprak üstünde mu- hayyilemizi yıkacak kadar büyük ve korkunç facialar olacaktır. Harbın malüm neticesi, umumi bakımdan budur, fakat teferruatı ve iç yüzü, insanlığın talihine bağlı kalacaktır.. Bütün sulh teranelerinin içinde, harbın şarkıları esiyor. Yirminei a. sır, uğursuzlukları, buhran ve felâ. ketleri, haksızlık ve adaletsiz! sefalet ve her şeyleri ile çıkagelmiş- tir. Ona «Yirminci asır» değil, «U. Hursuz asır» ismini vermek lâzımdır. — Tarihi tetkik edenler, bu ismi kâfi göreceklerdir. Yirmi beş sene içinde yıkılan şey- leri, yirmi beş asırda yetrine yacağız, Hele yeni bir harp patlare Yüzme şampiyonu 133 kilometre mesa- feyi yüzerek kat'eden kız Kopenhag, 30 (A.A.) — Danimar kalı kadın yüzme şampiyonu 21 yas — | şında jenny kammersgard dün Kat- tegat kanalı tarikiyle jutlandda ve 133 kilometre mesafede kâin Grena mevkiline yüzerek gitmek üzere de- nize atlamıştır. Genç kadın, yüzme mesafe dünya % rekorunu kırmak — tasavvurundadır. — Yapacağı seferin iki gün devam ede- — ceği tahmin olunmaktadır, *i Kaçakçılık —— Ankara, 80 (ALA) — Geçen bir — hafta içinde gümrük muhafaza W lâtı, Suriye hududunda: 68 kaçakçı, — 1462 kilo gümrük, 7 kilo inhisar kae — çağı ile 69684 defter sigara küğıdı, 1 silâh, 19 kaçakçı hayvamı, İran ve — İrak hududunda: 11 kaçakçı, 26 kilo gümrük 132 kilo inhisar kaçağı — İle 1 silâh, 7 kaçakçı hayvanı ele ge- — çirmiştir. & " nin doğru olup olmadığını ları cevabını vermiştir, “KİÇ B i Diğer taraftan Lord Halifaksa ge- den haberler bir ingiliz ğ n olduğu haberini te, mediği gibi ıpon Kü mandanına isnat olunan beyanati da teyit etmemektedir. a Amele fırkasından Henderson 7 zakereler esnasında ablukanın tah- fifi hususunda mutabık kalınmış ©- lup olmadığını sörmüştür. —— B. Bütler şöy'e demiştir: Evet.. Fakat evvelce de Böyl gibi japon askeri makamatma — Devamı 5 nci Sahifede — v 2