11 Aralık 1938 Tarihli Anadolu Gazetesi Sayfa 4
11 Birincikânun PAZAR 1938 Italyadan yükselen ses: | TUNUS!. TUNUS!. İtalya, Fransanın çok zaif zamanını seçip buldu Uzun zamandanberi devam eden mücadeleler, sırf Tunus üzerindeki ihtilâftan doğmuştur Noye Zürher Say- tung yazıyor 30 sonteşrin tarihinin, Fransa için hayırlı bir fal olmiyacağı anlaşılı - yordu. Maamafih, umumt grevin iç memlekette büyük zararları mu olmasının önüne geçilebildi. ile Yuho için açıktan açığa bir hezi- met şeklini alan sendikalist - mark- sist hareketinin muvaffakıyetsizliği, hükümetin otoritesinin bu kudret imtihanından sona daha kuvvetli bir hal alması gibi, üçüncü cumhuriyet tarihinde ender görülmüş olan bir netlce doğurdu. Daladiyenin hiç be n enerjisi ve geç olmak beraber, işçi sınıfının ekseriyetinde uyanan milli d son teşrin tari almadı. Ancak, Paris matbuatının al| | kışlamakta olduğu bu netice, Frunsa dışında hareket halinde bulunan kı vetlerin faaliyetlerine engel olama- di. Umumi grev Fransanın Akdeniz- deki mevkil aleyhine uzun zama danberi sistematik bir surette hazır- lanmış olan darbe için faşist diplo- masisine en mükemmel bir fırsat gi- bi göründü. Kont Ciano parlâmento. da söylediği nutkunda, Eylül buhra- nından bahsederken, buhranın — eri had devresinde İtalya politikasının açıktan açığa Fransa aleyhine cephe almış olduğunu tebarüz ettirmek suretiyle doğrudan doğruya Fra! aleyhtarlığını ifade etmiştir. Ciano- nun nutkundaki asıl tezahürü, dış bakanının sözü kesilerek, İtalyanm «tabil emellerine sarahat veren Tu- nus, Korsika ve Nis» gibi adların a- nılması teşkil Btmiştir. 80 sonteşrin tarihinin, Fransa i ifade etmekte olduğu mana, şek ri, Viyana ve Münihte hazırlanmış olan revizyon metotlarının, gimali Afrikadaki Fransız sömürgelerinde ve hatta Franfanın Avrupadaki mül- kiyet vaziyeti üzerinde tecrübe edil- mesinden ibarettir. İtalyan hamlesinin muvaffakıyet ihtimalleri etrafında teşhis koymak için henüz vakit gelmiş değildir; an- eak, bu ihtimallerin ciddi ve tehlike- N olabileceklerine hiç şüphe edilme- melidir. Münihten sonra, ilk günler- de, Fransız parlâmentarizminin or- ganları ile partiler, Almanya ve hu- susiyle İtalyanın Fransaya karşı te- sirli kılmak ve bütün dünyada pro- pagandasını yapmağa çalıştığı - 8ö- mürge taleplerini büyük bir meharet le reddetmeğe muvaffak - oldular. Fransa, toprak terkedilmesi için ile- ri sürülen talepler karşısında, boyun eğmiyecek bir şekilde sağlam oldu. ğunu ispat etmeğe ve bu havayı ya- ratmağa bihakkin muvaflfak olmuş- tu. Ciddt anlarda milli gürur, azim ve irade ile hareket etmesini bilen Praj parlamentosunun, lenbi- re gâaleyana gelecek olan milli his- siyatla, böyle bir meydan okumağa, tamiri kabil olmiyan bir cevap ve- rebileceğini Roma düşünmüş olsay- dı, faşistlerin gölge parlâmentosu, bu patavatsız hareketi yapmazdı. Ancak, ümum? grev neticesinde Franaanın politik cihazı felce uğ- radı, memleket, iki kıszma ay gibi bir vaziyete girdi, partiler, tidar mevkilne geçmek hırsiyle d politikadaki menfaatleri unutur gi- bi oldular. Sırf Daladiye kabinesini devirmek veya hiç olmazsa, devlet otoritesini korumak için giriştiği mücadele onu felce uğratmak için, sosyalistlerle bir likte Blum, parlâmentonun toplan- tıya çağırılmazım istediler; halbuki, hükümet, projelerinin parlâmento entrikalariyle akim — kalmasından korkmadığını, yani, parlâmento ka- palı kaldığı müddetçe, serbest hare-| ket edebilirdi. Bundan dolayıdır ki, aanuml gerv yüzünder, F e | K B. Mussolini, eski Fransız arihinde; da bekli- denbire ortaya çıkan h ısında, manevra savaşa — haziri aykırı bir rüzgür istikamı kabiliy ni kay ve tmiş, miş de vaziyet almış ve düşmana m edememek — mecburi olan bir gemiyi anı İtal kalmış emellerin ar- tık bir edemiyeceğine İtal n gazetelerinin bügünkü neşri- iyatından sezen her insan, hangi sa . atin açılmış olduğunu derhal anlar. Faşistleri, evvelemirde Tunusa tev- cih edilmiş ve Fransız raporlarına göre, bu yıl hazırlatılmış olan ya- ylıma hırsları, hakikatte, İtalyanın diplomatik taktiğinde ve sömürge politikalariyle askeri hazırlıklarında uzun zamandanberi bariz bir şekil r “almıştı. Vaziyetin teşhisi bakımından bü- yük bir ehemmiyeti haiz bulunması- ne ve geniş ölçüde politik xarsınitılar için bir alâmet olmümdla Tâfmet, €- mellerin bu ilk tezahürleriyle yolun büyük bir kısmı açılmış değildir. Tunus üzerindeki hâkimiyet, u- zun yıllardanberi — Fransızlarla ve İtalyanların Akdenizdeki - menfaat aykırıklarını — yala kalmıştır; — paskalyada olan anlaşma büyük Bri İtalya arasındaki itimatsız ce sathi bir surette leskin etmiş o tazelenmiş olması, bütün Akdeniz devletleri gine imkân olmıyan âkbetler doğu- rabilir. Çünkü, İtalya, 120 kilometre mesafede olan Tunus sahillerine ayak basacak olursa, Ak- denizdeki garp ve şark havzası arasındaki mü- ve-Süveyş seyrüseferi, vasaleleri, Cebelüttarık kanallarına bağlı deniz yol Hindistan — yolunu — buş daha tesirli bir surette kontrolü al- iş olacaktır. Britanya ve Fransa menfaatleri- nbn tevzin edilmesi bahis mevzuu bi- le olmadığı hatta iki devlet rakip bir vaziyette — bulundukları - günlerde, Fransa, Tunustaki mevkiini, yukarı- da izah edilmiş olan coğrafi ve siya. si kaygılar dolayısiyle şimalt Afrika- nın bu kısmında İtalyayı görmek is- temiyen İngilterenin tavsİp ve muva- fakatiyle temin etmiştir. İtalya, 1860 danberi Tunuştaki inkişafı büyük bir alâkayla takip etmektedir; bu a- lâka iledir ki, İngiltere ve Fransa ile birlikte, Tunus üzerinde mali kontrola iştirak etmiş ve Osmanlı padişahlarının himayesinde hüküm süren Tunus beğinin, günün birin - de İtalyan himâyesine gireceği ü - midiyle yaşamıştır. Bir vesile bularak Britanyanın muvafakatiyle 1860 da Cezayirden Tunusa asker sevk ve ' kısa bir za- manda tekmil memleketi işgal eden Fransa İtalyanın bu emellerini alt. Üst etmiştir. Bu vaziyet — karşısında Tunus beyi altıncı Mehmed, — hane- danlığı garanti edilmesine mukabil Fransız himayesine girmeğe razı ol- muştur. Müteakip yıllarda — altıneı Mehmedin halefi, yeniden bir hima- ye mukavelesi imzalamıştır. Bu mu- kavele, Fransa umumi ine Tü- ü a “<arte bir i-'hâki abele| büyültmekle|y duğuna göre, bu meselenin yeniden || imdiden kestirilme- |i (ANADOLUy İZMİR ÜZÜM Malın cinsi İ, Üzüm ta, K. Taner Alyoti bi Ş. Remzi H, Albayrak Paterson M. Gür Esnaf ban. Y. j. Talât M. H. Nazlı A, R. Üzümcü Çuvyal 1218 6559 422 398 865 68 55 B0 26 20 18 Kr. S. Kr.S. 5 17 16 258 17 14 50 19 15 50 17 19 ı 18 18 8 50 u 18 4 18 38199 621665 624864 ÜZÜM #İATLERİ Fiat 18 75 14 265 15 25 16 25 18 75 ASI No. oR 10 nn ZAHİRE BORS. İZMİR ZAHİRE Malmn cinsi Ç. Buğd ton P. çekirdeği B. Pamuk başvekili Lavalla bir arada faalâhiyotle nüfuzunu kullanmak hak kını vermiştir. Fransızların Tunusta ellerine almaları n | | sinde, İtalyanım men taki hükümdarlığın kat'i ol 1920 de vazgeçmiş olan Türki, menfaatlerinden çok daha gen b çüde zarara uğramıştır. Çünkü, o ta rihlerde, Tunustaki ecnebiler — ara- sında en fazla tebaya malik olan İtalyanlardı. Bu itibarla, İtalyanla. rın sömürge mutalebeleri hepsinden daha haklı olabilirdi. lya hükümeti, 1896 da, Tunuz- taki İtalyanların tabiiyetlerini mu- hafaza etmek hakkını garanti eden bir mukaveleye mukabil Fransız hi- mayesine muvafakat etmişti. Tu- nusta bulunan bu 94,000 İtalyan te- baası ve 1896 mukavelesinin müdde- ti otrafında, yıllardanbedi, Fransız ve İtalyan diplomasisi mü. Devlet radyo müdürlüğü, yeni cadele etmektedir. Bu - müradele,İneşriyat programısı - hazırlamıştır iki memleket rekabetinin 've Tunus! Be proğramı, het gün muntazaman üzerindeki ihtilâfın bir ifadesinden dördüncü sahifemizdeki radyo sü- başka bir şey değildir. İtanunda buacaksınız. Orta mektçbi B n - İçuval 19 418 375 Kr. 8. Kr.S. 4 68 75 475 & 43 y Ankara radyosu Bugünden itibaren müzik neşriyatına başlıyor Büyük Şefin ölümü münasebe- tiyle bir aydanberi muzik neşriyatı- ni tatil etmiş olan Ankara radyosu, bugünden itibaren kısa ve uzun dal- galarda eskisi gibi muzik neşriyatı- na başlıyacaktır. uzun Turgutlu Sidliyadan |x Akdenizin | Turgutlu Orta mektebine devam e den kızlar - biçki - Dikiş dersinde.. Turgutlu, (Hususi) — Turgut-liçin çok çalışmaktadırar. Mektebir. hu Ortaokulunun talebe mevcudu, İihtiyaçlarını temin maksadiyle bir civar kaza köylerden gelenlerle bujkooperatif teşkil edilmiş, faaliyete yıl dört yüzü bulmuştur. Alaşehir- İ gecilmiştir. den bile talebe gelmekte ve akşam| — Bundan başka mektepte bir tem- dönmektedir. sil kolu, muzik kolu ve izci teşkilâh Mektep müdürü ve muallimleri|kurulmuştur. Temsil kolu yakında talebeyi iyi bir şekilde yetiştirmek|ilk müsamereyi verecektir. Muzik kolu musiki öğretmeni Kont Saki Rifat idare etmektedir. Mükemmel bir koro vücuda getirimiştir. Ayrıca Macaristan Hariciye Nazırı c ldu talebeye mandolin ve keman ders- Budapeşte, 10 (Radyo) — — Kont leri gösterilmektedir. İzci teşkilâtı yeni doğmakla be- Saki, Macaristan hariciye nezaretine getirilmiştir. raber alâka görmektedir. Bu sene teşkil olunan tarih kolu da çalış- Doktor Verner de, müsteşarlığa ta- yin olunmuştur. maktadır. Hitler Mimarlar sergisini açtı Münih, 10 (Radyo) — Hitler; bu- gün mimarlar sergisini açmış ve bu vesile ile bir nutuk irad ederek, bun- dan sonra Almanyada — muhteşem binalar inşa edileceğini — söylemiş- tir. Hitlerden sonra propaganda nazı- yı Göbele de bir söylev vermiştir. Tel: 4065 Fiatler Örsa- Pigasa I ÜZÜM BORSASI| PARA BORSASI ANKARA 9/12/938 Sterlin Dolar F. Frangi Liret İsviçre F. Florin Rayşmark Belga Drahmi Leva Çekoslovak Kr. Peçeta Zloti Pengü Ley Dinar Yen İsveç Kr, Ruble ESHAM ve TAHVİLÂT ANKARA 9/12/938 1933 ikramiyeli Ergani Sivas - Erzurum hattı istikrazı v g' IL Sivas - Erzurum hattı istikrazı Sivas - Erzurum hattı istikrazı KI v Italyada Parlâmento lâgv oluyor Roda, 10 (Radyo) — İtalya par- lâmentosu bugün toplanmıştır. Par- lâmento, gelecek hafta çarşamba gü- nü iki içtima daha yapacak, ırk hak- kındaki kanunu tastik ettikten sonra kendi kendini lâğvedecektir. Bu su- retle İtalyada parlâmenter — usulü kalkacak, ve parlâmento yerine, korporesyonlar meclisi tesis öluna- caktır. SAHİFE 4 | RADYO | Bu akşamki program Ankara radyosu Öğle neşriya! 12.30 Müz üçük orkestra) 1 — Juanita - Entermezo - (Jorf 3 |Bulanje) | 2 — Hümoresk - (Dvorak) | S— Pommrye - Polka - (Şütz) | 4 — İntenationale süit - (Çaykovd ki) 5 — Standşen - (Fişer) 18.00 Saat ayarı ve haberler. 13.10 Müzik (Türkçe şarkılar -Pl) 138.40 Konuşma (ev kadımı saati), 18.66. 14 Müzik (karışık - progk “|ram - PI) Akşam neşriyatı: 17.80 Müzik (cazband - Pl) ; 18.00 Plak seçimi - Skeç - yazan (Ekrem Reşit) ; 18.30 Saat rı ve haberler; 18.80 Müzik (yayla türküleri) ; 19.10 Konuşma (çocuk saati)1 19.25 Müzik (serenatlar); 19.,45 Konserin takdimi; 20.00 Müzik (Radyo orkestrası. şef: Hasan Ferit Alnar); — Sakin deniz ve mesut seyahat -üvertür- (Mondelson). 2 — Bitmemiş senfoni - (Şubert), 8 — Norveç dansları (Grleg) ; 21.00 Saant ayarı ve Arapça süy- lev. 21.15 Müzik (ince saz faslı) ; 22.15 Müzik (varyete « Pl); 22.46 23. Son haberler ve yarınki program. Mminöre ——— Frankistler Beşyüz tayyare ile bir nümayiş yaptılar Paris, 10 (Radyo) — Burgos hü » kümeti, kuvvetini İsbat için bugün beş yüz tayyarenin Iştirakile cumhu- riyetçi İspanya hudutlarında — havaf ir nümayiş yapmıştır. ll———'“'—ü“-*—_ı Elhamra idaresinde Milli Kütüphane Sineması BUGÜN Senenin en büyük Fransız filmini takdim eder AŞK BAHÇELERİ Nefis ve harikulâde güzel bir F ecansız filmi Baş rolde: Son senenin en güzel Fransız yıldızı VIVANE ROMANCE PİERE ERNOİR LOUİS JONVET SEANSLR:'3 5 7 v € akşamları 9 da başlar Cumartesi saat | de talebe 15 kuruştur. Pazar günü saat 11 de çok uzuz aile matinesi Sa Telefon: 3151 iki lon 20 koltuk 30 kurustur. w - a Görülmemiş bir program.. Zevkine doyum olmıyan film Bugün Kültürpark sinemasının İzm'r'n sayın halkına eu Fransızca Sözlü Vicdan mücadeles' Fransız sinema âleminin en müm- taz artistleri RENE SAİNT-CYR, JEAN CALA NO JULES BERRİ - SINORET “Tarafından yaratılmış heyecanlı büyük aşk macerası- mevzuu ta- mamiyle aile hayatından alınmış olan bu film, parasına, servetine güvenerek genç bir kızla evlenen ihtiyar bir adamın çektiği 1stırabı musavver cidden görülmeğe değeri mükemmel bir eser. büyük hediyesi o'acaktır Ispanyol hayatını musavve! Lahabenera Dünyanın en büyük İspanyol dan-| #özü ve şantözü asrın karmeni ZARAH LANDER Tarafından yaratılmış — İspanyol şarkılariyle İspanyol — danslariyle süslenmiş çok zengin ve çok nefis bir film, -- Ayrıca Foks Jurnal Fiatler 20 . 30 Talebe Pazar günü 15 - 20 diğer günler 10 - 15 Biletler Kültürpark kişeleriyle park içerisinden geçen otobüslerde satıl maktadır. Soanslar: Her gün vicdan mücadelesi 5,10 ve 9 da lahamenera 3,20| ve Yeni Cumi Bugünden itibaren Türkçe izahatlı Fox Jurnal Sennsları 1, talebe 15-20 7,10 da 11,448 de İahabenera ile başlar Sinemada Te 4065 Görülmemiş zengin program — 4 Saat 33 kısım birden 1— .KARAKORSAN Türkçe Sözlü Şaheser 2—BİR MİLLETİN İSTİKLÂLİ Kahramanlık rekoru — Dehşet verici Kovboy filmi 20.-2: 15 3-7 de
