9 Aralık 1938 Tarihli Anadolu Gazetesi Sayfa 3

SAHİFE 3 | DIŞ POLİTİKA Dört devlet arasında Bski Versay sisteminin en son saf. hasını ifade eden Streza cöphesi, ya- &z - İtalyan işbirliği münasebetle- r çerçeve den görmeğe $ k: Bir taraftan Roma - Ber- lin mihveri, diğer taraftan da İngiliz Frantız tesanüdü arasında bir çar pışma, Filkakika zatahirde hâlâ her iki Gephe de sağlamlığım muhafara etmektedir. Berlit - Roma — mihveri bütün hiziyle dönüyor. İngiltere ile Fransa arasındaki Çemberlayn'ın Parise yaplığı son se- yahat üzerine, takviye edilmiştir. Bu nunla beraber, iki cephenin, Müni ten evvel olduğu gibi, biribirine k vaziyet almadığı da muhakkaktır. Bi âkis #on bir ay zarlında bu iki cephe- yi teşkil eden dört devletin, dış politi. kalarında istiklâl ilân ettikleri görül. mektedir. 1— İngütere İtalya ile anlaşmıştır. Halbuki İtalya'nın Fransa ile münase. betleri gergindir. Birkaç ay evvel, İn- » İtalyan münase - le gergin bir vaziyette İken le anlaşması, İngiliz - Fransız tesanlidiyle telif kabul etmez bir ha. reket telâkki edilecekti. Halbuki bugün İngiliz başvekilinin Roma'yı — ziyaret etmesi gibi bir nümayişin yapılmasına bile mani teşkil etmiyor. 2 — Franst Almanya ile anlaşmış- tır, Halbukt! Almanya'nın İngiltere ile münasebetleri gergindir, Birkaç ay evvel, Fransa'nın İngiliz - Alman mü- nasebetleri böyle gergin bir vaziyette iken İtalya ile anlaşması, İngiltere - vle telif kubul etmez bir hareket telâkki edilecekti. Halbu- ki bugün Alman hariciye vekilinin Paris'i ziyaret etmesi gibi bir nüma- yiğin papılmasına bile mani teşkil et. miyor, Ayni şeyi, Roma - Berlin mihveri hakkında da söylenebilir: İtalya'nın Fransa ile münasebetleri gergin bir vakiyette iken Alman hariciye vekili, Şel G.Gt 4 A na uygun olmadığı gibi, Almanya'nın Tugiltere ile münasebetleri gergin bir vözjyette iken, İngiliz hariciye vekili tarafından yapılacak bir nümayiş zi-, yüretinin kabulü de aykırıdır. O halde bu garip vüziyetten ne ne- tice şıkaracağız? Borlin - Roma mih- yonal münasebetler — de (ANADOLU) —HA ERLE R Japonların, Çinde işgal ettikleri ara zi, zanedildiği kadar çok değildir Çin hükümeti tarafından neşrolunan istatistiklere göre, Japonlar, ancak dokuz eyaletin esaslı münakalât yolları üzerinde küçük miktarda bir kısım araziyi ellerinde tutmaktadırlar ajansı bildiriyor : Hükümet tarafından neşredilen is- tatistiklere göre japonlar şimdiye âr ismen döküz eyaleti işgal etmi gibi görünmekte ise de hakikatta ün- sak mühim şehirleri ve esaslı müna- kale yolları boyunca küçük miktarda #raziyi ellerinde tutmaktadır. Çinin bu resmi istatictikleri bu © eyaletin yani Ktangtu, Şeklang, An- hvey, Kiangsı, Santung, Hdnan, San- di, Hupeh ve Hopel eyaletleri valile . rinden alınan raporlar esas tutularak tanzim edilmişti Bu eyaletlerdeki mıntakâların ade- di 796 dır. Çin hükümeti bu mıntaka. hirdan 489 u yani yüzde G1,44 ü üze- rinde tamı politik ve idari köontrolünü icra etmektedir. Çin hükümetinin kısmi surette kon. volünü İcra ettiği maıntakalar ise 248 |1 dir. Ve umüm & zde 31,05 şi: " Bu rakamlar ebittabi Şang - Nankin, Hantov, İsınan, Han- köv ve Tsingtao gibi büyük şehirler tü “Kısmi konitrolden zım gelen mâna şudur: n Japonlar bu metalenların dahilinde birkaç Hoktada bulunmakta fakat Çin askerleri veyahut çetecileri tarafın - dân ihâta edilmiş bulunan bu nokta. ların haricine çıkmamaktadır. Mintakalardan en çoğu japonların kontrolü altindâ bulünan eyalet Ho - Yeni valinin tetkikleri Eminönü meydanının sür'atle açılması için amele adedi arttyıldı İstanbul, 8 (Telefonla) — Vali Dr. Lütfi Kırdar bugün Beyazıt ve Eminönü meydanlarını gezmiş, tet- kiklerde bulunmuştur. Yeni camiin biran evvel meyda- na çıkarılması için buradaki amele adedi fazlalaştırılmıştır. Bayazit meydanı da derhal temiz- lenecek, meydandaki kırtasiye dü- kânları kaldırılacaktır. Lokomotif alıyoruz Ingilterenin açtığı kredi ile 41 lokcmot İstanbul, 8 (Telefonla) — İngil- terenin bize açtığı 16 milyon ster- linglik krediden, devlet demiryolları if alınacak vagon alınacaktır. İngiltereye ısmar. lanacak vapurlar için tetkiklere de- veri dağılmiş. Fransa İngiltere ile bo-|için 41 lokomotif ve bir miktar da| vam edilmektedir. zuştsuş da yeni grupmanlar mı yapt- Hyor? Hemen söyliyelim ki mesele gö. ründüğü kâdar basit değildir. Ve bu vaziyet yalnız bugünkü manzaraya ba- kılarak izah edilemez. Bu cereyanların başlangıcı Mühih' Anlaşılıyor xi Münih'te dört büyük devletin mukad. deratını idare eden dört salâhiyetli a-! düm, dörtler paktına benzer bir işbirli- #i üzerinde mutabık kalmışlardır. Fa. Kat bunun nasıl temin edileceği tefer- FPuatiyle tosbit edilmemiştir. Münih &t. Mmosferi içinde Almanya İngillere İle a. bedi sulh anlaşması imzalamayı düşün. dü. Ayni şeyi Pransa ile imzalamayı Vadetti. İngiltere İtalya ile münasehet. leriüi normalleştirmek için 16 nisan mMüukavelesinin meriyete girmesini te- mMmid etmeği taahhüt etti. Fransa da derhâl Roma'ya Sefir göndereceğini bildirdi. Dört başvekil sarmaş dölnş Barıştılar ve anlaştılar. Fakat Çemberlayn ve Düuladiye memleketlerine geri döndükten son- ra Münih anlaşmasının şümul ve e- hemmiyeti yavaş yavaş — anlaşılmıya başladı. Ve anlaşıldıkça bunun Alman: ya'ya orta Avrupa'da temin ettiği Va- ziyetin manası da tebaröz etti. Bunun, İngilteredeki reakstyonu — silâklanma terelli etmiştir. Münih'ten bir batınlık zaman için sulh getiren Çemberlayn'ın var kuvvetiyle aftfâklanmıya başlaması, Sözlerle hareketler arasında garip le- Zet teşkil etmiyor mu? Almanya Münih'teki sözlere uygun olmıyan bu harekettten dolayı İngilte-, *e'ye gücendi. İngiltere'nin Ametika ile ticaret muahedesi imzalamasına da. ha siyade gücendi. Ve hele yahudiler| hakkında aldığı yeni şiddetli tedbirle| Yin İngiltere'de uyandırdığfı akikleri öğrenince büsbütün köpürdü. Franaa Te ebedi sülh anlaşması imzalamak is. temesinin bir sebebi budur. Diğer bir| #ebebi de Pransa'yı tekrar şarka dön- taekten menetmektir. Münih anlaşmı- Biyle Fransa ister istemez şarktan eli- Nİ kölünü çokmiştir. Bu, Almanya'nın İşins elverir, Fakat eğer Almatva * Fransa parlamentosu Parlamentoya verilen 62 istizah takriri üze- rine birçok hatipler söz söylediler Paris, 8 (Radyo) — Fransz pur- lâmentosu, bu gün öğleden sonra sa at on beşte, Heriyonun tiyasetinde 1938 senesi ikinci fevkalâde içtima: © akdetmiştir. Parlâmento reisi, ölen bir mebu- #un hatırasını teyit için parlâmen- toyu üç dakika süküta davet etmiş ve müteakıben 65 istizah takriri ve- rikdiğini söylemiştir. Başvekil Ed - Fransa'yı eskisi gibi tazyik etmekte devam ödecek olursü, bu dela aldığı acı derslerden istifade eden Polonya yı da içine alan bir şark kombinero- nuna geri dönebilir. Sonra Daladiye- nin Fransadaki vaziyotini takviye et- mekte milli sosyalist —Almanyasının husust bir alâkası vardır. İtalya'nın Fransa'ya karşı — takın- dıği tavrâ gelince; bu doğrudan — doğ. ruya oportünizmdir. Esasen bu opor. tünist siyaset senelerdenberi Ttalyan taş politikasınm en bariz hususiyeti. ci teşkil etmiştir. İtalya, Almanya. dan çekiniyor. İngiltere'ye d& diş ge. Çiremez Fransa'ya karşı da bir evar abalıyas siyaseti takip etmesse, İa. şizmin *teşi #öner. Fakat bu dakika içindeki cereyân-, lara bakarak müstakbel kombineton- lar hakkında mâna çıkarılamaz. İngi- liz . Alman rekabeti devamlı olamaz. Olursa, Avrupa'da çok şeylerin değiş- mesi lâzımdır. Ribentrop'un ziyareti, Çemberlayn'm seyahati, şu ve bü va- ziyet, Münih'te alelacele verilip de ne- reye varacağı iyice malüm ölmiyan kararların tatbikidir. Pakat Münih'te bulanan sular henüz durulmamıştır. A. $. ESMER |var Daladiye, oturduğu yerden, hü- kümetin bu takrirlere cevap verme- 1.—,. hazır olduğunu söylemiştir. Reis, bunum üzerine celseyi yar Tım saat tatil etmiştir. | — Saat 16 da celse açılmış ve evve: lâ' Paris mebusu Fernan Loran söz, alarak, hükümetin icraatını tasvip eylemiştir. Bundan sonra, bir çok |mebuslar söz almış ve münakaşalar 'geç vakte kadar sürmüştür. Parlâmento, yarın takrar topla- nacak ve hatipleri dinlemeğe devam edecektir. Paris, 8 (Radyo) — Ayan mecli” si, bu gün öğleden sora toplanmış ve kısa bir müzakereden sonra, salı igünü içtima etmek üzere celseyi ta- til eylemiştir Belçika kabinesin'n istifası mu- hakkak mı? Brüksel, 8 (A.A.) — Bütün ga-i zeteler hükümetin istifa etmesinin muhakkak olduğunu bildirmekte ol İduğu halde, siyasi mehafilde kabi | #eriyeti yarafından verilen karar ü- yalist nazırların hattı hareketleri hakkında muhtelif şayialar devran etmektedir. Nazırlar meclisi dün öğ- leden sonra B. Spakın riyasetinde| toplanmıştır. İki saat süren celse - den sonra bir tebliğ neşredilmiştir. Bu tebliğde sadece meelisin siyari| vaziyeti tetkik etmiş olduğu ve cu- ma günü yeniden toplanacağı beyan edilmektedir. 1 anlaşılması 1â . peldir. Bu eyalet dahilinde 132 mınta- kadan 44 ü inin yüzde 33 4 japonların elindedir. japonların kon nda bulunan arazinin nisbeti ada yüz analde yüz- alı Klangsuda yüzde 14, Seki de 8, Honanda yüzde 2,, da hirdir. Dokuüz eyaletin heyeti umumiyesin de japön kontrolü vasati olarak nras avdak yürzde T,41 1 Üzerinde ca. ridir. Tamamiyle Çinlilerin kontrolü al - tında bulunan arazinin nisbeti en çok Kiongsidedir. Bu eyaletteki B3 mıhta. kadan 78 i ayni arazinin yüzde 94 d Çinlilerin kontrolündedir. Çinliterin köntrolündeki arazi: Höpehde T0 mıntakadan 60 1 yani 61 i yani yüzde 81 i, Santungda arazi- nin yüzde 70 1, Arnhveyde yüzde 66, Konanda yüzde 59, Sanside yüzde 44, Kiongsuda yüzde 27 nisbetitdedir. Çin kısmi kı ol nisbetleri ehem- miyet itibarile şöyledir: Kiangsu yüzde 59, Sunsi yüzde 5ö, Hoenan yüzde 38, Anhvey yüzde 84, Santüng yüzde 30, Hopel yüzde 30, Şekiariğ yüzde 16, Hupeh yüzde 14, Kiangal yüzde 6. Hülâsa olatak büyük şehirler hariç Çinin dokuz eyaletinin vaziyeti dür: Çin ve politik köntrolü yüzde 61/44, Kismi Çin kontrolü yüzde 31,05 şu * yüzde 86,, Şeklangda 70 mıntakadan | japon köntrolü yüzde 7/41 dir. Yeni Almanya AÂz zaman sonra, hiçbir devlet tarafından mağlüp edilemiyecek dereceye gelecektir Kiyel B (Radyo) — Alman donan- ması için İlk tayvare gemisinin inşa- sma başlanmıştır. Bu gemi, yirmi bin ton haeminde olup, Koönt Jeplin İ3- Mmini alacaktır. Maeşal Göring, bu münasebetle irad ettiği bir nutukta gunları söy- ı Yemiştir: — Bugünkü A Bsatvetini Hitlere medyundur. hlarımız, son sistem ve çok mü- kemmeldir. Yeni Almanya, az bir za man sonra, hiç bir kuvvet tarafından mağlüp edilmiyecek bir dereceye ge- lecektir. kel Yahudi düşmanlığı Romanya harekete geldi - Almanyada İngiliz tebeasından olan Yahudiler . Bir Amerika ! heyeti Berline gidiyor Bükreş, 8 (Radyo) — Dahiliye na- zarı Arman Kalinezko, bügün beya - natta bulunmuş ve Romanyanın da, yakında yahudi meselesini halledece. gini lirdikten sonra, yüzlerce ya - hudi aile: , Romthi — tabiiyetindön iskat edildiğini, bundan böyle, hiçbir yahudinin devlet işlerinde kullanılmı- yacağını söylemiştir. Londra, 8 (Radyo) — İngilterenin Berlin sefarethanesi, hariciye nezare- Üne göndermiş olduğu uzun bir ra - porda, Almanyada yahudiler aleyhine alınan tedbirler yüzünden İngiliz te baası olan yahudilerin de zarar gör - düklerini bildirmiştir. Londra, 8 (Radyo) — Berline gidip Hitleri görmek üzere Amerikadan bu- raya bir heyet gelmiştir. Bu heyetin, Almanyadâ yahudiler aleyhine alı- nan şiddetli tedbirlerden vazgeçilme- sini, Hitlerden rica edecektir. Karadenizde fırtına Vapurlar limanlara iltica ettiler. İstanbula yağmur yağıyor İstanbul, 8 (Telefonla) — Kara- denizde şiddetli fırtına hüküm sür - mektedir. Seferdeki vapurlar — Zon- guldak, Ereğli ve Sinoba — iltica et- mişlerdir, Karadenize çıkmak üzere bulunan vapurlar da limanda kalmışlardır. Bugün İstanbula yağmur yağmağa başlamıştır. Dolmabahçe hâdisesi Tahkik hey'eti polis müdürünün ve za- bıta âmirlerinin ifadelerini aldı İstanbul 8 (Telefonla) — Dolma bahçe hâdisesini tahkik edecek he- polis müdürü Salih Kılımne ve zabıta miştir. İzmitteki yangın söndürüldü İstanbul, 8 (Telefonla) — İzmit- te dün gece çıkan yangın, ancak sa- baha karşı söndürülebilmiştir. Dört dükkân tamamen yanmıştır. Haber verildiğine göre,hâdisenin mesülleri yakın bir zamanda mey- nenin vaziyeti dün amele fırkası ek-|Yet Vazifesine başlamıştır. Heyet,|dana çıkanılacaktır. Tahkik heyeti,| bu feci hâdisenin vukuunda tanzim zerine istifa etmeleri beklenen 806-|omirlerinin ifadelerien müracaat et-|olunan evrakı da tetkik lüzumunu görmüştür. Kudüste Mansure köyü tecrit edildi Kudüs, 8 (Radyo) — İngiliz a&- kerleri, Mansure köyünü tecrid et- mişler ve köyde araştırmalar yan- mağa başlamışlardı — Baştarafı birinci sahifede — İniye avdet buyurmuşlardır. İnönü'nün bu seyahati esnasih- la yaptığı hasbıhallerde, köylüle| ân istekleri en fazla mektep temi- ü üzerinde toplanmaktadır Cumhur reisimizin, yarın (bu-| igün) Kastamoni kongresinde mü- İhim bir mutuk irad buyurmaları İmuhtemeldir, İstanbul, 8 (Telefonla) — Cut ür Teisimiz General İsmet İnönü- İnün Kastamoniden İneboluya geç-i İmeleri ve Karadeniz sahil şehirleri ni ziyaret etmeleri muhtemel gö rülmektedir. Bebekte demirli bulunan Savo-| rona yatı, General İnönünün Ka- İradenizde yapcağı seyahat için ha-| zırlanmaktadır. Yat, Reisicumhu- rumuzu İneboludan Zonguldağ ötürecektir. Savaranonun bugün - lerde Karadenize hareketi beklen ektadir. 'e * Mülteciler İngilterede siyasetle uğraşamazlar Londra, 8 (Râdyo) — İngiltere da hiliye netareti; Avusturya, Çekoslo- vakya ve Almanyadan İngiltereye il. Ha edenlerin, siyasetle iştiğal edemi- yecekleri ve İngiliz topraklarının, baş. kalarının siyasi emellerine sahne ol madığını kendilerine bildirmiştir. Elçiliklerde değişiklik yapılmıyacak Ankara, 8 (Telefonla) — Bazı ga. zeteler, elçiliklerde tadilât kararlaştırıldığını yazmışlardır. haber resmen tekzip edilmektedir. Manilada Müthiş bir tafan koptu Mantila, 8 (Radyo) — Bugün bura da bir tufan kopmuş, yüzlerce ey yı- kılmış, 19 kişi ölmüş ve birçok kim- geler de yaralanmıştır. Hükümet, evsiz kalan yüzlerde alla- yi barındırmak için tedbirler almış - tır. icrasının Br Nevil Çemberlayn Önümüzdeki Salı günü mü- him ve siyasi bir nutuk iradedecektir Paris, B (Radyo) — Londra ee nebi matbuat birliği, salı günü baş- vekil Nevil Çemberlayn şerefine bir ziyafet verecektir. Bu ziyafete, ha- riciye hazırı Lord Halifaks, Lord Çörçil ve nazırlardan bazıları da - vetlidir. Nevil Çemberlayn, bu ziyafette çok mühim ve siyasi bir nutuk ira edecektir. Erzincan hattı Ankara, & (Radyo) Erzincan hattınm açılış törenini Nafıa Vekili tinkaya yapacaktır. Ankâra- dün başka Erzincan ve civar vilüiş lerden Vüliler, belediye — relsleri n mürekkep mümessiller ve halk moera - simde bulunacaktır. Erzincan istasyonuna büyük bir tak kurulmuş ve elektrik tekisati dü ta - mamlanmiştir. Davetlilet için yerler hazırlanmıştır. ——— s.ya Uydurma mülâkat Landra, 8 (Radyo) — Amerika ga. zetelerinden biri, Almanya sabik im- paratoru Kayder Vilhemle — yaptığı nı iddla ettiği bir mülâkalı neşretmiş. tir. Röyter ajansı, bu mülâkatım, ta- mamen uydurma olduğunu ve Kay - zerin, çokdanberi hiçbir gazeteci ile konuşmadığım haber veriyor. İngiliz gönüllüleri Londrada hararetle karşılandılar Londra, 8 (Radyo) — Cumhuri- yetçi İspanyada döğüşen 309 İngiliz gönüllüsü bugün Viktorya istasyo- nuna gelmiş Âtley ve binlerce işçi tarafından alkışlanmıştır. 150 İsveç 3- Samleketlerine di