30 Kasım 1938 Tarihli Anadolu Gazetesi Sayfa 8
30 İkinciteşrin ÇARŞAMBA 938 _YXZAN: Duff Kuper iltere eski bahriye Nazrrı) silâhlı ordusu olması lâzı Büyük Britanyanın eski bahriye nazını Duff Kuper İngilteredeki as- kerlik sistemi ve askerlik vaziyeti enteressan bir makale yaz mıştır. Bu yazıyı aşağıda bulacaksı- nız. Çemberlayn, geçenlerde parlâ - mentoda söylediği bir nutukta, bu gün, İngiltereyi geniş bir ölçüde kaplamış olan sükünetten istifade e- derek si bir şöhret etmin etmek istemediğine işaret etti. İngiliz başvekili bunu söylemekle şimdilik seçimlere girişmek istemedi ğini murat etmişti. Onun çok akıllı- €a ve dürüst olan bu kararını herkes hürmetle telâkki edecektir. Ancak, hemen hemen ayni nis- bette İngiltereye yayılmış olan diğer bir hisle, parti politikası menfaatine de; milletin nefine olmak üzere bir an evvel yeni bir çığır açmak çok| faydalı olacaktır. Bu his çak kuvvet- H bir şekil almış olan vatana hizmet| arzusudur. Büyük Britanyanın hiç vakit kaybetmeden harp — hazırlıklarını hızlaştırıp takviye etmesi lâzımgel- diği kanaatini, kendisini en çok al kışlıyan mahfillere bile vermiş olan| hükümetin sulh politikasındaki mu- vaffakıyeti karşısında, bu biçim bir tefsirde bulunmak, belki bir parça istihzayı andırır. Ancak, bu hissin de en kestirme ifadesi, Bi İ tanyada askerlik mükelle tatbik edilmesini istemektir. Bazı kimseler var ki, bu sihirli sözü söylemekle vazifelerini yapmış olduklarını sanıyorlar. Bu gibiler, hü kümetin bu hususta alacağı tedbirle- ri sabırsızlıkla beklemekten başka hiç bir işleri yokmuş kanaatindedir- ler. Tenkitlere boyun eğmek mecbu- riyetinde kalanlar arasında uzun müddet hizmet ettiğim için, tenkit-|| çilerin pek az hesaba kattıkları güç- lükleri göz önüne getirerek, halâ| ;; onl rla birlikte teessür duymakta- yım. Mamafih, bu türlü bir çok gü: lükler vardır. Bunun en başında, baş bakanın parlâmento devresinde ve sulh halinde iken askerlik mükellefi- yetini tatbik etmemeği vadetmiş ol- ması bulunmaktadır. Başbakan, vermiş olduğu sözü geri almak için, atlatmış olduğumuz buhrandan istifade etmemiştir. Ben, onun çok doğru hareket etmiş oldu- ğuna kaniim. Demokrasiler mevcud oldukları müddetçe.. Gerek iç, ge- rek dış politikada muayyen pren - siplere riayet etmek mecburiyetin- dedirler. Bu prensiplerin en ehemmi- yetlilerinden biri, resmi bir taahhü- dün, riayet edilmesi keyfiyetidir. Fakat, böyle bir taahhüd, seçicilere hitap ederken, her hangi bir hükü- meti başka bir politika takip etmek- ten hiç bir suretle menedemez. Bundan başka, böyle bir hitapta Bulununcaya kadar geçecek olan aylar içinde efkârı umumiyeyi bu tarzda bir politikaya hazırlamak ve bu politikanın tatbik vasıtalarını em- re âmade bulundurmamak için de en ufak bir sebep yoktur. Askerlik mükellefiyeti İngilizle- rin ötedenberi nefret etmiş oldukları bir şeydir. İngilizler, düşmanın ana vatana her hangi bir baskında bulun- mıyacağına emindirler. Demokrasi ile idare edilen mem- leketlerin çoğunda, hiç itirazsız tat- bik edilebilmiş olan askerlik mü - kellefiyetine, İngilterede, eskiden - beri zulmun bir başlangıcı gözile ba- kılmıştır. Fakat, bugün zaman o za-| man değildir. İngiltere, diğer Avru- pa devletlerinin artık istifade etme- dikleri bir imtiyazı muhafaza ede- ceği uzun müddet hesaba katamaz. Memeleketin siyasetini idar (ANADOLU) İngilterede büyük bir orduya ihtiyaç varmı? Vakit geçirilmemğli! SAHİFE Amerikada ordu mev- |Amerikada cudu artırılıyor Şiddetli soğuklar var, yüz kişi dondu Nevyork, 29 (Rudyo) — Soğuklar, şimdiye kadar memiş dereceyi Ayrıca yüz bin pilot ve makinist yetiştirilmesi de isteniyor — (es'lnek azerde mamakalar Vaşington, 29 (Radyo) — Ame-|bentlerin korunması için hükümetçe | (4'muüş ve umumi hayat felce uğra- A oİmia n eden-' Mecburi askerlik sistemi rika harbiye nazırı Vudring, cumhur|tedbir alınmasını, ordu mevcudu - reisi B. Ruzvelte verdiği bir rapordaİnun 400 bine çıkarılmasını istemiş- Panama kanalının Amerikanın mü-|tir. muştır. Karlar bir metre yükselmiştir. tatbik edilmemeli İngiliz ordusu cihanın en kabiliyet'i ve en mcdern mi İngiliz hava efradı lere bugünden itibaren düşen en e- hemmiyetli vazife, millete bu yeni vaziyeti anlatmak, yapmak mecbu- “iyetinde olduğu fedakârlğın zarari ilduğuna onu ikna etmektir. Hükümetin, harp potansiyeli ba- kımından milletin belli başlı rolünü “ayin edecek olan bir emilli sicil> hazırlamağa karar verdiğini gazete- ler yazdı. Böyle bir sicilden maksat, -iddi bir vaziyet karşısında hizmete muktedir her vatandaşın milli cu- efine olarak üzerine alahilece- daha sulh zamanında bilmesi ve ona göre hazırlıklı olmasıdır. Bu projenin tatbiki, her hangi) bir partinin taahhüdünü — bozacak mahiyette değildir. Hatta, tatbik & projenin, ayrıca bir acı yoktur. — «Milli sicil» yeni seçimlerden evvel tamar mile hazırlanabilir ve hazırlanmal-|b her. Fakat bununla, davanın yalnız yarısı halledilmiş olur. Asıl mesele, insan malzemesinden 1 istifade Bu, mese- enin, bi Ti talep olmak ü- zere ilade edilebilecek iki cepyehesi yardır. Arz bakımından, «Millt si - zil> mufassal ve gumüllü malümat zud malzemenin en muvafık bir su- rette kullanılmasına karar verebil- mek te ayrı bir davadır. Bu itibarla yukarıda sözü geçen araştırmalarla birlikte, memleketin ihtiyaçları da tesbit edilmelidir. Bu hususta en ba- sit metod, üç muhtelif bakanlığını, ihtiyaçlarını — tastamam olarak tes- bit etmeğe davettir. Bu bakanlıklar, her biri, ihtiyaç gördükleri insan miktarı ve bunla- Tın ne gibi işlerde kullanılacaklarını gösteren listeler de hazırlandıktan ha n önüne geç- mek için müdafaa dairelerinin işle- rini tanzim eden bakana gönderil- İmelidir. Bu isler yapıldıktan sonra, Lihtiyaca kargılık olmak için, kabine- nin, icap eden tedbirleri alması lâ- zımdır. Deniz bakanlığına bu husus- ta düşen vazife nisbeten hafiftir. Deniz bakanlığı, memleketin em- niyeti bakımından donanmanın ne kadar büyük olması lâzımgeldiğini tayfasının kaç kişiden ibaret olaca- ğanı hiç zorluk çekmeden tesbit ede- bilir. Hava bakanlığının da vazifesi çapraşık değildir. İç bakanığının e- saslı işlerinden biri başka işlerde da- ha mühim vazifeler beşarmak kud.- retinde olan kimselerin, hava müda-| faası kıtalarına sevk edilmemesidir. En güç vazife, daima olduğu gibi, harp bakanlığına düşmektedir. Askerlik mükellefiyetini le, davayı halletmiş olduklarını sa- nanlar, hakikatte, bu meseleyi he- düşünmeğe bile verebilir. Ancak ondan sonra, mev-| |Bundan dolayı, ordu kuvvetinin dır. Avrupa kıtasındaki devletlerde tatbik edilmekte olan örnekte bir as-| kerlik mükellefiyeti, memleketimize anayurdun müdafaası emrinde, kısa müddetle muazzam bir ordu mey- dana getirmiş olur. Bır ordu, çok de- ğerli bir şey olur amma, bu da kâfi değildir. İngilterenin sınırları, donanması ile korunmaktadır. Ancak, bu do - nanma, yurdu koruyamıyacak bir hale gelecek olursa, onun yerini ka- ra ordusu tutamaz. Çünkü, böyle bir vaziyet karşısında, İngilterenin düşmanları, açlıkla boyun eğebile- cekleri bir memleketi işgal — etmek| suretine katlanmağa lüzum görmez- ler. İngilterenin bugünkünden çok| yük bir orduya muhtaç oldu- Ancak, bu orduya, ilterede değil, yurdun de-| iyacımız vardır. Zaten bu- günkü vaziyette te kuvvetlerimizin| rayına gitmiş ve mutad merasimle k bir kısmı anavatan dişında-| Cumhurrcisi Alber Lebrun tarafın- Bundan başka, askerlik mükel- | A kabul edilerek itimadnamesini İekeler nazırı Malkom - Makdonal tatbikine geçilince, kış- | A a da, sefirle Cum- din çok yorulmuş olduğu ve bu yüz ilâh ve teçhizatsız, talim ve terbiyeyi gösterecek unsursuz mu- azzamı bir ordu ortaya çıkacaktır. dırm adım genişletimesi lâzımdır; kin, bundan, davanı vaşça yü- rütülmesi lâzımgeldiği anlaşılma - malıdır. Britanya ordusunun, esaslı, üç va- zifesi vardır. Bu ordu evelemirde İngilterenin hava müdafaasını te - min etmekle mükelleftir. Ve serbest zamanlarının yalnız bir kısmını bu hayati işe tahsis edebilen vatanse- sonra, bunlar, genel kurmay ve her| istemek- ver halktan teşkil edilmiş olan bu kıtalara yükletilip de ayrı bir davadır. Ondan sanra, de- İniz aşırı ülkelerimizin muhafazası gelmektedir. Nihayet, Avrupa kıta- sında yakın bir mezide genişletilmiş olan taahhüdler icabı, bir harp ha- Hinde rolünü adamakıllı yapabilmesi için İngilterenin harnkete müheyya bir orduya malik olması lâzımdır. İngilterenin bugün çıkarabileceği kuvvetlerden en aşağı iki misli daha büyük olması lâzım gelmesine rağ- men, böyle bir ordunun fevkalâde muazam bir şey olmasına lüzum yoktur. Ne var ki, bu ordunun, 914 de olduğu gibi, cihanın en kabiliyet-|” li ve en modern bir şekilde silâhlan- mış olması lâzımdır. Ben şu kanaatteyim ki, bugüne kadar olduğu gibi, gönü temi- ne dayanılacak olursa, bütün ihti - yaçlar temin edilemez. Belki, as- kerlik mükellefiyetinin tatbiki ile endüstrinin yapmağa mecbur ola- cağı büyük değişikliğe de lüzum bı- rakmıyacak olan başka — imkânlar bulunal Zira, elde mevcud insan malzemesinin tevziinde, endüstri -| nin ihtiyaçları büyük bir itina ile göz letilemiyeceği | dafaasındaki büyük ehemmiyetini tebarüz ettirmiş, kanalın zaptedil - mez bir vaziyete getirilmesini ve harp için hazı —— ; Japon Askerleri Tokyo, 29 (Radyo) — Harbiye nazırı general İtagaki, silâh fabrika- larının mesul müdürlerini çağırmış ve yakında başlıyacak — ikinci bir harp için malzeme hazırlamalarını emretmiştir. Harbiye nazırı ile silâh fabrikala- rırın mesul müdürleri arasında vu- ! İtalya sefiri Dün itimatnamesini verdi Poru: 29 (Radyo) — llyer'el çisi Refael Güarılya, buğün Eliza sa- hurreisi arasında nutuklar teati edil- İmiş ve'iki memleket arasındaki mü- b |nasebatın daha samimi bir safhaya -İgirmesi temenniyatı izhar olunmuş- zaretine Lord (Dövansirin) getiri | Memleket hactane : başoperatörü M. Nuri Arkan Adres: İkinci Bey'e: sokak firın karşısi., Kabül saatları 3-7 — kadar. Tele: muayenz- hane 3125 ..Evi — 2980 tur. Polonya - Litvanya Konas, 29 (Radyo) — Polonya- (Litvanya arasındaki ticaret muahe- desi müzakerelerine bugün Konas şehrinde başlanmıştır. Müzakereler iki, üç hafta sürecek, iki hükümet arasında yalnız ticaret muahedesi | müzakereleri yapılmıyacak, klering ve transit anlaşmaları ve Memelde Polonyahların da balık avlamaları meseleleri üzerinde müzakereler ya- pılacaktır. | ünde tutulmak gerektir. Çünkü, çok lüzumlu olan cepheyi hazırlıyan fabrikaları boşaltarak, — ihtiyaçtan fazla asker yetiştirmeğe kalkışmak | bir çılgınlık olur. Dava basit değil-| dir. Böyle olmakla beraber, beşerin aklını, fikrini allak bullak edecek bir ölçüyü bulmıyacaktır, sanırım. Ancak, bundan böyle bütün varlı- gimız, bu davanın esaslı bir surette halline bağlıdır. Onun için, hiç vakit kaybetmeden işe başlamakla mükel- 'kefiz. Japonyanın harp ede- ceği 2 ci devlet kimdir? Harbiye Nazırı, yakında başlıyacak Hollanda Murahhası Ademi müdahale ko mitesinden çekildi Londra, 29 (Radyo) — Ademi mü. dahale komitesinde Hollandayı tem- Amerika, harp tayyareleri için yüz bin pilot ve makinist yetiştire - cektir. sil eden Hollanda amirallarından Vön- dulb; bugün, komite reisi Lord Pilimü« tu ziyaret etmiş ve istifasını vermiş- tir. Lord Pilimut, Vondülbin istifasını kabul etmiş ve komitede bulunduğu müddetçe ifa ettiği hizmetlerden dola- yı kendisine teşekkür eylemiştir. rlık yaptırıyor SA Dekanya Hariciye nezaretinden çekildi Budapeşte, 29 (Radyo) — İm- redi kabii parlâmentoda daha kuvvetli bir mevki temin eylemiş- tir - Hariciya nazırı Dekanya, whht ahvalinin müsaadesizliği yüzünden istifa etmiştir. Başvekil İmredi, Ha- riciye nezaretini de üzerine almiş- Bir Yürüyüşte tır. kubulan mülâkattan sonra matbuat mümessillerini kabul eden harbiye Emden Zabitanı Radosta ge- yik avına çıktılar Rödos, 29 (Radyo) — Emden Al. man kruvazörü mürettebatiyle yerli İsporcular arasında yapılan Maç, âifi. raR karşı bir yole yerli sporcular İehi- € 'nezareti müsteşarı general Toyo, be- yanatta bulunmuş ve Japonyanın, Çinden başka ikinci bir devletle ya-| kında karşılaşmak — mecburiyetinde kalacağını bildirmiştir. | Döminyonlar Nezareti Lord Dövensire verilecek Londra, 29 (Radyo) — Müstem- lenmiştir. kruvazörü zablitamı, bugün akmışlar gece, kumandlnları şörefine veti. len baloda bulunmuşlardır. Kont Ciano Var v ya gidecek na, 29 (Radyo) — Hariciye nazırı Kont Ciano, Polonya Hariciye nazırı Kolonel (Bek) e iadei ziyaret için ikincikânunun, dördünde Var- sovaya gidecek ve orada üç gün ka- tacaktır. den Döminyonlar nezaretini ifa ede- miyeceği bidirilmiştir. Alâkadarlar, Döminyonlar ne- leceğini beyan ediyorlar. Habeşistanda Türk tohumu buğday ekiliyor M. ŞEVKİ UĞUR DARİLİ HASTALIKLAR / MÜTEHASSISI İkinci Beyler sokak No, 82 Adisababa, 29 (Radyo) — Umu- Telefon No. 3286 mi vali (Dük di Acesti) bugün refa: Tire Asliye Hukuk hakimli. ve yapılan zeriyatı tetkik eylemiştir. den ölü dağ yeni köylü. ölü İsmail layı buseneki buğday — mahsulünün, |deialeyh Aydının dağ yeni köyün- san ve diğer oğlu Ali Rıza aleyhi: Cenubi Afrika Müddeialeyhlerden — ölü- İsmail sının bir nüshası mahkeme divan- dan Parise gidecek nen tebligat ifasına karar verilerek rüştükten sonra Milanoya gitmiştir. dejaleyh Hayriyenin yevmi mez- Deyli Telgraf gazelesi, Roma mü-|İunması veya tarafından musaddak lâkatının iki devlet arasındaki müna- sebatı küvvetlendirdiğini, bir ticaret ( DSLAS L Geen beeba D katindo 300 süvari olduğu halde Ha- | ğinden: beşistan dahilinde seyahate çıkmış Tirenin Cumhuriyet mahallesin- Birçok yerlerde Türk tohumu buğ- Wkızı Raziye vekili Tire avukatların- day ekildiği görülmüş ve bundan do- |dan Nazmi Kırdar tarafından müd- mebzul yetişeceği kanadtino varıl.|den ölü İamail karısı Ayşe Adile e ve diğer karısı Hayriye ve oğlu Ha- ne açtığı iptali senet davasının cari muhakemesinde, Millâ Müdafaa Nazırı, Roma- k-n;_ı ı')'; gYÜ ikametgâhının z ! idan : sonra- Brüksele ve: örü: | YU OlUURUNdan davetiye van hanesine — talik edilmiş ve İzmirde Roma, 29 (Raâyo) — Cenubi Af-|Münteşir Anadolu gazetesiyle ilâ- rika lafaa , Mus- LA fdafaa hazırı Pirov, Mus-|guruşma 30/11/938 çarşamba gü- solini, Ciano ve maliye nazırı İle gösl ( O g L A Olluzundan müde Yarın Brüksele geçecek ve avdette|kür ve vakti saatte Tire Asliye hu- Parise de uğrıyacaktır. kuk mahkemesinde bizzat hazır bu- bir vekil göndermesi aksi takdirde duruşmanın giyaben devam oluna- mukavelenamesi akdinii muhtemellmına kaim olmak üzere ilân ölu. (4241) olduğunu yazmaktadır nur
