30 Ekim 1938 Tarihli Anadolu Gazetesi Sayfa 5

* , SANİFE 4 Parti genel sekreterimizin bayram açılışında irad ettiği nutuk YRAAr ı A GeHçlik Atatürkün emanetini eline aldığı gün Türkiye ve Türkler cihanın seveceği, hürmet ve gıpta edeceği Müstesna bir mevcudiyet alacak -|icabeder. , Ankara, 28 (AA) v C;r:::. ? Atatürk, asil Türk milletinin ta- Hyetin 15 inci yadönamü Daaa a | e rerlerini gös- kıayı ve bu manzarayı veren rejim betiyle Ankarada toplanmış barraa l e a rine dayana: Atatürk inkılâbıdır. Dün ve bugün izcilerle yüksek ziraat ehsttase l L L A a ile müs- yapılan ve yapılmakta olan işler, leri zafer anıtı önünde 8*:":_ -İrevliyi vatanın harimi — ismetindelinkılâbın yüksek ideali hedefine var adına Atatürk ve Cumhuriyer e L LA LA Hamta / vakialaralmak ve Türk milletini medeni ca- jimine karşı saygı ve bağlılık ve tarihe sadık kalmak için diyebi-İmia arasında mümtaz bir heyet ha. Tatında bulunmu!l.ırdy— halkın | irim ki istiklâl savaşının daha ilk|line getirmek için atılmış temeller- , cilerimizin ve binlerce v A L e layık olan reeldir. ——— iştirakiyle yapılan .b" 'T krete- jimin esaslarını bulmuş ve kürmuş-| — Biz bu inkılâbı, bu rejimi yalnız Dahiliye Vekili Parti gensı gea a D orması, milletin| Türk milletini - istiklâli, refahı ve ri B. Şükrü Kaya söylediği su İdönü-liradesile, milletin kendini idare et-İmenfaati için değil, ayni zamanda, la Cumhuriyetin on beşinci Y1 ir. Bu prensibi izah ve ikmallmedeniyetin ve cihan s#ulhunun i ta- si tü bünlar r. eden diğer esaslar da Türk milleti -İlerlemesi ve korunmasi için Atati Yurddaşlarım! ürkün em-İnin reel görüşüne ve sağ duyuşuna|kün emrinde ve izinde tutmiya, yük Büyük Şefimiz Atatür 4 ve asli karakterine uygun, akla|setlmiye, yürütmiye borçluyuz. umi reis ve-|a$i riyle kendilerinin ve um' bugün bu-|tecrübeye, bilgiye dayanan insanca| — Bütün bu hakikatlere rağmen kili Celâl Bayarın âdına bugin Ö L n Gcabi olarak|dışarıdan bizi yanlış görenler, hak- rada Cumhuriyetin on beeıvr' )Vc da milletinin iradesini temsil eden kımızda yanlış hükümler — vererek dönümünü hep bitlikte açarsaa DA l e ve nn yapacağı bize şu veya bu siyasetin gayretini kutlularken yurdun .h.ev tarafın n |kanunlar, takip ve tedvir edeceği gütmek istiyenler ve bize bildiğimiz tu anda Cumhüriyet için Meydan aa e n L Ka maksatları isnad ve izafe edenler bu larında toplanmış olan vallPRE (P Ca hak ve hürriyet, ah- lunabilir. Ve, belki içeride de sakat rın huzurlarında değil, mecenktl F N CN L Anık, tasarruf, me görüşlü, yanlıs muhakemeli vatan- âleminin yüksek müvacehesi deni inzibat ve disiplin, asayiş ve a- daşlar bulunabilir. Dıkarıda ve içeri: lunduğumuzu . da bi yorar Pa L D in müeyyidesi ve za-'de bunların adetlerinin az ve tosir- <Türk Milatmin tara l A a rak anayasanın ve Türk Jerinin hiç olduğunu bilirim. Fakat ketinin cihana hosaR Ve V y NnN üLümlerini her yere'vazife icabı olarak asıl bildiğim sey, cek olan Türalerin ye aa l e erkese karşı tatbik etmek yapılan sinsi tahrik ve iğfal ne olur. ıe_.oıı._.mıauı: “ve mekânların ve hakim kılmak.. sa olsun, Atatürkün emrinde ve i- sesirleri Zaman'arın ee T | Bu rejimin 15 sene içinde yarat-'zinde Türk milletini; hudüdarni aşan Baya a L L D çe görmesi ve anlaması madan dosdoğru böyle icaplara Ve BAA n L ci mülüâhaza ve muhakeme külfe-| — Türk gençleri; lanmaları Zara ti di ga ee L l a yoktur. Bugünün Tür-| — Her sene sizden binlercesi mem- nüşülürken aei vaya aa A L Ai sine ve Türklerine Bakmak kâ- Jeketinde tahsillerini ve - stajlarını olduğu gibi söylemeğe mani AT A A L akın; dost; düşman, bitirerek memleketin mesul ve mü- lecek hicap ve tevazu ğ;, nakise--İnikbin, bedbin, hayrıhah, betbah dür safları nrasında vazife almakta- Bil, millete zarar veren kim olursa, olsun, adam vesfinı ve dır. in neticesi Türk ta> haysiyetini taşıyan bir ferdin hüküm| — Bütün cihana bir hakikat olarak zannolunuyor|vermesi içinde gözünü, aklını, vie- arzedeyim ki, sizler iltihak ettikçe kullanması yeter İmillici ve inkılâpçı saflar sıklaşı «ak Türk milletine mukad-| — Göreceği manzara, h nı ve ta ve kuüvvetlenmektedir. Atatür görülüyordu. İmpara -; hududlarını her yerde ve - herekese kün emanetini elinize - aklınığınız ticesi oları sıtılacak Türk milleti cek en yeni vastalarla, bilgilerle veceği, hürmet ve gıpta edeceği çalanacak, M:h_ edilecekti. Bu|mücehhez, kadrosu tam, kudreti mü«stesna bir mevcudiyet olacaktır. W Türkleri boyun eğ-.her gün artan. emre ve harekete| Büyük Atatürk dördüncü büyük alim hükümer e aa vasıta|hazır bir ordu. Adedi ve müdavim- Kurultayda iki rejimi şöyle hülâsa dirmek için Mal aa A e. İleri her gün artan müsbet, ilimler buyurmuşlardı. Bu bayramı açar - ları elinden aanmat. L n yayan irfan müesseseleri, doğum ken ve kutlularken, vatandaşlara ları, kaleleri demir membaları ku- bereketli, sıhhatlı ve sağlam bünye- bu vecizeyi tekrar etmek isterim, ile sarılmış, milletin HO P A Mamleketin her közesi! — «Ucurum kenarımda, yıkık bir rutulmak için akla ge ni 'derir ağlarla çemberleyen ve ülke, Türlü düşmanlarla kanlı bo - yen her tedbir "'!'ı;“" İiteleri ve sa-çemberlemekte olan — demiryolları, ğuşmalar.. Yıllarca süren savaş. On Zafer gürüra ae eee ga. kara yolları ve deniz yolları dan sonra içeride ve dısarıda saygı llm mühak eee bi aa D hayat verecek su ve İle tanılan yeni vatan, yeni sosyete. liplerden ııgııf ve dehaletleri ken- kanal işleri, verimi, çeşitli kalitesi, yeni devlet ve bunları basarmak ların zelil rıe-l-"ı“’e ;imza ettirilen fabrika ve diğer tesisat “hamleleri, için arasız devrimler.. İşte, Türk ge- dilerine ae kabal Ya aa a D LA D artan iç ve dış ticareti nel devriminin bir kısa diyemi.» bir İdam kararile Mara a L aa DK a bankalarda arte — Var ol Atatürk. Sana- sonsüz ;n.k o ıündTurnkk"" “taht ve taç rılanı ve mill işlere yatırılan tasarruf bağklık ve minnet.. hâkimim diyen 19 ü i milletin 5: ünları. He: eselede ve hâdime- . sahiplerinin ilk|hâroketi mlletin iç yekönlri Ver Teiei S VA Uluslar sosyetesi €Esir —yani zalim hüküme! yanINI SüstarMaa Va a a a A a gatbik'eden ve hükümleri kaygısı da "'î"f'k,':.'.k:: Elemi ve behemahal icra edilen malikemeler.| Memurları maaş korumak ve kurfa: izde ve vic - Dostluklara bağlı, sözüne sadık. ve- alam'yorlar istirabı hâlâ zihinlerimi sükün| © haysiyetsiz alitelere müstenid sulh ve Cekkrri; 29 T RAdVi) — UKE danlarmaa a ara aa a b L K haysiyetli, vekarlı sözüne ve p, ço resinde bazı istifalar baş idarenin O Teca e A eeçe yad dosluğuna güvenilir ve aranılır dü- Ş Haa ga a a a ders verici fayda- rüst ve metin harici bir hâkimiyet.| ““gon haberlere göre, memurlara Ğ'.-ı; Kndar. Milletin aml karakte-|Medeni ihtiyaçlara cevap — verecek — A a & tecrübeye bilgi-|tasisatı her gün artıran kasabalar ve , Vik, Ufalacak ve bu meyanda ür tarzı milletin şehirler. Geliri, refahı, irfanı, daimi şeflerden bir çoğu çekilecektir. Hr (e gışında ve bir kalkınma ve hareket mevzuu ©- ; SAA daete zarar vermiş'lan Türk köylüsü. Medeni, içtimat Mandalar komisyonu mu' $ a mekle de ö-!hak ve hürriyetlerine sahip, vata -| Ye Zara Üa ee ba e a A n fevkinde tejimin dayandığı esas toplandı ahi .w'îıkmhn ve milletin ları kuran ve koruyan, milletin ira-| — Cenvere, 29 (Radyo) — Man- ?.."ı-”ğ'ı.îî“'.“.'ı'—.'. ı'nunı—lınm yya -|desinin mümessili ve idaresinin me- dalar komisyonu toplanmış, Su! üY . ko-/sul ve murakıbi Türkiye Büyük Mil ve Lübnan mandalarını tetkik et - bancıların kazancına terk 'v'd":u cae 'e Ninbll l lonyal iktısadi bir rejim, hulâsa c hil, tasasup, ihmal, israf, tahakküm tagallüp, şahsi ve keyfi kararlar ve icralar içte kudretsizlik ve anarsı dışta istikrarsızlık ve zaaf.. İşte O| akibeti hazırlıyan medeni, içtimal,| * rine mugayir, akla ye aykırı bir tefekki iradesinin ve idaresi 15 inci 29 BİRİNCİTEŞRİNİN — Şafakların şarkısı — Şahlanan bir küheylan şahlanan her gücümüz il sebepl " Bastıkça yer, gök oynar; dağlar olmaz mı dümdüz! o İ a "’—'.'ı:' —"'—"'.î;e.n'_n_ İîj'y'_lzf;:.," Hangi gece vardır ki bize olmamış gündüz? :ıı'ınr;ırı:'l bulurlarsa tatbik etmek Biz yüce şehitlere hayatız yürek gibi.. - üü i rejğim.. Böyle bir tefek- : b îğly:;ı:kl:x bir ıdıı: ıiıı:miE dün Düşüncemiz gemsizdir; duygumuz hür yel gibi ıı'nıı hı': yerinde her zaman ve der- Yarının safakıyız; çağlıyoruz sel gibi. iyııl ayni akibete uğrar. Nurdan altıokluyuz çelikten temel gibi .ç' Atatürk inkilâbının neticelerini Biz nice dağlar aşar çakarız şimgek gibi ve eserlerini ölçebilmek ve cumhuri Ü yet rejimi hakkında sağlam bir hü- Koşarken şafaklara göktür gürler nabzımız. küm verebilmek için o yanlış itikat Gün, şafak ordusayuz (Atatürk) tür hızımız ve itiyadları ve © sakim siyasetleri Seller aşar bisoyuz İmandir kımızımız. - Sellere gel olur da akarız şikşek gibi. Nahid - Ulvi - Akgün ve görüşleri de — mülâhaza etmek şartile muhakememizin hareket haş angıçlarını o kara günlere çıkarmak - |kuruldu ve bütün harp sonrası siste- (ANADOLU) DIŞ POLİTİKA | | | | ——0i Fransa yanlızlık içinde Münih anlaşmasının - bir netice de Fransız harici politikasında bü- yük bir teşevvüş meydana getirmiş ol Masındadır. Büyük harptan sonra Fransız dış politikası, Milletler Ce- miyetine kollektif barışa ve orta Av. rupada akdettiği ittifaklar şebeke- sine dayanmakta idi. Almanya küv-i tleştikten sonra, orta Avrupadaki ülmeğe başlayın ca Fransa, Sovyetlerle bir pakt imza- ladı. Ve Laval da İtalya ile anlaşmı- ya çalıştı. İtalya ile anlaşma teşeb- büsü bir netice vermedi. İtalya bun- dan cesaret alarak Habeşistanı lâya başlayınca, Fransa, bir aralık cidarei maslahat» siyaceti takip etti. Fakat nihayet İngiltere ile beraber| yürüyerek İtalyayı gücendirdi. Bu- nun üzerine Roma - Berlin mihveri sti.| Y 30 Birinciteşrin PAZAR 1938 Almanyada Yahudi düş- manlığı tazelendi Polonya Yahudileri, trenlere bindiri- lip Polonyaya gönderildi Berlin, 29 (Radyo) — Alman-| — Berlin, 29 (A.A.) — Polonya _v;ını'n_ bir çok yı—rlrvırıııdc Ynhudi'l;r mahfillerinde verilen malüfimata gö aleyhine yeni ve çok müessir bir in öğ Mleybikelk BN azlr / Dir y Ç':_“_'_: ;’“'”Z""'“",' Gittt î:o"îva!' ;burada, Laybzigte, Münihte ve Vi-| ' &hudiler 24 saat içinde Almanyayı İyanada kargaşalık şeklinde başlıyan terketmek emrini almışlardır. Muzir bir hareket neticesinde, Almanya- (addedilen bu Yahudilerin gitmesini 'daki Polonya Yahudileri, bir kaç sa-|temin etmek üzere dün sabah fecir at içinde trenlere bildirilmişler ve| vakti bir çok baskınlar yapılmıştır. arkadan da, mekteplerdeki binlerce|Bu baskınlar neticesinde takriben ahudi çocukları almarak, trenlere| 20 bin kişinin tevkif edildiği tahmin bindirilmiş bulunan ebeveynlerinin | edilmektedir. Tevkif edilen Yahudi- yanına götürülmüş ve Polonyaya|lerin Polonya hududuna - seykine sevkedilmiştir. ıluılınmışhı. minin yıkılma: ler arkası sıra bi başladı. | Bu buhranlı zamanlar içinde Fran- sız dış politikasının — istinadgâhları! şunlardı: 1 — Milletler Cemiyeti ve kollek- tif barış. 2 — Orta Avrupa ittifakları. 3 — Sovyet ve Çekoslovakya paktı. yıflamış ve nihayet yıkılmıştır. Mü- nihten sonra Fransanı tek bir isti-İGarba bir set yaymak hülyasına düş. İmüş olan Polonya bu arzuyu bütün nadgâhı, kendisini nereye doğru gö- türdüğü belli olmıyan İngiliz dostlu- . Filhakika Münih anlaşması yalnız Fransız hariciyesinde — değil, Fransız efkârında da büyük bir te- şevvüş meydana getirmiştir. Fransız- lar hâlâ Münihte yapılan işin mahi- yetini iyice anlıyamamışlardır. Sul- hbun kurtarılmış olması, sosyalistler de dahil olduğu halde bütün zümre- leri memnun etmiştir. Fakat bunun için ödenen pahanın ağırlığı hissedil. dikçe, Fransız efkârında bir şaşkınlık | .|hasıl olmıya başlamıştır. Münihten sorra hâdiseler süratle ilerlemekte- dir. Dün “Fransanın örta Avrupada | 'kâlan Türk yurdu par karşı müuvaffakıyetle müdafaa ede gün Türkiye ve Türkler cihanın se-| ye V AFCENER AŞ CY kuüvvetli müttefiki” ölati Çekoslovak- , bugün Almanyanın — hizmetine girmiştir. Sovyet paktı manasını kay- betmiştir. Macar davası, Fransanın ve hatta İngilterenin müdahalelerine yer vermeksizin görüşülüp halledili- yor. Fransa şaşırmış, bir hale gelmiş- tir, Fransa Münihten sonra İtalya ile anlaşmıya çalışmıştır. Buna başlan- gıç olmak üzere, «İtalya kralı ve Ha- beş İmparatoru» — nezdine bir sefir göndermeğe karar vermiş — olmakla beraber; bu Jest İtalyada bir akis u- yandırmışa benzemiyor. İngilterenin Münih konferansı sırasında Almanya İle ebedi sulh anlaşması yapması da büsbütün — karıştırmıştır. Fransızlar haklı olarak şu m maktadırları — Münihte imzalanan bu ebedi sulh mukavelesi, İngiltereyi Alman- yaya karşı asla harp yapmamak gibi bir taahhüd ile bağlıyorsa, o halde Fransa Almanyanın taarruzuna uğ- radığı zaman vaziyet ne olacak? Es- ki dostlarını kaybetmiş, yeni dostlar kazanamamış, İngiltere ile münase- betleri de müphemleşmiş olan bugün- kü Fransa, üçüncü Napolyon devri istisna edilecek olursa, belki de ta- rihinde bu derece siyasi yalnızlık içine düşmemişti. Filhakika Fransa bugün harici po- litikasına yeni bir istikamet vermek mecburiyetindedir. Almanya ile anla arak Ren nehrinin arkasına mı çe- kilecek? Eski manasını — kaybeden Sövyet paktına yeni bir mana mi ve- rilecek? İtalya ile mi anlaşacak? Bü- Yük bir Belçika vaziyetini kabul et- meğe razı olup ta topraklarının, im- paratorluğunun müdafaasını — İngil- tereye mi bırakacak? İşte Fransanın karşılaştığı ehem- miyetli mesele budur. A. Ş. ESMER Hasiro Arita Japonya Hariciye Nazırı oldu 'Tokyo, 29 (ALA) — Şimdiye kadar * |hariciye nazırlığında bulunan Uğgaki- nin yerine Hasiro Arita getirilmiştir. Bu değişiklik beklenilmiyen bir sırada vapıldığı için büyük bir heyecan tev- Hd etmiştir. Büyük bayram Ankarada kutlandı — Baştarafı 1 inci sahifede — heyeti tribünlerde yer — almişlardir, Bu sırada Büyük Millet Meclisi Bi Abdülhalik Renda, başvekil — Celâl Bayar, Muareşal Fovzi Çakmak mec- Roma ziyareti — Baştarafı 1 İnci sahifede — Taklığı -kal izale etmek veya'hiç olmazsa kem nazarlar görmesin di- ye sivâmak için yapılıyor. Meseleyi bir iki gün evel biraz teşrih etmiştim. - Çekoslovakya hani yağmasından Macaristan da kendisi- ne bir arslan payı çıkarmak sevda, | İSten çıkarak stada gelmişler ve 1o sındadır. Fırsattan istifade Karpat | “deki yerlerini almışlardır. Ruslariyle meskün olan “Rutenyayı| — Hürmetle dinlenen İstiklâl marşı nı müteakip, başvekil B. Celâl Bayar mikrofonda, radyo ile Büyük Şefin orduya mesajını okumuştur. Mütoakiben, tayyarelerimizin u « çuşları ile geçid resmine başlanmış, son aistem topçu tayyarelerimiz ilk olarak geçmiştir. Bunu, ipek bayra. Bimızi taşıyan ve Ankara kalesine doğru yol alan Üç ta; eden mürek kep filo takip etmiştir. Geçid resmi.- ne, beş yüz kadar tayyaremiz iştirak yütmak ve bu suretle Polonya - ile hemhudud olmak istiyor. Baltık de- nizinden Karadenize kadar — Şarka kuvvetiyle körüklediği gibi İtalya da -ileride içine katılmak arzusiyle- bu- nu terviç etmektedir.. Polonya Hariciye Nazırı Kolonel (Bek) geçenlerde sırf Romanyayı da aralarına almak maksadiyle Bük. reşe ve Kalasa kadar bir — seyahat yaptı. Fakat hem Çekoslovakyaya verdiği söze sadık kalmak ve hem “İltt, Türkkuşu uçmanlarının geçişi Ö Türumsuz yera Alminyanın & :c'ık alâkalı olmuştur. Tçrkkuşü ü bına uğramamak için Romanya ken, |Yeleri paraşüitlerle atlamalar yapmış disine yapılan paylaşma — teklifini İATdir. İreddederek bu manevraya — yanaş-| - Kahraman ordu, |madı. Yurdün dört tarafından gelen iz- iki saat süren ge- İçid resminde mütemadiyen alkışlan- 'mıştır. Piyade, süvari, motörlü kıtas lar, tanklar, zırhlı arabalar, » topçu ai İkuvvetlerimiz, bahriyelilerimiz. geç. türecek yolların üstüne | , » KUKLAPA GÜĞNCORE İmişlerdir. Tam teçhizatla geçen kah- dikilmek istenilen bu Çin seddi bit. İ tabi onun hiç işine gelmiyen bir şeye YAMAn-ordu, umumi heyecamı arttır. Almanyaya gelince onun vaziyeli mâlüm: Kendisini Rusyaya ve Ok- liçi mıştir. Vakıa İtalya ile Polonya siyasiles| Geçim resmi ve merasim çok par- lak olmuştur. ri bu demirden leblebiyi kendisine yutturmak için onu sırf Rusyanın ve komünizmin yolunu kapamak, Ro- ma-Berlin mibverini - kuvvetlendir- ;—ı maksadiyle yaptıklarını söylü- yorlarsa da Almanyada buna inana- bilecek safdiller bulunduğuna — ihti. Fransız zabıtası Bir İtalyan muharri- rini hudut haricine SNi ğğ çıkarıyor Diğer taraftan mihverin vazifesi ' Paris, 29 (Radyo) — Fransız za- henüz bitmiş değildir. İtalya da, A ; bitası, muhtelif gazetelerin mümes- manya da biribirlerine dayanarak bu *ili olan İtalyan — muharrirlerinden mihver sayesinde daha bir çok me- OZNaldo Ferarı'nin; 24 saat zarfın- nafi temin etmek emelindedirler. Bu & Fransayı terk etmesini emret - Jitibarla da mihverin bütün kuvvetiy. Mislir. GÖYAMİ İle devam etmesinde, çatlaklığıni kem Ecnebi matbuat mümessilleri, bu gözlere sezdirmemekte menfeattar- Hödiseden teessürlerini bildirmişler. dırlar. göir. İşte Fon Ribantrobun durup du. S KAZiAan roğ a| Valansiya açık- bu lerden - ileri gel. aa e a 5 larında M İi b pekti serarmda| . Deniz, harbi oldu. arar edecek, yoksa her zaman oldu- Ş l viRl l ye ai Fikri mi yalip Tafsilât yok gelecek; bunu yakın bir âtide veka- Paris, 29 (Radyo) — Valansiya yün inkişaf tarzından .nı,,wm:ıçıklınndı. Cumhuriyetçi — İspanya Macarlar pek fazla emel —İlıd.k_ıhnrn gemileriyle Frankist donanma. ları Rutenya'yı kolay - kolay ilhak © #TAsında bir deniz harbi başladığı ledemiyeceklerdir.' ve Kanarya kruvazörünün, Cumhuri- Hamdi Nüzhet Çançar I_vrxçi İapanya destroyerlerine müte- addld hücumlarda bulunduğu haber ANAD OL veriliyorsa da, netice henüz belli de- U gildir. — Günlük siyasi gazete Kral Karol Sahib ve Başmuharriri | Balcığ sölr n a gidiyor ua DAR SD0 ÖrTee | akünince 39 ada Xai Ka İne armar deeRi rol, refakatinde veliahd Gran Voy- gee Humdi Nai ai vod Mihail olduğu halde. bu - sabah İDAREHANESİ zaat 7 de buraya gelmiş ve hazırlan- İzmir İkinci Beyler sokak mış olân Reçinamarya krüvazlirüne CHalk Partisi binasnı içinde binerek, aa hareket etmiştir. Telgraf: İzmir — ANADOLU Telefon 27176 Posta kutusu; 405 îtalya ve A'manya ABÜONEŞERAİTİ —| .D Rba viCü Yıllığı 1400, al aylığı 8) Yeni Çin hükümetini kuruştur tanıyacaklar Yabande “menileketlse' için 'Tokyo, 29 (Radyo) — Janonya aböne ücreti 27 liradır min Nankinde teşkil edeceği müsta- senelik ANADOLU MATBAASINDA gerekte. Almanya BASILMIŞTIR deceklerdir.