23 Ocak 1938 Tarihli Anadolu Gazetesi Sayfa 10

ve bu ciheti tevsik eylemeleri çartile gümrük ida- telerince 22 inci maddede gös- rilen meşruhatı havi tasdikli bir makbuz sureti — verilebilir. Bu gibi musaddak makbuz su- tetleri üzerine ka nbiyo muraka- be mercilerince dâöviz mezuni- ye'i verilmesi makbuzün taallük ettiği malı gönderen ccnebi mlekelteki müessesenin bu aid matlübunu henüöz al- madığına dair vereceği vesika- nın mahalli Türk konsolosluk- larndan tasdik edilmesine ve dövz talebinde bulunanlar ta- rafından asıl makbuzun hiç br üretle döviz mübayaasında is- timal edilmediğine ve makbuz atiyer bulunduğu takdirde is- Himal edilmey p kambiyo mura- tabe mercilerine ibraz edilece- gine dair noterden musaddak bir taahhüdname verilmesine yabestedir. Bu hüküm bu kararnamenin leşrinden evel döviz alınmadan tayi olduğu idda olunan mak- uzlar hakkında da aynen tat- bik olunur. - Madde 25 — Bedelinin tedi- yesi veya senedinin kabul ve mukabilinde teslimi meş- onşimentolarla gelen mal- için döviz mezuniyeti ver- lebilmesi — konşimentonun bu a vurudunu bankalarca ve alın o ay kontenjanına dahil olduğunu veya kontenjana tâsi olmadığının gümrük idarelerince tasdikina ve tayın edilecek müd- det zarhnda alâkâdarlar tara- ından gümrük ma-buzunun ib- raz o'unacağına dair kambiyo urakabe merciine bir taahhüd- “nsme verilmesine bağlıdır. Bu hüküm konşimentosu doğ- udan doğuya tüccar namına gelen mallarda vadesi hulül den senedin tediyesi için vaki olacak döviz talebleri hakkın- da da aynen tatbik olunur. — Bu şekildeki bir- taahbüdün bilâhare ademi ifası malın her hangi bir sebeple henüz güm- rükten çıkarılmamış olmas ndan münba's bulunduğu takdirde p4 e het usulü dairesinde tevsik dilmek ve alâkadarların sun'u aksirinden veya sui niyetinden ütevellid olmadığı isbat olun- mak şartile taahhüd müddetle- Finin temdidine kambiyo mura- be mercilerince izin veri- Tebilir. İbraz edileceği taahhüd olu nan makbuzun zıyal iddiası ka- bul olunmaz. Taahhüdlerini kambiyo mu- takabe mercilerince kabule şa- yan görülemiyecek mazeret ser- dile ifa etm yenler işbu karar- nameye muhalıf hareket etm ş ddolunur. — Madde 26 — İdhalât eşyası. mın gümrük makbuzlarına der D gedilecek mal kiymeti ve mas- galı har cinde kalan teahhur fa. eri ile alâmeti farikanın ha- te tescili masrafı ve İisans iereli veya ihtra bhakkının isti- nali gibi ahvalde har'ce tedi- e$i icap eden dövizler alâka- larlar taraf ndan ibraz edleçek iht'caca salih vesak mukabilin- de kambiyo murakabe mercile- Tinin vizesile temin oluaur. — Teknik, etüd, proje muayene ' ve emsali hizmetlerden ve bey- nelnilel teşekkülere mensuhi- yet Colayısile tahakkuk eden aidattan mütevellid döviz talep- leri merkezce tetkik ve intaç edilir, —- Madde 27 — İhracat eşyası bedeli ile idhalât eşyası bedel- | mahsubu şeklinde takas T lesi Maliye Vekâletinin “müsradesi ol'madıkçâ az, Yalnız ihraç ed malı iştira moksadile hariçten döviz ecib ve bankalara satmış olan tacirlerin ihraç edecekleri mal bedelinden bu dövizlere — teka: bül eden kismı ve hükümetçe verilen mezuniyete binaen ya- pılan umumi ve hususi takaslar için döyiz talep edilmez. Ancak bu muamelelerin kam- biyo murâkabe mercileri nez- dinde tevsiki şarttır. Menkul kıymetlerin takası ay- ni kıymelte olmak şartile kam- biyo murakabe mercilerinin mü: saadesile icra olunur. İhracat eşyasına aid komüs- yon vesaire gibi masarifin dö- vizi vesaik ibrazı suretile kam- biyo murakabe mercilerinin me- zuniyetile temin olunur. Madde 28 — Sergi ve par nayırlara mal göndereceklerin yer kiraları ve reklâm vesaire gibi iştirak masralları için ta- lep edecekleri döviz müs (adesi, alâkadarlar tarafından verilecex beyanname ve işin içıbına göre talep olunacak evrakı müsb.te üzerine kambiyo murakabe mer- cile ince verilir. Madde 29 — A) Dövz mu- rakabesi ikame edip de Tür- kiyeden memleketlerine yapılan idhalâtın dövizlerini vermeyen memleketler ile ülkes dahilinde Türkiyeden girecek malların id- halini menstmiş olan memle- ketlerden Türkiyeye gelen eşya için döviz verilmez. Bu memleketler mal'arını Tür- kiyeye idhal etmek ist.yenlerden malların Türk parasile tutarını Merkez Bankasına teydi ed İmiş olduğuna dar vesaik ibraz et- meyenlerin malları gümrüklerce memieket dahiline idhal olun- maz. Bu suretle Cumhuriyet Mer- kez bankasına yatırılmış olan paralar ancak o mem eketlere idhal edilmek üzere Türk malı mübayaası hususunda — kullanır lab lir, B) Ülkesi cah line giren mal- lar için 96 de muayyen bir nis- bette dövz veren memleketler muyaredatına karşı ayni nisbelte döviz ita olu up mütebaki kıs- mı için A fıkrası mucibince mu- amele olunur. C) Haklarında A ve B fıkra- ları ahkâmı tatbık edilecek mem- leketler isimleri Malye ve İk: tısad Vekâletleri tarafından müş- tereken tesbit ve kambiyo mu- rakabe me:cilerince bankalara tebi ğ olunur, D) Novlun, — sıgorta — ücreti, komüsyon vesa're g bi ber hın- gi bir hzmet mukabilinde ve- rilen ücretleri se best dövzle ve meyen memleketlern bu ka- bil alacaklarına karşı ayni — sı» retle mukadele olunmak - üzere bu alacaklar Cumhuriyet Mer- kez Bankasında bioke br he- saba kaydettirilir. Madde 30 — A) İşletmekte oldukları sigorta branşları üze- rinden (hayat kısını hariç) rea sürörlerine tediyeye meçbur ok dukları miktardan ancak hariç memleketlerden aldıkları s gorta muamelâtından mütevellid ser- best dövizlerin sarfına mezuni- yet verilir, Bakiyesi memleket dahilinde plâse edilir ve işbu p âsman gelirlerinn de döviz olarak ih- racatına müssade olunur. B) İşletmekte oldukları sigzor- ta branşları üzerinden (hayat kısmı hariç) retrosesyonerlerine ted'yeye mecbur oldukları gayri safi primin * 3,5 unun döviz olarak tediyesinden sonra kalan bakiyeden hariç memleketlerden aldıkları sigorta muamelâtından mütevellit serbest dövizlerin sar- fına mezuniyet verilir. Bakiyesi memleket dahilinde plâse edilir. Ve işbu gelirlerinin de döviz olarak ih- racına müsaade edilir. C) Hayat s'gorta muamelâtile uğraşan sigorta şirketlerinin rea- Ssürörserine göndermek zarure tinde bulundukları — dövizlerin ihracına müsaade edilir. Aacak bu miktar kanunu mah- susla teşekkül eylemiş Milli Re- asirans Türk Anonim Şirketi bissesi çıktıktan sonra her mua- mele için kalan miktarın 2000 (ki bin) Türk İirasını tecavüz eden meblâğı müemmene aid sigorta primlerine inhisar eder. Ayni hüküm ve miktar sırf rea> sürans muamelât le iştizal eden şrketlere dahi şamildir. Ancak bu hüküm Milli Rea: sürans Şirket'nin tesisinden evel- ki muameleler hakkında 4900 liranın fazlası için tatbik olunur. D) Türkiye hududan dahi- Tinde çalışan $ gorta şirketlerin- de sigortalı olup da Türkiye hudadları dahil veya haricinde hasara uğrayan mallara aid dö: vzler müteneifii hariçte bu'undu- ga takdirde şerbest dövizle ö dent. Bu gibi tediyat, kliring he sapları ile derhal yapılması münr kün oan ahvalde kliring yolu ile icra olunur. Şu kadar ki kliring vaziyetleri dolayısile iş- bu te liyatın derha, yapılınası mümküa olmadığ takdrde b iâ teahhur serbest döviz. mezun- yeti vernlir, E) 1 — Türk y de çalışanre- âsürans Ve sigorta Şirketlerinin Türkiye haric ndeki şirketlerden teasürans ve retrosesyon tarik.le almış aldukları işlerin peşinen tediye edi€cn hasarlarına aid tazminat miktarlarının, 2 — Türkiyede çalışan ros- sürans ve s gocta şirketlerine iş veren Türkiye harıcindeki —şir- ketlerin üç aylık hestp devletle- Ti neticesinde kları tahak- kuk ettiği takdirde işbu alacak- larının, 3 — Reasürans ve retroses: yon mukavelenamelerine tevfik kap sene sonunda yapılan kâr ve zarar hesabının Türkiyede çalışaı şirketlere bırakmış oldu. |madıklaıı yerlerde Türk konsolas- ğu sıfi kâr üzerinden Türkiye baricindeki iş veren şirketlere isabet eden temettülerin, Serbest düövizle — tediyesine kamb yo murakabe mercilerince müsaade o uğur. Fil—Mevz arı itibarile umumi| sigodta şartları Ja yea ve mahiyeileri itibarile hu susiyet arz rden rizikolarla, 2 — M vauları it barile umu: mi s gorta şartları dahlinde bu- hanan ve mahiyetleri — ilibarle de hasasiyet arzetmediği halde sizorta mebaliği ve tehlike de- recelerine göre tmumi reasüranas mukavelelerinde miünderiç aza. mi limitler fevkinde kalan rizi- koların, Sigortalarına a d dövizler ser best olarak verilir. G) Sgorta muamelâtından müteveliid döviz müsaadesi an- cak sigorta şirketlerile reasürans şirketlerine verilir. H) Sigortaya müteallik döviz müseadeleri yalnız, Ankara, İ tanbul ve İzmir kambiyo mu- rakabe mercilerince her üç ay- da bir verilir, Aacaç D dıkra» sındaki döviz müsaadeleri işbu müddet kaydına tâbi değildir. Madde 31 — Türkiyede i& rayı faaliyet eden yerli ve eç- nebi şirketlerin hariçte bulunan hissedar ve hamillerine tediyesi icap eden hissci temettü veya fsizia miktarı ile bunlara tekar bül eden kambiyo ihtiyaçları şirket heyeti umumiyesinn tas dikine iktiran etmiş meclişi ida- re raporlarının kambiyo mura- kabe mercilerince tetkiki şure- tile tesbit olunur Bu suretle tesbit olunan — mebaliğin tranş. ferinin suret ve Zâmanı — icrası her sene umumi döviz vaz'ye- tine Maliye Vekâletin; tayin e d V — ANADOLÜ — - Madde 32 — Umumi, bususi ve mülhak bütçelerle idare olu- nan resmi — devairle menafii umumiyeye hadim müessesattan bulunduğu — kanunen - tanınmış olan müesseseler ve sermayesi- nin nısfından fazlasında Devle- tin iştraki bulunan şirket ve müesseseler tarafından: A — Momuriyeli muvakkate ile gönderilecek memur ve müs- tahdemler (kuriyeler müstesna) döviz mezuniyeti verilmesi Vekilleri heyetinden karar istih- saline mütevakkıftır. Kuriyelere verilecek kambiyo miktarı mercinden verilecek vesaike istinad eder. B — Memuriyeti daime ile gönderilenlere esnayi seyahatta yapacakları zarwi mas aflara mukabil mensub oldukları daire ve müesseselerden getirecekleri vesaike istinaden bir aylık ma- aşlar etinde ve kambiyo murakabe mercilerinin vizesile döviz verilir. C — Tahsil, tetkik ve te tebbüü — için gönderileceklere muhtelif ecnebi memleketlerin hayat pahalılığına göre Maarif Vekâletince — tayin — olunacak hadler dairesinde ikamet mas- rafları vesair masrafıari — için müklezi cöviz kambiyo mura: kabe mercilerinin mezun yetile verilir. Madde 33 — Türkiyede mu- kim Türk ve ecnebilerden ken di nam ve besaplarına tahsil tahsil, tetkik ve tetebbü mak- sadile seyahat ve ikamet ede ceklerden: A — Seyahat edeceklerin beyannamelerine rabtedecekleri seyahat evrakı müsbitesi olarak vizeleri ikmal edilmiş pasaport, B — İkamet eden namına hareket edenlerin beyanname: lerine rabtedecekleri mektebe kayıt ve müddeti devamı mü- beyyin mahallindeki Türk talebe müfeitişliğinden, bunların bulun- luklarından ve bunların da bu: lunmadığı yerlerde mekteb ida- resinin en büyük âmiri taraf n dan musaddak mekteb vesikası ib:âaz eylemeleri şarttır. Mekteb vesikası sençlik dev- teyi tahsli müddetine şamil ol: mak üzere bir defa için taleb ve kabul olunur, Bunlardan tahsil için gide ceklere avdet masralflarına mu- kabil ikinci mevki bilet esmanı ve Türkiye har cindeki ikamet müddeti için ayda ayni ülke veya şehirde hükümet veya res- mi bir idare hesabına tahsilde bulunanlara — verilen — miktara kadar kambiyo verilir. C — Mesleki malümatını tev- si macsıdle gidenlere sebebi ik metlerini mübeyyin t onsolos- luktan ve bulunmıyan yerlerde devsm ettikleri müesseselerden bir vesika ibraz etmek şarlile ayani memlekette tahsilde bulu- nanlara verilen miktarın azami bir misli fazlasına kadar kam- biyo verilebilir, D — Tahsil vetetebbü mak- sadi e bulundukları memleket- ten diğer bir memlekete gitmek mecburiyetinde kalanların orada bulunduk'arı müddetçe alacak- ları aylık tahsisata ilâveten bu yüzden vuku bulacak seyahat masrafları tevsik edilmek şartile Ayrıca verilir. Madde 34 — Sıhhi ve ticari sebceplerle vaki olacak seyahat. ler için gidlerek memleketin hayat pahalılığına göre ayda yüz liradan iki yüz liraya kadar kambiyo talepleri doğrudan dog- ruya kambiyo murakabe merci. lerince kabul ve terviç olunur, Bunların avdet masrafları için kambiyo müsaadesi yine Mura- kabe mercilerince verilir. A — Sıhhi maksatla Yapıla- Bi cak seyahatlara döviz müsas- desi verilabilmesi tam teşekkllü bir heyeti sıhhiye tarafından hastalığın —hariçte — tedav sine zarüret olduğuna dair veri'ecek raporun kambiyo — murakabe mercilerine — ibraz - edilmesine mütevakkıftır. Sıhhi sebeplerle seyahat ve ikamet edenlarin dahil olduk- ları hastahane veya sanatoryom müdürlerinden veya tabibi mü- davileri olan prolesörden masa- rifi şehriyeyi mübeyyin olarak alacakları fatura veya raporlar Üzerine murakâbe — mercilerinin vizesile kanbiyo müsardesi ve: rilir. Tevsik edilen başkaca te- davi ve operasyon — masrafları varsa —ayrıca nazarı dikkate alınır. B — Ticari maksatlarla ya- pılacak seyahatlar için döviz müsaadesi verilebilmesi maksadı seyahatın tiçari bir. zarürete müstenid bulunduğunun mabhalli sanayi ve tcaret odaları idare heyetleri ve bu teşkilâtın bu- luamadığı odalarda riyaset di- vanı tarafından verilecek karara ve bu kararın İktısad Vekâle- tince tasd kine bağlıdır. Madde 35 — Mema'iki ecne- biyede ihtilâf veya davalarını lakib için veya bu kabil zaruri bir sebeple seyahat edeceklerle bun arın gönderecekleri vekiller rin * şahsi seyahat ve ikamet ile bunlar har cinde ihtiyarına mecbur kalacakları masrafları veya mahallerinde tayin edecekleri vekillerin mas- raf ve ücretleri gibi hususattan mütevellid kambiyo htiyaçları bu babda alâkadarlar tarafın- dan verilecek beyanname ve işin icabına göre taleb olunacak evrakı müsbite üzerine kambiyo murakabe mercilerince verilir. Madde 36 — Kendilerile te- diye muvazenesi esasına daya- nan kliring anlaşmalarile bağlı bulunduğumuz — memleketlerle ü kesinde tahakkuk edecek gay- n ticari mabiyetteki ihtiyaçları- müz için bloke bir hesap açan memleketlere: 1 — Resmi devsir ve müs- sesat tarafından memuriyeti mu- vakkate voya daime ile veya totkik ve tetebbi için gönde- rileceklerle, 2 — Türkiyele mukim Türk ve ecnobilerden kendi nam ve hesaparına tetkik ve tetebbü için sıühi ve ticari veya sair se- beb'erle, Gideceklere - verilecek döviz miktarı gidilecek memleketin hesap vaziyatine göre kambiyo murakabe merçilerince — takdir olunur, Madde 37 — Tica i ve sınai ve mali müessesatın muayyen bir iş için muvakkaten memaliki ecnebiyeden ce!bedecekleri mü: tehassısların harcirah ve ücret- leri gibi hususattan — mütevellit kambyo ta ebleri bu babta a â- kadarlar taralından — verilecek beyanname ve şin icabına göre taleb olunacak evraki müsbite üzerine kambıyo murakabe mer- Cilerince tetkik ve intaç olunur, Madde 38 — Hükümet veya hükümetin serm »ye itibarile alâ- kalı — bulunduğa — müessesatla 20/11/1935 tarıhinden evvel ya pılan mukaveleler müstesna o- mak üzere yapılacak veya tecdid olunacak mukavelelerle ecnebi mütehassısların harice çıkara- bileceği serbest döviz miktarı maaş veya ücretlerden her türlü vergi ve tevkilat çıkarıldıktan sonra elde kalan miktarın azami beşte birini geçmez. Madde 39 — Kendilerile te- diye muvazenesi esasına daya- nan kliring anlaşmalarile bağlı bulunduğumuz — memleketlerle ülkesinde tahakkuk edecek gayri ticari mahiyetteki ihtiyaçlarımız 23 Kiumuasani için bloka bir hesap açan mem- leketlerdeki, Efradı ailesine para gönder- mek istiyen: 1 — Resmi devair ve mües- sesatta çalışan ecnebi mütehas- sıslar, 2 — Kendi hesaplarına ça- hşan ecaebilere, maaş veya üc- retlerinden veya şehri kazanç- larından her türlü vergi ve teve kifat çıkarıldıktan sonra elde kalan miktarın üçte biri nisbe- tinde döviz müsaadesi kambiyo murakabe — mercilerince verile- bilir. Bu haddin fevkinde dötiz ve- rilmesi, para gönderilecek mem- leketteki hesap vaziyetine göre tayın olunur. Madde 40 — Resmi veya hu- Sur? devair ve messesatta ça- lışıp Türk parasile aylık vaya ücret alanlardan hariçte iaşesile mükellef — bulundukları — efradı ailelerine para göndermek isti- yenler mahalli — istihdamlarile Şenri üçretlerini natık olmak üzere tanzim edecekleri ve müs- tahdem bulunduklar mücsseseye tasdik ettirecekleri beyannameyi kambiyo murakabe mercilerine tevdi edee klerdir. Türk'yede kendi hesabına ça« hşany ecrebilerden hariçte iaşe- lerile mükellef bü u idux'arı ef- radı aileler ne para göndermek istiyenler şehri kaz 'nç arını mü- beyyin olarak tarzim ve mahalli vergi idarelerince tasdik edile- cek bir beyannameyi kambiyo murakabe merc.lerine tevdi ede- ceklerdir. Madde 41 — Ecnebi sefaret ve konsoloslukları ile memurla- gının kambiyo murakabe merci. lerinin mezuniyeti — olmaksızın harice çıkarabilecekleri döviz nam- larına gelen ve bankalara tevdi olunan döviz miktarını geçemez. Bu dövizlerden bankalüra sa- tılan kısmının — bazı islisai ah- valde tekrar”mübayansı Müliye” Vekâletinin müsaadesine müte- vakkıftır. Meadde 42 — Yolcuların zatf eşyası bu kararname ahkâmına tabi değildir. Madde 43 — Türkiyedeki ikâr met müdde'leri ne olursa olsun bariçten Türkiyeye gelen ecnebi seyyahlarla ecnebi iş adamlarının ve ecnebi memleketlerde mü- esseş Türklerin hariçten bera. berlerinde getirip ilk Türk güm- rük merhalesinde alâkadar güm- rük memurlarına pasap oztlarına kayıd ve işiret ettirdikleri pa- larından Türkiyede sürfedeme. dikleri kısımlarını avdetlerinde kambiyo murakabe mercilerinin vizesine hacet olmaksızın hariçe çıkarabilirler. Madde 44 — Türk psrasının idhal ve ihracına mülcallik ta. lepler yalnız merkezce tetkk ve intaç olunur. Yolcular zaru 1 — ihtiyaçlarına karşılık olarak 25 liraya kadar (dah.l) Tirk parasını serbestçe üzerlerinde idha! ve ihraç ede- bilirler. Maide 45 — Mer'ez bankası toralıadan ithal ve braç oluna- çak esham ve tabv lât müstesna olmak üzere alelumum — esham ve tahvlât ile kuponların Türs kyeye idhali veya Türkiyeden ihracı kambiyo murakabe mere çilerinin mezuniyet.ne mülevak- kıftır. Türkiyeye idhaline mezuniyet verilen esham ve tahvyi ât mu- kabilinde döviz verilmez. Tahsil için bankalar vasıtasile har çten gönderilen devlet tah- villerine aid kuponların döviz müsaadesi kambiyo murakabe mercilerince verilir. Tü kiyede icrayı faaliyet eden şirketlerin memaliki ecnebiyede bulunan — hissedarlarına ve tah- vilât hâmillerine aid kuponların