7 Ocak 1938 Tarihli Anadolu Gazetesi Sayfa 6

Sabile € ANADOLU .——Mesuller, hep totaliter devletlerdir Hiç durmadan silâhlanma! Italyanın mali bakımdan Ingiltereye nisbeti onda bir bile değil!. Amerika ve Iİngiltere beşer, Japonya ise ancak iki drednot yaptırabilmektedir İngiltere ve Fransa gibi eski demokrasler, geniş ölçüde silâh- kanmak zarüretinde kalmalarına râğmen zihniyet değişt'rm ş de- ğldirler. Onlar sulhçu devletler kalmakta devam ediyorlar. Fa- kat zengin oldukları ve süratle mükemmelen — silâhlanmak mevkinde bulundukları için, bu zamana kadar onları tehdid et- arş olan milletler simdi endişeli feryadara başlam ş'ar lır. Bu vâziyeti hesaplarına uygun buk muyorlar. Nasıl? — iltere ve Fiansa servetlerinin eilerinden #inmasına karşı mı koyacaklar? Totaliter — dev.etler — indinde bü kabul edilmez bir durumdur. Böy'e düşünenler fena niyet- lerlö üi h'reket ediyorlar? Har yr. B. V. cinyo Ga;da, Ciyor- raçe Ditalyadaki son makalesin- d> fFnı niyet sahibi Fransa ve | gile enin çürümüş olduklarını ı; imdi bu iki devetin genişliği başını döndüren kak kı masına şahit olmaktadır,çün- âhlanmak ancak para ie atildir, ve mali sahada İtalya le İngiltere arasında - müteva- zım » birle ön gibi bir bi vardr. B. Virciniyo Gaıyda ken- dni bir az gilünç buluyor; bu y zden, o zamana kadar masayı yümruklam ş ola1, ş mdi İtalyan meslek daşımız ilâve ediyor. “>; Kenisi Alman - İtalyan - Japon “blokundan dahı su'hçu bir biok olamıyacağını iddia ve ılân edi- yör. (Delili de Çin harbidir, bu notu B. Virciniyo Gayda değil, ben ilâve ediyorum.) Ve İtalyan meslektaşım z ilâve ediyor: "Bununla beraber, üç devlete karşı birleşen husumet grubu Si âhlarını terketmiyor. İki dün- yanın resmi beyanatları ve gaze- telerin kullandıkları İisan, her gin, genç milletlere, hayatlarının tehlikede olduğunu ve haklar- nin daima çiğnendiğini haber veriyor., Bu haklar nelerdir? Virciniyo Gayda buna size söyliyecektir. Tota iter devletler silâhlarda mü- savata hak sahibidirler: *“Japonyanın ne diye Ame- rica kadar silâhlanmık hakkına sahib olamıyacağın n sebebi an- laşılamıyor. Mademki Japon sa- h llerini Amerika topraklarından ayıran mesafe Amerikan sahille- “rini Japon adalarından ayıran mesafeye müsavidi«. Fakat silâh: larda müsavata muhalefet mül- kiyet ve vasıtalarda müsavata muhalefettir., Çünkü B. Virciniyo Gayda endişededir. Japonya bu gün fak rdir. Amerika zongin imkân- larının üstünd; bir gayret sarf- ederek büdcesinin yüzde 47 sini silâhlanmağa tahsis etmek su- retile Japonya iflâsa mahküm olmuşsa da, Fransaya çok üs- tün bir deniz devleti manzara- sını almıştır. Fakat şu anda, Amerika dört ve İngiltere beş zirhli inşa ederlerken Japonya ancak iki zırhlı inşa etmektedir. Bu güne kadar dünyaya b'r süngü ormanile tahakküm ede- ceklerini ilân eden bu Baylar şimdi süngünün pahalıya mal olduğu kanaatinded r er ve ken- diler ne yetiştiğini görerek telâ- şe düşüyorlar. Br az geç kab- Miğlardır. ve — e— ITALYADA Ne kömür, ne demir, ne altın var!.. YAZAN: Piyer Dominik La Repüblik'ten Esasen B. V.rciniyo Gaydanın Japonyadan ziyade İtalyayı dü- şündüğü hissediliyor. —İtalyanın büdcesi 20 milyara varmıyor. Ne kömür, ne demir, ne bakır, ne petrol, ne foslat, ne potas, ne pamuk, ne d2 kauçuğu var- dır. Atıu da yoktur. Endüstrisi kıvvetli deği dir. Amerika ve İn- gltere gibi devlerin karşısında, maddi bakımdan İtalyanın he- saba katılır yeri yoktur. Hal- 4buki onlara müsavi 8 'âh ara “sah b olmak istiyo ? Büde*s'n ele alırsak, Fransanın 55 mdl- yarlık büdcesi yanındı 20 mik- yarlık İtalyan büdcesnin kıy- meti nedir? Fransa, silâlanmaya ondan daha az para ayırmak- tadır, fakat istediği takdird» bu sahada oru geçmesi g iç olm izd. Donanmaya gelince, bu da bir inşa, yanı para işdir. Havacılık sahasındı, Fransa- nn uzün ve yorucü bir. yokuşu tırmanması lâzmdır. - Fakat İn- giterenin yeni yokuşu ne kadar tırmand ğını — görerek, — İtalya, Fransanın da buna muvaffak olacığını hissetmektedir. O za- man, hatasımı ölçerek bağırıyor: *Birinci sınıf devletler, zen- gn olsun, fakir olsun, ayni de- recede silâha malik - o.malıdır- lar. , Bu bir şaka mıdir? Hayır, İtılyı şaka etmiyor, Kudreti meydana — getiren, mantıki bir rej mle, pol'tik ana- neler, askeri mez yetler, endüst. ri, ticaret ve paradır. B. Gayda bunu bilir. Herkesin hâdiselerin veya komşularının kendisine ic- bar ettiğ hayat sigortasına im- kânları nisbetinde iştirak etti- gini bildiği gib. Bizi, hayat sigortası hususunda bu kadar geniş davranmağa mecbur eden komşularımızdır. Biz, dün silâh- ların tahdidinden bâşka bir şey istemiyorduk, bu gün de arzu- muz budür. Fakat aldatılmağa niyetimiz yoktur. Ve B. Gayda bizi aldatmak - istiyor g.bi gö rünmektedir, İtalyanın bu zihniyete sahip olmas, süngü ve top adedinin bir mil'et n büyüklüğünü vücude getirdiği kansat nde bulunması, ne yazık! Onı karşı şu hakikat avakladır; Toplar ve süngüler, m İletlee a-cak sulh içinde her sahada ihtra ve tatbikit kabi- I yetlerini ink'şaf ettirmek mü- saadesini -o da bir dereceye kadar- vermeğe yarar. İta ya bündan mahrum değildir. B. Virciniyo Gaydanın bu tezi vatandaş arına iz h elmesini $- te dik. Fakat buna cesaret ede- m yecektir. Halbukci bu sat rları, okumak, İtalyanın üstünlüğü fikri iliklerine kadar işlemiş, olan İtalyanlar için faydasız olmazdı. Bu suretle anlamış olurlardı ki, Fiansa, tıpkı İngillere gibı, daha azmle, silâhanmıya karar ver- mşir, öylesine ki, kendisne hücum etmek istiyenler ödüm tehlikesine maruz bulunsunlar. Peşte konferansı Merkezi Avrupa siyasetine yeni cephe verilecekmiş. 'Konferansta, Kont Ciyano, B. Şu- 'şing ve M. Darani bulunacaklardır. Peşteden bir görünuş Viyana, 6 (Radyo) —Avus'ur- ya, İtalya ve Macaristan arasın- da 10 İkincikânunda Budapeş- tede yapilacak konferansa bü- yük bir ehemmiyet verilmekte- dir. Bu konferansta — merkezi Avrupanın siy -tine yeni bir cephe verecek — arlar alınması işteneceği söyle — ektedir. Bu könferans. , İtalya Hari- Ciye Nazırı Koat Ciano, Avus> turya Başvekili Şuşning, müste- şar doktor Şmit, Macar Başve- kili Darani, H<r.ciye — Nazıri Dekanya bulunacaklardır. Peşte, 6 (Radyo) — Avus- turya Başvekili B. Şuşning ile Haric'ye Müsteşarı B. Şmit ve ltalya Hariciye Nazırı Kont Cano Pazar günü buraya gele- ceklerdir. Konferans, Pazartesi günü öğ- leden sonra Açılacaktır. Amiral Horti; nazırları kabul edecektir. Roma, 6& (Rldyo) — Kont Ciano, Peşte konleransına işti- rak etmek ÜZere Pazar sabahı Macarıstana hareket edecektir. 7 Kğanausani l_sıanyadaki dahili harp — Cumhuriyetçiler Madridi berhava edeceklermişi. .-. Salamankanın tebliğine göre, Teruelde vaziyet Nas- yonalistlerin lehinedir. Franko hükümeti, mevkuf bü- lunan Fransız konsolosunun tahliyesi talebini reddetti Her gün bombalarla harab Madr.d, 6 (Radyo) — Hükü. met bir beyanname neşrederek, sivil halkın Madrdi tahliye ve tork etmelerini bildirmiştir. Tch- liye için bir ay mühlet veril- miştr. Bu beyannamede, Madrid hal- kının yırmi gün zarfında beled - yeye müracaatla vaz yetlerin: tes- bit ettirmeleri de emrolunmuş- tur. Şehri terk etmiven halkla polis arasında ş mdiden mün:- zaalar başamıştır. Bu emrin, paytahtta aş tevlit eyle- mesinden endiş* edilmektedir. Madrid Berhava mı edilecek? Berlin, 6 (Radyo) — Cumhu- riyetçilerin, sivil halkın Madridi tahliye etmeler. hakkındakı emir- namesi, türlü tefsirlere yol aç: Mmıştır. Alâkadar mahfellerde söylen- diğine göre, asılerin çevirme hareketleri muvaffak yetle neti- eslendiği takdiırde Cumhuriyet- çiler Madridi baştanbaşa yaka- caklar veya berhava edecek- lerdir. Frank'stlerin tebliği Salamanka, 6 (Radyo) — Frankocuların resmi tebliğinde, Tervel cebhesnde yaptıkları büyük br hücum neticesinde bir çok askeri mevkileri ele ge- çirdikleri ve düşmanlarına bü- yük zayiat — verdirdikleri bildi. rilmektedir. Ayai tebliğde, Nasyonalist tayyarelerinin büyük bir hava Zaferi kazandıkları ve bu harb- de Cumhuriyetçilerin beşi istik. şaf ve dördü avcı tayyaresi ol- mak üzere 9 tayyarelerinin tah- rib edild ği, buna mukabil ken- dilefinin yalnız bir tayyareleri- nin kaybolduğu kaydolunmak- tadır. Terurel cebhesinde son vaziyet Paris, 6 (Radyo) — Ajans Havasın İspanyadan aldığı ha- berlere göre, Teruel cebhesinde hüküm süren şiddetli soğuktan ve daimi surette yağan kardan askeri hareketlerde bir atalet görülmektedir. Buna rağmen Nasyonalistler aldıkları yeni kuvvetlerle bir kaç büyük hücumda bulunmuşlardır. Teruel cebhesine iki - taraftan dökülen askerin mikdarı 180 bin tahmin olunmaktadır. Bir kaç gün zarfında yapıla- lacak büyük ve kat'i bir harbte, Cumhuriyetçilerin mukadderatı belli olacaktır. İngiliz mebusları Barselonda Barselon, 6 ( Radyo ) — 8 giliz işçi mebusu Barselona varmışlar ve İspanya hükümeti- nin misaliri olmuşlardır. Fransız konsolosunu tahliye etmiyorlar Paris, 6 ( Radyo) — Tevkif olan Madridde bir mahalle edilen İron konsolosunun - ser- best bırakılması hakkında Fran- ko hükümeti nezdinde teşebbü- satta bulunan San S-bastiyen Frans z konsolosu, bu gece ce- vab almıştır. Franko hükümetinin tahrri cevahındı: “Fransada mevkuf bulunan kumandan Trankoya serbes: bı- rakılmadan, konsololosun tah: liyesine imkân yoktur.,, Denilmektedir. Bu cevab, mü- zakeratın olmuştur. keslmesni — mucıb Asiler bir Fransız gemisini zaptettiler Cebelüttarı-, 6 (Radyo) — Yirmi gün evel asiler tarafından zaptedilen Fransua ismindeki 5500 tonluk Fransız şilebi, Ma- yorka adasına götürülmüştür. Cumhuriyetçilere erzak taşıdığı anlaşılan bu şileb, Fransız hü- kümetinin protestolarına rağmen serbest bırakı mam ştır, Salamarka, 6 (A.A.) — Fran- ko karargâhınin bir . tebliğine göre, N syonalistler Teruelde h raketler ne devam ederek düş- man mukavemetini kırmışlardır. Cüumhur yetçiler ağır zayiata üğ- ramışlardır. Frankocular yen den m hm mevzler ele geçirmişler ve dişmanın 5 avcı ve 3 keşif tayyaresini dişürmüşlerd r. Salama ka, 6 (A.A.) — Fram ko karargârımın bir. tebl ğ nde; Te vel cephesnde esr edilen askerlern bu cephede İspan yalırdan ziyade ecneb miha: riplerin - bulunduğunu - söyledik- ı::i b İd.rllme—'leâ?r. : Cumhur'yetçi karargâhı hemen hemen münhasıra » Fransiz- za- bitlerinden mürek<eptir.. Fransada grevler Komünistler, Şotan kabi- nesini devirmek istiyorlar Grev devam ediyor, banka memur- ları da nümayişlere başladılo” Paris, 6 (Radyo) — B. Şotan ve arkadaşlarinin — grevcilerle grevcilerle patronlar arasında bir anlaşma yolu bulmak için sarfettikleri emekler boşa git- memektedir. Bu meseleyi karış- Mısır Kralının evlenmesi basit olacak Mısır kralı Faruk Kahire, 6 (A-A.) — Kral Fa- ruk dini müşavirlerin mütaleası veçbile Zülfikârın ananevi peçeyi muhafaza etmes ne ve halk içine çıkmamasına karar vermiştir. Buna binaca 20 Kânunusani- de Kubbe sarayında yapılacak olan evlenme mer: amen basit olacastır. Bütün Mısırda şenlikler bir kaç gün sürecektir. Hiç bir ya- bancı davet edilmemiştir. Bu- nun'a beraber diplomatlar ak- şam Üzeri sarayda verileck ziya- fete davet edileceklerdir. B. Şutan tıranların komünist fırkası mem supları olduğu — anlaşılmıştır. Teşviklerin neticesi olarak Pa- ris bankaları memurları da so- kak ortalarında nümayişler yap- mağa kalkışmışlardır. Paris, 6 (Radyo) — Fransız Başvekili B. Şotan Fransadaki grevlerin ve içtimat mücadele- lerin çok kötü bir safhaya gir- dığini ve hükümetin bu hususta lâzım gelen tedbirleri almağa mecbur kalacağını beyan 3tmiştir, , Paris, 6 dyo) — Sağ ce.- naha menıul(ıkızı:a:elzr. .ıiı’neh grevlerinin - Şotan — kabinesini devirmek maksadile Komünistler tarafından hazırlandığını — yaz- maktadırlar. B. V. Zeland Londraya vardı Londra, 6 (Radyo) — Sabık Belçıka Başvekili B. Van Zeland buraya gelmişt r. Vıllâsında is- tirahat etmek — bulunan B, Çemberlayn yazın Londraya ge- lecek ve B. Van Zeland şerefine bir öğ'le ziyaleti verecek, hazır- ladığı iktısadi rapor — etrafında — görüşmelerde bulunacaktır. eli Te DAĞ GA