9 Eylül 1937 Tarihli Anadolu Gazetesi Sayfa 12
ANADOLU nternasyoMarmdakiğ“ her bakımdan tetkike değer mükemmel bir eserdir anisa,, Paviyonu Manisa paviyonunun üstünde boy gösteren bağcı kızı, Manisa bağlarından koparıp sepetine doldurduğu üzümleri bir şelâ le gibi boşaltıyor. Onda, Manisanın varlığı ve ifadesi vardır. lanın güzel halılarından başka Kula mensucat fabrikasının iddia ile serilmiş kumaşları da var. Bu güzel ve zarif eserler, | küçük Kulada büyük bir var- Manisanın çalışkan valisi Bay Lütfi Kırdar 937 “İzmir Enternasyonal fuarı, nin kazandığı büyük eserlerden biri de Manisa pa- viyonudur. Bu paviyon, muh- teşem bir varlık teşkil ettik- ten sonra mimari bakımından da kuvvetli bir eser olmuştur. Binanın duruşu ile çizgilerinde muvaffak olmuş bir ahenk te- barüz eder. Daha Kültürparkın kapısından girerken göze çar- pan Manisa paviyonuna yak- laştığınız zaman, binanın etra- fındaki sütunların heybetli bir kombinezon yaptığını görür- sünüz. Bilhassa medhalin za- rif bir armoni yaptığını ve gözlerinizi âdeta okşadığını duyarsınız. Manisa paviyonunun üstün- de dimdik bir bağcı kızının sembolik heykeli vardır. Gü- müş renkli Manisa bağcı kızı- nın heykelinde sanki semadan uçarak gelen ve kendi yuvası üstünde konan büyük bir kuş hali vardır. Manisa paviyonunun üstüne konan bağcı kızı, Manisa bağ- larından koparıp sepetine dol- durduğu üzümleri, bir şelâle gibi boşaltıyor. Çocuğuna göğ- sünü açıp, memesini fışkırtan mağrur bir anne vaziyetinde duran bu bağcı kızının ifade- sinde, bağlarından servet, top- raklarından bereket akan Ma- nisanın varlığı hissedilir. Heykelin san'at noktasın- dan belki bazı kusurları var. Fakat bu seneki fuarın en fra- pan eseri olduğuna ve belâ:- gat itibarile çok muvaffak ol- muş bir varlığı haykırır gibi temsil ettiğine şüphe yoktur. ** * Artık binanin içine girebiliriz. Paviyonun kapısından girip etrafa bir göz atıldığı zaman burada boşluğa benzer bir hal sezilir. Fakat biraz dikkat edince, nümunelerin teşhir ve tasnifinde mütevazı bir muvaf- fakıyetin — kuüvvetli — tesirlerini duymakta geçikemezsiniz. Kapısının tam karşısında toprak tabanını temsil eden güzel ve büyük bir tablo var. Bu tablonun önünde Atatür- kün altın renginde tuğdan bir kabartması derhal göze çarpar. Bu kabartmanın yanlarında, gene büyük Önderin kudretli san'atkâr elinden çıkmış terniz portreleri dizilmiştir. Bunların karşısında da İsmet İnönünün ve Celâl Bayarın resimleri asıl- ” Fıvîyonun ortasında zarif bir daire üstünde Manisanın şahe- ser mahsulü olan "Manisa üzümleri,, teşhir ediliyor. Ora- da temiz ve muntazam kutular içinde Manisa üzümlerinin bü- tün tiplerile nümuneleri birer altın parçası gibi pırıl, pırıl parlıyor.. İtiraf ediyorum; eğer paviyon biraz tenha olsaydı, dayana- mayıp yalvaracak, altın ren- gindeki o nefis üzümlerden bir avuç dilenecektim. . Paviyonda alıcı gözile do- laştığımı gören bir genç yanı- ma sokuldu. Anlaşılan, içten alâkalandığımı sezmiş ve ya- vaşça yanaşmıştı: — Müsaade ederseniz size izahat vereyim. Buyurunuz her tarafı gezelim dedi. Söz, şimdi paviyondaki me- murundur: b — Burada (zaril ve süslü bir camekânda| Manisa vilâ- yetinde yetişen toprak mah- sullerinden buğday, arpa, su- sam, nohud, bakla, burçak, pirinç, fasulye gibi dünyada yetişen hububatın bütün cins- leri ve en iyi tipleri var, Çün- kü; Manisa toprakları, dünya- nin en mübarek hazinesidir. İşte şu gördüğünüz pamuklar, Salihlinin meşhur bademleri ile palamatları ve işte hüda- yinabit yetişen toprak balı “miyankökleri;, işte Kırkağa- cın meşhur. kavunları ve bil- hassa Gelembe arpası. Biraz ilerledik. Memur iza- bat vermekte devam ediyor: — Burada, Somanın liğnit maden kömürleri, umumi mu- harebede memleketin şimen- diferlerini işleten kudret, şu gördüğünüz siyah parçalardır. Ocaklar şimdi de işliyor. Hav- za büyük ve zengindir. Hal.. Burada biraz duralım: Akhisarın — meşhur - tütün- lerinden güzel bir kolleksiyon. Bilhassa Amerikalıların ehem- miyet verdikleri Akhisar tü- tünleri, Manisanın Kumkuyu- cak köyünün tütünleri, mini mini birer altın yelpaze gibi dizilmişlerdi. Tütünden hiç anlamıyan — insanlar — bile bu renklere ve yaprakların biçi- mine baktıktan sonra ÂAkhisar tütünlerinin nefasetini takdir etmekten - kendilerini alamaz- lar. Paviyonda tekrar ilerliyoruz: Bir köşede zarif ve kıymetli halılar var. Kulanın güzel ha: hlları. Fakat bu köşede Ku- hiğin iladeleri idi. (Çöhldkr'Ku: la:kumaşlarının. bugün Balkan endüstrisinde kuvvetli söz söy- lemök vaziyetine girdiği mey- dandüdır Hat Kule Kühaf, larının İngiliz — kazmirlerine cok yakın olduğunu da görü: yordak. Bravo doğrusu. Genç memur tekrar söylü- yor: — Efendim gördüğünüz bu kükürt tulumbaları Turgutluda yapılır. Yerli malıdır diye adi bir şey sanmayınız. Hem çok düğümüz lâyemut Türk abide- leri, hiç şüphesiz, Manisada başlıyan son Türk medeniyet devresinin bir temadisidir. Bu itibarla Manisadaki Türk eser- leri müstesna bir kıymet ifade etmekle, kalmıyorlar. Ayni za- manda Türklerin altı yüz gene evel vücude getirdikleri med- reseler, imaretler, sıhhat 'yurt- ları gibi kültürel ve sosyal müesseselere dayanan yüksek medeniyete eskidenberi alışık olduklarını ifade eyliyorlar. * Altı yüz sene evel Manisa- da kurulan medeni müessese- ler, ayni devirdeki Avrupa medeniyetinin omuz ölçemiye- ceği büyük eserlerdir. Osmanlı Saltanat devri, Ege Manisa paviyonunun dış görünüşü kullanışlı, hem güzel, hem u- cüz ve hem de Avrupa tulüm- balarından daha mükemmel- dir. Fenni arı kovanlarımız da şunlardır: Yapılan tetkikattan sonra iotihap edilen bu tip kovanlar bütün vilâyetin arıcı- larına verilmektedir. Pek az zamanda Manisada eski ko- vanlardan bir tane kalmıya- caktır. Paviyonun — ortasında üç camekân var, Manisada “ Za- hide İbrahim,, biçki yurdunun çok şık eserleri, gayet zarif elişleri bu camekânlarda teş- hir edilmektedir. Yine bu paviyonun ortasın- da iki büyük camekânda Ma- nisa şehrinin maketi ve ÂAn- kara stadının ayni olarak ya- pılmağa — başlanan — Manisa stadyomunun güzel bir maketi vârdır. » Hayallerin hakikat olduğu- nu masallarda olmıyacak'şey gibi dinlemeğe alıştığımız şey- lerin karşımızda — canlandığı bir devirde yaşadığımızı an- ladım. Manisa paviyonunda Manisada başlıyan büyük fey- zin, büyük enerjinin adeta akışını gördüm. Ve bu hare- ketlerin içinde bütün garbi Anadolu umumi elkârının bi- hakkın takdirini kazanan Lütfi Kırdarın mütevazı - çehresile kudretli ve temiz ellerinin ha- yalini sezer gibi oldum. Paviyonda zengin bir resim ve fotograf kolleksiyonu var- dır. Manisa Vilâyetine aid muhtelif manzaralar, Manisa Vilâyetinde eski — medeniyet evlerinin eserleri, meşhur Sart harabelerinin fotografileri ve bilhassa altı yüz sene evel Manisada şahlanan Türk me- deniyetinin büyük eserlerini gösteren resim ve fotografiler, İstanbulda, Edimede gör bölgesinde başlıyan bu mede- niyet akışını körletmiştir. Fa- kat Cümhuriyet devri bu çok uzün — duraklamağa — rağmen Manisasada tekrar ve yeni bir varlık kurmağa koyulmuştur. İşte altı yüz sene evelki Türk eserlerinin fotografileri karşı- sında Lütfi Kırdarın elile Ma- nisada başlanan ve başarılan eserlerin, hastanelerin, stad- yomların, yolların levhaları, grafikleri, plân ve maketleri, Manisa paviyonunda yeni dev- rin büyük hamlelerini izah eden ifadelerdir. Herkese tavsiye ederim: Ma: nisa paviyonunu mutlaka zi- yaret ediniz. Orada bu zengin Vilâyetin emsalsiz mahsullerile beraber yeni devrin imar ve kuruluş hareketlerini görecek- siniz.. * .. Manisanın bu sene yaptığı fedakârlık sayesinde kurduğu paviyon bu zengin vilâyetimi- zi İzmir körfezinde çok mu- vaffak bir surette temsil edi- yor. Fakat Manisanın bu mu- vaffakıyeti kerşisında geçen sene fuara iştirak eden vilâ- yetlerin bu sene neden gel- mediklerini - hatırlamamak el- den gelmiyor. İzmir enternasyonal fuarının en kuüvvetli kısmı Ege mınta- | kasının temsili olmalı idi. Fa- kat tersine olarak geçen sene fuara iştirak eden bazı vilâ- yetlerin bu sene sahneden çekildiğini gördük. Acaba fu: ar sahuesinden çekilen veya büdce zaruretlerini ileri sü- rerek fuardaki mevkilerini he- nüz alamıyan - vilâyetlerimiz Manisanın kazandığı muvafla- kıyet ile müteselli olabilir mi? YAZAN: MAHMUD REŞAD Manisa paviyonunun iç görünüşünden ZGRR mun | öşesi Ağız tıkamak babında Bana dediler ki: — Git Manisa paviyonunu gör. Gittim, gördüm ve doğrusu, beğendim. Hele Kırkağaç kavunlarına bayıldım. Ve hele o güzelim Manisa üzümlerine bakarken ağzımin suyunu akıttım. Ben bu tatlı şeylerle meşgul iken, paviyondaki memur da çenesini işletiyor bizim arkadaş- lardan birine izahat veriyordu: — Efendim; filân yerin buğdayı, Akhisarın tütünü, Salih- linin palanları, ve sonra... Meşhur Gelembe arpası. Bereket versin arpa nümunesinin yanında torba yoktu. .. Memura sordum. b — Bu güzel üzümlerden satmaz mısınız? — Hayır, dedi, — O halde parasız veriniz. Dedim. — Olmaz -dedi- burada yalnız teşhir ederiz. Memura karşı sesimi çıkarmadım, fakat içimden söylene söylene paviyondan çıktım. Kendi kendime: — Lütfi Kirdarı methediyorlar. Amma henüz acemi oldu- guna şüphe yok, eğer biraz tecrübesi olaydı, Manisa paviyo- nuna Trakya paviyonundaki B. Nazım gibi göbekli bir memur tedarik eder ve gelen gidenin ağzını birer badem ezmesi ile tıkardı.. Manisada badem ezmesi yoksa, birer avuç üzüm veya birer dilim kavun vermekte mi hatırlarına gelmedi? Öyle ya; - tatlı konuşmak için tatlı yemek lâzım değil mi? lak_hıo_llı ; Izmir Tayyare Alayı Komu- tanlığından : İzmir Tayyare alayı fabrikasına aşağıdaki gösterilen san-at- kârlar alınacaktır. Müracaat eylülün son gününe kadardır. Girmek ve izahat almak istiyenler her gün Reşadiyede Tamir Fabrikası Müdüriyetine müracaat etmeleri. 1 Kontrol Ustabaşısı. » Motörcü Ustabaşısı. » Haruri muamele atelyesi Ustabaşısı. » Yıkama postası Ustabaşısı, » Demontaj atelyesi Ustabaşısı. » Tesviye Ustabaşısı. » Kazancı Ustabaşısı. » Tahta işleri Ustabaşısı, » Lâborant » Ressam. » Fen memuru. » Keşif memuru. Ş0 3" 05 Gümrük Muhafaza genel mutanlığı İstanbul satın komisyonundan: 1 — Fort marka 9 kamyonun 22-9-937- Çarşamba günü saat 15 de kapalı zarfla eksiltmesi yapılacaktır. j 2 — Tasınlanan tutarı 23400 liradır. 3 — Şartname ve evsaf komisyondadır görülebilir. 4 — İsteklilerin ilk teminat olarak 1755 liralık vezne mak- buzu veya banka mektupları ve kanuni vesikalarile birlikte o gün saat 14 e kadar teklif mektuplarını Ga- lata eski ithalât gümrüğü binasındaki komutanlık satın — alma komisyonunâ vermeleri, 15 1017 $
