19 Mayıs 1937 Tarihli Anadolu Gazetesi Sayfa 2

; ANAnoi.U Slta F k » Bayısını kisa zamanda çoğaltacaktır. 1 balk için -eser vermeğe çağırmak, Halk ve halk edebiyatı İç Bakanı: ve Parti Genel Sekreteri B. Şükrü Kaya, ediblerimize gönderdiği birer mektubla onları, halk için eşerler hazırlamağa davet gtmektedir. Bu teşebbüsü büyük bir kültür kalkınması hareketinin baş- Jangıcı sayıalıyız. Halkı irşad etmek vazifesi devletin oldüğu kadar münevverlerindir; buvu, bize, gene sayın Sükrü Kaya, Halkevleri kuruluşunu kutladığımız gön, en sarih kelimelerle" ve misaller göstererek, anlatmıştır. Edibleri bu- vazife tölâkkösinin — filt bir teza- bürüdür. Kültür - Bakanlığımızın köy eğitmenleri sistemi, okuyup yazanlar Bu 'turetle gözlerini fikir âlemine açacağımız geniş halk kütlelerine ne okutacağız? Bu #ual yerindedir, zira”yarın daha - fazla okuyacak olan helk, bu- gün dabi, umduğumuzdan geniş bir okur kütlesi teşkil etmektedir. Halkın ne kadar dkuduğu ve ne 'ökuduğu bakkında bir tetkik yap , miş olan *Basın genel direktörlüğü, büyük puntolarla ve bir iki *formalık olarak bamılmaş 10,000:50,000 tirajlı bazı eserlerin köylerimizde kalayca satılmakta 'olduğu'neticesine varmıştır. Buna karşı, münevverler için ve en tanınmış 'müharrirler tarafından — yazılmış kitablar tirajının 11000-2000 arasında dolaştığını hep biliriz. Halkın ne okuduğuna gelince: Trenler geçerken hat yakınlarındaki köylü çocuklarının yolculardan nasıl gazete Yelödiklerini batırlarsak hal- ikın okumak ve dünya hâdiselerine yabancı kalmamak — hususundaki ar- zusuna bunu miyar tutabiliriz. Partimizin köylüler için çıkardığı Yurd gazetesinin gündelik, hafta- fik veya aylık, hiçbir gazeteye nasib olmıyan yüksek tirajı da bu arıı- mun başka bir tecellisidir. Fakat itiraf etmeliyiz ki geniş balk yığınları. man asıl okuduğu şeyler lisan, üsdlüb ve mevzu bakımından birkaç asır evele siddir: Kerbelâ şebidleri, Muhiddin Arabi tabirnamesi, Hazreti Ali cengi, Hayber kalesi ve benzerleri gibi. Bunların köy ve kasabalarımızda elden ele dolaşmasına mani olacak tek çare, çok daha iyilerini - ve belki daha ucuz fiatle - onların yerine koymaktır. B. Şükrü Kayanın, mektubunda, ediblerimizden — istediği de budur. İlk seri on kilabtan teşekkül edecek ve bu on kitab da halkın esasen adlarına yabancı olmadığı Âşık Garib, Köroğlu, Leylâ ile Mecaun Bibi efsaneler olacak, bunlar dil, üslüb ve hatta mevzu bakımından bu- günün icablarile telif edilecektir. Ediblerimizden istenilen işin kolay olmadığını takdir ederiz. Ancak, bu iş kolay olmadığı için kendilerine müracaat edilmekte olduğunu da ediblerimizin teslim edeceklerinden eminiz: Nasraddin Hoca, istenilirse, en muciz lisanile kömürden veya endüstriyel kalkınmadan da bahse: demez mi? Dava, Türk inkılâbının, halka bitab eden kitab vasıtasilr, köyleri. benimsenmesine — ve o temiz mizde ve kasabalarımızda büyük kütlece kütlenin kötü telkinlerden uzaklaştırılmasına delâlet etmektir. İki asil gayeyi istihdaf eden bu güzel işi başaracak ediblerimizin memlekete karşı olduğu nisbette kendi mesleklerine karşı da vazifesidir. En garip,heykeller Tarihin tanıdığı heykellerin Fen garipleri, Lehistan kralı Stanislasın sarayının bahçesine dikilmiş olan heykellerdir. Bu heykeller, sarayların Ver- say sarayı bahçelerine benzer bahçelere malik olmak mera- kının hüküm sürdüğü sıralarda kurulmuşlardır, amma bir gece için! Stanislas, bahçesine lâzım olan heykelleri on dördüncü Lüiden istemiş; fakat bu hey- kellerin gelmesi fazlaca geç kalmıştır. Stanislas vereceği mükellef bir bahçe ziyafet ve eğlence- sinde, bahçesinin heykelsiz kalmasına razı olmamış ve... Bir düzüne kadar erkek ve kadın saray güzelini muhtelif mabudeler şeklinde ve hiç kı- mıldamadan bir gece heykel vazifesini yapmağa içbar et- |/” miştir| Kırmızı renk! Garpta komünizm rengidir. Bu sebeple Bay Hitlerin Al- manyasında kızıl renge karşı bir mücadele açılmıştır. Halbuki kırmızı renk hemen her bayrakta vardır. Fakat Al- manyada kırmızı olan herşey başka renge boyanmaktadır. Bu umumiyetten sade Hitlerin bayrağı müstesnadır! Yangın ve sigara! Londrada bir sigorta şirketi uzun — senelerdenberi — topla- makta olduğu “yangın sebeb- i bir gazetede neşret- Bu malümata göre büyük yangınlardan pek çoğunun se- bebi hâlâ sönmemiş sigaralar- dan çıkmaktadır. Son zaman- larda elektrik kontakları, sizara kadar yangın sebebi hazırla- maktadır, Küçük yangınların da pek çoğu gene sönmemiş sigarala- ların yerlere atılmasından veya şurada, - burada unutulmasın- dan doğmaktadır. Frakın tarihi! Neden olmasın? Haşmetli frak hazretleri 1937 senesinde 150 inci seneidev- riyesini idrak buyurmuştur! Frak, ilk defa olarak Pariste 1787 tarihinde Frak namında bir Bay tarafından bir davette giyilmiş ve o zamandanberi de giyilmesi âdet olmuştur. Bugün doğacak çocuklar.. Yıldızlar bugün serazad ve hayalperver — olanlara gülecekler: dir! Ciddi ve çalışkan insanlar için vaziyet büsbütün başkadır. Aile hayatında da müdhiş hayal sukutları kaydedilecek fakat.. Bar kızları, artistler arasında çans çok açık olacaktır. Bugün doğan çocuklar, çalış. ma arsu ve isteğine pek az malik olacaklar, fakat zekâvetleri çok yüksek olacaktır. Hayata hazırlanmak için cid. di şekilde hiçbir meslek ile ünsi- yet peyda edemiyecekler buna rağmen hayatta herzaman muü- vaffak olacaklardır. Döviz kaçakçılığı Soka'fabrikasını idare edenler hakkın. da tahkikat yapılıyor Kuşadasında Soka zeytin. yağı ve sabun fabrikasının ka- pandığını dünkü sayımızda yaz- mıştık. Maliyece yaptırılan tet- | kiklerde bu ticârethanenin ver- gi - kaçakçılığı " yaptığı - tesbit edilmiş- ve namına 50,850 lira- lk cezalı muamele ve kazanç vergisi tahakkuk - ettirilerek alınmıştır. Haber - aldığımıza göre Soka fabrikası müdürlüğü hakkında — döviz - kaçakçılığı yapmak suçundan da tahkikat yapılmıştır. Bir rüşvet hâdisesi Foça tapa memuru yakalandı Foça tapu memuru B.Mehmed rüşvet alırken süçüstü — ya- kalanmıştır. Rüşvet, otelci B. Esaddan alınmıştır. B. Esadın tapu dairesinde bir işi vardı, uzayıp giden bu işin halli için para vermesi İlâzim geldiği kendisine ihsas edilince der- hal zabıtaya haber vermiş, memura — verilecek — paranın numâra serisi tesbit edilmiş ve memur parayı aldığı sırada suçüstü yakalanmıştır. Halk operet heyeti geldi —a e— Bugün ilk oyununu verecek Kıymetli artistlerimizden Lüt- fullahın idaresindeki Halk ope- ret heyeti, yedi, sekiz temsil vermek üzere şehrimize gel- miştir. Öperette tanınmış sar natkârlardan Zozo Dalmas ile Toto, İzmirin yakından tan- dığı Nebahat Balta, Necile Tezcan, Celâl, Mehmed - İb- rahim, Ali Sururi, Sıdkı Ak: çatepe, Zeki Coşkun da var- dır. Ayrıca mükemmel bir ba- le heyeti de bulunmaktadır. Örkestra, Mayestro Kapo- çellinin idaresindedir. Maruf Viyolonist Zeki Kortav da konsert mayestro olarak bu:- lunmaktadır. Bu akşam “Pi- piço,, yu oynıyacaklardır. He- yet buradan Manisaya, oradan Balıkesire gidecek, Bursa yolu ile İstanbula dönecektir. Mekteblerde im- ) tihanlar yaklaştı Müfettişler teftişle- rine başladılar Liselerle Ortaokullarda ve Öğretmen okulunda/26 Mayısta dersler kesilecektir. Şimdi bü- tün öğretmenler, birinci ve ikinci sınıftaki talebenin ka- naat notlarını tesbit etmekle meşgüldürler. Lise ve Orta- okulların son - sınıflarında ya- rından - itibaren derslere son verilecektir. Kültür. Bakanlığı müfettişlerinden B. — (Bedri, İsmail Hikmet, Besim ve Kadri Zeki mektebleri tettiş için şeh- rimize gelmişlerdir. N E UA “hî.î_ll_î_lx İIzmir kKordonu Güzelyalı- -— ya kadar uzatılacak Belediye, müstakbel tmar plânını hazırlamak için tedbir alıyor Müstakbel İzmire aid imar plânının hıur!şnnuı için be- lediye , laılıyeh— geçmiştir. Şehre aid bazı noksan hari- talar mühendis B. İskarpaya verilmişti. B. İskarpa, harita- ları tamamlamış ve belediyeye vermiş, belediye de tasdik için Nafıa Vekâletine gönder- miştir. Bu haritalar tasdik edildikten sonra İzmirin henüz müstakbel imar - plânı yapıl- mamış olan kısımlarının imar Salihli, Alaşehir, Turgutlu, Menemen, Kemalpaşa, Armutlu ve Urla üzüm satış koopera- tifleri, resmen teşkil edilmiştir. Kınık satış kooperatifi de bu hafta içinde teşekkül ede- cektir. Manisada da bir kooperatif teşkil edilecektir. Fakat evel- emirde Manisada Bağcılar Ban- kası kooperatifinin — vaziyeti hakkında kat"i karar verilmek lâzımgelmiştir. Bu kcoperatif toplantısında yeni kooperatif şekline intibak kararı verilmiş olduğuna göre bu karar İktı- sad Vekâletince tasdik edil- dikten sonra Manisa koopera- tifi üç kısma aymlacak, Ma- nisa merkezile Çobanisa ve Hacırahmetlide birer satış ko- operatifi teşkil edilecektir. Aydın havalisile Ödemişte yedi satış kooperatili teşkil edilmiş ve bunların formalite- leri ikmal olunmuştur. Bu ko- operatifler, filen işe başlamış- lardır. Sevinçle öğrendiğimize gö- re İzmirde faaliyette bulunan (İzmir ve havalisi meyva ve sebze satış kooperatifi) adlı kooperatif te, yeni şekle inti- bak kararı vermiştir. Bu ka- rar da Vekâletçe tasdikten sonra kooperatif üç kısma ayrılacak, Karşıyaka, Buca ve Narlıdere - Balçova meyva ve sebze satış kooperatifleri teş- kil edilecektir. .. Üzüm Kurumu, önümüzde- ki mevsimde İngiliz pazarları ile merkezi Avrupaya yaş üzüm sevkiyatı yapacaktır. Bunun için kat'i karar alınmıştır. İngiltereye frigorifik tesisatı havi vapurlarla, merkezi Av- rupa memleketlerine Köstence yolu ile ve gene aynı tesisatı ihtiva eden vagonlarla sevki- yat yapılacaktır. Satış Kooperatifleri Birliği, Temmuz sonlarına doğru te- şekkül edecek, faaliyete geçe- cektir. Birlik için şimdiden Üzüm Kurumu tarafından üzüm ve incir imalâthaneleri vücude | getirilmek üzere yakında tesi- | Satış kooi)eratı'f' leri Gümrük hangarlarında tesisata başlanıyor Busene Avrupaîemleketlerine mühim miktarda yaş üzüm ihraç edilecektir sata başlanacaktır. Kooperatiflerin teşkili mü- ı Z b e : IDVHıyu 93t Kutuluk keresitl bedelleri eR B a Takas suretile ödenecek Muvakkât — kabul — suüretili Romanyadan getirilecek kut! luk kerestelerin Haziran ba; langıcından — itibaren İzmi nılâıne başlanacaktır. Kerı telerin nakliyatı için İstanbul daki' Türk armatörlerile bi anlaşma yapılmiştır. Bu kereş plânının.. tanzimine - başlana: | (Alekin bedelleri de — takasl caktır. Haber aldığımıza göre, | ödenecektir. yeni imar plânmda Bitinci- Seretaen, kordon 90 metre Şenişlik | > E'ekirik saatleri ayar istasyonu Ege mıntakası ölçü ve ayı müfettişliğinin teşebbüsü üze rine İzmir Tramvay ve Elek| trik şirketi - İzmirde bir (ayı istasyonu) tesisine karar vel miştir. Şirketin, elektrik saatj leri bu istasyonda ayar edile| cektir. üzerinden, Güzelyalıya kadar uzatılacaktır. Deniz tarafında birçok binaların avluları var- dır. Denize bitişik vaziyette pekaz bina mevcud olduğun- dan bu gibi binalar ve arsa- lar belediyece istimlâk edile- cek, zamanla Kordon inşa olunacaktır. Vefat Kantarcı oğlu Rifat ve Etent kardeşlerin Eniştesi Bay Emil Güven düçar olduğu hastalık| tan kurtulamıyarak dün öğle den sonra ölmüştür. Cenaz bugün saat 11 de Karantini daki evinden kaldırılarak K& meraltı camiinde namazı kılın dıktan sonra Kokluca kabristanındaki aile kabrif defnedilecektir. Kederdide © radı ailesine beyanı taziyt eylerîz 1528 Güzelyalı.Baımahane tramva / seferle Bir ay içinde bu hat fa aliyete geçebilecek Fakat bunun için Nafıa Bakan ğının müsaadesi lâzım bilhassa orta ve küçük müstahsıllar fevkalâde memnun bulunmak(ıdırlır nasebetile AA Elektrikliğ tramvay arabası Tramvay ve elektrik şirketi, | müsaadesini istemiştir. e imtiyaz —mukavelesine göre, | muvafakat edildiği takdird'; inşa etmek — mecburiyetinde | mir Tramvay ve Eleklııki bulunduğu elektrikli tramvay | keti derhal ray ferşiy hatlarından Basmahane hattı- nı yakında yapacak ve tram- vay Güzelyalı-Basmahane ara- sında işlemeğe başlıyacaktır. İmtiyaz —mukavelesine göre, elektrikli tramvayın Basmaha- neye kadar işlemesi mecburi- başlıyacak ve bir ay sonrâ Basmahane-Güzelyalı ırll" tramvay işlemeğe bışlıyıcj Şirket Meelisi ıdıreırcııl Betin son zamanda İzmi mesi de bu işle ılıkıdıl' Vekâlet, buna muva” ettiği takdirde, Gazi DU rında şirket, evelce ray * etmiş olduğu için yalnı mahane istasyonu ununJc kavis yapacak ve tramvf>, bu kavisten dolaşarak bulvarı, Kordon ve J seferlerine devam ed dir. Yeni sefer projesint ğ tramvaylar, doğrudan d0 Güzelyalı-Basmahane ar#? işliyecek, Konak, orllv tasyon olacaktır. Belediye Basmahan€ | yonu önündeki 9!"4“ı J danını acele, parke ©7 cektir. Vekâlet müsaad? 4 cek olursa, yeni ray bir ayda tamamlanacak” dir. Bu hat, mukaveledeki kayda nazaran hükümet önün- deki meydanda saat kulesi önünden ikincikordonu - taki- ben Gazi bulvarına geçecek, oradan Basmahaneye uzana- caktır. Fakat, ikincikordonda belediyenin yapması lâzımge- len bazı mamıştır. istimlâkler, yapıla- Nafıa komiserliği de Naha Vekâleti nezdinde teşebbüste bulunarak bu hattın, Birinci- kordondan geçerek Bankodi Roma önünden İkincikordona sapmak suretile Gazi bulva- rından Basmahane istasyonuna kadar uzanmasını iltizam eyle- miş ve bu hususta Vekâletin