22 Nisan 1937 Tarihli Anadolu Gazetesi Sayfa 6
- akdi » Başı 1 nci sahifede — Bu memurlar hiçbir halde ikamet ettikleri memleket te- baası meyanından intihap edil- miyeceklerdir. Her iki sımf memurlar” Ekseguaturu hamil olacaklar ve tam bir müteka- biliyet şartile -beynelmilel hu- * kuku âmmece muayyen salâ- hiyetlerden, imtiyazlardan ve haklardan her iki taraf ta isti- fade edeceklerdir. Madde 4 — İşbu muahede tasdik odilecek ve tasdikna: meler mümkün olduğu kada: tezlikle Kahirede teali edile- cektir. İşbu müahede tasdikname: lerin teatisini takiben 15 inci günü meriyet mevkiine gire- cektir. Yukandaki ahkâmı tasdik etmek üzere tarafeyn murah- hasları işbu muahedeyi imza- lamışlar ve mühürlemişlerdir. Ankarada 7 Nisan 1937 ta- rihinde iki nüsha olarak tan- zim edilmiştir. Dr. T. R. Aras Muhammed El Mofti El Gazaerli İkamet muahedesi Bir taraftan Türkiye reisicumhuru —diğer — taraftan Majeste Mısır kealı, dostane münasebetlerinin iki memleket arasında bir ikamet muahedesi suretile inkişah husu- sunda aynı arzu ile mütehas- — sis olarak bu maksada varmak için murahhasları olarak Tür- kiye reisicumhuru Hariciye Ve- kili İzmir mebusu Ekselâns ı; Dr. Tevfik Rüştü Arası, Ma- jeste Mısır kralı Ankarâ elçi ve fevkalâde murahhası Ekse- lâns Muhammed El Mofti El y Gazaerli beyi tayin etmişler “Müşarileyh murahhaslar usul ve kadesine uygun bulunan salâhiyetnamelerini yekdiğeri- — ne tebliğ etlikten sonra aşa- - gidaki hükümleri kararlaştır- mışlardır: Madde 1 — Yüksek âkit taraflardan her birinin tebaası diğer tarafın ülkesinde memnu ler ve mıntakalar müstesna “olmak We meri veya meriyete | konulacak kanunlar, nizamna: eler ve talimatnamelerle bil- hassa bunların alehtlak ccne- İııknn girmesine, seyrüsefaine ve ikametine -müteallik” hü- kümleri mahfuz kalmak kıy- dile girmek, ikamet etmek, yerleşmek ve seyahat etmek e na malik olacaklardır. — Yüksek âkit taraflardan her 1 ister kanuni bir ilâmın in- fazı zımnında, ister ahlâk za- sına, sağlık zabıtasına ve- dilenciliğe mütcallik kanun- lâar ve nizamlar hükmüne isti- en, ister devletin iç veya emniyetine dokunur sebeb- lere dayanarak diğer tarafın tebaasından bulunan ferdleri ilkesinde yerleşmekten veya imet etmekten meni veyahut mleketten “teb'id hakkını uhafaza eyler. — Madde 2 — İşbu mükavele ksek âkit taraflardan her ler ile ücretlilerin girmesi llanılması hakkında hu- tedbirler ittihaz etmek ına halel getirmiyecektir. dde 3 — Yüksek âkit dan bı in tebaası di- müracaatı meni ve ecnebi tin kanun ve nizamlarına tevfi- kan menkul veya gayri menkul emvalin tasarruf ve ihrazı ve bunlardan herbangi bir surelte intifa hususunda ©en ziyade müsaadeye mazhar millet mu- amelesinden müstefit olacak- tır, Ancak şurası mukarrerdir ki bunlar yalnız memleketin kanunları mucibince ecnebiler tarafından ihrazı kabul edilen emva'i ibraz edebileceklerdir. Madde 4 — Yüksek âkit taraflardan her birinin tebaası diğer tarafın ülkesinde mem- lekelin kanun ve nizamlarına tevfikan her nevi san'at ve ticareti ve memleketin kanunu mucibince yerli tebaaya has- redilmiş veya edilecek olan- lardan maada her nevi hirlet ve ticaret icra edebileceklerdir. Madde 5 — Yüksek - âkit taraflardan her birinin tebaası diğerinin ülkesinde ticaretleri, san'atları, hirfetleri, meslekleri dahil olmak üzere şahısları, malları ve menfeatleri için her ne mahiyette olursa olsun yerli tebaadan cibayet olunanlardan başka veya daha çok mikdar- da vergi, harç veya tekâlifi tediye ile mükellef olmıyacak- lardır. Ecnebilerin ikameti veya yerleşmesi için ödermesi lâ- zım gelen resimler ve harçlar hususunda ise iki taraf teba- ası en ziyade müsaadeye maz- har millet müzmelesinden is- tifade edeceklerdir. İşbu tebaa mallarının satışında alacakları esmanı ve bu mallar memle- kette mer'i bulunan kanuni ahkâm mahfuz kalmak - kay- dile serbesiçe çıkarabilecek ve bu yüzden ecnebi - olmak sıfatı ile yerli tebaanın öde- miş olacağından daha çok miktarda vergi harç ve tekâ- life tabi tutulmıyacaktır. Madde 6 — Yüksek - âkit taraflardan her birinin tebaası diğer tarafın ülkesinde ordu, donanma veya hava kuvvetle- rinde olsun milli korunma teş- kilâtlarında yahud miliste ol- sun her nevi askeri hizmetten ve askeri hizmet yerine kaim olan mükellefiyet veya mec- buriyetten muaf bulunacaktır. Bu tebaa diğer askeri vecibe- lere ve müsaadelere de ancak yerli tebaa ile aynı nisbet ve aynı tarzlar dahilinde tabi tu- tulacaktır. Madde 7 — Yüksek âkit taraflardan birinin tebaasına aid mallar diğer tarafın ülke- sinde umumi menfaatten — ol- duğu kanünen tanınan bir se- bep olmadıkça istimlâk edil- miyecektir. Bu tebaanın mü- tekabilen her iki taraf ülke- sinde mer'i kanün ile yerli tebaaya bahşolunan tazminatı almıya hakkı olacaktır. Taz- minat verilmedikçe veya usu- len depo edilmedikçe- hiçbir istimlâk muamelesi yapılamı- yacaktır. Madde 8 — Yüksek âkit taraflardan her birinin diğer taraf arazisinde şahisları ve malları bakımından - kanunla- rın, mahkemelerin ve diğer makamatın tam bir himayesi- ne o tarafın kendi. tebaası ayarında —mazhar - olacaktır. Bunlar mahalli tebaa misillü haklarını talebe veya müda- “ANADOLU »Mısırla ımzaladıgımız dostluk tabiiyet ve ikame muahedeleri, iki milleti biribirine bağlaınıştır hakim huzuruna serbestiçe çı- kabileceklerdir. Ve bu mem. leket kanunlarına göre, bu yolda çalışmağa mezun kim- selerden her türlü davaları için mezuniyeti haiz dava ve- kili, avukât ve ajanlarını inti- hap serbestisine malik - ola- caklardır. Mütekabiliyet şar- tile her iki memleket tebaası ecnebi vasfını haiz olmaların- dan dolayı ne nam - alında olursa olsun hiçbir kefalet akçesi veya depozito yatır- mak mecburiyeti tahmil edil- miyecektir. Madde 9 — Yüksek âkit taraflardan her birinin tebaası diğer taraf arazisinde hukuku düvelin umumt prensiplerine tevfikan veya yerli tebaa ile aynı şerait dahilinde yerlilere hasrolunmuş ahkâm dahi da- hil olmak üzere mali, idari, ticari, medeni ve cezai ma- hiyetteki kanun, emirname, kararname ve nizamnnmelere ve mahalli mevzuata tabi ola- caklardır. Ahkâmı şahsiye hu- susunda yüksek âkit taraflar- dan her birinin mahkemeleri nizami ammeye müteallik ka- vaid kaydı ihtirazisi tahtında davadaki tarafların milli ka- nunlarının tatbikine mecburdur. Madde 10 — Merkezi ida- resi yüksek -âkit — taraflardan birinin arazisi üzerinde ve bu taraf kanunlarına göre, usul ve nizamına tevfikan mevcud bulunan eshamlı şirketlerle s- nai, mali şirketler ve sigorta nakliyat şirketleri dahi dahil olmak üzere ticari şirketler diğer tarafça usul ve kaidesi: ne uygun olarak mevcüd tanı- nacaklardır. Bu şirketler diğer tarafın mer'i olan veya olacak bulunan kavanin veya nizama- tına tebaiyet ederek ve bu ahkâm bir müsaade almak mecburiyetini derpiş ediyorsa bu müsaadenin istihsalinden sonra bu memleket toprakla- rında yerleşebilecekler ve ora- da filyaller, şubeler ve ajan: lar tesis, müddei ve müddei- aleyh sıfatile dava ikame ede- bileceklerdir. Yüksek âkit taraflardan bi- rinin kavanin ve nizamatı da- iresinde teessüs etmiş olan bu şirketler diğer tarafın arazisi üzerinde icrayı faaliyet eylediği müddetce bu tarafın kanun ve nizamlarına tabi olacaklardır. Faaliyetleri bakımından en zi- yade mazharı müsaade millet şirketlerinden daha az müsa- adekâr muameleye tabi tutu- lacaklardır. Mallarının adli ve kanuni himayesine müteallik bilcümle hususatta Binci mad- denin hükümleri bu madde ile mevzuu bahsedilen - şirketlere- de aynen tatbik edilir. Yüksek âkit taraflardan her birinin şirketleri ve bunların lilyalleri, şubeleri ve ajanları diğer memleket arazisi üzerin- de tekâlif, tüsum ve harçlar bakımından en ziyade mazharı müsaade millet şirketlerinden daha yüksek bir mali mükel- lefiyete tabi tutulmıyacaklardır. Bu şirketlerin kanunun tayin ettiği kefalet akçalarını yatır- malarına ve ecnebi şirketler için muktezi müsandeleri is- tihsallerine ve ecnebi şirket- lerin tesciline müteallil tulacakları tekarrür etmiştir. Bu şirketler; ancak - yerli şir- ketler için tayin edilmiş şerait ve nisbet dahilinde aidatı as- keri ve tekâlifi harbiyeye tabi tutulacaklardır. Kazanç, irad ve sermaye üzerinden hesap edilen vergiler hakkında yük- sek âkit taraflardan her birinin diğer tarafın şirketlerini, şube- lerini filyallerini ve acentelik- lerini vergilerin mahiyetine na- zaran ancak bunların kendi arazisi üzerinde — yatırdıkları sermaye hissesine sahip olduk- ları emvale ve orada tahakkuk ettirdikleri temettülere yahut yaptıkları işlere nisbeten ver- giye tabi tutulacaklardır. Bu şirketler en ziyade mazharı |müsaade millet şirketlerine tat- bik edilenlerin aymı şartlarla memleketin kanunlarına tabi olarak her nevi emvali men- kuleye tasarruf edebileceklerdir. Üçüncü madde mucibince şirketin faaliyeti için zaruri emvali gayri menküle iktisabı da aymı süretle olacaktır. Gayri menkul iktisabı şirketin esas gayesi olmıyacağı da mukar: rerdir. Madde 11 — Yüksek âkit taraf arasında işbu mukavele- nin tefsiri hakkında tehaddüs edecek ve diplamasi tarikiyle halledilemiyecek olan ihtilâf. lar müttefikan tahkimname yo- | lu ile hakeme arzolunacaktır. Madde 12 — İşbu muka- vele tasdik edilecek ve tas: diknameler Kahirâde teati edi- lecektir. Mukavele -tasdikna- melerin teatisinden bir ay sonra mer'iyete girecek ve üç sene vacibülicra olacaktır. Bu müddetin inkizasından altı ay evel mefsuhiyeti teb- liğ edilmediği halde zımni temdidi tarikiyle mer'iyeti te- madi edecek ve bu takdirde yüksek âkitlerden biri- onu feshetmek niyetinde olduğunu diğer tarafa tebliğ — ettikten altı ay sonraya kadar meriyül- icra kalacaktır. Yukarıdaki ahkâmı tasdik etmek üzere tarafeyn murah- hasları işbu mukaveleyi imza- lamışlar ve mühürlemişlerdir. Ankarada 7 Nisan 1937 tarihinde iki zim edilmiş(ıı.' Dr. T. R. Aras Muhammed El Molti El Gazaerli Tabiiyet mukavelesi Bbir taraftan Tür- kiye reisicumhuru ve diğer taraftan Majeste Mısır kralı, eski Osmanlı tebaasının tabi- iyetine müteallik ve iki dev- leti alâkadar eden bazı mese- leleri tesviye etmeği karşılıklı menfaatlerine uygun - telâkki ederek ve bu hususta bir mu- kavele akdine karar yermişler ve murahhasları olmak üzere Türkiye reisicumhuru Hariciye Vekili İzmir mebusu Ekselâns Dr. Tevfik Rüştü Arası, Ma- jeste Mısır kralı Ankarada fevkalâde murahhas ve orta elçisi Ekselâns Muhammed El Mofti El Gazaerliyi tayin et mişlerdir. Bu murahhaslar usul ve kâidesine uygun görülen salâhiyetnamelerini yekdiğerine tevdi ettikten sonra aşağıdaki hükümleri kararlaştırmışlardır: Madde 1 — 5 Sonteşrin 9 tarihil & olan yahud babası Türkiyede, Mısırda, Temmuz 1923 tarihli Lozan muahedesi mucibince Türkiye- den ayrılınış topraklarda doğ- müş bulunan eski Osmanlı tebaasından Mısır hükümetince Misir tabiiyetini iktisab etmiş sayılanlar Türk tabüyetini ih- tiyar etmek hakkını haiz ola- caklardır. Ancak şurası mu- karrerdir. ki «bu kimselerden Mısırda doğmuş olup babaları da Mısırda döğmüş bulünan- ların böyle bir hakkı hiyarları olmiyacaktır. Madde 2 — S Sönteşrin 1914 tarihinden sonra Mısıra gitmiş olan eski Osmanlı te- baası Türk tabiiyetini muha- faza eder. Bununla beraber bunlardan aslen Türk olmıyan ve işbu mukavelenin meriyet mevküne geçmesi tarihinden evel Mısir. tabiiyetini . ihraz etmiş bulunanlar Mısırlı sayı- lırlar. Madde 3 — Misir yerlili- ğginden istifade eden ve 5 Son- teşrin 1914 tarihinde Türki- yede yerleşmiş bulunan eski Osmanlı tebaası Türk tabiiye- tini muhafaza etmiş - sayılır. Ancak bunlardan Mısırda doğ- muş olup babaları da Mısırda doğmuş bulunanlar Mısır tabi- iyelini ihtiyar etmek hakkını haiz olacaklardır. Madde 4 -- Mısır yerlili- ğinden istifade eden ve 5 Son- teşrin 1914 tarihinde ecnebi memleketlerde yerleşimiş fakat aslen Türk doğmuş olan ya- hut babaları Türkiyede, Mı- sırda yahut 24 Temmuz 1923 tarihli Lozan muahedesi mu- cibince Türkiyeden — ayrılmış topraklarda doğmuş bulunan eski Osmanlı tebaası Türk tabiiyetidi muhafaza etmiş ol- maları halinde Mısır hüküme- tince Mısır tabiiyetini iktisab etmiş sayılmıyacaklardır. An- cak bunlardan Mısırda dağ- muş olup babaları da Mısırda doğmuş bnlunanlar Misir ta- biliyetini ihtiyar etmek hakkını haiz olacaklardır. Madde $ — 1 inci, 3 üncü ve 4 üncü maddelerde derpiş olanan hiyar hakkı işbu mu- kavelenin meriyet mevkiine girmesinden itibaren bir se- nelik müddet içinde kullanmıl- mış olmalıdır. 1 inci maddeyi tatbikan yapılan tabiyet ihti- yarı Türkiyede Dahiliye Ve- kâletine Mısırda Türkiye elçi- liğine ve ecnebi memleket- lerde Türkiye elçiliklerile kon: solosluklarına bildirilecektir. 3 üncü ve 4 üncü madde- leri tatbikan yapılacak tabiiyet ihtiyarı Mısırda Dahiliye Neza- retine, Türkiyede Mısır elçili- ğine ve ecnebi memleketlerde Mısır elçiliklerine veya kon: solosluklarına - bildirilecektir. Madde 6 — 1 inci, 2 inci, 3 ühecü ve dördüncü madde- ler mucibince tanınmış - olan tabiiyet evli kadına ve 18 den aşağı yaştaki - çocuklara bihakkın şamildir. Madde 7 — Türkiye elçi- liği 5 inci maddede derpiş | olunan müddetin bitmesinden itibaren üç ay içinde madde mucibince Türk:- tabi- iyeti lehinde hiyar —haklarını kullanmış olanlı telerini ecnebide — veya 24] birinci | 99 4/931 | dinların ve sinni rüşte olmamış isimler de gö miş bulunacaktır. Yukarıda anılan - isteleti verilmesinden sonra Mısır Hi riciye Nezareti bu İistelert yazılı kimselerin tabiiyet yarı şartlarını haiz olup o dıklarına göre, listelerde bit kılmaları veya bunlârdan rılmaları hakkında Türkiye & çiliği ile anlaşacak ve - elçi ile bilitilâf kat'i - bir liste t bit edecektir. a Madde 8 — Mısır elçi Sinci maddede derpiş olun müddetin bitmesinden itibal üç ay içinde 3 üncü ve 4 ünt maddeler mucibince Mısır büyeti lehinde hiyar hakla! kullanmış olanların listelerii Türkiye Hariciye Vekâletii verecektir. Bu listelerde evli kadınların ve sinni rüşte vasll olmamış çocukların isimleri O gösterilmiş bulunacaktır. Yukanda amlan listelerin verilmesinden sonra Türkiye Hariciye Vekâleti bu listelerr de yazılı kimselerin - tabii ihtiyarı şartlarını haiz olup | olmadıklarına göre listelerde bırakılmaları veya bunlardan çıkarılmaları hakkında Mısır elçiliği ile anlaşacak ve elçilik ile bilitilâf kat'i bir liste tes- bit edecektir. Madde 9 — Haritiye Ne- zareti ikinci maddenin ikinci fıkrası ile derpiş olunan şart- lar dahilinde Mısır tabiyetini — iktisab eden şahisların lister lerini işbu mukavelenin meri- yet mevkiüne girmesinden iti- müddet — içinde Türkiyenin Kahire ek çiliğine verecektir. : Bu listelerde evli kadınların — ve sinni tüşte vasıl -olmamış olmamış- çocukların — isimleri de gösterilmiş bulunacaktır. Yukarıda anılan - listelerin verilmesinden sonra Türkiye elçiliği bu listelerde yazılı kimselerin tabiiyet — ihtiyarı şartlarını haiz olup olmadık- larına göre listelerde bırakıl- maları veya bunların - çıkarıl- maları hakkında Mısır Hari- ciye Nezareti ile anlaşacak — ve vezaret ile bilitilâf kati bir liste tesbit edecektir. ç Madde 10 — Yukarıki mad delerde derpiş olunan - kati Tisteler herhangi bir şahsın matlüp şartları haiz olmadığı tebeyyün etmesi halinde kar- şılıklı bir anlaşma ile tashih edilebilecektir. Madde 11. — İşbu muka- vele tasdik edilecek ve tasdik- nameleri mümkün olan süratle Kahirede teati edilecektir. Mukavele — tasdiknamelerin teatisinden bir ay sonra me- riyete girecektir. Ankarada 7 Nisan 1937 ta- ribinde iki nüsha olarak tan- zim edilmiştir. Dr. T. R. Aras Muhammed El Mofti El Gazaerli Nihai pratokol: “Türkiye ile Mısır arasında | bugünkü, tarihte imzalanan tabiyet mukavelenamesi hü- | kümlerine uyguu olarak hakkı I biyarlarını kullanmış olan şa- hıslar — tabiiyetinden feragat ettikleri memleketi bu yüzden terke — mecbur olııııywıklı-. f Vo orar tand b
