24 Kasım 1935 Tarihli Anadolu Gazetesi Sayfa 2
NSi ! muen irağl- Gü gçu ÇaARTÇ TT rı Yakında Şark Sınırları-ihgihere ve dolu yaylalarını. boydan boya aşıp Kayseri-Niğde Adana JFev- zipaşa-Malatya-Elâziz ve Ergani bakır madeni - İstasyonlarından geçerek — katettiğimiz — mesafe 1315 kilometredir. Diyarıbekir Anadolu'nun — İcan ve İrak « mırlarında büyük bir motaka nın İlk ve mühim benderlerin- den ve transit merkezlerinden birl ve caki şark kervanlarının mğrak yeri ve taribi bir belde olduğa malümanuzdar. Eskiden 14 üncü ve 15 inci amrlarda şarkın yelkenli gemileri Hiat denizini katederek bir tarafıan | kızıl deniz vantasile Misir ki- yılarında, diğer taraftan Basra körfezi ve Dlcle suyunu takib ederek Musul'a gelirler ve bu- radan hamulelerini kervanlar vasıtasile Diyarıbekir'e ve Di | yarıbekir'den Anadolu'yu kute: | derek garba vo İstanbu'a doğ: ru maklederlerdi. O tarihler: deki Diyarıbekir'in ipekli ve pamuklu dokumu vesalr san'at işleri en makbul ticaret emte: alarından birl idi. İ Diyarıbekir bagüu demiryolu vatıtaslle ble taraftan Malatya ve Sıvas üzerinden Samsun'da Karadendiz ve diğer taraftan | gene Malatya ve Adana üze- rinden Mersin'den Akdenize ve Kayseri'den geçerek cumu- riyetin idare merkezi ve kalbi | Ankara'ya ve daha ötede Mar- müra ve Ege denizine bağlan- mış olüyor. | Hat şüphesiz Diyarıbekir'de kalmıyacak, şarkta dost ve kar- deş memleketlerin demiryolla t rına kavuşacak ve birleşecektir. Diyarıbekir ve havallal ve şark illeri ba defa da 14 ve 15 Hmol asırlarda oldağa gibi İ şarktan garbe geçen kervanla: rın uğrağı değil, fakat garbten şarka yirminci aarın medeniye: tini, fen ve san'atını naklede: cek olan demiryolunun ve tl- caretin mübhim bir merkezl ola- cak ve şüphesiz büyük bir um- ran ve refaha da ermiş bulu nacaktır. İşte bu tarihi yard parçası: mın bugün umran ve terakki yolunda husule gelen — değişik: t liği, yenl Türk - rejiminin ve h Atatürk devrinin ve onun bü- yük Başvekili İsmet İnönü hü- kümetlain şaşmaz- şimendifer siyasetinin hayırlı ve mühim ve müsbet neticelerinden biri olduğunu gürür ve iftiharla görmekteyiz. Sanayi âleminin dalma gıpta ettiği kömür, bakır gibi iki kıy metli cevherin en — verimii ha- zinelerine malik olmak yurdu- muzüm ea büyük nasibelerin- den biridir. Kömür, ondüstri ve nakil işleri için sonsuz bir küdret kaynağı - olduğu — gibi bakır da başı elektrik olduğu helde sanayl için en mühim uasurlardan biridir. Dünya kurolalıpanberi yeral- tında kalmış olan bü iki hazl- nenin kapılarım açarak yir- minci asrın en yeni ve müle- kâmil usallerle işletmek ve bundan yurdümuzu faydalan- dırmak Caomutluk hükümetinin gayelerinden biridir. Bunun içindir ki, bir taraf- tan demiryolu elyasetimizde de- yam ederken — diğer taraftan cevberlerin bulunduğu sahalara mıza Dayanacaktır. K ae — Başı 1inci yüzde — da fen ve san'atın lüzum göt- terdiği teslantı vücuda getirmek ve fabrikalar kurmakta çok ehemmiyetle — uğraşılmaktadır. Ve yakın bir zamanda tam bir faaliyete geçllecektir. Yurdomuzun en feyizli yer- lerinden biri olan ba havalinin mahsulü ile beraber bukır cev- herl ve bunun İşletilmesi için leabeden kömür ve madene yakın bir sahuda keşfolunan kurom madeni ve salr İevazı: mın nakli demir,olumuzun en emin bir surette — İşletilmesini ve verimini temin edecek ümll- lerdendir. Hükümetin çıkardığı Ergani istikrazının tehbalükle ve pek kısa bir zamanda kapatılması hususunda halkımız tarafından gösterilen büyük lılmadın ne kadar yerinde olduğa yakın bir gelecekte filen — görülecek- Hr.. Bu meşhur bakır medeninla yolu üzerinde bulanması do layısiyle Bakıryolau adım - ver. diğimiz bu bat, eski Bağdad yola özerindekl Fevzipaşa e- tasyonundan başlıyarak Seyhap, Maraş, Gazlantep vilâyetlerinin topraklarından — geçmekte — ve Şimali Şarki Istikametinde Ma- latya ve Elâziz vilâyetlerine oğrıyarak Yolçatı Tetasyonunda Elâzize bir kol ayrıldıktan &o0 ra Cenuba doğru dönerek Er- gani bakır. madenlerine, Diya- rıbekire varmaktadır, Şu - süret. le hattın içerisinden geçtiği al- tı vilâyetin nüfusa — 1,700,000 ve civarında bulunan diğer dört vilâyetin nüfusu 750 bin olduğuna göre hemen İki bu- çak milyonluk bir halk kütlesi bu yolun feyzinden daha ya- kından- İstifade etmiş olecaktır. İşte bu Bakıryolunun Fev zlpaşa'dan Diyarıbekire kadar olan mzubluğu 605 — kilomet: redir. Üzerinde 37 ve 13,609 — metre 64 adet tünel ve menlez ve büyük ve küçük köprü vardır. Bunlar arasında Göksu Viyadükü ve Fırat nehri üzerledeki betonarme — köprü *Fırat köprüsü. yer yüzünde sayılı fen ve san'at ezerlerin- den birer örnektir. Hattın masarıfı 65 milyon Hraya baliğ olmuştur. Bu pa- ranın yalnız 12 milyonu da- hili Istikrazla, 53 milyonu da devlet hazinesinin dalmi vaeri. datı ile temin - edilmiştir. Hat 1927 senesinde Kömüryola İle birlikte naffa vekâletinin mü- hendislerinin fenni nararet ve mürakabesl altında İsveç ve Danimarka grubu vasıtasile inşa edilmeğo başlanmıştır. Bu grupla hükümet arasında yapılmış olan mukaveleye göre İnşaat 436 cı kilometroye kadar devam ede- rek Ergani bakır madeni biza: Tarını geçmiştir. Gurup buraya kadar - olan vecibelerini Kömür hatlarında olduğu gibi memnunlyetl mu- cib bir surette başarmıştır. Bundan sonra ki Diyarıbekire kadar olan 70 — kilometrelik kışmın yeniden mali bir tertibe İhtiyaç kalmaksızın - doğradan doğruya kendi fen adamlarımız vasıtaslle laşası cumurluk dev- rinde — yapılan — Samsan-Sivaa battı ve Elaziz — şubesli İoşaat- adet İstasyon tolünde 1910 âadet Amerika Ja- ponya'ya Karşı.. — 0 İstanbol 23 (Özel) — Japon- ya aleyhine Amerika ile İngil- tere arasında müzrkereler baş: laraıştır. Yılbaşı Piyan- gosu Bu Sene Yarım Milyondur Tatanbal, 23 — (özel) — Tay- yate piyangosunun yılbaşı ik- ramiyesi bu sene yarım milyon Uradır, İtalyan Akademi üyeleri. İstanbel, 28 - (Telefon) — Hindistan'dan dönerken Tiğrte ve Erlitre'de tetkikler yapan İtalyan akademi üyeleri Napoli'ye dönmüşlerdir. Iskân Genel Direktörü.. Ankara, 23 (Özel) — Tıkân genel — direktörlüğüne — konya sağlık direktörü doktor Cevdet alanmıştır. Norveç te Cevab Verdi. İstanbal, 23 ( Telefon ) — Oslo'dan — bildiriliyor. Norveç bükümeti; zecri tedbirler ka- rarı münasebetile Italyan pro- tostosuna ceyabımı. — vermiştir. Bünde; — Nor:eç'in, #an'aneye myarak sosyete kararlarını tat- bik ettiği ve edeceği, dünya bartşının - tehlikeye girmemesi için bunun yapılacağı bildirli- mektedir. Mesina'da Bnyük İstanbul 23 (Telefon) — Ro- ma'dan gelen baberlere göce İtalya'nın Mesina ve Kalaberya eyaletlerinde —görülen fırtına umumi bir mahiyettedir. Dolo da fırtınadan ağır yaralananlar nüm Tenvazı Haberuern Cenevre'deki Me-Mareşal Italya, sat Komitesine Delege Göndermiyecekmiş. ——— . ——— Istanbul, 23 Çözel) — Ulaslar knrumnnnıı mesal komitesi, bu ayın 25lnci günü Cenevrede toplanacaktır. İtalya, son badiselet- den dolayı bu toplantıya delege göndermiyeceğini bildirmiştir. nnn eee Alman Gazeteleri, Fran- sız Matbuatının Neşri- yatından Memnun. İstanbal, 23 (özel) — Berlin'den haber veriliyor: Bütün gazeteler, Fransız matbuatının, Almanya hakkında yap mağa başladığı dostane neştiyattan dolayı memnun görünüyorlar. Alman gazeteleri Almanya'nın bütün komşulerile iyi geçinmek fstediğini kaydediyorlar, Italyan'ların 53 üncü Res- miğ TelliğlerindeNe Var. İstanbul, 23 (özel) — Mareşal Döbono, Ö3 mumaralı reemiğ tebliğini neşretmiştir. Ba tebliğde dealliyor ki! İkinci kolördumuzdaki yerli askerler, Takaza'nın ötesinde Ha- beş küvvetlerini püskürtmüştür. halkı, Işgalimiz üzerine kaçan Tiğre İşlerine dönmeğe başlamışlardır. Gorahay cephesinde Hüteyin Halle ve diğer bazı kabile relsleri, maliyetlerindekl 2500 kişi ile askerlerimize mürücaat ederek tes- ilm oldular. Somali kabilesi (Makayı Roayı) da ellâblarile boraber teslim olmaştur. Abdülkerim, kabilesini tanzim ederek emrimize bln kişilik bir kuvyvet kontrolumazdadır. vermiştir. Merkezi ve cenubi” Ogaden, Tayyarrletimiz, ileri hatlarda faaliyette bulunmuştur. Mısır Kadınları İngiltere Aleyhine Nümayiş Yaptı. İstanbul 23 (Özel) — Kahtre'den baber veriliyor: Vefd - par- tisine mensub olan Mişir kadınları, İngiltere aleybine bir nüma yiş yapmışlardır. Mısır edliyecileri de İngiltere'nin karışmasından dolayı bir protesto hazırlamıtlardır. İstenbul 23 (Telefon) — zorla ünlvereiteye Kahire'den - bildiriliyor: girmek İstemesi —Gzerine polls tedbir almış, Tualebenin ünlversite otrafımı abluka etmiştir. Bötün köprüler de tutulmuştur. Fırtınalar Oluyor| Somalı'lı Italyan Kabileleri Habeş- lere Teslim Olmaktadırlar Istanbul, 23 (özel) — Bir Habeş resmi tebliğinde, Somalı'lı İtalyan kabilelerinin kafile halinde Habeş kuvvetlerine iltihak 'eylediği bildirilmektedir. imparator etrafında birleşmeğe — sevketmektedir. Ttalyan'ların tarzı hareketi Habeşleri Ayni tebliğde, oldağa gibi Recyoda kaybolan: | bazı Habeş kabile retslerinin İtalyanlara teslim oldukları yalan- ler va ölenler de vardır. larında çalışarak — bilgi ve tec- rübelerini — filen isbat — etmiş olan Türk mübendislerimizin idare — ve faaliyetlerine — verll- miştir. Büyük ve küçük iş ve fen arkadaşlarımızın - bu İmti- banı da yüz aklığıyle başarmış olmalarının verdiği sonsuz gu- rar ve iftlharı burada hozu- ronozda bir kerre daha izhar ederek cümlesine — teşekkürler ederim. Yurtdaşlar: Bilirsiniz ki, şimendiler siya- setine cumuriyetin İlk - yılla- rında ve İsmet paşa hükümeti zamanında — başlanmıştır. — Bu siyasotia İlk bedefi Ankaradan başlıyarak Kayseriden geçmek üzere Sivasa ve Samsundan başlıyarak gene Sivasa varmak vo kömür havzasını iİç Anado- laya bağlamak ve Akdeniz kıyılarından bakır madenine erişmek — ve — Kayseri Ulukışla İle Kütahya, Balıkesir aralarını birleştirmek Idi. Hemen on seneye varan bü devre içinde sirasiyle bahsedi. len hatlar yapılmış ve bugün lanmaktadır. kömür ve bakır yollarının İş lotmiye uçılmasıyla — istenilen gaye elde edilmiştir. 2628 kilo. metreye baliğ olan bu yeai demiryolu şebekesi için devlet hazinesinden 282.300.000 lira serfedilmiştir. Ortalama bir besap ile her sene 23.525.000 llira masraf ve 219 kilometre yol düşmektedir. Banunla beraber İşbu birinei devre içinde cenopta Antalya, şarkta Erzurum hatlarının İaşa- larına başlanmış ve devam edil- mekte bulunmuştur. Adana ve hudada doğru yapıl. ması müsammem hattın İnşasına ayni biz ve bamlelerle devam edilecektir. Bir taraftan ba yeni hatların İnşalarına devam etmekle beraber, diğer taraftan 1934 senesinde ecnebl İmtiyazı altında olan 706 kilometrelik İzmir Kasaba ve temdidi hattı satın alındığı gibi busene de 610 kilometrelik Aydın hattı satın alınarak Devlet demiryollarına Hhak edilmiştir. Bugün Devlet demiryolları — idaresinde — işle- mekte olan hatların yekünu, evrelce Bsatın alınan Anadolu Bağdat battı ile diğer bazı şube hatları da dahil olduğu halde ve yeniden İpşa edilenlerle be- raber 57700 küsur kilometredir. Bu yeküne Sıvas-Erzarum ve Malatya - Sıvas 'istikametlerinde İnşa edilmiş nlııb henüz açılma mış olan hatlar dahil değildir. Arkadaşlar; Yukardanberi Izabına çalıştı- ğım demiryollarınız bugün cu- muriyet bükümetinin milit bir- lk ve varlığının ve içtimat ve İktisadi — slyasetinin temeli ol. muştur. Memleket — müdafaası — bakı: mından İstiklâl aavaşında kar- çılaştığımız göçlüklere bir daha marüz kalmıyacaktır. Hususlle yolsuzlak yüzünden barbı umu- mi faclalarını — tekrarlayıp ta attıraplarınızı yaşatmak İstemem. Bugün vatan müdafassına bir işaretle hemen ülkemizin her köşesinden derhal koşmak ve yetişmek imküânları temin edil. miş ve odilmektedir. * İçtimgi bakımından dahi va: a İkincltetrin24 DN Badoglio Portsa- id'den Geçmiş — ——— İstanbul 23 (özel) — Doğu — Afrikası kumandanlığına tayia — olunan Mareşal Badogllo, refa: — katindeki General Buçoni, ol duğu balde — Portsald'den geç — mişlerdir. Buradaki İtalyan Ko: lonisi Badegiloyu vapurda ziya: ret etmiştir. M. Laval a ltalyan Elçisini ıKahul Etmiş Tstanbul 23 (Özel) — Fran- mz Başbakanı M. Laval, bugün — de İtalya sefiri Kont Çeroti'yi — kabul etmiş ve uzun müddet könuşmuştat. Deniz Işletme Idaresi Ondört — Vapur Yaptırıyor. İstanbul, 23 (Özel) — Deniz Aşleri İşletme İdaresi, yenlden 14 vapur yaptıracâktır, ba ğ — münakasaya çıkarılmıştır. vE Fransız Şarbaylar Kongresi Bitti. İstanbul, 23 (Özel ) — Pa: ris'ten haber veriliyor: $ Parfs'te toplanan belediyeler —— kongresl bitmiştir. Kongre baş: kanlığına Liyon şarbayı Heryo seçimiştir. Bu münasebetle Her: yo bir söylev vermiş ve bak- kında — gösterilen - teveocühten ötürü kongreye teşekkür et miştir. Kongrenin sona İrmesl münasebetile — Fransa İçişleri bakanı Müsyü Paganon; kongre üyelerine bir çölen vermiştir. ğ Suikasd Yokmuş Istanbul 23 (Telefon) — — — Boenos Ayres'ten bildiriliyor. —— Bazı kimselerin dağlardan İne- rek yaptıkları baskının bir gul: kasd teşebbüsü olmadığı ıılı şılmıştır. Bulgar Kralı Ğ Londra'ya mı Gidiyor? İstanbal, 23 (Özel) — Bulgar kralının, yakında Londra'ya gl" deceği Sofya'dan baber verk llyuı tandaşlarımızın birbirlerile kıı naşmalarıkı ve mllli birlik ve költürü temin edecek en mü' — — him bir emildir. ü Milit ekonoml bakımındap —— da birbirinden farklı olan mub: telif İstihsal mıntakalarımız İk> tant şartlarına ve bhalkımızın hayat ve mulşetine uygun ola: rak yapmakta olduğumuz tari' — felerle birbirine bağlamakta vt —— milli ekocomimizin tam v — mütevazin bir surette |ık1ıılll badim olmaktadır. Arkadaşlar, Sözüme — nihayet milleti ve yurdu tam bir İ" mihlalden ve siyasi ve iktı esaretten — kurtardıktan ıoıı',. '( onu müreffeb ve mamur yap” — . mak ve en yüksek medeni 88 — ç viyeye çıkarmak — için gündüzlü çalışan ve ortaya işi? böyle canlı eserler koyi sevgili milletinin sonsaz ıı'Iı' lerine kavuşan Ulu Öıdcriıv $e ve onun büyük thıhll Ş met İnönüne, Filyostan Diyarı” — bekirimizden de binlerce Iı' net ve şükranlar. İ ,
